Yom Kippur i Palesitina ma tagata Palesitina o loʻo togiola mo le agasala a Isaraelu i le nofoia. Ua maeʻa le loka i Kasa ma le Faletupe i Sisifo: mo aso e tolu e leai se Palesitina e malaga i tua o se siaki; e leai ni tagata aau o le a faatagaina i luga o matafaga, sili atu ona leoleoina e vaa fana nai lo se isi lava taimi; o le pa eletise faataamilo i le nofoaga o le Gaza Strip ma le pa ua uma ona fausia i Khan Yunis o loʻo faʻatautaia e fitafita faʻaauupegaina e pei o tuaoi uma i le Faletupe i Sisifo. E te le alu i le a'oga pe faigaluega pe afai o lona uiga o le sopoia o se siaki. Faagalo le asiasi atu i aiga ma uo i isi taulaga ma nuu. Ae sili i mea uma, 'aua le ma'i tigaina pe manu'a ona e te oti ae le'i fa'atagaina le ta'avale a le falema'i i le falema'i.
‘Na ou fefe ua e alu i Rafah’, ou te fai atu ia Ahmad i luga o uaea telefoni i Gaza City. O le tele o aiga i Rafah na leiloa o latou fale i Israel bulldozers i le vaiaso na teʻa nei ma o se alii talavou na maliu ona o le tetee i le siʻiona o osofaʻiga i lona fanua. Sa ou popole ua alu Ahmad e su'esu'e. O lona aiga lautele e nonofo ai iina.
'E leai se tasi e alu i se mea', o le tali atu lea a Ahmad ma le le fiafia. ‘O Yom Kippur’.
Na te faʻaumiumi ma faʻamamafaina galuega "Yomâ" ma le "Kippur", o loʻo faʻamamafa ai le faʻalavelave fou i o latou olaga. Ou te mafaufau pe toafia tagata Iutaia i le lalolagi atoa e iloa le ituaiga o folasaga i le faa-Iutaia na maua e Palesitina. O le Aso o le Togiola [Yom Kippur] o le tumutumuga lea o aso e sefulu o le vaitaimi o le salamo lea e amata ia Rosh Hashanah, le Aso o le Faamasinoga. O nei aso e sefulu o manatunatuga ma musumusuga ua aumaia ai ia i tatou le savali e faavavau e mafai e tagata soifua ona faaleleia o latou uiga. Latou te talanoa mai ia i tatou e uiga i o tatou lotofuatiaifo lelei ma tiute tau amio, e uiga i le suʻesuʻeina o le tagata lava ia ma le toe faʻafouina faaleagaga. O le luasefulufa itula le vavao i totonu o le teritori o lo'o fa'aauau; o le fasioti tagata fa'a-faamasinoga e tumau pea faiga fa'avae; o le fanaina o tagata lautele o loʻo faʻamalosi e faʻaalia o latou foliga i luma o se tane, se olo, poʻo se fitafita e le manaʻomia se faʻasalaga; o le faaaogaina o tane, fafine, ma tamaiti e fai ma talipupuni faaletagata e fetaui ma le fetuutuuna'i ma faatoesega; o le faalumaina faanoanoa i aso uma o tama i luma o o latou atalii ma afafine ua faamatalaina; o le fa'aogaina fa'aleaganu'u o le aia tatau i a'oa'oga, le sa'olotoga e feoa'i ai, le aia tatau e galue ai, le aia tatau i le mamalu o le tagata, ua fa'afitia ona o le "saogalemu"; o le gaoi o moli ma olive, o vai ma fanua e fa'atatau i mana'oga o 'nu'u fa'asolitulafono o lo'o fa'atuputeleina pea ma fa'alautele e le tusa ai ma tulafono fa'ava-o-malo uma; o le sasaina o fale o aiga ma togalaau aina ua tau le toe maua ai ni tala fou; o le mea moni e faapea o le “puipuia o le tagata lava ia” o Isaraelu ua faauigaina o le fasioti tagata, gaoi, ma le faomea i luga o le laueleele o se isi tagata ua taliaina ma puipuia e tagata sili ona lotu ma sili ona faalelalolagi. O tatalo o le togiola, o le faailoaina mai o manatu o le usoga faaletagata ma le fefaamagaloa'i, e matua nofouta ai le tagata tapuai i vaivaiga faaletagata, ma faamanatu atu ai ia te ia e leai se tagata e matua saoloto lava mai le agasala ma le sese. O ta'utinoga e toe ta'ua soo i le aso o Kippur i le tagata muamua numera tele e fa'amamafa ai le matafaioi tu'ufa'atasi a le alalafaga atoa…. Ua faamanatu mai pea ia i tatou o le aso o Kippur e aumaia ai le faamagaloga mo agasala i le va o le tagata ma le Atua, ma e le mafai ona aumaia le faamagaloga pe afai e lei faia se taumafaiga e toe faaleleia le manua ua oo i le uso a tagata. E le fa'amamāina e le Atua le nofosala i mataupu e pa'i atu i tagata se'i vagana ua muamua le toe fa'aleleia i mea uma. E tatau i le tagata fai mea sese ona maua muamua le faamagaloga mai le tagata ua sese. E silia ma le fa selau tamaiti ma le 1400 tagata matutua na fasiotia i le lua tausaga. E silia ma le 5000 tagata na falepuipui ma sauaina. E silia ma le 17,000 na aveesea o latou fale ma fanua. O fale mautotogi na pomu i le leva o le po. O falegaosimea atoa ma pisinisi na faaleagaina i se osofaiga e tasi. O atina'e lautele ma tamaoaiga ua malepelepe e le mafai ona toe faaleleia. Ua faateleina le mativa; ua fa'atupula'ia le leai o ni galuega; O tolauapiga a tagata sulufa'i na osofa'ia ma fa'amata'u i aso uma. Na tafiesea Jenin e le mafai ona iloa. Jenin ua le faatagaina foi i matou e manatua oe. Ae peitai ua ou vaai atu i tino o taatitia i fafo i le palapala. Ou te sogisogi i tagata oti o loo tanumia i lalo o o latou fale.
O masina ma tausaga e faaputuputu pei o ivi. Ua liua tino i aitu. I le luasefulu tausaga talu ai i le aso o Kippur, Setema 16th 1982, na auina atu ai e Ariel Sharon ana tagata faomea i totonu o tolauapiga a tagata sulufai Palesitina o Sabra ma Chatila e fasioti tagata uma na latou mauaina. E lua afe fafine, tamaiti, ma tane na taatitia ma fasia ma taia i le efuefu ma le leaga o le tolauapiga i saute o Beirut i le taimi na muta ai le fasiotiga tagata. E le itiiti ifo i le 700 o i latou ua taoto nei i se tuugamau tele e le o faailogaina i le faatausiusiuga o Chatila, e le o manatuaina; le ta'ua; lē mamalu. O Ariel Sharon, o le fai fasi manu na tuua ai le 17,500 tagata lautele na maliliu i Beirut i le taimi o osofaiga a Isaraelu i Lepanona i le 1982, o lea ua ia pulea le setete o Isaraelu; O Sharon, na maua o ia lava e nafa ma le fasioti tagata i Sabra ma Chatila e le Komisi o Kahane a Isaraelu, o loʻo nafa nei i le faʻalavelave faʻafuaseʻi o tagata Palesitina mo le faʻamalosi e nonofo i luga o lo latou lava fanua.
Yom Kippur i Palesitina ma tagata Palesitina o loʻo totogi pea mo le agasala a Isaraelu i le nofoia o latou fanua. O le a le tele o le tuuatoatasi tatou te faafoliga e le o tupu? Yom Kippur…e le mafai ona aumaia le faamagaloga pe afai e le'i faia se taumafaiga e toe faaleleia le manu'a na faia i se tasi o uso a tagata. E le fa'amamāina e le Atua le nofosala i mataupu e pa'i atu i tagata se'i vagana ua muamua le toe fa'aleleia i mea uma.
Upusii mai: Birnbaum, Philip. Encyclopedia of Jewish Concepts. Kamupani Lomitusi Eperu, Niu Ioka; 1979. P.259
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo