Faatasi ai ma le toilalo o le Doha taamilosaga o feutagaiga i le faaiuga o Iulai, o nisi o loʻo faʻamoemoeina le puipuiga o faʻalapotopotoga faʻavaomalo o le a taʻu atu ia te oe o le Faalapotopotoga o Fefaʻatauaʻiga a le Lalolagi (WTO) o loʻo faʻaalu se "taimi malolo." O le tele o tagata matau, e ui i lea, o loʻo taʻua le taofia o lauga o se "paʻu." Ua faʻamasinoina e le minisita o fefaʻatauaʻiga a Initia, Kamal Nath, o fefaʻatauaʻiga fefaʻatauaʻiga ua i ai nei i se mea "i le va o togafitiga tigaina ma le falelauasiga," ma o loʻo fesiligia le lumanaʻi o le faʻalapotopotoga.
O le fesili mo le alualu i luma o le: O le a le uiga o lenei mea mo le lumanaʻi o le "fefaʻatauaʻiga saoloto" lisi?
Mo tagata matitiva o le lalolagi, o le pa'u o le WTO i se tulaga vegetative o se mafuaaga lea mo le fiafia. O le taofiga le tumau o talanoaga tau fefaʻatauaʻiga o loʻo faʻaalia ai se manumalo manino mo le faʻamasinoga amiotonu a le lalolagi, lea na vaʻaia faʻatasi ma Minisita o le WTO i le valu tausaga talu ai i Seattle, Cancan, ma Hong Kong. Ua leva ona finauina e le au faatupu faalavelave, e ala i le faia o tulafono o le siosiomaga, puipuiga o tagata faigaluega, ma puipuiga mo le au fai oloa laiti e avea ma pa pupuni i pisinisi, na fausia ai e le WTO se faiga tau fefaʻatauaʻiga e manuia ai kamupani faʻavaomalo i le faʻaleagaina o tagata faigaluega i malo mauʻoa ma le lalolagi i Saute tutusa. . O vaega e pei o le Public Citizen, o se tagata e vaʻavaʻai i le fiafia o tagata lautele, e manatu saʻo le paʻu o le taamilosaga a Doha o se mea faʻamoemoe. O Lori Wallach, o le faatonu o le Global Trade Watch a le vaega, na ia tuuina mai se faamatalaga e finau ai e faapea "Ua maua e Malo ma sosaiete lautele i le lalolagi atoa se avanoa tulaga ese e fausia ai se faiga tau fefaʻatauaʻiga tele e mafai ona maua moni ai le manuia i le toʻatele."
E moni le avanoa. Ae o le fa'aletonu i le WTO o lo'o aumaia ai fo'i ni fa'amata'u fou.
O le mea e ofo ai, e ui o le faʻalapotopotoga ua leva ona ulagia e le agavale o se meafaigaluega a le malo, ae sa le fiafia foi i ai vaega o le itu taumatau. O le au ofisa o le pulega a Bush o ē na popole i le tuuina atu i se "su'ega litmus lalolagi" na latou vaai i le WTO e tasi le atunuu-tasi-palota ma masalosaloga, ma vaavaai i ai o se siakiga tele i luga o aia tatau a le US.
O le faʻalatalata atu i fefaʻatauaʻiga fefaʻatauaʻiga ma se vaʻaiga tuʻufaʻatasi, o le White House ua le naunau e faia le ituaiga o maliega talafeagai e faʻatumauina ai le WTO. Na le manuia feutagaiga a Doha ona o le US, faatasi ai ma Europa, na mumusu e faia soʻo se faʻatagaina taua i le faʻamutaina o lana puipuiga i mataupu tau faʻatoaga. E ui lava i le faʻatonuina o malo matitiva e tatalaina a latou maketi, na faʻauluina e malo maualuluga le faitau sefulu piliona o tala i tausaga taʻitasi i fesoasoani mo a latou lava faifaatoaga, ma tuʻuina atu le pepelo i le faʻamatalaga o le "fefaʻatauaʻiga saoloto."
Ina ua amataina le Doha Round of Talks i le 2001 WTO Ministerial meetings i Qatar, sa faaigoaina o le "Development Round." "Fefa'ataua'iga saoloto" na folafola mai o le a aumaia ai le tuputupu ae ma le manuia i le lalolagi. E le'i fa'atauina e atunu'u atia'e. O le faʻamalosia e le tele o faʻataʻitaʻiga o tausaga ua tuanaʻi, na manaʻo ai a latou feutagaiga, ae latou te leʻi malilie e faʻateleina le tatalaina o latou maketi, e faia e le US ma Europa le faʻaitiitia o fesoasoani tau faatoaga. E leʻi oo mai ni tipi, ma o le talaʻiga a malo mauʻoa e foliga mai e taufaaleaga ma faagutugutulua. O le taunuuga o le paʻu o talanoaga.
O le a la le mea e tupu?
O le va'aiga a Wallach e fa'atatau i se faiga tau fefa'ataua'iga e mafai ona fa'ataunu'uina mulimuli ane. Ae o le a le faigofie. Fai mai le Minisita o le Va i Fafo a Pasila, Celso Amorin, a o faʻaalia le WTO, o fefaʻatauaiga faavaomalo o le a faʻagaoioia e tusa ai ma le "tulafono o le vaomatua" - lea e pule malosi ai le tagata vaivai. E fetaui lelei i le White House unilateralists, ae na maua ai le alualu i luma o le malulu. Aʻo leʻi faia se fonotaga muamua a le WTO, na oʻo ai le tusitala Peretania o George Monbiot e faʻaalia i le lautele lona sese i le valaau mo le soloia o le faʻalapotopotoga: "Pau lava le mea e sili atu le leaga nai lo se lalolagi e sese tulafono faʻavaomalo o fefaʻatauaiga o se lalolagi ma e leai se tulafono tau fefaʻatauaʻiga, "na ia tusia.
I fafo atu o le WTO, o le pulega a Bush na taulaʻi i tausaga talu ai nei i le tulituliloaina o Fefaʻatauaʻiga Faʻataufua Faʻatasi (FTAs) ma isi atunuʻu. I ia feutagaiga, e le mafai e malo matitiva ona sailia le malosi i numera. E le mafai ona latou auai i se vaega o feutagaiga e pei o le G20 +, lea na tu i le US ma Europa i le Cancan Ministerial. O le auala e lua ua mafai ai e le White House ona fefaʻatauaʻi fefaʻatauaʻiga fefaʻatauaʻiga ma atunuu e pei o Ausetalia, Chile, Morocco, ma Sigapoa-ma o loʻo tuliloaina e le pulega a Bush le tele o isi. O se FTA ma Oman na faatoa pasia i totonu o le Maota ia Iulai, ma o fefaʻatauaiga ma atunuu e aofia ai Peru ma Kolomupia o loʻo galue nei.
E pei ona tusia e Monbiot, o Peresitene Bush "o loo saili e feutagai taitoatasi ma atunuu vaivai ina ia mafai ai ona ia faamalosia tulaga sili atu o fefaatauaiga ia i latou. E mana'o o ia e sui se faiga tau fefa'ataua'iga tele i le malo. Ma o lenei mea ua tuʻuina ai le faʻamasinoga amiotonu i le lalolagi i se tulaga faigata."
O le atugaluga o Monbiot e aoga, tusa lava pe fesiligia ana faaiuga. O le fa'afeagai o FTA e lua e le taumate o le a iai ni fa'afitauli fou mo tagata fa'agaioiga. Ae, e le faapea o le faasaoina o le WTO o se galuega aoga mo le alualu i luma. Ae ui i lea, o feutanaiga a le malo sa agai i luma ma pe leai foi le multilateral body. Ma e le tatau i le au faitio o le pulega a Bush ona talia o le fili o lo tatou fili o la tatou uo.
E oʻo mai i le taimi nei, o taumafaiga e toe fuataʻi le WTO e leʻi manuia. O le manatu o le suia o lena tino i se fautua mo "fefaʻatauaʻiga talafeagai" o loʻo tumau pea o se miti mamao. I se taimi lata mai, o le faʻalapotopotoga e sili atu le faʻapipiʻiina o se fefaʻatauaʻiga leaga e ono faʻasalaina atili ai tagata matitiva. O le mea e faafetai ai, ua alofia lena mea.
E le gata i lea, aʻo leʻi saunia ni faʻasalalauga faʻapitoa mo le WTO, e tatau ona tatou mautinoa e siaki lona fatu. O talanoaga tau fefaʻatauaʻiga ua paʻu muamua. O le ta'amilosaga a'o le'i o'o i le WTO Uruguay o feutanaiga na fa'aletonu i le amataga o le 1990s ae mulimuli ane toe fa'aolaina ma mae'a. E fa'apena fo'i, na toe fo'i le au fa'atalanoa i le laulau ina ua mae'a fa'ai'uga a le WTO's Seattle ma Cancan Ministerials. O le mea moni e faapea o le pulega o fefaʻatauaʻiga fefaʻatauaʻiga a le peresetene e muta i le ogatotonu o le 2007 atonu o le a taofia ai soʻo se US toe foʻi i le WTO i le isi lua tausaga. Ae ui i lea, o le faʻalapotopotoga e ono toe faʻatūina e se pulega i le lumanaʻi e sili atu le mafaufau faʻapitoa nai lo le Bush cabal ae e le itiiti ifo le malosi i lana sailiga o pisinisi faʻavaomalo.
Ina ia puipuia lenei mea, o le a manaʻomia e le faʻamasinoga amiotonu a le lalolagi e le gata o le faʻaaogaina o FTA e lagolagoina e Republicans. E tatau foi ona aoaiina le au Democrats pro-"fefaatauaiga saoloto" ma fausia se pati tetee e maua ai se suiga moni i le lalolagi lautele.
I se faapuupuuga, e tele galuega o loo i luma atu. O i latou e manana'o e fai faiga fa'atauva'a o fefa'ataua'iga ma fa'ava-o-malo o le a mana'omia le fa'aauauina pea ma le fa'atupu. Ae ui i lea, e mafai ona latou maua musumusuga mai le vaʻaia o Koliata e le mafai ona taofia o le WTO i le maeʻa ai o talanoaga a Doha, o loʻo taoto i luga o lona tua.
- Mark Engler, o se tusitala e faavae i le Aai o Niu Ioka, o se tagata suʻesuʻe ma Faiga Faʻavae i Fafo. E mafai ona maua o ia e ala i le upega tafaʻilagi http://www.democracyuprising.com.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo