Dy vajza të reja qëndruan, si të ngrira, duke filluar poshtë tyre në një Bejrut gjithnjë të gjallë. Ballkoni i tyre, si pjesa tjetër e shtëpisë së tyre dhe pjesa më e madhe e kampit të tyre të refugjatëve ishin të një ngjyre të paqartë. Ishte pis, ashtu si edhe rrobat e tyre. Nga ana tjetër, ato dukeshin të bukura dhe të ndritshme, ndonëse e ardhmja e tyre nuk ishte e tillë.
Këtu në Bourj el-Barajneh, një nga dhjetëra kampet e refugjatëve palestinezë në Liban, koha duket se ka qëndruar ende për vite me rradhë. Brez pas brezi, fëmijët rriten në të njëjtin realitet të dëshpëruar, të dënuar për krime që nuk i kanë kryer, të lënduar nga një histori që nuk është bërë prej tyre. Ata qëndrojnë në ballkone të pista, të plasaritur pa u riparuar, duke parë Bejrutin dhe botën që kalon.
Qyteti është i mbushur me jetë, politikë, thashetheme, pritje dhe intriga. Ajo mbetet vazhdimisht e ndarë mes shumë botëve dhe kontradiktave, në një mënyrë që duket pothuajse e pamundur për t'u pajtuar apo kapërcyer.
Bourj el-Barajneh është rritur në një 'komunë' që nga fillimi i saj si një strehim 'i përkohshëm' për refugjatët palestinezë që u dëbuan nga shtëpitë dhe tokat e tyre në Palestinë midis 1947 dhe 1948. Pjesa fizike palestineze e kampit ka mbetur kryesisht e njëjta gjë, megjithëse shifrat janë rritur ndjeshëm. Flukset e shiitëve, sunitëve dhe së fundmi irakianëve kanë lëvizur brenda dhe përreth kampit. Pak u vendos për të përshtatur rritjen natyrore, ose për të rregulluar flukset e fundit të popullsisë. Disa argumentuan me egoizëm se lejimi i refugjatëve palestinezë për të përmirësuar kushtet e tyre do t'i shkëputte ata nga atdheu i tyre dhe ndjenja e përkatësisë. Prandaj, ata duhet të vuajnë, me pak mundësi pune, pa të drejta civile dhe pa çimento apo material ndërtimi për të riparuar ekzistencën e tyre të mjerë.
Një gjendje zhvillimi të ndalur ka përcaktuar këtë kamp të veçantë refugjatësh dhe marrëdhëniet e Libanit me refugjatët. Ata që kundërshtojnë praninë e refugjatëve kanë frikë se përfshirja e palestinezëve në shoqërinë libaneze mund të jetë preludi për përfshirjen e tyre në peizazhin politik të vendit. Kjo mund të rrezikojë të komplikojë më tej një demografi tashmë të çrregullt. Ndërsa sektet e krishtera në Liban janë më të frikshmet, të tjerët janë gjithashtu të shqetësuar.
Në vitin 1982, një gjendje e vazhdueshme rrethimi mori një nxitje kur ushtria izraelite, së bashku me aleatët e saj midis falangistëve të krishterë, vendosën një rrethim brutal dhe vdekjeprurës rreth Bourj el-Barajneh. Palestinezët dhe libanezët rezistuan, por refugjatët e armatosur lehtë mund të shkonin aq larg vetëm për t'i bërë ballë fuqisë së superfuqive rajonale të armatosura nga një superfuqi botërore. Kampi përfundimisht u shemb, pasi shumë prej ndërtesave të tij ranë. Çfarëdo që mbeti në këmbë ishte e mbushur me vrima dhe kujtime të dhimbshme.
Pasoi një tjetër rrethim, i cili zgjati pothuajse saktësisht tre vjet, midis viteve 1984 dhe 1987. Autori këtë herë ishte milicia Amal. Ky incident la gjithashtu dëshmitë e veta të mureve të dëmtuara dhe dritareve të plasaritura. Me rindërtimin e bërë të paligjshëm me ligj dhe shumë pak nga fondet, pluhuri i luftës ishte e vetmja shtresë bojë e freskët që kampi mund të shpresonte.
Por ata janë të shumtë në Liban që ende duan të shohin përmirësim – qoftë i vogël apo domethënës për jetën e refugjatëve palestinezë, qoftë në Bourj el-Barajneh apo gjetkë. Hezbollahu deri më tani ka ruajtur kampe të ndryshme refugjatësh kundër shumë kërcënimeve. Palestinezët këtu e pranojnë me mirënjohje se pa Hezbollahun që do të shërbente si një mburojë kundër shumë rreziqeve të afërta, gjendja e refugjatëve do të kishte qenë shumë më e keqe. Por Hezbollahu, një grup shiit, mund të jetë gjithashtu peng i ndarjeve sektare, demografisë dhe forcave politike të neveritshme të Libanit. Palestinezët këtu po mbështeten tek Hezbollahu që të rrisë mbështetjen e tij. Ata kanë nevojë që grupi të sfidojë forcat refuzuese në parlamentin libanez dhe të kërkojë të drejta civile për refugjatët palestinezë. Shumë po debatohet në këtë kohë dhe ka shumë diskutime në prapaskenë mbi detajet, semantikën dhe më shumë.
Ndërkohë dy vajzat palestineze vazhdojnë të qëndrojnë në ballkonin e zbardhur. Ato janë motra rreth tetë dhe dhjetë vjeç. Ata lindën pas dy rrethimeve të tmerrshme dhe pjesës më të madhe të luftës që mundoi familjen e tyre për breza të tërë. Por ata ishin këtu për të dëshmuar luftën e vitit 2006. Kampi i tyre i refugjatëve është një distancë e shkurtër nga Dahiya, lagja me shumicë shiite ku është selia e Hezbollahut. Burra dhe gra të ashpra i rezistuan fuqisë së paimagjinueshme të zjarrit të drejtuar në atë pjesë të vogël të tokës, si në shumë pjesë të tjera të Libanit. Tani, pjesa më e madhe e Dahiya-së është rindërtuar, me prekjet e fundit duke u bërë godinave prej betoni që së shpejti – nëse nuk shpërthen një luftë tjetër – do të bëhen spitale, shkolla, zyra dhe zona banimi të subvencionuara për të varfërit.
Por e njëjta gjë nuk është e vërtetë për Bourj el-Barajneh. Kampi vazhdon të mbajë plagët fizike dhe filologjike të luftërave të kaluara, çdo brez që ia kalon ato brezit tjetër. Një ndryshim i paradigmës këtu është i mundur vetëm kur balanca e pushtetit ndryshon ndjeshëm në favor të njërës apo tjetrës palë. Përveç admirimit të rezistencës së tij të ashpër kundër Izraelit, palestinezët në Liban kanë kaq shumë shpresë te Hezbollahu, duke besuar se do të jetë pala që më në fund do të kthejë balancën e fuqisë në favor të drejtësisë për refugjatët.
Bourj el-Barajneh përkthehet afërsisht në "Kulla e Kullave". Dhe në shumë mënyra është. I ka qëndruar provës së kohës dhe bombave. Njerëzit e saj i kanë tejkaluar kufijtë e qëndresës dhe vendosmërisë njerëzore në një mënyrë që duhet të regjistrohet shkencërisht. Në disa zona ajo ngrihet mbi Bejrut, nga drejtimi Haret Hreik. Ndërtimi i paligjshëm dhe hapësira e kufizuar për zgjerim horizontal i detyruan refugjatët të ndërtonin në disa pjesë në mënyrë vertikale, duke krijuar një realitet të ngjashëm me Kafkian, të vërtetë por surreal.
Dhe refugjatët gjithashtu po kalojnë mes linjave të një pothuajse pseudo-realiteti. Ata e gjejnë veten të mbajtur peng në kohë dhe hapësirë, në një qytet në rritje, një botë në ndryshim të madh, të ngrirë në kohë dhe pritshmëri gjithnjë e më të ulëta.
Dy vajzat vazhduan të vështronin, qartë pa një objektiv të caktuar në mendje, ndërsa njerëzit poshtë tyre ecnin përpara, të papenguar nga konfuzioni i tyre. Edhe unë u largova. Për një minutë shpresova për një shenjë, çdo gjë që mund të më siguronte se kishte ndonjë kuptim pas gjithë kësaj çuditshmërie, gjithë kësaj padrejtësie. Jam i sigurt që ka, por sot nuk munda të gjej asnjë.
– Ramzy Baroud (www.ramzybaroud.net) është një kolumnist i sindikuar ndërkombëtarisht dhe redaktor i PalestineChronicle.com. Libri i tij i fundit është Babai im ishte një luftëtar i lirisë: Historia e patreguar e Gazës (Pluto Press, Londër), tashmë i disponueshëm në Amazon.com.
ZNetwork financohet vetëm nga bujaria e lexuesve të tij.
dhuroj