Ina ua maeʻa le pomu na maliliu ai ma manuʻa mataʻutia i le Boston Marathon, o faiga faʻapolokiki ma faʻasalalauga faʻasalalau a lo tatou atunuʻu ua lofia i le agaalofa - ma le "mafaufau faʻalua," lea na faamatalaina e George Orwell o le naunau "e faʻagalo soʻo se mea moni ua faʻalavelave."
I le ogatasi ma ala o faasalalauga i le salafa o le atunuu, o le Times Niu Ioka tuu se ulutala mataʻutia i luga o le itulau pito i luma o le Aso Lulu: “O Pomu a Boston na utaina i Maim, Fai mai Tagata Ofisa.” Na lipotia mai e le tala e faapea o fao ma polo na utuina i totonu o ni kuka kuka, "ua faʻapipiʻiina e fanaina ai ni fasi maʻai maʻai i soʻo se tasi e mafai ona oʻo atu i le latou pa."
E sili atu le leaga ma le mamafa i le 1,000 pauna, CBU-87/B warheads sa i le vaega o "auupega tuʻufaʻatasia" pe a faʻaaogaina i le 14 tausaga talu ai e se pomu e igoa ia Uncle Sam. O fa'asalalauga fa'asalalau a Amerika sa pu'upu'u ma fa'atopetope.
I se tasi Aso Faraile, i le aoauli, na pa'u ai e le au NATO ta'ita'i a le US ni pomu fa'apipi'i i luga o le taulaga o Nis, i tafatafa o le maketi o fualaau faisua. "O pomu na taia i tafatafa o le falemaʻi ma latalata i le maketi, na aumaia ai le oti ma le faʻaumatiaga, faʻafefeteina auala o le aai lona tolu-tele o Serbia i srapnel," o se faʻasalalauga i le San Francisco keronika lipotia ia Me 8, 1999.
Ma: “I se auala e agaʻi atu i le maketi, sa taape tino oti sa salalau solo i kāloti ma isi fualaau faisua i vaipuna o le toto. O se fafine ua oti, ua ufiufi lona tino i se ie, o loo uumau pea se ato faatau e tumu i kāloti.”
Faailoa atu o pomu fuifui "ua pa i luga o le ea ma lafo ni fasi ma'ai i luga o le lautele lautele," na tusia e le tusitala o le BBC John Simpson i le Telegraph Aso Sa: "E faʻaaogaina e faasaga i tagata soifua, o pomu fuifui o nisi ia o auupega sili ona mataʻutia o taua i aso nei."
E le'i taofia e Savage le fa'aaogaina. O le mea moni, i le Ta'ita'i Sili Bill Clinton ma le au fitafita o lo'o i Uosigitone, o le saua na saisaitia i uiga lelei o pomu fuifui. E mafai e tagata taʻitoʻatasi ona lafo atu i le 60,000 fasi uʻamea mataʻutia ua taʻua i le mea na taʻua e le tagata fai auupega o ni “taumafa vaivai.”
O se tusitala maelega e le masani ai, o Paul Watson o le Los Angeles Times, lipotia mai Pristina, Yugoslavia: “I le lima vaiaso o osofaʻiga i luga o le ea, ua fai mai ai molimau iinei, o vaalele tau a le NATO na lafo i lalo pomu fuifui lea e faataapeapeina ai auupega laiti i luga o nofoaga lautele. I faaupuga faamiliteli, o auupega laiti o pomu. O Dr. Rade Grbic, o se fomai tipitipi ma le faatonu o le falemai autu a Pristina, e vaai i faamaoniga i aso uma e faapea o le pomu e toetoe lava a le lelei e ufiufi ai se aafiaga matautia. O Grbic, o le na faasaoina ola o ni tama Albania se toalua na manunua a o taaalo isi tama i se pomu fuifui na maua i le Aso Toonai, na ia fai mai na te lei faia lava se tele o tipi.
le LA Times O loo taʻua i le mataupu a Dr. Grbic e faapea: “Ua 15 nei tausaga o avea aʻu o se fomaʻi faʻamaʻi toto, o loo galue i se vaipanoa faigatā lea e masani ona manunuʻa ai, ae e leʻi vaai lava aʻu po o aʻu uō i ni manuʻa mataʻutia e pei o manuʻa e māfua mai i pomu fuifui.” Na ia faaopoopo mai: “O manuʻa ia e oʻo atu ai i le le atoatoa i se tulaga tele. Ua matua nutimomoia vae ma na o le pau lava le filifiliga o totoe o le tipi. E leaga, leaga.”
Na faaauau le tala a le nusipepa: “O le falemai a Pristina na o ia na togafitia le 300 i le 400 tagata na manunua i pomu fuifui talu ona amata le taua a le NATO ia Mati 24, o le tala lea a Grbic. E tusa ma le afa o na tagata na afaina o ni tagata lautele, o lana tala lea. Ona o lena numera e le o aofia ai i latou na maliliu i pomu fuifui ma e le o taʻua mo i latou na manua i isi itulagi o Yugoslavia, atonu e sili atu le maualuga o tagata maliliu, o lana tala lea. 'O le to'atele o tagata o lo'o afaina i pomu fa'atosina taimi e pa i se taimi pe a uma ona pa'u'u,' o lana tala lea."
Mulimuli ane, i taimi o osofaʻiga ma uluaʻi vaitaimi o galuega, na paʻu ai e le militeri a Amerika ni pomu faʻapipiʻi i Afghanistan ma faʻaupuina auupega faʻapipiʻi i Iraq.
I aso nei, o loʻo tumau pea le tetee a le US State Department i le faʻasalaina o na auupega, ma faʻaalia i luga o lana upega tafaʻilagi aloaia: "O auupega a le Cluster ua faʻaalia le aoga a le militeri. O lo latou aveesea mai le US stockpiles o le a lamatia ai ola o ana fitafita ma i latou o ana paaga faʻatasi.
Le Matagaluega a le Setete tulaga tofi faʻaopoopo mai: "E le gata i lea, o auupega faʻapipiʻi e masani ona iʻu ai fa'aitiitia le fa'aleagaina nai lo auupega e tasi, e pei o se pomu lapoʻa poʻo se atigi fana tetele e mafai ona tupu, pe a faʻaaogaina mo le misiona lava e tasi." Masalo o le pomu (s) na fa'apipi'i fao ma polo i totonu o kuka kuka mo le fa'aoga i Boston sa i ai se manatu mimilo faapena.
Ae aua neʻi faʻamoemoe e suʻesuʻeina ia mataupu mai i Amerika i aso taʻitasi pepa poʻo fesoʻotaʻiga faʻapisinisi - poʻo mai mea e pei o le NPR "Morning Edition" ma le "All Things Considered," poʻo le PBS "NewsHour." Pe a fasiotia ma faama'i le mataupu, o ia talafou e ave i ai le tulaga maualuga o le amio a le malo o Amerika.
I lana tala 1984, na tusia e Orwell e uiga i le uiga o le “tuu puupuu, e pei o se lagona, i le faitotoa o so o se mafaufauga matautia . . . ma le le fiafia pe teena e soo se ituaiga o mafaufauga e mafai ona taitai atu ai i se itu sese.”
O le doublethink - o loʻo faʻaauau pea ona faʻamalosia e ala o faasalalauga lautele - o loʻo tumau pea i totonu o se sone e leai se faʻalavelave e faʻapea e naʻo le faʻatauvalea e le tagata lava ia pe afai e le afaina ai le mafaufau ma le amio mama.
O talafou uma lava e uiga i tamaiti na maliliu ma manunua i le tini i Boston, o tala uma lava o le toesea mataʻutia o vae, ou te mafaufau ai i se teineitiiti e igoa ia Guljumma. E fitu ona tausaga ina ua ou feiloai ia te ia i le tolauapiga a Aferika i se tasi aso i le taumafanafana o le 2009.
I lena taimi, na ou Na tusia e: “Na talanoa Guljumma e uiga i le mea na tupu i se tasi taeao i le tausaga talu ai a o moe o ia i le fale i le itu i saute o Afghanistan i le Vanu o Helmand. Pe tusa o le 5 i le taeao, na pa ai pomu. Na maliliu nisi o lona aiga. Na leiloa lona lima."
I totonu o le tolauapiga a tagata sulufai i le pito i tua o Kabul, lea sa nonofo ai le faitau selau o aiga i tulaga le lelei, e leʻi saunia e le malo o Amerika se fesoasoani. O le taimi mulimuli na maua ai e Guljumma ma lona tama se fesootaiga anoa ma le malo o Amerika o le taimi lea na pomu ai i laua.
O taua e faʻateleina i luga o faʻamatalaga, ae o Guljumma e le o se mea faʻapitoa. E le sili atu pe itiiti ifo foi o ia o se tagata ese nai lo tamaiti o latou olaga na faaleagaina e faavavau i le pomu i le laina tini o Boston.
Ae o le tala fou a Amerika o loʻo faʻasalalauina le taua o tamaiti ua matua afaina i Boston e tau le fiafia i tamaiti e pei o Guljumma.
Sa ou toe mafaufau ia te ia ina ua ou vaai i tala fou ma se maalili ata ia Aperila 7, e leʻi umi ae 11 tamaiti i sasaʻe o Afghanistan na sili atu ona le manuia nai lo ia. O na tamaiti na maliliu ona o se osofaʻiga a le US/NATO. Mo tusitala autu Amerika, e le o se tala tele; mo tagata ofisa Amerika, e le o se mea tele.
Na matauina e Orwell: “E feosofi maile taamilo pe a sasa e le faiaoga lana sasa, ae o le maile ua aoaoina lelei, o le taʻifau lea e fuli pe a leai se sasa.”
O Norman Solomona o se tasi na faavaeina RootsAction.org ma le fa'atonu fa'avae o le Inisetiute mo Sa'o Fa'alaua'itele. O ana tusi e aofia ai le "War Made Easy: Faʻafefea e Peresitene ma Pundits ona Taamilomilo Tatou i le Oti." Na ia tusia le koluma Political Culture 2013.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo