Haiti le Honduras li bile lihlooho tsa litaba libekeng tse 'maloa tse fetileng. Mopresidente oa mehleng oa Honduras, Juan Orlando Hernández, o sa tsoa fumanoa a le molato lekhotleng la United States la ho rekisa lithethefatsi. O tobane le bophelo teronkong. Haiti ke naha e se nang 'muso, joalo ka ha lihlopha tse hlometseng li kopane khahlano le Tonakholo e tšehelitsoeng ke US, e sa khethoang e kentsoeng kamora ho bolaoa ha mopresidente oa bona ka 2021. Maemong ana ka bobeli, se sieo ho phatlalatso ea litaba tse kholo ke karolo ea ho kenella ha US. li ba tlisitse ntlheng ena.
"Mathata a Haiti ke tlokotsi ea puso ea boemphera," Moprofesa oa Univesithi ea British Columbia Jemima Pierre, setsebi sa Leamerika sa Haiti, e hlalositsoe ka Demokerasi Joale! hora ea litaba. Sengoliloeng sa hae sa NACLA Report se re, Haiti e le Laboratori ea Empire, o hlalosa naha ea habo e le “sebaka sa teko e telele ka ho fetisisa le e sehlōhō ka ho fetisisa ea bokoloniale lefatšeng la kajeno.”
Haiti e ne e le rephaboliki ea pele ea batho ba batšo lefatšeng, e thehiloeng ka 1804 ka mor'a bofetoheli ba makhoba. Fora e ile ea batla hore Haiti e lefe litefello, bakeng sa tahlehelo ea mosebetsi oa makhoba ha makhoba a Haiti a itokolla. Ka lilemo tse fetang lekholo, likoloto tsa Haiti ho la Fora, hamorao ho US, li ile tsa senya moruo oa eona. United States e ile ea hana ho amohela Haiti ka lilemo tse mashome, ho fihlela 1862, e tšaba hore mohlala oa bofetoheli ba makhoba o tla susumetsa se tšoanang US.
Ka 1915, US e ile ea hlasela Haiti, ea e hapa ho fihlela 1934. US e ile ea boela ea tšehetsa mebuso ea bahatelli e sehlōhō ea Duvalier ho tloha ka 1957 ho fihlela ka 1986. Jean-Bertand Aristide e bile mopresidente oa pele oa Haiti ea khethiloeng ka demokrasi ka 1991, empa a lelekoa ka mor'a likhoeli tse robeli tse mabifi. hamorao. Phetoho ena e ile ea tšehetsoa ke Mopresidente George HW Bush 'me hamorao ke Mopresidente Bill Clinton. Khatello ea sechaba e ile ea qobella Clinton ho lumella Aristide ho khutla ka 1994, ho qeta nako ea hae ea bopresidente ka 1996. Aristide o ile a khethoa hape ka 2001. "Ka 2004 ... United States, Fora le Canada li ile tsa kopana 'me tsa tšehetsa phetohelo khahlanong le naha ea pele e khethiloeng ka demokrasi. Mopresidente, Jean-Bertrand Aristide," Jemima Pierre a tsoela pele. "Masole a Metsing a US ... a mo kenya sefofaneng le liofisiri tsa hae tsa tšireletso, mosali oa hae le mothusi, 'me ba ba isa Central African Republic."
Demokerasi Joale! o ile a ea CAR ka 2004 e akaretsang moifo o etelletsweng pele ke mothehi wa Transafrica Randall Robinson le Leloko la Congress la US Maxine Waters ba ileng ba tlola leano la US mme ba felehetsa Aristides ho kgutlela Hemisefereng ya Bophirimela. Aristide o netefalitsoe ho Demokerasi Joale! joale hore o ile a lelekoa pusong ea 'muso e tšehelitsoeng ke United States. Joale Aristide o ile a ea botlamuoeng Afrika Boroa ka lilemo tse supileng tse latelang.
Ha a araba liqoso tsa hore hona joale likenke ke tsona tse laolang Haiti, Moprofesa Pierre o itse, “Seo ho thoeng ke pefo ea likenke ha e le hantle hase bothata bo ka sehloohong Haiti. Bothata bo ka sehloohong ba Haiti ke ho kena-kenana le lichaba tsa machaba, 'me lichaba tsa machaba mona, ka ho hlaka, ke US, Fora le Canada. "
Tsamaiso ea Biden ho tlalehoa e se e nahana ka phetisetso ea batho ba batlang setšabelo ba Haiti setsing se phehisanoang sa Sesole sa Metsing sa US se Guantanamo Bay, Cuba - pheta-pheto ea maano a mabe ka ho fetesisa a US nalaneng ea ona e telele ea ho tlatlapa batho ba Haiti.
Honduras, Ho sa le joalo, hajoale o na le mopresidente ea khethiloeng ka demokrasi, Xiomara Castro. Monna oa hae, Manuel "Mel" Zelaya, o ile a khethoa e le mopresidente ka 2006, eaba o lelekoa ka boipelaetso bo tšehelitsoeng ke US ka 2009. Lilemong tse latelang, Honduras e ile ea theohela naheng ea narco-state, ea qobella ba makholo a likete ho baleha pefo, ba batla setšabelo naheng. United States le libakeng tse ling.
Ka 2013, Juan Orlando Hernández o ile a khethoa e le mopresidente har'a liqoso tsa tlolo ea molao ea lichelete, hape ka 2017 likhethong tse neng li nkoa e le tsa bolotsana. Nakoana ka mor’a moo, moen’ae Juan Antonio Hernández o ile a tšoaroa Miami ka lebaka la ho rekisa lithethefatsi. Joale, ka mor'a khetho ea Xiomara Castro, Juan Orlando Hernández ka boeena o ile a tšoaroa 'me a isoa United States bakeng sa ho rekisa koae. Ka la 8 Hlakubele, o ile a ahloloa lekhotleng la mmuso la US, mme hajoale o emetse kahlolo.
“Bopaki bo ne bo tšosa,” moprofesa oa histori Dana Frank, ea neng a le ka lekhotleng, e boletse ka Demokerasi Joale! Letoto lena la lipolao tsa bachochisi, lipolao tsa baqolotsi ba litaba, bobolu ba mapolesa, sesole, bo-ralipolotiki, mopresidente, moen'ae, u bolela joalo. E ne eka kharetene e khutlisetsoa morao, 'me u bona ts'ebetso ea letsatsi le letsatsi ea mochini ona o mabifi, o bolileng oo e neng e le tsamaiso ea Juan Orlando Hernández… ho senngoa ha puso ea molao Honduras.”
Ho kenella ha US Haiti, Honduras le linaheng tse ling ke e 'ngoe ea bakhanni ba ka sehloohong ba batho ba batlang setšabelo United States, ha ba ntse ba baleha pefo, bofuma le mahloriso malapeng. Taba ena ha e e-so ka e boleloa ka har'a khatiso ea US. Ho utloisisa le ho rarolla bothata ba "bojaki," Maamerika a hloka ho utloisisa seo mmuso oa bona e leng khale o se etsa ka lebitso la bona, ka lidolara tsa bona tsa lekhetho - ho hlomela le ho tšehetsa mebuso e khopo kantle ho naha.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate