Mohloli: 'Nete
Letsatsi la Lefatše le ketekoa ho tloha 1970, nako e tšoaeang tšimoloho ea mokhatlo oa mehleng ea kajeno oa tikoloho, ka matšoenyeho a hahiloeng haholo-holo ho pota-potile tšilafalo ea moea le metsi. Ke ’nete hore boemo ba tikoloho bo fetohile haholo ho tloha ka nako eo, ’me le hoja leano la tikoloho le fetohile haholo United States lilemong tse 50 tse fetileng, mefuta-futa ea lihloliloeng e kotsing e khōlō ’me mathata a boemo ba leholimo a sokela ho etsa hore lefatše le se ke la ahoa.
Ka sehopotso sa bo-51 sa Letsatsi la Lefatše, setsebi se tummeng lefatšeng ka bophara le setsebi sa sechaba Noam Chomsky, moprofesa oa setsi sa Massachusetts Institute of Technology, moprofesa ea khabane oa lipuo tsa lipuo le molula-setulo oa Agnese Nelms Haury Lenaneong la Agnese Nelms Haury Tikoloho le Toka ea Sechaba. Univesithi ea Arizona; le setsebi se etelletseng pele sa moruo Robert Pollin, moprofesa ea hlahelletseng oa moruo le motsamaisi-'moho le Setsi sa Lipatlisiso sa Moruo oa Lipolotiki Univesithing ea Massachusetts e Amherst, ba arolelana maikutlo a bona ka boemo ba polanete ea Lefatše puisanong ena e khethehileng bakeng sa. Ha e le hantle.
CJ Polychroniou: Sehlooho sa Letsatsi la Lefatše la 2021, se qalileng ho etsahala ka 1970 ka ho hlaha ha tlhokomeliso ea tikoloho US nakong ea bo-1960, ke "Khutlisa Lefatše la Rōna." Noam, u ka lekola sekhahla sa tsoelo-pele joang ho boloka tikoloho ho tloha ka Letsatsi la pele la Lefatše?
Noam Chomski: Ho na le tsoelo-pele e itseng, empa ho hang ha hoa lekana, hoo e ka bang kae kapa kae. Ka bomalimabe, bopaki bo atile. Ho hoholehela koluoeng ho tsoela pele ka tsela e ke keng ea qojoa, ka potlako ho feta ho phahama ha tlhokomeliso e akaretsang ka botebo ba koluoa.
Ho khetha mohlala oa ho hoholeha ho ea tlokotsing hoo e ka bang ka tšohanyetso ho tsoa ho lingoliloeng tsa mahlale, thuto e hlahileng matsatsing a 'maloa a fetileng e tlaleha hore, "Liphelo tsa metsing li balehela equator ho ea metsing a pholileng - sena se ka baka ketsahalo ea ho timela ha batho ba bangata," ketsahalo e ka bang le liphello tse tšosang.
Ho bonolo haholo ho ngola ho hloka tlhokomeliso. Papiso e 'ngoe e tsotehang, e sa hlokomeleheng haholo, ke ntja e sa kang ea bohola. Ha ho na pheletso ea linyatso tsa liphoso tsa Trump, empa ho khutsa ka botlokotsebe bo bobe ka ho fetesisa nalaneng ea batho: morabe oa hae o inehetseng mohohlong oa koluoa ea tikoloho, le mokha oa hae o le mothating.
Ba ne ba sitoa ho ithiba ho fana ka lets'oao la ho qetela pele ba lelekoa ofising (hafeela, mohlomong eseng nako e telele). Ketso ea ho qetela ka Phato 2020 e ne e le ho khutlisa melaoana ea ho qetela ea mehleng ea Obama ea ho phonyoha bolo e senyehileng, "ka katleho ho lokolla lik'hamphani tsa oli le khase tlhokahalong ea ho bona le ho lokisa ho lutla ha methane - joalo ka ha liphuputso tse ncha li bonts'a hore khase e ngata ea mocheso e kenang sepakapakeng ho feta kamoo e neng e tsejoa pele ... Ho bohlokoa ho sebeletsa lebatooa le leholo, leruo le leholo le matla a koporasi, litlamorao tse mpe.
Lipontšo li bonts'a hore ka ho phahama ha litheko tsa oli, fracking e ntse e hlasimolla, e khomarela ho theoleloa ha Trump e le ho ntlafatsa marang-rang a phaello, ha a ntse a beha leoto holim'a accelerator ho khanna botho holim'a lefika. Tlatsetso e rutang bothateng bo tlang, bo nyane maemong.
Leha re tseba se tlamehang ho etsoa le se ka etsoang, lekhalo lipakeng tsa boikemisetso ba ho etsa mosebetsi le boima ba koluoa e larileng ka pele, 'me ha ho na nako e ngata ea ho lokisa bothata bona bo tebileng ba setso sa sejoale-joale sa bohlale le boitšoaro.
Joaloka mathata a mang a potlakileng ao re tobanang le 'ona kajeno, ho futhumatsa lefatše ha ho na meeli. Poleloana “internationalism or extinction” ha se pheteletso. Ho bile le matsapa a machaba, haholo-holo tumellano ea Paris ea 2015 le bahlahlami ba eona. Lipheo tse phatlalalitsoeng ha li so fihleloe. Hape ha lia lekana ebile ha li na meno. Sepheo sa Paris e ne e le ho finyella selekane. Seo se ne se sa khonehe ka lebaka le tloaelehileng: Mokha oa Rephabliki. E ne e ke ke ea lumellana le selekane, leha e ne e sa fetoha mokhatlo oa bahanyetsi ba thata.
Ka lebaka leo, ho ne ho e-na le tumellano ea boithatelo feela. Kahoo e lutse. Ho hobe le ho feta, ho phehella sepheo sa hae sa ho senya ntho e 'ngoe le e' ngoe e ka fihlellehang, e leng letšoao la tsamaiso ea hae, Trump o ile a ikhula tumellanong. Ntle le ho kenya letsoho ha US, ha e le hantle boetapele, ha ho letho le tla etsahala. Mopresidente Joe Biden o kene hape. Se boleloang ke seo se tla itšetleha ka boiteko bo tloaelehileng.
Ke itse "ha kea fetoha" ka lebaka. Rephabliki ea Rephabliki e ne e sa inehele ka tieo ho timetsa bophelo bo hlophisitsoeng ba batho Lefatšeng; ke kōpa tšoarelo ka ho bua 'nete, le ho se bue mantsoe. Ka 2008, John McCain o ile a mathela bopresidente ka tekete e neng e kenyelletsa ho ameha ka ho senngoa ha tikoloho, 'me Ma-Republican a congress a ne a nahana ka maikutlo a tšoanang. Mokhatlo o moholo oa Koch brothers energy consortium o ’nile oa sebetsa ka thata ka lilemo ho thibela bokhelohi leha e le bofe bo joalo, ’me o ile oa potlakela ho o felisa nakong e fetileng. Tlas'a boetapele ba mofu David Koch, ba ile ba thakhola juggernaut ho boloka mokete o le tseleng. E ile ea inehela ka potlako, ’me ho tloha ka nako eo e ’nile ea mamella ho kheloha ho sa tloaelehang feela.
The capitulation, ehlile, e na le phello e kholo likhethong tsa molao, empa hape le motheong oa likhetho, o matlafalitsoeng ke media echo-chamber eo ba bangata ba ipehelang eona. "Phetoho ea boemo ba leholimo" - khothatso ea ho timetsoa ha bophelo bo hlophisitsoeng ba batho Lefatšeng - e na le matšoenyeho a fokolang har'a MaRephabliki, ha e le hantle e tlase ka mokhoa o tšosang. Haufinyane tjena Khetho ea Pew, matsatsing a seng makae a fetileng, ba arabelitsoeng ba ile ba botsoa hore ba behe mathata a maholo a 15. Har'a batho ba Rephabliki, phetoho ea maemo a leholimo e ne e behiloe boemong ba ho qetela, hammoho le khethollo ea bong, ka tlase ho ba etelletseng pele, khaello ea mmuso le bojaki bo seng molaong. Liphesente tse leshome le metso e mene tsa Rephabliki li nahana hore tšokelo e matla ka ho fetisisa historing ea batho ke bothata bo boholo (le hoja ho bonahala eka ho tšoenyeha ho phahame ho ba bacha, e leng pontšo e khothatsang). Sena se tlameha ho fetoha.
Ha u retelehela sebakeng se seng, setšoantšo sea fapana empa ha se khanya haholo kae kapa kae. China ke pale e tsoakiloeng. Leha e le ka tlase ho US, Australia le Canada ka tlhahiso ea motho ka mong - palo e amehang - leha ho le joalo e chefo ea polanete e phahameng haholo mme e ntse e aha limela tsa mashala. China e ka pele ho lefatše lohle ka matla a ka nchafatsoang, ka tekanyo le boleng, 'me e tšepisitse ho fihlela tlhahiso ea net-zero ka 2060 - ho thata ho nahana ka lebelo la hajoale, empa China e bile le rekoto e ntle ea ho fihlela phatlalatso. lipakane. Canada, meketjana e na le feela ba lokolotse merero ea bona ea hajoale: boitlamo bo itseng empa ho se moo ho lekaneng. Seo se ka thoko ho rekoto e mpe ea lik'hamphani tsa merafo tsa Canada lefatšeng ka bophara. Europe ke pale e tsoakiloeng.
Global South e ke ke ea sebetsana le koluoa ena ka bo eona. Ho fana ka thuso e khōlō ke tlamo ho barui, eseng feela ka lebaka la ho iphelisa empa hape ke tlamo ea boitšoaro, re nahana ka histori e mpe eo re sa lokelang ho e hlahloba.
A batho ba ba humileng le ba ba nang le ditshiamelo ba ka kgona go fitlhelela selekanyo seo sa boitsholo? Na ba ka ba ba nyolohela boemong ba ho ameha ka ho ipoloka haeba hona joale ho bolela boitelo bo fokolang? Qetello ea mokhatlo oa batho - le boholo ba bophelo lefatšeng - e itšetlehile ka karabo ea potso eo. Karabo e tla tla haufinyane, kapa che ho hang.
Bob, ha a ntse a tšoara Seboka sa Letsatsi la Lefatše la 2021, Biden o tšepa ho susumetsa li-emitters tse kholo ka ho fetisisa ho nyolla boitlamo ba bona ba ho loants'a koluoa ea boemo ba leholimo. Leha ho le joalo, 'nete ea taba ke hore linaha tse ngata ha li fihlele lipehelo tsa boemo ba leholimo ba Paris mme ho fokotseha ha likhase ka 2020 ho ne ho susumetsoa haholo ke ho koaloa ha COVID-19 le ho putlama ha moruo ho ileng ha latela. Joale, re tloha joang ho tloha ho rhetoric ho ea ho ketso e potlakileng, 'me, ka pono ea hau, ke liketso life tse tlang pele tseo tsamaiso ea Biden e lokelang ho tsepamisa maikutlo ho tsona ho qala phetoho e hloekileng ea matla?
Robert Pollin: Mabapi le ho tloha puong ho ea ho ketso e potlakileng, ho tla ba molemo ho hlakisa se fihletsoeng ka tumellano ea boemo ba leholimo ba 2015 Paris. Noam o hlalositse tumellano ea Paris le bahlahlami ba eona e le "e sa lekaneng ebile e se nang meno." Ho bonahala ho sa lekana le ho hloka meno ha ho nahanoa ka tšebeliso ea matla le likhakanyo tsa tlhahiso ea CO2 e hlahisoang ke International Energy Agency (IEA), eo mohlala oa eona oa lefats'e oa matla le mesi e leng mosebetsi o hlakileng ka ho fetesisa oa mofuta oa ona. Khatisong ea morao-rao ea 2020 ea eona Pono ea Matla a Lefatše, IEA e hakanya hore, haeba linaha tsohle tse saenneng tumellanong ea Paris li ka phethahatsa "Menehelo e Ikemetseng ea Naha" e behiloeng Paris, likhase tsa CO2 tsa lefats'e li ke ke tsa theoha. ho hang joalo ka 2040.
Ke 'nete hore, ho ea ka Setšoantšo sa IEA, boemo ba mesi e ke keng ea eketseha ho tloha joale ho fihlela ka 2040. Empa sena se lokela ho ba matšeliso a batang, ho latela hore, ho ea ka Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), mocheso oa CO2 o hloka ho oa. ka liperesente tse 45 ho tloha ka 2030 le ho otla likhase tsa net-zero ka 2050 e le hore bonyane ho be le monyetla o motle oa ho tsitsisa mocheso o tloaelehileng oa lefatše ho likhato tse 1.5 tsa Celsius ka holimo ho maemo a pele ho indasteri. Ka mantsoe a mang, lipuo tse ntseng li eketseha le menyetla ea lifoto ka thoko, tumellano ea Paris ha e finyelle letho haeba re ikemiselitse ho otla lipehelo tsa phokotso ea likhase tsa IPCC.
"Leano la Mesebetsi ea Amerika" leo tsamaiso ea Biden e hlahisitsoe qetellong ea March e fana ka maikutlo a tebileng libakeng tse ngata tsa bohlokoa tseo ho tsona ho hlokahalang hore ho nkoe khato e matla. E fana ka mefuta e mengata ea mehato ea ho tsamaisa moruo oa Amerika tseleng ea ho tsitsisa boemo ba leholimo, ho kenyeletsoa le matsete a maholo mehatong ea ts'ebeliso ea matla, joalo ka ho lokisa meaho le ho holisa lipalangoang tsa sechaba, hammoho le matsete a ho holisa phepelo ea mehloli e hloekileng ea matla a motlakase. ho nka sebaka sa sistimi ea rona ea hona joale ea matla a mafura. Ho chesa oli, mashala le khase ea tlhaho ho hlahisa matla hona joale ho ikarabella bakeng sa karolo ea 70 lekholong ea likhase tsohle tsa CO2 lefatšeng ka bophara.
Tlhahiso ea Biden e boetse e totobatsa monyetla oa ho theha menyetla e metle ea mesebetsi le ho holisa tlhophiso ea mekhatlo ea basebetsi ka matsete ana a ts'ebeliso ea matla le matla a hloekileng. E boetse e ananela tlhokeho ya phetoho e lokileng bakeng sa basebetsi le ditjhaba tseo jwale di itshetlehileng ka indasteri ya mafura a mashala. Ena ke mehato ea bohlokoa e nepahetseng. E bile teng ka lebaka la lilemo tsa boitelo le tlhophiso e sebetsang ea lihlopha tse ngata tsa basebetsi le tikoloho, joalo ka Green New Deal Network le Labor Network for Sustainability.
Ke boetse ke na le matšoenyeho a tebileng ka tlhahiso ea Biden. Ea pele ke hore tekanyo ea tšebeliso ea chelete e nyane haholo. Sena se etsahala ho sa tsotellehe lerata le sa khaotseng la litaba tsa boralitaba tse bolelang hore maemo a tšebeliso ea chelete ke a linaleli. Nakong ea lets'olo la bopresidente, tlhahiso ea Biden ea "Build Back Better" e ne e reretsoe $2 trillion ka lilemo tse nne, ke hore, $500 billion ka selemo. Tlhahiso ea hae ea hajoale e ho $ 2.3 trillion ka lilemo tse robeli, ke hore, ka tlase ho $300 bilione ka selemo. Kahoo, selemo le selemo, tlhahiso ea hajoale ea Biden e se e le tlase ka liperesente tse 40 ho feta seo a neng a se khothalelitse joalo ka mokhethoa.
Lenaneo lena ka kakaretso le boetse le kenyelletsa libaka tse ngata tsa matsete ntle le tse sebetsanang le bothata ba boemo ba leholimo, joalo ka tšebeliso ea chelete ea meralo ea khale litseleng, marokhong le litsing tsa metsi; ho atolosa phihlello ea marang-rang; le ho tšehetsa moruo oa tlhokomelo, ho kenyeletsoa tlhokomelo ea bana le maqheku. Bongata ba mehato ena e meng e loketse haholo. Empa re lokela ho elelloa hore li ke ke tsa kenya letsoho ho theoleng likhase. Nka re tlhahlobo e kholo ea leano la Biden ke hore liperesente tse 30 tsa tšebeliso ea chelete li tla kenya letsoho ho fokotseng tlhahiso. Hona joale re ho budget ea selemo kaofela mohlomong $100 billion. Seo se lekana le liperesente tse 0.5 tsa GDP ea hajoale ea US.
Hoa utloahala hore boemo bona ba tšebeliso ea chelete ea federal bo ka ba maemong a sa lekaneng. Empa hoo e ka ba feela ha mebuso ea naha le ea lehae, mme ho feta moo, babeeletsi ba poraefete - ho kenyeletsoa likoporasi tse nyane le likhoebo tsa sechaba - ba ka etsa lisebelisoa tse kholo ho hloekisa matsete a matla. Ka likhakanyo tsa ka, US e tla hloka ho sebelisa chelete e kaalo ka $600 bilione ka selemo ka kakaretso ho fihlela ka 2050 ho theha moruo o se nang mesi. Seo se tla lekana le hoo e ka bang liperesente tse 3 tsa GDP ea Amerika ka selemo.
Empa lekala la poraefete le ke ke la tla le chelete e eketsehileng ea $400-$500 bilione ka selemo ntle le haeba ba qobelloa ho etsa joalo. Seo se tla kenyelletsa, mohlala, melao e thata e hlokang hore ho tlosoe libeso e le mehloli ea matla. Joalo ka mohlala o mong, lits'ebeletso li ka hlokoa ho fokotsa tšebeliso ea bona ea mashala, khase ea tlhaho le oli, ho re, liperesente tse 5 ka selemo. Baokameli ba bona ba tla ba [ba ikarabella] haeba ba hlōleha ho finyella tlhokahalo eo.
Ka nako e ts'oanang, Federal Reserve e ka sebelisa mananeo a tšebeliso ea chelete habonolo ka ho theha mananeo a theko ea Green Bond ka tekanyo, joalo ka lidolara tse limilione tse likete tse 300 ka selemo ho tšehetsa matsete a matla a hloekileng ke mebuso ea naha le ea lehae hammoho le bo-ramatsete ba ikemetseng. Hona joale, palo e kholo ea mananeo a Green Bond a se a ntse a le teng maemong a mmuso le a lehae, ho kenyeletsoa le ka Green Banks. Tsena kaofela li loketse, empa li sebetsa ka tekanyo e nyane haholo ho latela tlhoko.
Ka ntle ho tsena tsohle, rona ba phelang dinaheng tse nang le lekeno le phahameng re hloka ho itlama ho lefella boholo ba diphetoho tse hlwekileng tsa eneji dinaheng tse futsanehileng. Sena se hloka ho amoheloa e le tlhokahalo e fokolang ea boitšoaro, kaha linaha tse nang le chelete e ngata li batla li ikarabella ka ho feletseng bakeng sa ho baka bothata ba boemo ba leholimo pele. Ho phaella moo, le haeba re sa tsotelle litaba tse joalo tsa boitšoaro, ke 'nete feela hore, ntle le haeba linaha tse nang le chelete e tlaase le tsona li ka etsa liphetoho tse hloekileng tsa matla, ho ke ke ha e-ba le mokhoa oa ho finyella moruo oa lefats'e oa zero-emissions, ka hona. ha ho na tharollo mathateng a boemo ba leholimo, US, Europe kapa kae kapa kae. Tlhahiso ea Biden ho tla fihlela joale ha e akarelletse letho mabapi le ho ts'ehetsa mananeo a boemo ba leholimo ho nts'etsopele ea moruo. Sena se tlameha ho fetoha.
Noam, ha a hlahloba maikutlo mabapi le melemo leha e le efe ea tikoloho e entsoeng lilemong tse 50 tse fetileng, motho o bona mokhoa o sa makatseng, e leng, oa hore tokelo e abela bo-rakhoebo le bokhaphithaliste hoo e batlang e le tlotla eohle, athe ho le letšehali ho bahanyetsi ba tikoloho. mme e tsitlallela hore tšepo e le 'ngoe feela ea bokamoso bo botala e laela ho hanoa ha mohopolo oa capitalist. Na capitalism e pholosa kapa e bolaea polanete?
Chomsky: E haufi le 'nete ea hore, "menahano ea bokhapitale e tla bolaea polanete." Leo ke le leng la mabaka a mangata ao ka ’ona likhoebo li ’nileng tsa hana lithuto tsa ho ipolaea tse boleloang ka tlhompho ea borapeli. Ho e-na le hoo, lefats'e la khoebo le batla hore naha e matla, e tlas'a taolo ea eona, e kenelle ka linako tsohle ho sireletsa matla a poraefete ts'enyong ea 'maraka o sa laoleheng le ho ts'ehetsa tsamaiso ea lithuso tsa sechaba, phaello ea poraefete eo esale e le motheo oa moruo ho tloha qalong. matsatsi a moruo oa naha ea indasteri….
Tsela feela ea ho araba potso e botsoang ke ho sheba mehlala. Ha re khethe e bohareng: Tumellano e Ncha e Tala. Ka mokhoa o mong kapa o mong, lenaneo le joalo le bohlokoa bakeng sa ho phela. Lilemong tse ’maloa tse fetileng khopolo eo e ile ea hlokomolohuoa kapa ea songoa. Hona joale bonyane ke lenaneong la molao. Phetoho e etsahetse joang? Ka mokhoa o makatsang, ka lebaka la ts'ebetso e pharalletseng e nkileng mefuta e mengata, e fihlileng sehlohlolong ka ho lula ha liofisi tsa congress ke baitseki ba Sunrise Movement. Ba ile ba fumana tšehetso e tsoang ho baemeli ba ileng ba kena liofising ka leqhubu la Sanders la ts'ebetso e tummeng, haholo Rep. Alexandria Ocasio-Cortez, a kopantsoe ke Sen. Ed Markey, ea neng a tšoenyehile ka nako e telele ka litaba tsa tikoloho.
Ho na le tsela e telele e lokelang ho tsamaellana ho tloha lenaneong la melao ho isa ho kenngweng tshebetsong, empa re ka kgodiseha hore boitseko bo tsitsitseng le bo inehetseng e tla ba ntlha e ka sehloohong ho ntshetseng morero pele; ho ba konkreiti, ho hatellang lenaneo la Biden, ka boeona e le sehlahisoa sa ts'ebetso e tsitsitseng, ho mefuta ea maano a hlokahalang ho fihlela lipheo tse joalo ka tlhahiso ea net-zero bohareng ba lekholo la lilemo. Mohlala ha o fane ka sebaka se secha. Ha e le hantle, ke ntho e tloaelehileng.
Leha ho le joalo, boipelaetso ba tokelo ha bo na boleng. Ka lebaka la sebopeho se nepahetseng sa melemo le litšokelo, chelete ea poraefete, e tsamaisoang ke phaello le karolo ea mmaraka, e ka ngolisoa ho phehella sepheo sa ho phela ha mefuta. Seo se akaretsa maemo a tšohanyetso ho tloha ho likhothaletso tsa ho tsetela molemong oa matla a letsatsi ho isa ho seo lefapha la poraefete le se bitsang "likotsi tsa botumo," poleloana e mosa bakeng sa tšabo ea hore balemi ba tla le liforomo.
Ho na le tšusumetso. Re e bona ka khalefo ea hona joale bakeng sa matsete a ESG (lintho tsa tikoloho le tsa sechaba 'musong oa mekhatlo) - kaofela, ha e le hantle, tšebeletsong ea ntlha ea bohlokoa. Re boetse re bona likano tse tiileng tsa baokameli ba likhoebo le lihlopha tsa likhoebo ho khutlisa tsela ea bona ea boithati ea lilemong tsa morao tjena le ho ba baahi ba nang le boikarabelo ba inehetseng molemong oa bohle - ho ba seo pele se neng se bitsoa "likhampani tse nang le moea o motle" nakong e fetileng. ea ts'ebetso ena e ipheta-phetang - eo, ka linako tse ling, e ka bang le ntlha ea 'nete, le hoja e lula e le tlas'a mathata a mekhatlo.
Litlamorao tse joalo tsa ts'ebetso e tsebahalang ha lia lokela ho qheleloa ka thoko - ha li ntse li nkoa ka hloko. Ba ka 'na ba susumelletsa ho batla phaello ea poraefete ho khelohela tseleng e hahang - leha e le butle haholo, hape ka litsela tse fokolang. Ho rata kapa che, ha ho na mokhoa o mong hona joale oa merero e meholo ea mmuso. Ho buuoa ka Tumellano e Ncha ha se ntho e khelohileng.
Ho sa tsotellehe hore na mohloli ke ofe, phello e lokela ho amoheloa. Ha ho na bohlokoa bo fokolang ha "Baetapele ba likhoebo ba fetang 300 ba botsa tsamaiso ea Biden ho batla ho imena habeli lipehelo tsa phokotso ea likhase tse behiloeng ke tsamaiso ea Obama," ho kenyeletsoa bashanyana ba baholo joalo ka Google, McDonalds, Walmart.
Khetho ha se ts'ebetso e tsebahalang kapa liqeto tsa botsamaisi, empa ka bobeli. Leha ho le joalo, ho nahanisisa hanyenyane ka sekala sa nako, le ho potlaka ha tlokotsi, ho lekane ho bontša hore mathata a bohlokoa a tlameha ho rarolloa ka har'a moralo o akaretsang oa mekhatlo e teng ea puso ea bo-capitalist. Tsena li ka fetoha ebile li lokela ho fetoloa haholo. Bonyane, mehato e tebileng e lokela ho etsoa ho baleha lets'oao la bokhopo ba lichelete le moruo o hiriloeng o sitisang motsoako o nepahetseng oa kholo / kholo: kholo ho se hlokahalang, joalo ka matla a tsosolositsoeng, lipalangoang tse sebetsang hantle, thuto, bophelo bo botle, lipatlisiso le nts'etsopele, le tse ling tse ngata; ho hola moo ho hlokahalang, joalo ka tlhahiso ea mafura a khale. Empa ka kakaretso, phetoho e kholo ea sechaba, leha e le ea bohlokoa bakeng sa ho phela hantle, ke morero oa nako e telele.
Bob, liphuputso tse ling li bonahala li bontša hore koluoa ea boemo ba leholimo e ke ke ea emisoa le haeba re ka fokotsa ho ntšoa ha likhase tse futhumatsang lefatše ho ea ho zero. Ka hona ke tlamehile ho u botsa sena: Na bothata ba boemo ba leholimo ke peiso eo re ka e hlolang?
Pollin: Ha ke setsebi sa boemo ba leholimo, kahoo ha ke tšoanelehe ho araba potso qalong, boemong bo boima ka ho fetisisa ba saense ea boemo ba leholimo ka boeona. Empa bonyane nka fana ka maikutlo ka lintlha tse ling tse amanang.
Taba ea pele, re tseba seo IPCC e se buileng mabapi le se hlokahalang ho ba le monyetla o motle oa ho tsitsisa boemo ba leholimo - ke hore, pele ho tsohle, ho fokotsa likhase tsa CO2 lefatšeng ka liperesente tse 45 ho tloha ka 2030 le ho fihlella likhase tse sa tsoakoang ka 2050. e le ho tsitsisa karolelano ea mocheso oa lefatše ho likhato tse 1.5 tsa Celsius ka holimo ho maemo a pele ho indasteri. Re etsa joang tabeng ea ho finyella lipakane tseo? Tlhahlobo e le 'ngoe feela e nepahetseng ke hore, ho fihlela joale, rekoto e nyatseha.
Ke tla kenyelletsa mona sete e 'ngoe ea litebello tse fetang tseo re seng re li hlalositse. Ke hore, bo-rasaense ba boemo ba leholimo ba tsebile ka ketsahalo ea ho futhumala ha lefatše ho tloha bofelong ba lekholo la bo19 la lilemo. Empa, joalo ka mokhoa o tsitsitseng, mocheso o tloaelehileng oa lefats'e o qalile feela ho phahama ho feta boemo ba pele ho indasteri ho elella bofelong ba lilemo tsa bo-1970. Bohareng ba lilemo tsa bo-1990, mocheso o tloaelehileng e ne e le likhato tse 0.5 tsa Celsius ka holimo ho boemo ba pele ho indasteri. Ho tloha ka 2020, re batla re le 1 degree ka holimo ho boemo ba pele ho indasteri. Haeba re latela mohlala oa lilemo tse 20 tse fetileng, re tla etsa joalo ka hona tlolo tekanyo ea likhato tse 1.5 ka hoo e ka bang 2040.
Ho etsahalang haeba re tlola moeli oa likhato tse 1.5? Ha ke re ha ke na tsebo ho sena, 'me ke nahana hore ho nepahetse ho bolela hore ha ho motho ea tsebang hantle. Empa bonyane rea tseba hore mekhoa eo re seng re ntse re e bona boemong ba rona ba hona joale ba ho futhumala ho tla matlafala feela. Kahoo, tlaleho ea nakoana ea World Meteorological Organisations ea 2020, “Boemo ba Boemo ba Leholimo ba Lefatše” e fumana hore,
“Pula ea litloebelele le likhohola tse matla li ile tsa e-ba teng likarolong tse khōlō tsa Afrika le Asia ka 2020. Pula ea litloebelele le likhohola li ile tsa ama karolo e khōlō ea Sahel, Lenaka le Leholo la Afrika, k’honthinenteng ea India le libakeng tse haufi, Chaena, Korea le Japane le likarolo tse ling tse ka boroa-bochabela. Asia ka linako tse fapaneng tsa selemo. Komello e matla e ile ea ama likarolo tse ngata tsa Amerika Boroa ka 2020, 'me libaka tse anngoeng hampe ke tse ka leboea ho Argentina, Paraguay le libaka tse moeling o ka bophirima oa Brazil…. Diketsahalo tsa boemo ba leholimo le boemo ba leholimo li bakile metsamao e kholo ea baahi mme li amme haholo batho ba tlokotsing leetong, ho kenyeletsoa tikolohong ea Pacific le Amerika Bohareng. ”
Re boetse rea tseba hore batho ba futsanehileng le linaha tse futsanehileng li se li ntse li jara litšenyehelo tse kholo ka ho fetisisa tsa koluoa ea boemo ba leholimo, le hore mokhoa ona o tla tsoela pele ha mocheso oa lefatše o ntse o eketseha. Joalokaha setsebi sa moruo James Boyce se ngotse, batho ba futsanehileng “ha ba khone ho tsetela ka li- air conditioner, mabota a leoatle le ho ikamahanya le maemo a mang. Ba lula haufi le pheletso… 'me libaka tseo mehlala ea boemo ba leholimo e li bonts'ang li tla angoa haholo ke ho futhumala ha lefatše - ho kenyeletsoa libaka tse anngoeng ke komello tsa Afrika e ka boroa ho Sahara le Asia Boroa le Boroa-bochabela tse kotsing ea sefefo - ke lehae la ba futsanehileng ka ho fetisisa lefatšeng. batho.”
Ka hona ho bonahala ho hlakile hore re tlamehile ho nka khato hona joale ka taba ea hore koluoa ea boemo ba leholimo ke peiso eo re ntseng re ka e hlola, leha re sa tsebe hantle hore na hoo ke 'nete. Empa ho feta moo, ho bohlokoa ho hlokomela hape hore ho nts'etsapele Tumellano e Ncha ea Green ea lefats'e ha e le hantle ke tlhahiso e se nang tahlehelo, ha feela e kenyelletsa tšehetso e kholo ea phetoho bakeng sa basebetsi le sechaba se itšetlehileng ka mafura. Sena ke hobane, pele, phetoho ea matla a hloekileng lefatšeng ka bophara e tla ba mohloli o moholo oa tlhahiso ea mesebetsi libakeng tsohle tsa lefats'e hammoho le ho theha tsela e sebetsang ea ho aha moruo oa lefats'e o sa hlokeng likhase. E tla boela e ntlafatse haholo bophelo bo botle ba sechaba ka ho fokotsa tšilafalo ea moea, ho fokotsa litšenyehelo tsa matla ho pholletsa le boto, le ho theha menyetla ea ho isa motlakase libakeng tsa mahaeng tsa linaha tse nang le chelete e tlaase lekgetlo la pele.
Litšusumetso tsena kaofela li tla boela li thuse ho khaola mats'oafo ao neoliberalism e 'nileng ea e boloka moruong oa lefatše nakong ea lilemo tse 40 tse fetileng. Haeba re ka qetella re ahile sistimi e sebetsang ea matla a hloekileng ka Tumellano e Ncha ea Green ea lefats'e, ka hona re tla atleha ho nts'etsapele demokrasi le tekano.
Puisano ena e hlophisitsoe hanyenyane bakeng sa bolelele le ho hlaka.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate