Botebong ba meru ea Amazon, batho ba futsanehileng ka ho fetisisa lefatšeng ba nkile batho ba ruileng ka ho fetisisa lefatšeng ho sireletsa karolo ea tikoloho eo ho seng le ea mong oa rōna ea ka phelang ntle le eona. Ba ne ba se na letho haese marumo a mapolanka le matla a boitšoaro ho hlōla lik'hamphani tsa oli - 'me, kajeno, ba hlōtse.
Mona ke pale ea hore na e etsahetse joang - le kamoo bohle re lokelang ho qala ntoa ena. Pejana selemong sena,
Ho ne ho e-na le phoso e le 'ngoe feela e mpe morerong oa Garcia: matsoalloa a lulang Amazon. Ke batho ba pele ba
Empa matsoalloa a moo a bone se etsahetseng libakeng tse ling Amazon ha lik'hamphani tsa oli li fihla. Occidental Petroleum e tobane le liqoso makhotleng a Amerika ea ho lahla libarele tse hakanyetsoang ho libilione tse robong tsa litšila tse chefo libakeng tsa Amazon moo li sebelitseng ho tloha 1972 ho isa 2000. Andres Sandi Mucushua, moetapele oa moea oa sebaka se tsejoang ke lik'hamphani tsa oli e le Block (12A)B, o boletse ka 2007: "Sechaba sa heso sea kula 'me sea shoa ka lebaka la Oxy. Metsi a melatsoana ea rona ha a tšoanelehe ho noa 'me re ke ke ra hlola re ja litlhapi tsa linokeng tsa rona kapa liphoofolo tse morung oa rona." Khamphani e hana molato, e re "ha e tsebe ha ho na data e tšepahalang ea litlamorao tse mpe tsa bophelo bo botle ba sechaba".
Naheng ea Amazon ea Ecuador, ho ea ka tlaleho e ikemetseng, litšila tse chefo tseo ho thoeng li lahliloe ka mor'a ho cheka ha Chevron-Texaco li qosoa ke lipatlisiso tse ikemetseng tsa saense bakeng sa mafu a 1,401., haholo-holo bana ba nang le kankere. Ha mofuputsi oa BBC Greg Palast a beha liqoso tsena ho 'muelli oa Chevron, o ile a araba: "'Me ke eona feela nyeoe ea mofetše lefatšeng? U na le linyeoe tse kae tsa bana ba nang le mofetše United States?… , [e leng] ntho e ke keng ea etsahala ho hang.”
Batho ba Amazon ha ba batle ho bona meru ea bona e rengoa ’me masimo a bona a tšeloa chefo. Mme mona, tlhoko ea matsoalloa a moo ea ho boloka sebaka sa bona sa bolulo e thulana le tlhoko ea hau ea ho boloka sebaka sa hau sa bolulo. The meru ea pula e hema likhase tse ngata tse futhumatsang 'me u li boloke li bolokiloe hole le sepakapaka. Hona joale, re se re li rema ka potlako hoo e bakang karolo ea 25 lekholong ea khabone e hlahisoang ke motho selemo le selemo - ho feta lifofane, literene le likoloi li kopane. Empa ho senya habeli ho li theola hore li fihle ho mafura a khale, ao ka nako eo pheha planete ho feta. Morero oa Garcia e ne e le ho fetola Amazon ho tloha moeeng oa polanete hore e be sebaka sa eona sa mollo.
Ke hobane'ng ha a etsa see? O ne a arabela khatellong e matla ea
Kahoo batho ba matsoalloa a moo ba ile ba iketsetsa boitšireletso, le ba rōna. Ba sebelisa ’mele ea bona le libetsa tse entsoeng ka lehong, ba ile ba koala linōka le litsela ho thibela lik’hamphani tsa oli ho kena kapa ho tsoa letho. Ba ile ba hapa li-valve tse peli tsa
Garcia o ile a arabela ka ho romela sesoleng. O phatlalalitse "boemo ba tšohanyetso" Amazon, a emisa hoo e ka bang litokelo tsohle tsa molaotheo. Liroala-nkhoana tsa sesole li ile tsa thunya baipelaetsi ka lithunya tse phelang le liqhomane tsa liqhomane. Ho ile ha bolaoa ba fetang leshome. Empa matsoalloa a moo ha aa ka a baleha. Le hoja ba ne ba beha bophelo ba bona kotsing, ba ile ba ema ba tiile. E mong oa baeta-pele ba bona, Davi Yanomami, o ile a re ka bonolo: “Lefatše ha le na theko. Le ke ke la rekoa, kapa la rekisoa kapa la ananeloa. le lefatše. Haeba re sa loane hammoho, bokamoso ba rōna e tla ba bofe?
Eaba ho etsahala ntho e sa tloaelehang. Batho ba matsoalloa a moo ba ile ba hlōla. Congress ea Peru e ile ea hlakola melao e lumellang ho cheka khamphani ea oli, ka tekanyo ea likhetho tsa 82 ho ea ho 12. Garcia o ile a qobelloa ho kōpa tšoarelo ka "liphoso tsa hae tse tebileng le ho feteletsa litaba". Baipelaetsi ba ketekile mme ba khutlela mahaeng a bona bohareng ba Amazon.
Ha e le hantle, lik'hamphani tsa oli li tla boela li kopane 'me li khutle - empa ena ke tlhōlo e khothatsang bakeng sa matla a kelello a tla ba thata ho e khutlisa.
Batho ba lokela ho etsa liqeto tse ngata ho feta tse kang tsena: ho siea libeso fatše, le ho siea meru ea pula e ntse e eme. Ho microcosm, molumo ona oa morung ke ntoa eo bohle re tobaneng le eona hona joale. Na re tla lumella palo e nyenyane ea batho ba ruileng ho etsa phaello ea nakoana ka ho hapa le ho chesa mehloli, ka litšenyehelo tsa bokhoni ba rona ba ho phela?
Haeba sena se utloahala eka ke pheteletso, mamela Moprofesa Jim Hansen, setsebi se ka sehloohong sa boemo ba leholimo lefatšeng, seo lintho tse boletsoeng esale pele li ’nileng tsa bonahala li nepahetse ka linako tsohle. O re: ".Ho hlakile hore haeba re chesa libeso tsohle tsa khale, re tla senya polanete eo re e tsebang. Re ne re tla beha polanete sebakeng se se nang leqhoa, se bophahamo ba leoatle ka limithara tse 75 ho ea holimo. Likoluoa tse lebōpong la leoatle li ne li tla ba teng kamehla. Ntho feela e sa tsitsang ke nako e tla nka hore leqhoa le arohane ka ho feletseng. "
Ehlile, maoatla a tla pheha khang ea hore mokhoa o le mong feela oa ho chesa oli le khase ea rona e setseng ke hore bohle re phele joalo ka matsoalloa a Amazon. Empa haufi le moo
Haeba re sa qale ho fumana mekhoa ena e meng, re tla etsa hore tlholo ea khoeli ena ea Amazon e be lefeela. Setsi sa Hadley se Exeter, se seng sa litsi tsa mahlale tse tsoetseng pele ka ho fetesisa tsa ho ithuta ka litlamorao tsa ho futhumala ha lefatše, se lemositse hore haeba re tsoela pele ho ntša likhase tse futhumatsang lefatše ka sekhahla sa hajoale, Amazon e mongobo e tla omella ebe e cha - mme haufinyane.
Boithuto ba bona pejana selemong sena bo hlalositse: "Moru oa Amazonia o ka 'na oa e-ba le tšenyo e khōlō esita le haeba mocheso oa mocheso o tlaase ka ho fetisisa o ka nyoloha tlas'a phetoho ea tlelaemete. Hoo e ka bang karolo ea 40 lekholong ea meru ea pula e tla lahleha haeba ho phahama ha thempereichara ho lekanyelitsoe ho C, eo litsebi tse ngata tsa boemo ba leholimo li e nkang e le ntho e fokolang ka ho fetisisa. ho lebeletsoe ka 2050. Ho phahama ha 3C ho ka 'na ha fella ka hore karolo ea 75 lekholong ea meru e nyamele ha ho phahama ha 4C, ho nkoang e le keketseho e ka' nang ea e-ba teng lekholong lena la lilemo ntle le hore ho ntšoa ha likhase tse futhumatsang lefatše ho fokotsoe, ho tla bolaea karolo ea 85 lekholong ea moru. " Seo se ka romela li-gigatons tsa carbon sepakapakeng - ho etsa hore lefatše le be le baahi le ho feta.
Ho na le ho hong ho khahlisang ka ntoa ea Amazon, empa hape le ntho e hlabisang lihlong. Batho bana ba ne ba se na letho, empa ba ile ba ema lik'hamphani tsa oli. Re na le ntho e 'ngoe le e 'ngoe, leha ho le joalo ba bangata ba rona re lula re tsielehile re sa etse letho, re tlatsa litanka tsa rona ka oli e utsoitsoeng ntle le ho nahana ka bokamoso. Batho ba Amazon ba bontšitse hore ba ikemiselitse ntoa ea ho pholosa tikoloho ea rona. Na re?
Johann Hari ke moqolotsi oa litaba bakeng sa London Independent. O tlalehile ho tsoa Iraq, Israel/Palestine, Congo, Central African Republic, Venezuela, Peru le US, mme bongoli ba hae bo hlahile likhatisong lefatšeng ka bophara.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate