A'o o'o mai i le fa'ai'uga o lenei tausaga fe'ai, ua tatou toe fo'i atu i le vaitau o meaalofa. O le meaalofa lenei e te le vave mauaina: soʻo se faʻasologa masani o le Parataiso. E te iloa, o le nofoaga e leai se mea e tupu tele ma e leai se mea e manaʻomia mai ia te oe. O meaalofa ua uma ona tuuina atu ia te oe i le 2012 e aofia ai se tauiviga i le i'uga o le Lalolagi. Atonu e le o le mea tonu lea na e talosagaina, ma ou te moomoo maimau pe ana leai - ae ia faia galuega lelei, ia tatau ai, ia i ai se mea e avatu: o meaalofa moni ia. Ae o le mea sili o loʻo i ai pea se tauiviga i luma atu, ae le naʻo le malaia ma le faʻanoanoa.
Mafaufau i le 2013 o le Tausaga Zero i le taua i suiga o le tau, o se tasi e tatau ona tatou manumalo tele, pe sili atu le faiaina. O se mea mata'utia lea e ta'u atu, ae e le o se mea mata'utia e pei o le mea moni e mafai ona e va'ai i ata o glaciers ua mou atu, ata o le luga atoa o le Talita Aisa Greenland liusua lenei taumafanafana, faafanua o le lumana'i o Europa lea na'o le i ai i Europa i saute pe a o'o mai le vevela o le a fa'alavelave, se'i vagana ai le tele o malo equatorial.
Mo le faitau miliona o tausaga, o lenei lalolagi o se meaalofa sili i le toetoe lava o mea uma o loʻo ola ai, o se paneta o lona siosiomaga, vevela, ea, vai, vaitau, ma le tau na faʻatulagaina saʻo e faʻatagaina ai i tatou - o tatou tetele, e aofia ai vaomatua ma vasa, ituaiga tetele ma laiti - ia lauolaola. (Po o le sili atu, o i tatou lava na fa'avasegaina i ana tu'utu'uga limafoa'i, e o'o lava i le tele.) Ma o lena meaalofa ua fa'aumatia nei mo le manuia o nai vaega o se ituaiga e tasi.
O le lalolagi na tatou ola a'e ai ua liua i se mea e sili atu le vevesi ma le fa'atuatuaina i se saoasaoa vave mo le tele o mea ola e fa'afetaui i ai. O lona uiga ua tatou leiloa vaega taua o la tatou meaalofa sili ona le mafai ona suia, ma le mamalu, ma o nisi o tatou o loʻo mafatia i le leiloa i le taimi nei - mai gata o le sami o latou atigi. faataapeapeina i ogasami aasa i le afa o Sandy o lo'o fa'afeagai lanu uliuli ma leaga le pulega i solofanua fiaai i le atunuu atoa ona o se lamala faataumaoi ua matua’i maualuga ai le tau o vaomago i Polivia faifaatoʻaga toilalo auā o le aisa na fa'afefeteina ai o latou vanu, ua liusuavai tele.
E le na'o se fa'afitauli mo tagata si'osi'omaga e fiafia i meaola seasea ma nofoaga mamao: pe a e popole i ai fanau, soifua maloloina, mativa, faifaatoʻaga, ai, fia 'ai, Po o le ekonomi, e matua leai lava sau filifiliga ae ia e popole i suiga o le tau.
Atonu e faanoanoa le māfuaaga o le faia o mea, ae o le misa o se meaalofa ma se faaeaga. O le mea o le a avatu ia te oe o le uiga, faamoemoega, faamoemoe, lou tagata sili, o se kamupani lelei tele, ma le faamalieina o le avea ma se vaega o manumalo o le a oʻo mai. Ae o le a le uiga o le manumalo e manaʻomia ona mafaufauina i se fua fou atoa aʻo faʻalavelave tala fou.
Tatala Manumalo
"Le fiafia le atunuu e manaʻomia se toa," o le tala lea a Galileo i le tala a Bertold Brecht e uiga i lena saienitisi fouvale, ae o le mea sili, o le toa e iai le avanoa e faia ai se mea e uiga i lena le fiafia, e pei, mo se faʻataʻitaʻiga, le Sierra Club ua. O lo'o ta'ita'ia le taua ma le koale tetele, ma fesoasoani e taofia le 168 fale gaosi koale mai le tatalaina ma fa'amuta 125 fale malala palapala. O le faʻamoemoe o lana faʻasalalauga i tua atu o le Coal o le faʻamuta uma 522 laau faʻapea i le Iunaite Setete, lea o le a avea ma se manumalo tele.
O ona manumalo foi e pu'eina ai foliga o le tele oa tatou meaalofa lanu meamata: leai se mea. O itulagi e e le'i fa'aseseina, o laau koale lea e le'i tatalaina, o tumutumu mauga lena e le'i sasaina e kamupani maina, o tamaiti e le’i maua sela or mercury oona mai le koale fa'aoso, o le carbon that nofo i le lalolagi ma e le'i faia lava i le ea. O le Keystone XL sands paipa e aumai ai le palapala of malosi palapala mai Kanata i le Talafatai o le Fagaloa atonu ua uma ona tatalaina e aunoa ma le au activists oe tatagi le House White ma tuuto atu i latou lava i le konetineta.
I le itu i sasae o Texas, mo se faʻataʻitaʻiga, o gaioiga faʻapitoa o le le usitaʻi o tagata lautele o loʻo faʻaauau pea talu mai Aukuso, e aofia ai ma ni tagata poloka e toʻatolu i lenei masina. totolo i totonu o le umi o le paipa e tolu futu le lautele ma musu e alu. O tagata ua faʻaaogaina o latou tino, faʻalavelaveina mea mamafa, ma o atu i le falepuipui i se taumafaiga e taofia le fauina o le paipa. O le to'atele o i latou o le ituaiga lava lea o tupulaga malolosi na fa'atumauina le toagalauapi o Occupy i le amataga o le 2012, ae tinamatua, toeaina, ma tagata matua matutua pei o aʻu sa avea foi ma tagata taʻalo taua.
I le taimi nei i British Columbia, o loʻo vaʻavaʻai ai le au faʻatau paipa i isi auala e felauaiga ai a latou oloa faʻaleagaina o le tau i fafo, tagata o le malo o Wet'suwet'en tuliesea fuafanua ma folafola atu ma le faaaloalo le taua ia i latou. I Ohaio ma Niu Ioka, o loʻo faʻagasolo malosi le taua faasaga i le fracking. I le isi itu o le Atalani, o Farani e iai faasāina fracking, a o Siamani na faia alualu i luma ofoofogia aga'i i le fa'aogaina o puna'oa e leai se carbon-neutral. Afai e galue le la iina, e leai se matou alofaga. Ma e pei o Ellen Cantarow Na tusia e i TomDispatch o le anti-fracking movement i le Setete o Niu Ioka, "Caroline, o se tamai nuu i Tompkins County (tagata 3,282), o le taulaga lona lua i le setete e maua le 100% o lona eletise e ala i le malosi o le matagi ma o se tasi o mea sili ona lata mai. e pasia se faʻasalaga faʻatau."
Soo se mea lava o loʻo galulue tagata e fausia se lalolagi sili atu lea tatou - ma nisi o le matagofie o lenei lalolagi - o le a mautinoa e ola ai. So'o se mea lava latou te tau ai ma 'au e fa'amata'u mai ia i tatou ma le paneta. E masani ona ou aloese mai tala fa'atusa o taua, ae o le taimi lenei e tau le o se fa'atusa. O le matou itu e le o sauā, ae o loʻo auai i se taua, ma o loʻo tuʻuina atu e tagata o latou tino i luga o le laina ma o latou ola i tua atu o le faʻamoemoe. O le isi itu o loʻo faʻamoemoe e faʻateleina ana tupe mama i le tau o mea uma.
O lo'u tama, o se tamaitiiti aoga i le aoga maualuga i le taimi o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, sa mulimulita'i i le tauvaga ma pine i luga o se faafanua puipui e fai ma sui o fitafita ma taua. E mafai ona e faʻafanua Amerika i Matu i lena auala i le taimi nei ma vaʻai, pe a e faʻaopoopoina le tauiviga faasaga viliina i le Arctic, fracking, aveesea tumutumu mauga, ma isi mea eseese o le faaleagaina o malala tetele ma suauu tetele, o mea ofoofogia ua uma ona faia. I lenei taua, o loʻo faʻaauau pea le teteʻe mo se taimi umi, o lea e le amanaiaina e le aufaasālalau autu atonu o loʻo i lalo o le eleele e pei o le French Resistance i lena taimi.
O le tele o ia mea o loʻo i luga o se fua laʻititi, ae afai e te faʻafesoʻotaʻi fasipepa e te maua se ata tele o mea e mafai, faʻamoemoe, ma le malosi. Mafaufau i na faatinoga laiti taitasi o le puipuia o le Lalolagi o se meaalofa mo oe. Ma mafaufau i lou lava malosi, o se meaalofa o lo'o natia i totonu ia te oe e mana'omia ai lou toe avatu.
Afai o e faitauina lenei mea, ua uma ona e i ai i le talanoaga. E tusa lava po o ai oe, poʻo fea, o loʻo i ai se mea e te faia: aʻoaʻo oe lava ma isi, tusi tusi, faʻatulaga pe auai i vaega faʻapitonuʻu, auai i poloka ma faʻataʻitaʻiga, galue i luga faʻasologa mai kamupani suauu (pe afai e te fesootai i se iunivesite), ma ia avea lenei mataupu e totonugalemu i talanoaga ma faiga faaupufai o tatou taimi.
Ua amata ona ou galue tuusao i galuega faatino eseese ma 350.org, o lona a'afiaga i le lalolagi atoa ma le toe fa'afouina o togafiti fa'amalosi ua leva ona ou fiafia i ai. O lona foafoa Bill McKibben ua tupu a'e mai le na'o se tusitala maoae i se fa'atonuga taua o le tau ma se meaalofa mo i tatou uma.
O le lalolagi o loʻo e nofo ai e leʻi tuʻuina atu; o le tele o mea e sili ona lelei i totonu na fausia e ala i tauiviga a le au faʻamalosi faʻamalosi i le tele o seneturi talu ai. Na latou manumalo ia i tatou le tele o saolotoga ma puipuia le tele o aulelei. Faitau na meaalofa i totonu o lau faupuʻega tuputupu aʻe.
Fausia o le laina
O le isi meaalofa lea ua uma ona e mauaina: o laina i le taua o le a oʻo mai o loʻo faʻamalamalamaina atili. O le manino o se aseta tele. E fesoasoani pe a e iloa le mea e te tu ai, o ai e tu faatasi ma oe - ma o ai e tetee ia te oe.
Ua tatou toe foi i taua a le vasega i feteenaiga i le lalolagi atoa - e aofia ai le Sikako Faiaoga Strike o le 2012 ma le Tete'e a Walmart i lenei atunuu (lea na taitai atu ai i le 1,197 gaioiga i le atunuu atoa e lagolago ai tagata faigaluega maualalo a le kamupani i Black Friday), faʻapea foʻi ma le tele o faʻalavelave a tamaiti aʻoga i totonu Quebec ma Mexico City.
O le mea moni, sa i ai se taua faasaga i tagata faigaluega ma tagata matitiva mo le tele o tausaga, ae matou te leʻi taʻua o le "taua a le vasega" ae na o tagata mauʻoa o loʻo tauivi malosi. Na matou taʻua o le kamupani faʻava-o-malo, le tuuga i le pito i lalo, faʻaitiitia o lafoga ma le faʻaitiitia o auaunaga faʻaagafesootai, faʻalilolilo, neoliberalism, ma le selau o isi mea. O lea la ua tau faasaga mai e matitiva, e mafai ona tatou faaigoa i lona igoa tuai. Masalo o le mea ua galo i le au faasao, afai e te toe faafoi atu i matou i vaevaega mataʻutia ma le mativa mataʻutia o le seneturi sefuluiva, atonu o le a e toe faafoi atu foi i matou i le agaga fouvale o lena seneturi.
Ae o le taimi lenei, e le gata i galuega ma tupe. O le taua o le senituri lona luasefulutasi o loʻo lofia ai le lalolagi faʻanatura o loʻo taoto ai mea uma. E mafai ona tatou iloa le manino o le taua tele o le siosiomaga o o tatou taimi e uiga i tupe, e uiga i ai e manuia mai le faʻaleagaina o le tau (e toʻaitiiti) ma o ai e leiloa (tagata uma mo taimi uma e oʻo mai ma toetoe o mea ola uma). O lenei tausaga, Afa o Sandy ma se fa'ato'aga fa'ato'aga, Misisipi-vaitafe-mago lamala sa i ai sili atu nai lo 60% o le atunuu i lana taofi na faamanino mai ai o suiga o le tau ua i ai nei ma o le taimi nei ma e tiga.
I le 2012, e toatele ua oo ina iloa o suiga o le tau o se mataupu tau tamaoaiga, ma o le tamaoaiga o se mataupu tau amio ma le siosiomaga. Aisea ua itiiti ai se mea na faia e uiga i le tulaga o le tau i le tolu sefulu tausaga talu ai o loʻo i ai mea uma e fai ma ai e maua tupe. E leʻi leva atu, e toʻatele tagata Amerika sa i luga o le pa, faʻafefeina e le kamupani suauʻu taua faasalalau e uiga pe iai suiga o le tau.
Peitai, i lenei masina, ae faimai foi le Associated Press, "E toafa mai le toalima tagata Amerika na fai mai o suiga o le tau o le a avea ma faafitauli ogaoga mo le Iunaite Setete pe a leai se mea e faia i ai." O lena talitonuga lautele e taʻu mai ai o loʻo i ai nei le lagolago lautele ma atonu o loʻo tuputupu aʻe mo se gaioiga e mafua ai suiga o le tau - le faʻafefe o le lalolagi - totonugalemu, faanatinati, ma pisinisi a tagata uma.
I le sefulu tausaga talu ai foi, e toatele tagata na manatu e mafai ona foia le mataupu, pe a fai, e ala i le lafoaia o uiga lelei o le tagata lava ia i le olaga patino: faʻatau Priuses, fluorescents compact, ma isi mea faapena. O le taimi nei ua iloa e le to'atele o tagata o lo'o popole o suiga mana'omia e le tupu na'o tagata fa'atau. O le mea e manaʻomia o le faʻatupuina o taua faasaga i faʻalapotopotoga sili ona malosi (ma aoga) i le lalolagi, le kamupani suauu ma malosiaga ma le faipule o tautua i latou nai lo i tatou.
E taua le manino ma o na feteʻenaʻiga ua uma ona faʻaauau ae e manaʻomia le faʻatupulaia. O lo tatou lalolagi lena i le taimi nei, manino e pei o se aso malulu malulu, maai pei o tioata ta'e.
Tuuesea Parataiso
Pe a ou manatua le lalolagi na ou ola aʻe ai, ou te vaai i vaega o le Parataiso—ma ou te vaai foʻi i tamaʻi seoli uma. Sa ou tamaitiiti i Kalefonia i le taimi sa i ai le faiga a'oa'oga lautele sili i le lalolagi ma iunivesite sa toetoe lava a saoloto ma o le tamaoaiga sa le faigata tele i tagata ma e tele lafoga na totogi e le au mauoa. Sa mautinoa le tau ma matou te leʻi mafaufau e suia i se taimi aʻo leʻi oʻo i le isi vaitau aisa.
Ae ui i lea, o le Kalefonia lava lea e tasi e le o se mea e fiafia i ai le tulafono o sauaga i totonu o aiga, lea na faʻaalia ai le faʻaituau o tama ma tamaʻitaʻi, lea e toetoe lava o tagata palota uma o ni tagata papaʻe, lea e leʻi aʻoaʻo ai tagata e fai ni fesili e uiga i. fa'ailoga tagata ma fa'ailoga lanu.
O lona uiga, o parataiso e masani lava ona faʻaituau ma, a e tepa i tua, e aoga le taumafai e vaʻai i le ata atoa. O aia tatau na maua i le 35 tausaga ua tuanaʻi na tauivi mo, faigata, ae o le tele o mea na le amanaiaina - e aofia ai aʻoaʻoga lautele, pili, totogi, tulafono faʻatupe, malosiaga faʻapisinisi, ma itula faigaluega - na see atu i seoli.
A e tau, e te manumalo i nisi taimi; a e le faia, e te faiaina lava.
O le isi meaalofa lea ua tatou maua i le taimi nei: o le talavou. E fai lava si tele o toa ia i latou, e aofia ai le Dreamers po'o tagata fa'atupu Dream Act o lo'o tu atu mo tagata malaga mai; o le tagata nofoia na lu'iina Wall Street i lona fale ma isi nofoaga i le atunu'u, na avea ma tali muamua lē aloaia o fesoasoani tagata na afaina i le Afa o Sandy, ma sa tolauapi i fafo i le faasitepu o le Pule Sili o Goldman Sachs i nai masina talu ai; o le talavou na poloka lena paipa oneone, na maua ai le malosi tele o le 350.org i le lalolagi atoa, ma faatoa amata ona faʻatulagaina e faʻamalosia iunivesite e alu ese mai kamupani suauu i luga o le 192 lotoa i le salafa o le atunuu.
I le 2012, na latou tulaʻi mai Aikupito ma Rusia i Kanata ma Chile. O loo latou tauivi mo i latou lava ma lo latou lumanai, ae mo i tatou foi. E matua itiiti lava a latou faasesega e uiga i le itiiti o lo tatou lalolagi ua saunia e ofoina atu le tele o ia mea. Latou te iloa e na o le pau lava le meaalofa latou te maua o meaalofa e mafai ona latou tauivi saoloto mai mana o loʻo i ai.
Ua soona faataua le Parataiso. Tatou te moemiti i le taofia o le pagatia, ae o ai e manaʻo moni i se lalolagi e aunoa ma se faigata? Tatou te aoao e ala i mea sese ma mafatiaga. O minerale ia e faamaaa ai o tatou ponaivi ma mea taua i luga o auala tatou te feoai ai. Ma ua faia i tatou e malaga, ae le o le nonofo filemu.
Ia fiafia i le auala. O loʻo i ai mafatiaga mataʻutia o le tele o ituaiga i le tele o nofoaga, ae o le lotogatasi e aofia ai le faia o se mea e uiga i ai, ae le o le faanoanoa. I lenei vaitau lototoa, o le ola foi o le a manaomia ai le vaai po o a ni vaega o le parataiso o loo siomia ai i tatou, o mea o loo fuga mai pea, o mea e le mafaamatalaina e uiga i vaitafe, vasa, ma lagi afiafi, o se fiafiaga o loo i ai i le molimauina o le lotomaaa o tamaiti laiti ma lo latou mauaina o se lalolagi tatou te manatu ua tatou iloa. O meaalofa foʻi nei mea uma.
O le Aisa malepe
A'o e sauni mo le 2013, aua nei galo o le 2012 o se tausaga uiga ese. O ai na manatu o le a tatou vaai ia Aung San Suu Kyi ua filifilia i le tofi i lona atunuu moni o Burma ma saoloto e malaga i le mavae ai o le tele o tausaga o taofia i le fale? O ai na fa'amoemoe o le a fa'afuase'i ona palota a Malo Aufaatasi e tu'uina atu le tulaga o le setete o tagata mata'ituina Palesitina? O ai na vaʻaia o faʻamatalaga faʻavalevalea o valoaga a Mayan o le a faʻaumatia e le Mayan Zapatistas, o le toe tulai mai Aso Faraile talu ai? (I le taimi nei, na amata e tagata Kanata Kanata se fa'agaioiga malosi e uiga i aia tatau a le atunuu ma le siosiomaga na mafua ai mea uma mai siva flash-mob i le Edmonton Mall i faʻataʻitaʻiga i Ottawa.)
O ai na manatu o le Occupy Wall Street, na faʻateʻaina e le taʻutaʻua i lona faʻamanatuga e tasi le tausaga, o le a faʻavaeina ai ni poloketi se lua, Occupy Sandy ma Taia ai aitalafu? (O ai i le au leoleo na sasaina ma sasaa le kesi a le au talavou nofoia i le 2011 na manatu o le tausaga mulimuli ane o i latou nei e iai le malosi ma le limafoaʻi e o mai e fesoasoani ia i latou pe a afaina o latou fale i se matagi malosi?) Taofi i le mafaufau: e le taumateina le lumanai. O nisi taimi, e suia faafuasei le lalolagi ma i ni auala loloto. O nisi taimi tatou te faia ai faapea.
O le ata fou a Steven Spielberg Lincoln o se faamanatu e uiga i le tau mo le mea e sili ona taua. O le faasaolotoina tumau o le lima miliona pologa ma le soloia o le nofo pologa e faavavau o lona uiga o le lafoaia o se puna eletise taugofie o loʻo faʻaaogaina mo le silia ma le 200 tausaga. O le faia o lea mea sa le'i mafaufauina i le amataga ona avea lea o se mataupu o le le ano i ai sei vagana ai pologa lava ia ma vaega laiti o tagata soloia. Ona sosoo ai lea ma le mata'utia o le mata'utia, ona fa'aituau lea, ma le malo atoa o lo'o 'au, o le fafie mo se taua mata'utia. Mulimuli ane, o le tulafono o le laueleele. I aso nei, e tatau ona tatou fiu i, poʻo le itiiti ifo o le faʻaitiitia o lo tatou faʻalagolago i, se isi seti o punaʻoa eletise: suauu, koale, ma kesi masani.
O le mea lea, faatasi ai ma isi mea, o se taua o mafaufauga: o le carbon profiteers ma a latou faipule o loʻo faʻamoemoe e te le faʻafesoʻotaʻi togitogi, pe mafaufau i ni lumanaʻi eseese e mafai ona tatou faia pe mafai ona latou faʻaumatia, pe malamalama i auala matagofie ma faigata. o le lalolagi faanatura ua galue mo lo tatou manuia ma o lea ua sabotage, pe iloa lou lotofuatiaifo ma lou leo, pe vaai faalemafaufau pe o le a le eseese o mea uma, pe o le a le ese o le a manaomia.
Ua leva ona latou tau faasaga i le manuia o lo tatou Lalolagi. O lo latou matape'ape'a e leai se tapula'a, e leai se mea e gata mai ai o latou mafaufauga. Tau i tua. Ua ia te oe le mana. O se tasi o au meaalofa.
Ua vaaia e Rebecca Solnit le malaga mai o samani ma ua momoe pea polar bears, ma ua ia vaaia foi tagata poloka o loo puipuia fale ua tapunia ma tapunia fale gaosi suauu: sa matagofie uma. O ia o le tusitala o Se Parataiso ua Fausia i Seoli, faatasi ai ma le tele o isi galuega. Sa ia tusitusi TomDispatch's tala fa'ai'u tausaga talu mai le 2004 ma o lo'o fa'amoemoe o ia e va'ai ia te oe i magaala i le 2013 ma i le White House i le aso 18 o Fepuari.
O lenei tusiga muamua na faʻaalia i luga TomDispatch.com, o se weblog a le Nation Institute, lea e ofoina atu se tafega faifaipea o isi punaoa, tala fou, ma manatu mai Tom Engelhardt, faatonu umi taimi i le lolomiina, o le na faavaeina le le Poloketi a le Malo o Amerika, O le tusitala Le Iʻuga o le Manumalo Aganuu, e pei o se tala, O Aso Mulimuli o Lomiga. O lana tusi lata mai o Le Ala Amerika o Taua: Fa'afefea ona Avea Taua a Bush ma Obama (Haymarket Books).]
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo