Fasefulu tausaga talu ai, i luga o le sefulu itulau o Le Nation, Sa ou i ai i se felafolafoaiga ma le tusitala Peretania o EP Thompson e uiga i le tuuga faaniukilia a Amerika-Soviet, o le taupulepulega o malo uma e lua, ma le auala e tatau ai i tagata faʻamalosi ona faʻaogaina uma. O le taimi lea, sa matuā taatele ai faiga sauā i le Cold War. I le masina o Mati 1983 tautala i se aofia o le au faievagelia, na folafola atu ai e Peresitene Ronald Reagan e faapea o le Soviet Union o se “malo leaga” ma, i se tulaga lelei, “o le taulaiga lea o le leaga i le lalolagi i ona po nei.” I vaiaso mulimuli ane, o le taitai Soviet Yuri Andropov tuuaia o le Iunaite Setete o le tulituliloaina o le fausiaina o auupega e manumalo ai i se taua faaniukilia; i ana upu, "e le na o le le faatuatuaina, e valea." O atunuu uma e lua sa fanaina a latou afi-militeli-pisinisi i se vevela vevela mo le tele o auupega faaniukilia.
E faapena le vevesi taufaafefe o taimi. Ae o se faʻalapotopotoga a le nuʻu o loʻo manaʻomia le tuʻu aisa o auupega faaniukilia na vave ona maua le lagolago lautele ma le malosi faʻapolokiki talu ona avea Reagan ma tofi. Ia Aperila 1982, na ia tali atu ai i le faʻatupulaia o le faʻalavelave faʻafuaseʻi ma se tuatusi leitio lea na taumafai e faamautinoa. "I aso nei, ou te iloa o loʻo i ai le toʻatele o tagata o loʻo faʻasino atu i le mataʻutia e le mafaamatalaina o taua faaniukilia. Ou te taliaina lena popolega, ”o le tala lea a Reagan. Na ia faaopoopo mai "se taua faaniukilia e le mafai ona manumalo ma e le tatau lava ona tau."
I le lua masina mulimuli ane, e leʻi faʻafefeina i upu faʻamafanafana, 1 miliona tagata na potopoto i le Central Park i Niu Ioka i se faʻataʻitaʻiga mo le faʻamutaina o auupega faaniukilia ma le filemu. O lena tetee o se vaega o se fouvalega i luga o le sami i luga o le sami e tetee atu ai i le faateleina o le tuuga a auupega. Na tauivi le au faʻamalosi e luʻitauina se tauvaga faʻamalosi o auupega e faʻaosoina e malo e lua e matua ese lava faiga faʻapolokiki ae faʻalagolago le tasi i le faʻalauiloaina o le tele o auupega faaniukilia.
E matua le mautonu e pei o lena vaitau, o le vaaiga o omnicide ua foliga mai ua sili atu ona telē. O feeseeseaiga i le va o Uosigitone ma Moscow a o vevesi le taua a Iukureini - faapea foi i le va o le US ma Saina, i luga o Taiuani ma Saina i Sasaʻe ma Saina i Saute - o loʻo faʻaalia ai se afi faaniukilia e ala i soʻo se tasi o le tele o faʻaaliga. I le taimi nei, o feeseeseaiga i le auala e vaʻai ai i sootaga i le va o le Iunaite Setete ma Rusia o loʻo vevesi ai vaega o le filemu ma le tele o le itu tauagavale iinei i le fale. O le fefe i le iloa, pe a le faʻafefe, o se lagolago-Putin poʻo le alofa ia Rusia e mafai ona iloa, ma faʻalavelave faifaipea i luga o le fautua.
E leai se mea matou te faalogoina e uiga i le tagi e manaʻomia le toe faʻaleleia o le Tatala lagi ma Malosiaga Faaniukilia Vaeluaga (INF) feagaiga ua faaleaogaina e Peresitene Trump po o le Anti-Ballistic Missile ua faaleaogaina feagaiga e Peresitene George W. Bush, ae o le leai o na feagaiga i aso nei e ono tulai mai ai se taua faaniukilia ma Rusia. E leʻi taumafai Barack Obama poʻo Joe Biden e toe faʻafouina na maliliega na faʻaumatia e o latou tuaa Republican.
Mo lana vaega, amata mai le osofaʻiga a Iukureini, ua tele mea na faia e Putin e faʻateleina ai le vevesi atomic. O ana taufaamataʻu e faʻaaoga auupega faaniukilia na fai mai ai le aʻoaʻoga masani e leʻi faʻaosoina leotele. Rusia uma (sei vagana ai le sefulutasi tausaga malolo) ma le Iunaite Setete sa i ai lava i faamaumauga e pei o le faʻamaonia o le filifiliga e avea ma tagata muamua e faʻaaogaina auupega faaniukilia i se feteenaiga.
O le taua i Iukureini ua latalata atili atu ai le lalolagi i se tofe thermonuclear nai lo se isi lava taimi. Ma, e ui o le mataʻu i aso uma o loʻo faʻatupuina i luga o tagata Iukureini e le taua a Rusia, o le uiga masani i le US e le agavaa Putin mo feutagaiga i luga o le tele o soo se mea.
Ae afai o taumafaiga mo le faʻaleagaina ma le pulea o auupega e tatau ona toe faʻafoʻi i tua pe a faia e se malo malosi se taua mataʻutia i luga o se atunuʻu ina ua maeʻa se osofaʻiga faasolitulafono, e leʻi maua e le Palemia o le Soviet Alexei Kosygin poʻo le Peresetene Ronald Reagan le faʻamanatuga. I le 1967, a o faʻateleina e le malo o Amerika le Taua a Vietnam, na feiloai ai Kosygin ma Peresitene Lyndon Johnson i ni talanoaga tuusaʻo na umi mo le silia ma le sefulu itula i le Glassboro Summit i New Jersey. I le luasefulu tausaga mulimuli ane, na feiloai ai Reagan ma le taitai Soviet o Mikhail Gorbachev i le White House, lea na latou sainia ai le feagaiga INF; i lena taimi, o loʻo faʻaauau pea le taua a Soviet i Afghanistan, lea na faʻatatauina 100,000 Afghan ola, aʻo tuʻuina atu e le CIA fesoasoani tau militeri piliona o tala i mujahadeen tau tetee
I le ogatotonu o le 1983, i le faaiuga o fefaʻatauaiga faʻasalalau i le va o EP Thompson ma aʻu, le mālō taʻu atu i le au faitau e faapea "o le felafolafoaiga e faʻaalia ai mataupu taua, togafiti ma filosofia, faʻafeiloaʻi ma le tetee i taua i lenei atunuu ma Europa." O si'uleo o na mataupu taua o loo ia i tatou i le taimi nei, ma o siteki e le mafai ona maualuga atu.
Ta'uta'ua ose tusitala fa'aagafesootai, o Thompson sa avea fo'i ma ta'ita'i ta'uta'ua o le fa'atama'ia a Europa i le 1980s. Na ia lapataʻia e uiga i "tagata momoe i le filemu" a Sisifo o le, na ia finau ai, o loʻo tulituliloa le laina Soviet aʻo tuʻuaʻia le tuuga a auupega i le Iunaite Setete. “E lē mafai e le amio mamā po o le femaliuaʻi o isi tagata,” na ia tusi mai ai, “e mafai ona aogā i le taʻitaʻia o le filemu i ana sootaga faigatā ma setete faa-Komunisi.” O taʻitaʻi o na setete “e foliga tutusa i latou i le itu i Sisifo, e manatu i le uiga tutusa o le 'paleni' ma le saogalemu e ala i le 'malosi.'
I la'u vaai, o le tala faasolopito o le tuuga faaniukilia sa tumau pea le taua, faatasi ai ma le Iunaite Setete e pei ona masani ai. O le mea moni o le US o se atunuʻu e sili atu le saʻolotoga e leʻi faʻatuatuaina ai lona malo i tulaga o auupega faaniukilia. E pei ona tusia e le au tusitala faasolopito a le Soviet Roy ma Zhores Medvedev i le tausaga na muamua atu Le Nation, “e ui lava i le tele o uiga matala o le sosaiete Amerika…o le matafaioi a pulega sosoo a Amerika sa, ma o loo faaauau pea, e sili atu le faaosofia ma le taumateina nai lo le Soviet Union i le va o le lalolagi i le va o Sasae ma Sisifo. O loʻo iai faʻalavelave faʻa-militeli i totonu o sosaiete faʻapisinisi faʻaonapo nei, ae o loʻo i lalo ifo o le pulea lelei i le Iunaite Setete nai lo le USSR.
I le faaiuga o la matou felafolafoaiga, na ou faailoa atu ai le masalosalo o le US mo le faʻaleagaina ma le filemu o loʻo lamatia i le le lava o le faitioina o le Soviet Union. "O se tulaga sili atu ona lamatia o le, o le naunau mo le faʻaaloalo ma le fefe i le mauaina o ia lava i le laina afi a le malosi o le maunu Mumu a lo tatou malo, e ono faʻamalosia ai ma le le iloa le faʻaleagaina o Amerika-Soviet antipathies.... E le mafai ona tatou faʻaititia le malosi o le Cold War a le tatou sosaiete e ala i le faʻaopoopo i ai."
I le tau mafanafana o le 1985, na faalauiloa ai e Gorbachev se taofiga e tasi i luga o suʻega faaniukilia, ma na ia valaaulia le Iunaite Setete e mulimuli i lena mea. Afai e toe tali atu, o le a maua ai e atunuu uma le ala mo atunuu e lua e faamuta ai a latou pa i lalo o le eleele o ulu tau faaniukilia, ma tapunia ai se avanoa ma le loto i ai na tuua e le Limited Test Ban Treaty o le 1963. Ae o le tele o tala fou a Amerika sa leoleoina. I le muamua CBS Evening News lipoti e uiga i le taumafaiga a Gorbachev, na faaaogā e le tusitala o Lesley Stahl le upu “faasalalauga” e fa taimi. O nusipepa taʻutaʻua e leʻi faʻaitiitia ai le faʻafefe. A Times Niu Ioka Na taʻua e le faatonu le moratorium “o se tala taufaaleaga taufaaleaga.”
E ui ina mumusu le US e toe tali atu, ae na faaauau pea ona toe faafou e Rusia lana moratorium. Ia Tesema 1985, ina ua lipotia tala o se faaopoopoga, CBS Na amata e le taula o Dan Rather i le faapea mai, “Ia, o sina talatala laitiiti a o lei oo i le Kerisimasi i luga o le ea, o se ofo fou e pulea ai auupega mai le taitai Soviet o Mikhail Gorbachev.” Na fa'aauau pea le moratorium a le Kremlin mo le 19 masina, a'o luluina le Nofoaga o Su'ega Nevada i le pa faaniukilia e 25 i lalo o le fola o le toafa.
Mulimuli ane i le sefulu tausaga, o aʻafiaga faʻaopoopo o faʻalapotopotoga faʻavae ma faʻapolokiki faʻapolokiki na fesoasoani e suia uiga o Reagan ia lava e maua ai se vaʻaiga US-Rusia ma le tipiloma moni. O se taunuuga mataʻina o le Intermediate-Range Nuclear Forces treaty, na sainia e Reagan ma Gorbachev ia Tesema 1987. O se manumalo mo tagata faʻamalosi ma le tele o isi faʻasalalauga faʻasalalau oe na masani i tausaga ua tuanaʻi i faʻauiga e pei o "Kremlin dupes" ma "Rusia apologists."
I le fa sefulu tausaga mulimuli ane, ua toe taatele ai ia igoa. O le malosi o le Cold War a Amerika e latalata i le maualuga o taimi uma. E le tele se mea e alu ai o nei aso e taua o le lagolago-Putin; na'o le una'ia o le taofi o le afi i Iukureini po'o le tele o diplomacy e mafai ona lava.
"Ou te manatu e le gata o le fiafia o Putin i le vaeluaga pe tatou te faʻaauau ma pe o le a le tulaga e faʻatupe ai Ukraine. Ou te manatu o loʻo ia faʻamalosia foi, " Hillary Clinton fai ao faagasolo a PBS NewsHour faatalanoaga ia Oketopa. Na ia faaopoopo mai: "Pe a ou vaai i tagata o loʻo faʻaalia ni tautalaga a Rusia na muamua faʻaalia i luga o le Russia Today [le fesoʻotaʻiga o loʻo taʻua nei o ia lava RT] pe na muamua faʻaalia i se tautalaga mai se ofisa Rusia, o se manatu tele na maua mo Putin."
O ia faiga taufaaleaga e fa'amoemoe e fa'apalapala lauga ma taofia ai talanoaga fa'atatau. O metotia ua alu i le taimi. I le luasefulu tausaga talu ai, o tagata tetee i le osofaʻiga a le US i Iraki na masani ona tuuaia i le faʻatauaina o manatu o Iraqi ma tautua mo le manuia o Saddam Hussein. I le taimi nei, i le tele o ala o faasalalauga ma siosiomaga faaupufai, o ituaiga o "tautala" na manatu Clinton e taʻuleagaina e aofia ai na o soʻo se faʻamatalaga e luʻitauina ai le manatu e tatau i le malo o Amerika ona tuʻuina atu fesoasoani faʻa-militeli tatala i Iukureini aʻo mumusu e unaʻia se taofi- afi po'o le auai i faiga fa'alemalo.
I le vaitaimi muamua a Reagan, o le Bulletin o le Atomic Scientists seti ona Mamanu Doomsday i le va o le tolu ma le fa minute i le apocalyptic vaeluapo. Ua 90 sekone le mamao, o le pito sili ona lata mai.
O lesona taua na maua e Peresitene John Kennedy mai le faʻalavelave faʻafuaseʻi a Cuban, lea na ia faʻamatalaina i le valu masina mulimuli ane ia Iuni 1963. tautala i le Iunivesite o Amerika, ua i ai nei i le otaota i le Biden White House: “O le mea sili, a o puipuia o tatou lava manaoga taua, e tatau i malosiaga faaniukilia ona taofia na feteenaiga e aumaia ai se fili i se filifiliga a le o se solomuli faalumaina po o se taua faaniukilia. O le faʻaaogaina o lena ituaiga o ala i le vaitau faaniukilia o le a naʻo le faʻamaoniga o le gaumativa o la tatou faiga faʻavae - poʻo se manaʻoga oti mo le lalolagi.
Ae tusa lava po o le a le matautia o faiga faavae a Biden agai i Iukureini ma Rusia, o le tele o vaega o le pulea o auupega ma le tafiesea o auupega i le Iunaite Setete ua latou aloese mai le tetee. E toaitiiti ua una’ia feutanaiga mamafa ina ia maua ai se iuga filemu. O le toʻatele o tagata, o le mea moni, o loʻo alu ma le faʻaogaina o le "diplomacy" o se upu eleelea. O ia tulaga e sili ona mataʻina e sau mai faʻalapotopotoga o loʻo i ai se misiona faʻamaonia e faʻaitiitia ai aʻafiaga o taua faaniukilia - e ui lava o le umi o le taua i Iukureini e faʻaauau pea ma o le tele foi o le faʻateleina, o le tele foi lea o le avanoa o na lamatiaga o le a avea ma faʻaumatiaga faaniukilia i le lalolagi atoa.
E le mafai ona tatou iloa le vaaiga a EP Thompson i le 21st-century mea na tutupu na mafua ai le lamatiaga faaniukilia o loʻo i ai nei - na maliu o ia i le 1993 - ae o le autu o lana tusiga 1980 seminal "Tete'e ma Ola” ua tatagi nei e pei o se alaga malulu e fafagu ai i tatou mai le masani ona aloese. "Ua ou oo mai i le manatu o se taua faaniukilia lautele e le gata e mafai ae e ono tupu, ma o lona avanoa e faateleina," na ia tusia ai. "Atonu o le a tatou latalata atu i se tulaga e le toe foi mai pe a le mafai ona toe faʻafoʻisia le uiga o loʻo i ai poʻo le faʻamoemoe i lenei taunuuga." Ae ui i lea, na faaauau pea Thompson,
Ou te mumusu e talia o lenei faʻatonuga e faʻamaoni. Ae afai e sa'o a'u finauga, e le mafai la ona tatou toe tuu le mataupu. E tatau ona tatou lafoina soʻo se punaoa o loʻo i ai i le aganuu a tagata i luga o le ala o lenei faʻafitauli faʻaleagaina. E tatau ona tatou tetee pe a tatou fia ola. O le tetee e na o le pau lea o le tulaga moni o le puipuiga lautele.
O le tala na vave ona avea ma mataupu amata i se tala fa'aulutalaina Tete'e ma Ola. Na tusia e Daniel Ellsberg i le tusi faʻatomuaga e faapea “e tatau ona tatou tutu i le mea tatou te nonofo ai, ma galulue e puipuia lo tatou aiga ma o tatou aiga: o le lalolagi ma mea ola uma.”
O le mea na taʻua e Martin Luther King Jr. o le "valea o le militarism" o loʻo maua ai lona faʻaaliga maualuga i le masani o faiga faʻavae o auupega faaniukilia, lea e faʻalagolago i le tele o le le lava o le faʻafefe ma le faʻamalosi. O le faavalevalea sili e olaola i luga o lo tatou nofo ai i aso uma.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo