[Muamua na tu'uina atu i le 2008 Gateway Greens Roundtable; Iunivesite o Webster, St. Louis, Misuri; Iuni 29, 2008]
I lenei faʻamatalaga, o le a ou talanoaina puupuu le fausaga o faʻapotopotoga, pe faʻafefea ona fesoʻotaʻi ma maketi ma mea ou te manatu e sese i maketi, ma se faʻataʻitaʻiga tau tamaoaiga e taʻua o le "tamaoaiga auai", lea ou te manatu e mafai ona suia uma.
Fa'alapotopotoga - ae maise lava fa'alapotopotoga fa'ava-o-malo e fa'atapula'aina noataga ma aia tatau a le tagata-e fa'atupu ai se fa'amata'u tele, atonu o se fa'amata'u tele, i le si'osi'omaga ma le lumana'i o lenei paneta. O faʻataʻitaʻiga o le legion: Exxon-Mobil ma le mafanafana o le lalolagi, Georgia-Pacific ma le faʻateleina o le vavaeina, Shell Oil ma le suauʻu suauʻu, General Electric ma le alamanuia faaniukilia, ma (faatatau ia St. Louis) Monsanto ma GMOs. E mautinoa lava, e le na'o kamupani le taufaamatau i lo tatou siosiomaga masani masani, ae ou te manatu o soʻo se taumafaiga atoatoa e faʻasaoina le paneta e tatau ona aofia ai o se laupapa e taofi ai nei faʻalapotopotoga, e moni e tafiesea atoa le malosiaga faʻapisinisi, ina neʻi tatou feagai ma mala e le mafai ona toe faʻafoʻisia.
O nisi tagata atonu e ioe o se gaioiga talafeagai e fai, ae le o se mea e matua moni. Se'i ou faamanatu atu i tagata uma o le mea ua ta'ua "moni" e mafai ona suia, atonu e matua'i mata'utia. Fesili atu i so'o se tasi na fesoasoani i le fa'alaloina o le Seattle World Trade Organization i le 1999, po'o ai na fesoasoani e taofi (e pei ona ou iloa muamua) fa'asalalauga fa'asalalau a le FCC i le 2003, po'o so'o se tele o taumafaiga fa'apea na fa'ate'aina o le "le talafeagai". Ae a sa le talafeagai, ae e le o lona uiga o taumafaiga e faalautele le mafuaaga o le amiotonu ma le siosiomaga e le mafai ona agai i luma, o nisi taimi i tua atu o le malo o le "moni".
O le sini o lenei folasaga e faapena foi ona "le talafeagai": Ia fa'ata'atia se fuafuaga e fa'asaga i malosiaga fa'apisinisi, ma fa'amoemoe uma fa'aletonu taua o le si'osi'omaga o malosiaga fa'apisinisi, e fa'aaogaina ai le fa'ata'ita'iga o le tamaoaiga ua ta'ua o le "parecon", fa'aletupe fa'asoa.
E uiga i Faalapotopotoga
Mo faʻamoemoega o lenei faʻamatalaga, seʻi ou faʻamatalaina se faʻalapotopotoga e avea ma faʻalapotopotoga faaletulafono ma tamaoaiga ma le faʻamoemoe o le faʻatupulaia pea o tulaga o tupe mama mo taimi pupuu mo ana tagata e umia sea i le faʻaaluina o isi mea uma - soifua maloloina o tagata, aia tatau o tagata faigaluega, ma a tatou si'osi'omaga fa'anatura fefa'asoaa'i. O le mea moni, e le o fa'alapotopotoga uma ua ta'ua o "Corporations", pe i le taimi nei po'o aso ua mavae, sa fa'apenei pe usita'ia lenei fa'atonuga, ae o le matou fa'amuamua o kamupani ia o lo'o fa'amata'u tele i le si'osi'omaga, ma o lo'o mulimulita'ia lea fa'atonuga. Se'i o tatou fa'atapula'aina la tatou faauigaga e tusa ai.
Ona o le le tutusa o malosiaga o loʻo faʻaaogaina e faʻalapotopotoga, o tagata faʻapolokiki faʻapolokiki ma e oʻo lava i faʻagaioiga uma o loʻo faʻateleina le faʻatonuina o latou malosi e faʻafefe ai faʻapotopotoga, ma le manuia. Ae ui i lea, o na manuia e oʻo mai i le taimi nei e faʻatapulaʻa, ma o loʻo faʻamataʻu pea i le toe faʻafoʻi. Ae aisea, e ui lava i le tele o faʻasalalauga faʻamalosi ma gaioiga faasaga i faʻalapotopotoga, pe na i ai ni tapulaʻa i le manuia ma le faʻamataʻu faifai pea o le toe foʻi? E tele mafuaaga e mautinoa ai, o nisi o ia mea ua sili atu le gauai atu nai lo isi, ae seʻi ou tuʻuina atu se tasi mafuaaga taua: o le tulaga lautele o le tamaoaiga o loʻo ola ai faʻapotopotoga ma olaola lava ia o loʻo tumau pea. O le fa'amatalaga o lo'o ou fa'atatau i ai o le fa'alapotopotoga o le tamaoaiga o maketi.
Le So'oga Maketi ma Malosiaga Autasi
Mo o tatou faamoemoega, ou te faamamafaina le natura faatauva o maketi i lenei faʻamatalaga o maketi: o se faʻalapotopotoga o tagata faʻatau ma tagata faʻatau e faʻafeagai ai le au faʻatau ma le au faʻatau i se taʻaloga e leai se aofaʻi; o lona uiga, e maua e se tasi pe a leiloa se isi tagata, ma le isi itu. O le mea moni, e mafai ona maua tupe ma le malosi i maketi e aunoa ma le faia o lena mea i le tau o se isi tagata, poʻo le mea e mafai ona maua e itu e lua, ae e manino foi e mafai (ma masani) ona manuia i maketi e ala i le aveina o lole faʻatusa mai se faʻataʻitaʻiga. pepe.
Talu ai o le manumalo e mautinoa lava e sili atu nai lo le faia'ina, ma talu ai e mafai e se tasi ona maua i le tau o isi i se maketi, e talafeagai le amio i se faiga faʻatauvaʻa i se maketi - ia amio i taimi uma i se auala e faʻaogaina ai isi. O lona uiga, e talafeagai le avea ma se sau'ai, po'o le fa'aalia o amioga e pei o le sau'ai, i totonu o se maketi. O se tasi o tali talafeagai i lenei tulaga o le tauina o le afi i le afi, ma avea ma se sau'ai e tali atu ai. Ona avea lea o se mataupu o sauʻai tau ma isi sauʻai. Ma o le tele o le sauʻai, o le sili atu foi lea o le avanoa e manumalo ai.
Ma o iina e sau ai faʻapotopotoga. E mafai ona manatu se faʻalapotopotoga e tutusa ma se sauʻai i le tamaoaiga o maketi, ma i se tulaga faʻatauvaʻa e talafeagai le atinaʻeina o se sauʻai e manumalo i na tauvaga. (O loʻo faʻamatalaina foi, ou te manatu, pe aisea e masani ai ona faʻamalosia maketi - i le lotolotoi o tauvaga, e faʻaumatia tagata auai e ala i le faʻatau poʻo le faʻatauina poʻo mea uma e lua, ina ia toʻaitiiti tagata taʻalo i le taʻaloga, ma maketi e mafua ai le faʻamaʻapeʻa.)
Talu ai ona o maketi e avea ma nofoaga e faʻaleleia ai ma o se puna o le malosi mo faʻalapotopotoga, o talosaga e aofia ai maketi i la latou vaʻaiga, ou te manatu, e mautinoa lava le sese. E mafai ona faia ni aiaiga e faaitiitia ai aafiaga le lelei o maketi, e pei lava ona tatou vaaia i le taimi nei o taumafaiga e tetee atu i faalapotopotoga, ae o faalapotopotoga e iai le malosi malosi e tetee atu ai, ma e iai foi le musele faafetai i le zero-sum predilection. o maketi e manumalo ai i le tele o latou fusuaga.
O lea ou te fai atu, afai e te tetee i faalapotopotoga, tetee i maketi. Afai e te manaʻo e soloia faʻapotopotoga, soloia maketi. Ae na o le afa lena o le taua. A uma mea uma, e mafai ona e tuʻuina atu se faʻamatalaga faʻamaonia e leaga le 'ai o aano o manu, ae e tatau lava ona e 'ai, ma afai e te le ofoina atu se isi mea e fai nai lo lena, o loʻo e tuʻua i le auala tuai e fai ai mea. Afai la e te fa'ate'aina maketi, o le a le mea e te tu'uina i lona tulaga nai lo le fa'afetaia'ia o mana'oga tau tamaoaiga, ma fa'apefea ona e iloa o le a le mata'utia fo'i lona sui?
Ose Fautuaga Fa'atauva'a: Fa'ate'aina le Malosiaga Autasi e ala ile Parecon
I le 1991, na lomia ai e Michael Albert ma Robin Hahnel ni tusi se lua na faʻaalia ai se faʻataʻitaʻiga tau tamaoaiga ua taʻua o le "parecon", o le tamaoaiga o le auai. E taumafai Parecon e foia faaletonu o maketi uma ma pulega tamaoaiga. I se faapuupuuga, o le faʻataʻitaʻiga e taumafai e faʻalauiloa tulaga taua o le lotogatasi, lelei, tutusa, eseesega, pulea e le tagata lava ia, ma le puipuiga o le siosiomaga.
E fa fa'alapotopotoga autu o lo'o fa'aogaina e parecon e fa'alauiloa ai nei tulaga taua: (1) O galuega uma e paleni mo le mana'omia ma le fa'amalosia. (2) E fuafua le totogi e ala i taumafaiga ma le faataulagaina i galuega e faatāuaina e tagata e pei ona fuaina e aumea faigaluega. (3) O fa'ai'uga tau tamaoaiga e faia e fa'alāpotopotoga fai fa'ai'uga e aofia ai i latou o lo'o galulue i fale faigaluega po'o fa'atau i totonu o se fale, oi latou o lo'o a'afia i se fa'ai'uga o lo'o i ai le malosi e fai ai fa'ai'uga e fa'atatau i le maualuga o lo'o a'afia ai i latou i lea fa'ai'uga. (4) O se faiga o fuafuaga faʻapitoa e faʻatatau i le tuʻufaʻatasia, pe a tuʻuina atu fuafuaga o le faʻaaogaina poʻo le gaosiga, faatasi ai ma le fesoasoani a se faiga faʻafaigofie, ia i latou o loʻo aʻafia i ia fuafuaga, ma toe iloiloina pe a manaʻomia e i latou na faia na fuafuaga i se faasologa o taamilosaga. fa'avae i luga ole fa'avasegaga lelei ma fa'atatau fa'atatau.
Ou te tuuina atu o le parecon e mafai foi ona avea ma faiga tau tamaoaiga e soloia ai faalapotopotoga aua ou te talitonu e le mafai e faalapotopotoga ona ola i se tamaoaiga auai. O le tamaoaiga fa'atasi o se fa'aleaga i mea uma e aofia ai se fa'apotopotoga.
O fa'alapotopotoga o lo'o i ai fa'atonuga o galuega, ae o mea tau tupe fa'atasi e mana'omia ai galuega paleni mo le mana'omia ma le fa'amalosia (le mea e ta'ua e le fa'ata'ita'iga o le "tulaga paleni galuega").
E totogi e Faalapotopotoga totogi le talafeagai ma faia faaiuga e (e masani ona leaga) e aafia ai i latou i fafo atu o le faalapotopotoga e itiiti se sao i na faaiuga; o le parecon, i lona faauigaga, e sili atu lona totogi ma taumafai e tuʻuina atu le malosi sili atu ona fai filifiliga i ona sui auai
O fa'alapotopotoga fa'alagolago i se maketi i fafo e maua ai le malosi ma le ta'uta'ua i luga o le macro-scale ma ia fa'atumauina lana fa'atonuga ma le pule i luga o le micro-scale. E le fa'aogaina e Parecon ni maketi, ae o fuafuaga fa'atasi mo le sini fa'atasi o le fa'aitiitia o le mana'oga tele. O le i'uga, ou te manatu e faigata i malie ona aau i se vasa ua matua'i uma.
Ae tusa lava pe faʻaumatia e le parecon kamupani faʻaleagaina le siosiomaga, pe fesoasoani le tamaoaiga auai e puipuia le siosiomaga nai lo le avea ma se isi tiapolo tatou te tetee i ai? Faiatu ai foi. O fa'amaumauga fa'atatau ile fuafuaga fa'atasi e aofia ai tau fa'ailoa ile si'osi'omaga. O gaioiga e sili atu ona a'afiaga i le si'osi'omaga e sili atu tau i le tamaoaiga nai lo isi fa'ata'ita'iga tau le tamaoaiga e matele ina le amana'ia ia tau. O i latou o lo'o tauaveina ia tau tau si'osi'omaga o lo'o iai fo'i le malosi e fai ai fa'ai'uga i le fa'atatau i lo latou tulaga o a'afiaga, o lea e iai a latou auala e fa'aopoopo i le fa'aosofia e fa'atino.
Laasaga e soso'o ai ma le Fa'atonu Montesi
E ui e mafai e le tamaoaiga ona faʻatauvaʻa maketi ma faʻalapotopotoga ma lima faʻatonu-faʻatonu i lalo i le matagaluega faʻataʻitaʻiga, e faʻaliliuina i le na o ia i soʻo se alualu i luma i taumafaiga moni o le lalolagi. A faapea o le mea tatou te mananaʻo ai, e faapefea ona tatou maua? O se tasi o tali o le faʻaaogaina lea o "non-reformist reforms" - faʻatatau i taumafaiga faʻamalosi i iinei ma le taimi nei mo suiga faʻapitoa o loʻo iai nei, ae le o le taofi i le manumalo i na suiga mo i latou lava (e ui lava atonu e taua tele). Nai lo lena, o le manatu o le faʻaaogaina o na suiga e fai ma laʻa i luga o faʻamoemoega tetele, i lenei tulaga i le ausiaina o se tamaoaiga auai.
O sea faiga e mafai ona maua ai le malosi lautele pe afai e mafai ona latou faalautele lo latou auai ma ia ogatusa ma isi gaioiga o loʻo iai nei mo suiga lelei lautele, e pei o latou ua uma ona faia faasaga i faʻalapotopotoga i luga o le tele o mataupu, e aofia ai le siosiomaga. O nei taumafaiga e lua - fautua mo le auai i le tamaoaiga ma le faʻamalosi e tetee atu i malosiaga faʻapisinisi - e itiiti lava se mea e tutusa ai, ae ou te manatu latou te tutu e maua le tele o mea mai le isi. O taumafaiga e tetee atu i kamupani [e masani lava] e le faia se tulaga tetee e faasaga i maketi, o lea ou te manatu latou te tutu maaleale i malo o kamupani o loo tetee i tua. Ae o le tetee i maketi e toetoe lava a le mafai e aunoa ma le taliina o le fesili: "O le a le faiga tau tamaoaiga e te fautuaina nai lo?". Ma i le taui, e mafai ona maua se fa'avae fou o le lagolago ma feso'ota'iga latou te le'i maua muamua.
O lona uiga, o lo'o ou tu'uina atu se "tuufaatasia" o ituaiga o taumafaiga e tetee atu i kamupani ma mea e ogatusa ma le vaega-tamaoaiga. Ou te taʻua lenei mea o le Montesi Maneuver, faaigoa mo se aiga o faifeau i tala faʻasolopito a Amerika i le 1980s na maua ai se "faʻatasi" tutusa e faasaga i se isi faʻaogaina o malosiaga faʻaleagaina.
Pe o le a manuia pe leai foi lenei Montesi Manuver po o isi ituaiga gaioiga po o "tuufaatasiga" po o taumafaiga atoa e le o manino, ae o le mea ou te manatu e manino o ia tuʻufaʻatasiga o manatu e leʻi fesoʻotaʻi muamua poʻo gaioiga faʻamalosi o le a aoga, atonu e manaʻomia, i la tatou sailiga. e tete'e ma soloia le malosiaga fa'apisinisi, fa'asaoina le si'osi'omaga, po'o le maualuga atu, ia "fa'amaoni".
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo