Meropa ea ntoa e ntse e lla hape. Ho tlalehoa hore tsamaiso ea Obama e tla qala seteraeke sa sesole ho otla 'muso oa Assad oa Syria ka lebaka la tšebeliso ea ona ea libetsa tsa lik'hemik'hale. Tlhaselo ea sesole e ne e tla lula e bolaea baahi ka sepheo se hlakileng sa ho bontša mmuso oa Syria hore ho bolaea baahi ho fosahetse. “Seo re buang ka sona mona ke karabelo e ka bang teng . . . tlolong ena e tobileng ea litloaelo tsa machaba, "ho boletse mongoli oa boralitaba oa White House Jay Carney. Empa ho kenella ha sesole ke United States Syria ho otla mmuso ho tla tlola molao oa machabeng.
Hore United States e tšose le/kapa ho qala seteraeke sa sesole e le boiphetetso ke tlōlo e totobetseng ea Tumellano ea Machaba a Kopaneng. Tšhata e hloka hore linaha li rarolle likhohlano tsa tsona tsa machaba ka khotso. Temana ea 2(4) e etsa hore naha efe kapa efe e be molaong ho sebelisa likhoka kapa ho sokela naha e 'ngoe ka likhoka. Temana ea 2(7) e thibela ho kena lipakeng litsekong tsa ka hare kapa tsa lehae naheng e 'ngoe. Nako feela eo sesole se lumelloang ka molao tlas'a Charter ke ha Lekhotla la Tšireletso le e amohela, kapa tlas'a Temana ea 51, e lumellang naha ho itšireletsa ha e hlaseloa. Ho ea ka moprofesa oa molao oa Notre Dame Mary Ellen O'Connell, "Tšebeliso ea libetsa tsa lik'hemik'hale ka hare ho Syria hase tlhaselo e hlometseng United States."
United States le lichaba tsa machaba li hlōlehile ho nka mehato e hahang ho ntšetsa pele boiteko ba ho tlisa khotso, e leng se ka beng se felisitse tlokotsi e Syria. Mebuso e meholo ho e-na le hoo e loanne ntoa ea moemeli ho fa "lehlakore" la bona letsoho le matla lipuisanong tsa nako e tlang, ho lekola boemo feela ho latela mathata a lipolotiki. Phello e bile ho bontša hape hore litharollo tsa sesole mathateng a lipolotiki le a moruo hase tharollo ho hang. Ho sa le joalo, batšehetsi ba bora pakeng tsa lihlopha tsa bolumeli ba chesehile hoo ho sebelisana ha bodemona ha e mong le e mong ho hlahisitseng sebaka se nonneng sa polao le mabaka a ho se buisane le mang kapa mang ea nang le “mali matsohong a hae.”
Ho sa tsotellehe lipolelo tsa US tsa "lipelaelo tse nyenyane tsa hore Assad o sebelisitse libetsa tsena," ho na le pelaelo e kholo har'a lichaba tsa machaba mabapi le hore na ke lehlakore lefe le sebelisang libetsa tsa lik'hemik'hale. Ba bangata ba talima bao ho thoeng ke marabele ba leka ho hlahisa boemo ba ho qholotsa ho kenella ha US khahlanong le Assad. Ka sebele, ka May, Carla del Ponte, mochochisi oa mehleng oa machaba le mokhomishenara oa hona joale oa Machaba a Kopaneng Syria, o ile a etsa qeto ea hore mabotho a khanyetso a sebelisa khase ea sarin khahlanong le baahi.
Tšebeliso ea mofuta ofe kapa ofe oa sebetsa sa lik'hemik'hale ke mokha ofe kapa ofe e ka ba tlōlo ea molao ea ntoa. Libetsa tsa lik'hemik'hale tse bolaeang le ho holofatsa batho ha li molaong 'me tšebeliso ea tsona e khahlanong le melao ea ntoa. Ho se molaong ha libetsa tsa lik'hemik'hale le chefo ho ile ha thehoa ka lekhetlo la pele ke melao ea Hague ea 1899 le Hague Convention ea 1907. E ile ea phetoa Kopanong ea Geneva ea 1925 le Tumellano ea Libetsa tsa Lik'hemik'hale. Molao oa Roma oa Lekhotla la Machaba la Botlokotsebe o bolela ka ho hlaka hore ho sebelisa “lihlomo tse chefo kapa tse chefo” le “likhase tse tsietsang, tse chefo kapa tse ling, le maro ’ohle a tšoanang, thepa kapa lisebelisoa” ke litlolo tsa molao tsa ntoa, tlas’a Molao oa 8. Thibelo ea tšebeliso ea libetsa tsena ke tloaelo ea machaba ho sa tsotellehe hore na tumellano leha e le efe e tiisitsoe. Kaha libetsa tsena ha li khetholle pakeng tsa bahlabani ba sesole le baahi, li tlōla molao-motheo oa phapang le thibelo ea libetsa tse bakang mahlomola le lefu tse sa hlokahaleng tse fuperoeng ke Tumellano ea Hague. Tlas'a Melao-motheo ea Nuremberg, tlōlo ea molao ea ntoa ke litlōlo tsa molao tsa ntoa.
Ho itokafatsa ha United States mabapi le tšebeliso ea libetsa tsa lik'hemik'hale ke Assad ke boikaketsi. United States e sebelisitse napalm mme ea sebelisa libetsa tse ngata tsa lik'hemik'hale ka sebopeho sa Agent Orange Vietnam, e ntseng e tsoela pele ho ama batho ba bangata ho theosa le meloko e mengata. Litokomane tsa CIA tse sa tsoa hlakoloa li senola boitlamo ba US ts'ebelisong ea Saddam Hussein ea libetsa tsa lik'hemik'hale nakong ea ntoa ea Iran-Iraq, ho latela Leano la kantle ho naha: "Ho fapana le phehisano e matla ea kajeno ea hore na United States e lokela ho kenella ho emisa litlhaselo tsa libetsa tsa lik'hemik'hale ke 'muso oa Syria, United States e ile ea sebelisa lipalo tse batang lilemong tse mashome a mararo tse fetileng ho sebelisoa ha Hussein ha libetsa tsa lik'hemik'hale khahlanong le lira tsa hae le batho ba hae. . Tsamaiso ea Reagan e ile ea etsa qeto ea hore ho molemo ho tlohela litlhaselo hore li tsoele pele haeba li ka fetola leqhubu la ntoa. Le ha li ka sibolloa, CIA e ile ea ts'epa hore khalefo le kahlolo ea machabeng li tla khutsisoa. ”
Iraq le Afghanistan, United States e sebelisitse libomo tsa lihlopha, uranium e senyehileng, le khase e tšoeu ea phosphorous. Likotlolo tsa libomo tsa cluster li na le libomo tse nyenyane, tse ka hasanang sebakeng se seholo. Hangata libomo tsa lihlopha tse e-s'o phatlohe li nkoa ke bana 'me lia phatloha, tse bakang kotsi e mpe kapa lefu. Libetsa tse senyehileng tsa uranium (DU) li ile tsa jala mahlaseli a mangata libakeng tse ngata tsa naha. Iraq, ho bile le keketseho e matla ea Leukemia le bokooa ba tsoalo, mohlomong ka lebaka la DU. Khase e tšoeu ea phosphorus e qhibilihisa letlalo ebe e cha ho fihlela lesapong. Kopano ea Geneva e Amanang le Tšireletso ea Batho ba Sechaba nakong ea Ntoa (Geneva IV) e hlalosa "ka boomo ho baka mahlomola a maholo kapa kotsi e tebileng 'meleng kapa bophelo bo botle" e le tlōlo e tebileng, e leng tlōlo ea molao ea ntoa.
Tšebeliso ea libetsa tsa lik'hemik'hale, ho sa tsotellehe hore na morero ke ofe, ke ntho e sehlōhō, ho sa tsotellehe boikaketsi ba ho lokafatsa. Tšebeliso ea 'muso ea libetsa tse joalo khahlanong le batho ba eona ke ntho e molato ka ho khetheha. Mongoli oa Naha John Kerry o boletse hore tlhaselo eo ho thoeng ke mabotho a Assad “e hanana le melao leha e le efe ea boitšoaro” ’me e lokela ho “tšosa matsoalo a lefatše.” O ile a tsoela pele ho bolela hore “ho tlameha ho ba le boikarabelo bakeng sa ba neng ba tla sebelisa libetsa tse sehlōhō ka ho fetisisa tsa lefatše khahlanong le batho ba tlokotsing ka ho fetisisa lefatšeng.
Leha ho le joalo, sesole sa US se ne se hapile 75% ea sehlekehleke sa Puerto Rican sa Vieques ka lilemo tse 60, nakong eo Navy e neng e tloaetse ho sebelisa, le ho sebelisa, Agent Orange, e feletsoe ke uranium, napalm le lik'hemik'hale tse ling tse chefo tse kang TNT le mercury. Sena se etsahetse sebakeng sa lik'hilomithara tse 'maloa ho tloha ho baahi ba neng ba akarelletsa baahi ba likete ba US. Batho ba Vieques ba phetse tlas'a puso ea bokolone ea United States hona joale ka lilemo tse 115 'me ba tšoeroe ke maemo a bophelo bo sa feleng a kang litekanyetso tse phahameng tsa kankere, khatello ea kelello, mafu a matšoafo le letlalo le ho hloleha ha liphio. Le hoja Mongoli Kerry a batla boikarabello ke 'muso oa Assad, Navy ea US Navy ha e e-s'o lumele, haholo-holo ho batla pheko, ka lilemo tse mashome tsa libomo le ntoa ea likokoana-hloko Vieques.
Khalefo ea boitšoaro ea 'muso oa US mabapi le tšebeliso ea libetsa tsena e oela fatše kaha e hana ho nka boikarabelo bakeng sa tlōlo ea molao ea eona.
Mopresidente Barack Obama o ile a lumela, “Haeba US e kena ’me ea hlasela naha e ’ngoe ntle le taelo ea Machaba a Kopaneng le ntle le bopaki bo hlakileng bo ka hlahisoang, joale ho na le lipotso mabapi le hore na molao oa machaba oa e tšehetsa . . .” Tsamaiso ea Obama e ithuta "ntoa ea moea ea NATO ea 1999 Kosovo e le moralo o ka khonehang oa ho sebetsa ntle le taelo e tsoang ho Machaba a Kopaneng," New York Times tlaleha. Empa tlhaselo ea libomo ea NATO Kosovo le eona e hataketse Tumellano ea Machaba a Kopaneng kaha Lekhotla la Tšireletso ha le e-s'o e amohele, 'me ha ea ka ea etsoa ka mokhoa oa ho itšireletsa. Tumellano ea Machaba a Kopaneng ha e lumelle tšebeliso ea sesole bakeng sa "ts'ebetso ea liphallelo." Ho ameha ka liphallelo ha ho bolele ho itšireletsa. Ha e le hantle, matšoenyeho a botho a lokela ho susumetsa sechaba sa machaba ho batla khotso le ho felisa mahlomola, eseng ho eketsa litlhaselo tsa sesole, tse ka senyang khotso sebakeng sohle.
Ho feta moo, joalokaha Phyllis Bennis oa Institute for Policy Studies le David Wildman of Human Rights & Racial Justice for the Global Ministries of the United Methodist Church ba ngotse, “Na ho na le motho ea hlileng a lumelang hore tlhaselo ea sesole fekthering eo ho thoeng ke ea libetsa tsa lik’hemik’hale e ka thusa Mosyria? batho, e neng e tla pholosa bophelo leha e le bofe, e ne e tla thusa ho felisa ntoa ee e tšabehang ea lehae”?
Litlhaselo tsa sesole li ka 'na tsa fella ka hore ntoa ea lehae ea Syria e eketsehe. “Ha re hlake,” ho rialo Bennis le Wildman. "Tlhaselo efe kapa efe ea sesole sa US, metsu kapa eng kapa eng, e ke ke ea sireletsa baahi - ho tla bolela ho nka lehlakore hape ntoeng ea lehae e tšollang mali, e rarahaneng." Anthony Cordesman, mohlahlobi oa sesole ho tsoa Setsing sa Lithuto tsa Leano le Machabeng, oa botsa, “Na u ka senya ka limisaele tsa maeto? Ee. A na u ka ba thibela ho ba le bokhoni ba libetsa tsa lik'hemik'hale? Ke ne ke tla nahana hore karabo e tla ba che.”
United States le lilekane tsa eona li tlameha ho hana ho kenella ha sesole Syria le ho nka mehato e tiileng ho khothaletsa ho emisa ntoa ho tšoarellang le tharollo ea lipolotiki e tsamaellanang le molao oa machaba. Haeba mmuso oa US o ne o hlile o thahasella ho hlohlelletsa khotso le ho khothaletsa boikarabello, o lokela ho kopa tšoarelo le ho lefa bahlaseluoa ba tšebeliso ea bona ea libetsa tsa lik'hemik'hale lefatšeng ka bophara.
Marjorie Cohn ke moprofesa Sekolong sa Molao sa Thomas Jefferson, mopresidente oa mehleng oa National Lawyers Guild (NLG), le motlatsi oa mongoli kakaretso oa International Association of Democratic Lawyers (IADL). 'Muelli oa molao oa New York Jeanne Mirer ke mopresidente oa IADL le molula-setulo-'moho le Komiti ea Machaba ea NLG. Cohn le Mirer ka bobeli ba botong ea Letšolo la Liphallelo le Boikarabello la Moemeli oa Vietnam.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate