O tala i le vaiaso talu ai na saunia e Charles Krauthammer ma Zbigniew Brzezinski o loʻo talanoaina i nisi auiliiliga le lelei ma le le lelei o se taua ma Iran.
Mo le neocon Krauthammer, o le osofaʻiga a le militeri e faasaga ia Iran e taua tele talu ai "o Iran e iai fesoʻotaʻiga ma Al Qaida, ma o loʻo taofia nei taʻitaʻi Al Qaida."
Na ia fa'ailoa fo'i le tala tuai e fa'apea, "o malo fa'atauva'a i le tuliloaina o auupega o le fa'aumatiaga tele o le mataupu e tasi e sili ona fa'anatinati o lo tatou taimi." (O se fa'amatalaga e foliga fa'apitoa ona o le tau leai o ni fa'amaoniga i Iraq)
E le o iai mai le finauga a Krauthammer o soʻo se taʻua o le fesoasoani na tuʻuina atu e Iran i le Bush Administration talu mai le 9-11 i le taua i le mataʻutia, poʻo soʻo se faʻamatalaga e uiga i le mea moni o Iran o loʻo faʻaaogaina ana pagota Al Qaida e fai ma "meamea faʻatau". € e faaitiitia ai le taufaamatau o osofaiga a Amerika. (O le US o loʻo faʻatumauina se sootaga masalosalo ma le People's Mujahedin, o se vaega faʻatupu faʻamataʻu e faʻaumatia le Islamic Republic)
Fai mai Krauthammer o le multilateralism ua avea ma se toilalo leaga ma ua na o le iʻuga o Iran e latalata atili atu i le atinaʻeina o auupega faaniukilia. Ua avea o se mataupu faavae o le faatuatua i le va o Krauthammer ma ana uo e na o le US (ma Isaraelu) e tatau ona i ai se pule i luga o nei auupega o le fefe i le lalolagi atoa.
E le gata i lea, fai mai Krauthammer e faapea ua maua Iran "ua faoa le uranium faaoaina faasolitulafono" (se tagi o loo finauina pea) ma o lea e tatau ai ona iloiloina.
O le fofoga o le aufaasālalau a le Pentagon (aka le Associated Press) ua tuuina atu le lagolago i tuuaiga a Krauthammer e ala i le faaopoopo atu e faapea "Ua toe fausia e Iran ni centrifuges e mafai ona faaaoga e fai ai auupega faaniukilia, talepeina faamaufaailoga a le UN nuclear watchdog agency. o meafaigaluega i se faʻaaliga o le tetee i taumafaiga faʻavaomalo e mataʻituina lana polokalame, fai mai le au failotu ananafi.
E oo lava i le Associated Press, e ui i lea, e alo ese mai faamatalaga a Krauthammer ae fai mai, "E leʻi toe amataina e Iran le faʻatamaoaigaina o le uranium i centrifuges - o se laasaga e faʻatupu atili ai le faʻalavelave."
I le taimi nei, i Iraq, o le Minisita fou o le puipuiga o Hazim Shaalan ua "lapatai mai e uiga i le osofaʻia o Iran pe a le taofia le faʻalavelave i totonu o faiga faʻapolokiki a Iraq." (Al Jazeera)
"Ua ou vaaia manino le faalavelaveina o mataupu a Iraqi e Iran," o le tala lea a Shaalan. Na ia finau mai o Iran o loʻo auina atu "tagata asiasi ma saboteurs" i Iraq - ina ia mafai ai ona fasiotia le faatemokalasi.
O Shaalan, ioe, e leai se faʻamaoniga e lagolagoina ai ana faʻamatalaga pepelo, o lea e tatau ai ona faʻapea o loʻo faʻateleina e faʻaosofia ai le lagona i le lautele o Amerika o loʻo taumafai Iran e faʻaoso se feteʻenaʻiga. O le mea lea e faataatia ai le faavae mo le auai i taua i le lumanai.
Soo se tetee faapena mai le pulega papeti a Amerika i Iraq e tatau ona faate'a sa'o ona o le na o le tautuaina o le sili atu o le malosi o osofaiga a Amerika.
O le finauga a Krauthammer e tatau ona malamalama i le malamalama lava e tasi. O ana fa'ai'uga fa'asaga ia Iran i le 'auai i le 'kalapu faaniukilia' ua na'o se ta'iala fa'ate'a e ufiufi ai lona fa'amoemoe moni; fa'alauiloaina le manatu o se taua ma Iran.
E le faapea la e le tatau ona tatou manatu mamafa ia Krauthammer.
I se isi itu, po o le a lava le valea o se taua ma Iran atonu e foliga mai i lenei taimi, (faʻatasi ai ma le militeri a Amerika o loʻo faʻalautele i le pito) o fuafuaga mo sea taua o loʻo manino mai i luma o tatou mata. O fa'alavelave fa'asalalau (ua fa'amoemoe e fa'atupu ai lagona fa'alaua'itele) e muamua atu i le amataga o taua; ma o na fa'asesega ua fa'aalia nei i le tele o taimi.
E ui o apoapoaiga a Krauthammer atonu e foliga mai e sili atu le itu taumatau o le apaau, ae o loʻo atagia moni ai vaega o loʻo ia fai ma sui. (American Enterprise Institute, JINSA, Project for the New American Century) Pe a tatou faitau i le Krauthammer o loʻo tatou faʻamalamalamaina moni lava manatu o tagata o loʻo i le ogatotonu o le malosi o Amerika.
Afai o Krauthammer o loʻo faia le mataupu mo taua, e mafai ona tatou manatu o le tele o taʻaloga autu a le Pulega o loʻo i ai foi "i luga o le vaa", pe a na o le mataupu faavae.
O Jimmie Carter's National Security Advisor, Zbigniew Brzezinski, i le isi itu, na faia se tusiga i lenei vaiaso e fautuaina ai e tatau ona tatou lafoaia le manatu o le soloia o le Islamic Republic of Iran. Ua va'aia e Brzezinski le malo o lo'o mausalī ma e le mafai ona fa'ato'ilaloina i se auala faalilolilo po'o se suiga.
I le Brzezinski's "Iran: Time for a New Approach" na ia taʻua ai, "O na malosiaga o loʻo tuuto atu i le faʻasaoina o le faiga a Iran o loʻo i ai nei o loʻo tumau pea le pulea ma fai ma sui naʻo le atunuʻu pule faʻafesoʻotaʻi. O le faanatinati o atugaluga o loʻo siomia ai faiga faʻavae a [Iran] ua faʻatonuina ai le Iunaite Setete e feagai ma le pulega o loʻo i ai nei nai lo le faʻatali seʻi pa'ū.â€
Nai lo le fete'ena'iga a le militeri, ua fautuaina e Brzezinski le "faiga fa'apolokiki filifilia" ma le 'agai i luma fa'aopoopo', o le gagana fa'a-malo mo le 'su'esu'eina o le gafatia mo fefa'ataua'iga e aunoa ma se tautinoga moni i le tuto'atasi o le isi.'
O lo'o fa'aauauina pea Brzezinski i lea tulaga e ala i le fa'ailoa mai o se faiga "karoti ma la'au", e le gata ina fa'amalamalama e le tagata lava ia, ae o le a'oa'oga fa'avae o faiga fa'avae a Amerika i fafo mo le seneturi talu ai. (E le manaʻomia se faʻamatalaga iinei)
O fa'atatauga a Brzezinski e fa'avae atoa i luga o le 'mea e mafai ona fa'atinoina i le tulaga fa'apolokiki o lo'o i ai nei ma le tatou fa'atumauina o malosiaga'.
E le tatau ona fenumiai lona tulaga o se popolega i le maumau o le ola e ono aafia ai se taua. E le tatau foi ona manatu o ia e itiiti ifo lona malosi i ana sini umi o le suiga o le Pule i Iran nai lo Krauthammer. (O le tusi a Brzezinski "The Grand Chessboard" o loʻo faʻamatalaina ai se fuafuaga mo le US e faoa le Caspian Basin atoa, Iran ma Iraq, o se auala e faʻamalosia ai lona malosi atoatoa i le lalolagi atoa. faiga fa'avae i fafo; e le o le PNAC e pei ona talitonu le to'atele o tagata)
O le mea moni, o Brzezinski o le faʻamuamua sili lea o le "bare-knuckle" Realpolitik i le lalolagi i aso nei. O lana faiga le alofa i le geopolitical sini e sili atu nai lo lana vaega o Henry Kissinger. (Ina ua amataina e Iraki ni osofaiga faasaga ia Iran i le 1980s, o se feteenaiga e ono afaina ai le ola o le sili atu i le miliona tagata, o Brzezinski lea na teena, (ma ou te toe faaupuina) "Matou te le iloa se mea i le gaioiga a Iraq e le ogatasi ma Amerika fiafia.†)
O Brzezinski foi o le tufuga o le fuafuaga e faatosina ai tagata faatupu faalavelave Islam i Afghanistan i le amataga o le 1979 e tau ai le galuega a Soviet. O lenei $20 piliona CIA fuafuaga na mafua ai le 20 tausaga o taua i le va o tagata ma, mulimuli ane, le tulai mai o Bin Laden.
O lea la, pe a faia e Brezinski se faiga faʻatauvaʻa i Iran nai lo Krauthammer e le tatau ona faʻamatalaina o ana sini umi e ese lava.
E leai.
E na'o Krauthammer ma Brezinski e eseese i le metotia ae le o le sini. O le naunautaiga e faʻamautu punaoa i le Caspian Basin, e aofia ai le 40% o le kesi faanatura a le lalolagi lea o loʻo i lalo o le pulega a Iran, o le a faʻaauau pea ona faʻatulagaina faiga faʻavae a Amerika.
O le feeseeseaiga manino i le va o Krauthammer ma Brzezinski o loʻo faʻaalia ai o le felafolafoaiga i le lumanaʻi o Iran i le va o tagata Amerika, e ono oʻo i se "tulaga faʻafefe". O leo eseese o le mafaufau ma le filemu e le ogatasi ma lenei laina faʻamalosi o mafaufauga e leai se lagolago mo la latou faʻamoemoe. E matua tasi le itu.
Ulufale mai Isaraelu.
O le fesili e uiga i se taua ma Iran ua atili lavelave ona o le taufaamataʻu faifaipea a Isaraelu e faʻaumatia soʻo se fale latou te talitonu o loʻo faʻaaogaina e fausia ai auupega faaniukilia. I se blog talu ai nei a Noam Chomsky, o auiliiliga o fefaʻatauaiga i le va o Isaraelu ma le US ua mafua ai le faʻateleina o popolega.
Fai mai Chomsky, "E leʻi lipotia ae e taua tele le auina atu i Isaraelu o le 100 F16-I, vaʻalele pomu, faʻatasi ai ma le faʻasalalauga faʻapitoa e mafai ona latou oʻo atu i Iran ma toe foʻi mai, o faʻafouga fou o F-16s na faʻaogaina e Isaraelu. e osofaʻia le faʻatupu faaniukilia a Iraqi i le 1981, ma faʻapipiʻiina i "auupega faʻapitoa" (e tusa ai ma le lomitusi Eperu Isaraelu)†.
E leʻi taʻua le fefaʻatauaiga i le itu i sisifo o loʻo faʻasalalau, ae o le aʻafiaga e malulu.
I se tala talu ai nei "Bush's October Surprise" fai mai o Warren Hastings e faapea o sini a Isaraelu e fetaui lelei ma fuafuaga a Bush e toe filifilia. E talitonu o ia o le a galulue faatasi Isaraelu ma le Iunaite Setete e osofaia (e le o Bushehr, lea e mautinoa lava o se masini eletise) “ae o le vai mamafa ma le uranium e faʻatamaoaigaina ai laau, o le vai mamafa e leʻi maeʻa; ma soo se isi lava mea latou te masalosalo ai.â€
"I le vevesi o le aufaasālalau o loʻo mulimuli mai, faʻatasi ai ma le au palota o loʻo gauai atu i tala fou ma liliu ese mai mataupu faʻalotoifale, o le a faʻaalia e Bush le masani masani e uiga i le aia tatau a Isaraelu e puipuia ai o ia lava ma le tiute o Amerika e fesoasoani. O le a faamalosia Kerry e malilie faalauaitele, pe tetee i ana tautoga muamua ia Isaraelu. O le a o'o atu Bush i le manumalo lona lua i luga o se galu o le... patipati a le aufaasālalau.â€
“O le a tu’uaia e Iran le IAEA i le mata’ituina ma le tu’uina atu o fa’amatalaga fa’atatau, ma tu’ua ai le Feagaiga e le Fa’ateleina. Ona maua lea e Amerika se 'alofaga e osofa'i ai - e fa'amalolo ai Iran i lona malosi faaniukilia e le mafai ona fa'amaonia.â€
E le gata i lea, po'o le a lava le fa'avalevalea o se fa'aaliga fa'apea i le taimi nei, o le fa'ateleina o fa'asalalauga ua tu'uina atu ia Iran, (fa'apea fo'i ma le fa'atupula'ia o felafolafoaiga i le va o faipule fa'apolokiki) e fa'aalia ai o suiga tetele o faiga fa'avae e ono faia.
O Krauthammer ma Brezinzki e fai ma sui o itumalo autu o loʻo faʻatautaia le atunuʻu ma faʻatulagaina ana faiga faʻavae. O la latou felafolafoaiga ua faailoa mai ai ia i tatou, o le fesili o le "suiga o pulega" i Iran ua uma ona foia; pau lava fesili o lo'o totoe o le “o afea, ma o le a le auala?â€
O nei atinaʻe e tatau ona mataala ai le lalolagi i le mea moni e manaʻomia e Iran le fesoasoani. O malo na e malamalama i le faanatinati o le tulaga e tatau ona mafaufau i fesoasoani a le militeri. (ia avea lena auupega masani poʻo le WMD)
E tatau ona tuʻuina atu Iran i le mea e puipuia ai o ia lava mai le ono osofaʻia. Nai lo lena, o le UN e sili atu ona popole i le faʻatalanoaina o manaʻoga o se "mea faʻaoso" ma le US; o se masini o le a faʻaaogaina e faʻamaonia ai le osofaʻiga a le militeri a Amerika e faasaga ia Iran.
Ua toe faia foi e le UN lana matafaioi masani e pei o lau o le mati mo le mafanafana o Amerika.
E manino lava, e ala i le tau faʻaupuga o loʻo faia i nusipepa a Amerika o loʻo i ai Iran i se tulaga lamatia. O taʻitaʻi o loʻo faʻatauaina pea le manatu o le pule a le atunuʻu (faʻapea foʻi ma le filemu faʻaitulagi) e tatau ona fesoasoani ia Iran i le fatuina o se faʻalavelave faʻaalia ma faʻaalia e faʻateleina le osofaʻiga a Amerika.
I le taimi nei, e tatau i tagata uma ona iloa o le US taua masini o le a le faʻalavelaveina e ala i faʻamoemoega lelei ma gagana maualuga.
O auupega na o le a filifili po o ai e manumalo i Iran.
Matou te le manaʻomia se isi Iraq.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo