E TOʻATELE le toʻatele o tagata e talitonu ua leiloa le faatemokalasi i lenei atunuu. I aso nei, o le faatemokalasi moni o le a faʻaalia lona maufetuunaʻi i luga o auala o Lonetona.
I le vaiaso na pulea ai e le Malo le Palemene ma teena ai se palota talafeagai pe tatau ona auai Peretania i le kegi a Bush i lana osofaʻiga i Iraq, o le tele o afe o tagata o le a faʻafeiloaʻi i Lonetona i le mea o loʻo faʻamoemoeina e avea ma faʻataʻitaʻiga sili e faasaga i taua mo se tupulaga.
Talu mai aso na sauni ai peresitene Amerika e faʻaaoga auupega faaniukilia i Europa o le ai ai se faʻaaliga faʻaalia o le taʻutaʻua o le loto tetee e tetee atu i sauaga o se auala e foia ai feeseeseaiga i le va o malo. O se sami o tagata o le a ufitia le tele o le ogatotonu o Lonetona ma Hyde Park; ma o le a latou talosagaina ia le faia se solitulafono tele i lo latou igoa. E pei ona manino mai i suʻesuʻega, latou te fai ma sui o le toʻatele o tagata Peretania.
O le mea o loʻo lamatia e le gata o se osofaʻiga e le tusa ai ma le tulafono ma le le faʻamaonia i luga o se isi malo e le ofoina mai ia i tatou se taufaʻatau, ae o le faʻamaoni o le faiga palemene a Peretania. Afai e faaaoga e Tony Blair le aia tautupu, “le malosi atoatoa o tupu”, e auai i le osofaiga a Bush i Iraki, na te faia i se faiga e leai se eseesega, i le mataupu faavae ma le faatinoga, mai osofaiga le faaosofia a Siamani lea na mu ai le Taua Lona Lua a le Lalolagi.
Faitau le lauga a Hitila ia Setema 1938, i le afiafi o le osofaiga a Siekisolovakia. “Ou te iloa lelei lava,” na ia faitio ai i le tauaofiaga tele a Nuremberg, “o le faapalepale o le a le mafai ai lava e se tasi ona toe faalelei se fili e le mafai ona toe faaleleia e pei o le au Czechs … Herr Benes (le taitai Czech) e taalo i lana taaloga; na te faia lauga, e manaʻo e faʻatalanoa… Ae i le lumanaʻi e le lava lena!"
Na taʻua e le tusitala o le talafaasolopito o Correlli Barnett: “Suia Czechs ma Benes ia Saddam Hussein ma semanu e tusia le lauga i Washington i aso nei. E leai se aoga e taʻu atu, o le Peresitene Benes Czechoslovakia i le 1938 e leʻi faʻamataʻu ai Siamani ma sa faʻatauvaʻa faʻafitafita-e pei lava o le militeri e sili atu ona sili atu nai lo Iraqis i aso nei e leai se auala e faʻafefe ai le US poʻo Peretania.
O le "dossier" a Blair o "auupega o le tele o faʻaumatiaga" a Iraki na tusia tele lava i Uosigitone e le faʻalumaina ofisa faʻamatalaga na ofoina atu ia Amerika e le o se faʻaaliga o se lapataiga o osofaiga a Setema 11 i le tausaga talu ai. O le Ofisa o le Va i Fafo iinei e leʻi faʻalavelave lava e sui le gagana Amerika. O ona itulau 50 na amata i se faʻalavelave faʻafuaseʻi, e pei ona faʻaalia e le Faʻamatalaga Faʻamatalaga i le Aso Lulu, fai mai o se lipoti a le International Institute of Strategic Studies "na fautua mai ai e mafai e Iraq ona faʻapipiʻi auupega faaniukilia i totonu o masina."
O le mea moni, o le lipoti a le Inisetiute na faaiʻuina e faapea o Iraq ua tele tausaga talu ona atiaʻe, ae le gata i le faʻaatoatoaina ma le faia, o auupega faaniukilia.
Ua tele naua tala ma tusia e uiga i lenei faiga faavalevalea i faasalalauga, lea ua faavalea ai Blair ma e ono faauma ai o ia i faiga faaupufai. O le mataupu o auupega e masani lava o se pepelo, o se faʻafefe. Soʻo se masalosaloga o totoe e uiga i lenei mea na faʻateʻaina i le vaiaso talu ai e le Failautusi a le Setete o Amerika Colin Powell ina ua ia faasilasilaina e ono taofia e Amerika le toe foʻi mai o tagata asiasi o auupega a Malo Aufaatasi i Iraq: o le mea tonu lava na ia manaʻomia ma Bush ma Blair.
Ua fefefe tagata Amerika ona o le ofo le faatuaoia a Iraq i tagata asiasi o le a "faaleagaina ai le tuufaatasiga." I se isi faaupuga, o le a le toe i ai a latou lau o le mati, o latou alofaga, e puʻeina ai le mea na faʻamatalaina talu ai nei e se tasi o le pulega a le Bush e faapea "o le taui tele ... suauu ma le fausiaina: e te taʻua".
Ua tafefea Blair i le savili o le popolevale o Uosigitone. I le pipii atu o ia lava i le mataupu e tasi o asiasiga o auupega, e feteenai ma le kegi a Bush toetoe lava o taimi uma e tatala ai lona gutu.
E leʻi umi ae ia fai mai o le US ma Peretania o le a "galue e ala i le UN" nai lo le US Defense Secretary Donald Rumsfeld ma le Sui Peresetene Cheney fai mai le faafeagai - e faapea "o le a galue toatasi le US" pe o le ai ai "suiga pulega i Baghdad i soo se tau. ”, e tusa lava po o a mea na maua e tagata asiasi UN i Iraq.
O se mea moni lenei e tatau ona malamalama i ai le au faipule fouvale o Leipa ma aua le faalavelaveina i le "faʻatulafonoina" mataʻutia o se iugafono a Malo Aufaatasi na tusia i Uosigitone ma Whitehall ma faʻapipiʻiina i luga o le Fono Puipuia e pei o le talosaga a le Mafia don.
Bush ma Blair e tatau ona taofia mo nei mafuaaga. O le mea muamua e sili ona faanatinati. O tagata ta'umamaina o le a fasiotia, manu'a ma leai ni mea e nonofo ai i se atunu'u ua iloa le fa'anoanoa tele. O tala fa'asalalau e uiga i fa'amaumauga ua fesoasoani e fa'alavelave mai le fa'amoemoe o le Malo o Peretania o lo'o faia se solitulafono tele e faasaga i tagata soifua.
E silia ma le afa o le faitau aofaʻi o Iraq o tamaiti, ma o le toʻatele o isi o fafine ua oti a latou tane, o tagata matutua ma e matitiva. O le vaiaso nei, o le taʻitaʻia o ofisa fesoasoani alofa a Peretania, e pei o le Save the Children ma Christian Aid, na tuʻu ai le malo i le leai o se masalosalo i le faʻalavelave faʻafuaseʻi o tagata pe a faʻaauau le osofaʻiga.
"O tausaga o taua ma faʻasalaga ua uma ona fausia ai se faitau aofaʻi sili ona vaivai o latou gafatia e faʻafetaui ai soʻo se faʻafitauli faʻaopoopo e matua faʻatapulaʻaina," o le tala lea a le latou faʻamatalaga tuʻufaʻatasi. "O le oti o tamaiti ua siitia i le 160 pasene i lalo o faasalaga."
O NEI “faasalaga” e pei o se siʻosiʻomaga i le vaitaimi o le vavau. Fa'atūina e le UN Security Council i le 12 tausaga talu ai, o lo'o ta'ita'iina e le Iunaite Setete ma Peretania. Ua latou teena vai mama ma mea taua a le falemai i Iraq, e oo lava i tusi aoga. O se suʻesuʻega a le Unicef, le faalapotopotoga a tamaiti a Malo Aufaatasi, na maua ai i le va o le 1991 ma le 1998, e 500,000 tamaiti i lalo ifo o le lima tausaga na maliliu fua.
I le 1998, na faamavae ai Denis Halliday, o se failautusi aoao lagolago o Malo Aufaatasi, o se tagata aloaʻia e nafa ma fesoasoani alofa mo Iraq, ma taʻua ai le fasioti tagata. Na faamavae foʻi lē na suitulaga iā te ia ma na ia taʻua foʻi le embargo o se gaoioiga o le fasioti tagata. I le tolu tausaga talu ai, na sainia ai e le 70 sui o le US Congress se tusi e le masani ai le tuusaʻo ia Peresitene Clinton, ma talosaga ia te ia e aveese le faʻasalaga ma faʻamutaina le mea na latou taʻua o le "faafoliga o pepe meamea o se faiga faʻavae".
Ua uma ona tuuina mai e le White House lana tali. I le 1996, i se faatalanoaga taʻutaʻua i luga o le televise, na fesiligia ai le amepasa o Amerika i Malo Aufaatasi i lena taimi, o Madeleine Albright, e faapea: “Ua matou faalogo ua maliliu le ʻafa miliona o tamaiti … pe aogā le tau?”
Na tali Albright: "Ou te manatu o se filifiliga faigata tele, ae o le tau - matou te manatu e aoga le tau."
O tagata na sao mai lenei fasiotiga tagata, tamaiti ma tagata vaivai, o tagata ia o le a osofaʻia e Bush ma Blair. E le pei o le au maualuluga, latou te le maua ni fale puipui na fausia e konekarate Peretania i le 1980s. O le "tau toto" na lagolagoina e Blair i se faatalanoaga talu ai nei a le BBC o le a avea ma o latou toto.
I le lipotia ai o le tele o taua ma vaaia le tele o le toto masaa, ou te le mapu lava ona ou mafaufau i le taua o le palaai o loo i ai i faaiuga na faia e le au faipule faaaloalogia e pei o Blair, oe na le vaai i se taua ma o le a le tuuina lava o latou lava olaga faamanuiaina po o olaga o latou aiga ua lamatia.
Matou te iloa e uiga ia Bush. O le ta’ita’i o le kegi ma lona sui peresitene o lo’o ua’i atu nei i o latou taliga i tu’ua’iga o solitulafono matuia a kamupani. E le o se mea fua le fai atu, afai e auai Blair ia i latou i la latou malaga mataga, o le a ia faalogoina i se solitulafono e sili atu ona ogaoga. Pe faamalosia pe leai foi e le Iunaite Setete le Fono a le Puipuiga a Malo Aufaatasi e faia se iugafono - o se lau o le mati - mo se osofaʻiga, e leai se mea i totonu o le UN Charter e faʻatagaina se osofaʻiga, e aunoa ma se faʻalavelave, i se isi atunuu. Nai lo o lea, e faasaina. I Nuremberg, i le mea na faamasinoina ai le au Nasi, o sea osofaʻiga na manatu o latou solitulafono sili.
O LE ISI mafuaaga faanatinati mo le taofia o Bush ma Blair e mafua mai i se faaupuga na ulufale talu ai nei i le gagana a le aufaasālalau. O le "osofaʻiga muamua" ma e sau, ioe, mai Uosigitone. “Osofaiga muamua” o lona uiga o le osofaia o se tasi ae latou te lei osofaia oe. Pe a faʻaaogaina e le kegi a Bush, latou te fiafia e faʻatusatusa i latou lava i ituaiga o Churchillian na teteʻe i le faʻamalieina e Europa o manaʻoga Siamani i le 1930s.
E pepelo ma le le faamaoni lea; auā oi latou ia o lo'o fa'atusaina i fuafuaga a le malo o le Tolu Reich.
O le osofaʻiga "muamua" i Iraq o le a le muta ai iina. O nai tagata faʻamatala o loʻo faia a latou meaaoga, e pei o le tagata suʻesuʻe Dan Plasch, ua amata ona lapatai mai e ono faʻatupuina e le Iunaite Setete ni osofaʻiga "faʻamuamua" i isi atunuʻu: i luga o Iran poʻo Korea i Matu e sosoo ai, ma mulimuli ane ai Saina, le lalolagi. malo sili ona to'atele, o se malosiaga faaniukilia.
I le sefulu tausaga talu ai, na tusia ai e le au faʻataʻitaʻiga mai le itu taumatau o le olaga faʻapolokiki a Amerika, o soo o le Sui Peresetene Cheney ma le Sui Failautusi o le Puipuiga o Paul Wolfowitz, se pepa faalilolilo a le Pentagon. Na latou faataatia se "vaaiga" o se lalolagi i le maeʻa ai o le Taua o le Cold War lea o le a taumafai ai le US e "taofia le toe tulaʻi mai o se fili fou ... O se iloiloga iloga lea e faʻavaeina ai le fuafuaga fou o le puipuiga faʻaitulagi ma e manaʻomia ai ona tatou puipuia soʻo se malosiaga faʻafefe. mai le puleaina o se itulagi”.
E mafai ona ausia lea mea e ala i le "mu'imua" gaioiga - osofa'iga le lavalava.
I le tausaga talu ai, na faʻalauteleina ai e Cheney le "vaʻaiga" i luga o se laufanua Orwellian. Amerika, na ia fai mai ai, atonu e tatau ona tauina se "taua e le gata" mo le 50 tausaga pe sili atu. O le faaupuga, "American primacy", o lona uiga o le pule, ua faʻasalalau faʻasalalau nei ma suʻesuʻeina e i latou e taʻua i latou o tagata popoto i fafo. I le tele o suʻesuʻega na faia e le ofisa o le militeri a Amerika, o loʻo i ai faʻamatalaga i le "faʻamataʻu" mai Saina, lea e manatu uma i le tamaoaiga ma le militeri tauva i le Iunaite Setete i Asia.
O LE osofaʻiga i Afghanistan o se tofotofoga muamua. O se osofaʻiga i Iraki e aumaia ai le "vaaiga" sili atu ona vavalalata, ona o le faatoilaloina e Amerika o le puna lona lua o le suauu sili ona tele o le lalolagi o le a maua ai e Uosigitone le sili atu o le pulea o Sasaʻe Tutotonu i le taimi o loʻo i ai le faamaoni o lona puipuiga autu o le suauu, Saudi Arabia. masalosalo. O le isi, usiusitai Saddam Hussein o le a faʻapipiʻiina i Iraq, ma o le talafaasolopito o le malo i le itulagi o le a faʻaauau pea e le faalavelaveina.
O le mafuaʻaga lea o le faʻamaonia o le "faʻamataʻu" a Saddam Hussein ua faʻalauiloa malosi - o se taufaamatau e leai se tagata poto i Sasaʻe Tutotonu e manatu mamafa, e oʻo lava i tagata Isaraelu.
O le tulaga lamatia moni e le o Iraki, po o Iran, po o Korea i Matu, po o Saina. O le Iunaite Setete lea, ma le vaega a le au soona fai o loo pulea nei, o loo taitaia e se alii na le mafai ona malamalama i lana lava gagana i luga o le televise i le isi po. Ina ia malamalama i le natura o le taufaamataʻu a Amerika, naʻo le fesuiaʻiina o faʻasalalauga a Bush ma Blair i le faʻatupuina e Iraq o auupega faaniukilia.
E pei ona taʻua e Dr Kathleen Sullivan o le Nuclear Weapons Education Project i Niu Ioka: "O le pulega a Bush e le gata o le faʻatupeina o le faʻaleleia atili o auupega faaniukilia, ae o loʻo tuʻuina atu foi ni fale fou se lua i le US ua tuʻuina atu i le gaosiga o vailaʻau ma vailaʻau. auupega olaola.” Fai mai a ia, "o le aʻoaʻoga o loʻo i ai nei i le faʻaaogaina o auupega faaniukilia" i le US e leai se masalosalo ua sauni Bush e faʻaaoga muamua.
E na o le tasi le atunuu na faʻaaogaina se auupega faaniukilia e faʻaumatia ai tagata lautele. E na o le tasi le atunuu ua faamataʻu e faaaogā auupega faaniukilia i Vietnam ma Sasaʻe Tutotonu. I lalo o Bush, ua fa'aleaogaina e le Iunaite Setete le Anti-Ballistic Missile Treaty ma mumusu e auai i le fa'asaina o taua tau vaila'au. O loʻo fausia se polokalame "taua fetu", faʻaauupegaina faaniukilia, e faitau piliona tālā tau.
A o tu o ia i le uafu i Nuremberg, na faapea mai ai le pule sili a Hitila o Hermann Goering: “E mafai lava ona aumaia tagata i le pule a taitai. E faigofie lena mea. Pau lava le mea e tatau ona e fai o le taʻu atu ia i latou o loʻo osofaʻia i latou ona taʻusalaina lea o le au faatupu filemu ona o le leai o se lotonuu ma tuʻuina atu le atunuʻu i lamatiaga. E tutusa lava le galue i soo se atunuu.”
Atonu na aogā lenā mea i tausaga uumi o le Cold War ina ua taʻu atu pea i tagata i Sisifo sa iai se “mataʻu” a le Soviet. A'o fa'amatu'u atu faila aloa'ia, ua fa'amanino atili le fa'avalevalea. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le "va o le fana" i le va o Amerika ma Rusia, lea na faʻaosoina ai le fausiaina o auupega faaniukilia tele a Amerika, o se pepelo, na faʻalauiloaina e le faʻaseseina o le atamai - mai le mea lava lea e tasi e maua ai e Blair, o loʻo talotalo atu lana "dossier" i Iraq, lea na fesili ai nei. ia tatou talitonu i le faatuatua lelei.
Talu mai le aso 11 o Setema i le tausaga ua teʻa, na olaola ai le tū masani o le tetee i Peretania. E seasea alu se aso pe a leai se fonotaga lautele e auai le faitau selau o tagata. I aso nei, o le toʻatele o tagata Peretania o soʻo se talaaga o le a latou tuʻuina atu le pepelo i le faʻamatalaga taufaaleaga a Goering e faapea "e mafai lava ona aumaia tagata i le pule a o latou taʻitaʻi."
O gaioiga tuusaʻo o loʻo i ai se tala faʻasolopito lata mai i Peretania ma Amerika - mai le tele o aia tatau a tagata lautele o le 1960s i le tetee i taua na fesoasoani e faʻaumatia le sauā i Vietnam ma taʻitaʻia ai feagaiga i auupega faaniukilia, lea e manaʻo Bush e saeia.
O le asō o le isi aso ia Setema e manatua, ma atonu e faamanatu - o le amataga e le o se taua e le gata, ae o lo tatou tetee i ai.
O le savaliga e taofi le osofaʻiga i Iraq o le a alu ese mai le Embankment i le 12.30 i le aso nei ma taunuu i Hyde Park i le tusa o le 3pm.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo