Mataupu Fesoʻotaʻiga: http://www.slepton.com/slepton/viewcontent.pl?id=2700
I tua i le ogatotonu o Iuni, Chris Goodman, o se tamaititi aoga i le Iunivesite a le Setete o Morgan, le tusiata hip hop ma le faʻatulagaina o talavou o le Baltimore Algebra Project, na kiki ma Brian Jones. O Brian o se tagata suʻesuʻe / faʻamatalaga faʻavae i Niu Ioka mo SleptOn.com, GritTV ma SocialistWorker.org i isi lomiga ma o se faiaoga ma le tusitala. Na auai SleptOn.com ina ua uma ona matou auai uma i se lauga a Noam Chomsky i le Riverside Baptist Church i Harlem. SleptOn.com o loʻo faia nei se ata vitio o le Baltimore Algebra Project ma le faʻasalalauga ma le faʻatulagaina e uiga i le faʻafaigaluegaina o tupulaga talavou e faiaoga ma fausia le numera faitautusi i isi tupulaga e leai ni galuega e faaopoopo atu i le tele o isi taumafaiga ma le faʻatulagaina o vao. Na feiloaʻi Brian ma Chris i lenā taimi, ma o le iʻuga, na uunaʻia ai Brian e faia se faatalanoaga ina ia aʻoaʻoina atili ai ma faasoa atu i isi. Lalo o la latou fesuiaiga. Fai lau vaega, fefaʻasoaaʻi ma isi ma sili ona taua lagolago a latou galuega ma taumafaiga. Fa'afetai.
------------------
BJ: Ta'u mai sina mea e uiga ia te oe lava: o fea na e ola a'e ai? E fia lou matua? O le a sou aafiaga i le aoga i le taimi nei?
CG: Na ou fanau i Prince Georges County, Maryland, e le mamao mai le Iunivesite o Maryland. Ina ua fanau loʻu uso o Asa, 3 tausaga mulimuli ane na matou siitia atu ai i Baltimore. Na ou ola aʻe i le itu i sasaʻe o le Aai o Baltimore, lea o loʻo ou nofo ai ma galue i aso nei. O le a ou 21 i le aso 31 o Iulai. O aʻu o se laʻititi e aʻoga psychology i le Iunivesite a le Setete o Morgan.
Ou te leʻi fiafia tele i le aʻoga maualuga ona o laʻu galuega i le Algebra Project na aʻoaʻoina ai aʻu ou te leʻi mauaina le aʻoaʻoga lelei e tatau ai. O lea la, o aso taitasi ou te faatalitali ai mo le tatagi o le logo ina ia mafai ona ou alu ese ma galue i le polokalama, lea sa ou aoaoina ai le tele o mea.
Sa amata ona ou faamaopoopoina i le aoga maualuga ma toetoe lava a faate'a ona o le faatulagaina o se osofaiga a tamaiti aoga. I le taimi nei ua ou mafaufau i ai, o le tele o laʻu taulaiga i le aoga maualuga o le faʻatulagaina o tamaiti aoga e tautala, faʻaalia ma manaʻomia aʻoaʻoga lelei.
Ina ua uma ona faauu, sa ou auai i le Iunivesite o Maryland's College Park mo se tausaga ae ou te lei siitia atu i le Iunivesite o le Setete o Morgan. O loʻu aafiaga i le College Park na tatalaina ou mata i se lalolagi fou e tumu i le fiafia ma le saogalemu, e le pei o le Baltimore City, lea e saua ai e leoleo talavou i aso uma ma o le fasioti tagata o le masani. Na ou lagona le motusia mai le mea moni i le College Park, ae sa ou fiafia i le tele o punaoa ma sootaga na ou faia iina ma polofesa ma tamaiti aoga. Sa i ai ni fa'alapotopotoga tetele i luga o le lotoa, e pei o Community Roots, Cultural Center, NAACP, Hip Hop Club etc.
Ina ua tuai ona fai a'u tusi talosaga sa itiiti pe leai sau fesoasoani tau tupe ma sa maualalo o'u togi ona sa tele lo'u taimi e tusi ai pese ma taalo pasiketipolo nai lo le suesue. O lea na ou faia ai le filifiliga e toe foʻi i le fale ma auai i le Setete o Morgan, lea e taugofie. Ae sa manaomia ona ou taulai atili atu i au suesuega.
I le taimi nei, i Morgan, o loʻo ou i luga o le Dean's List aʻo galue ma le Algebra Project o se faʻalapotopotoga aʻoaʻoga. O loʻo ou siitia atu i totonu o se fale mautotogi ma laʻu uo teine, o Abeni, o loʻo aʻoga i le Iunivesite o Baltimore i le tautoulu, ma na ou faʻasalalauina laʻu pese solo lona tolu ua faaulutalaina, "Radio TakeOver" i le tolu vaiaso talu ai.
BJ: O le a le Baltimore Alegbra Project?
CG: O le Baltimore Algebra Project ose polokalame a'oa'oga a le autalavou lea e fa'afaigaluegaina ai tamaiti a'oga e fausia le faitau ma le numera i tupulaga. O la matou misiona o le siitia lea o le tulaga faʻale-aganuʻu-tamaoaiga o tupulaga talavou i totonu o le taulaga e ala i le fausiaina o le matematika. O tausaga fa'amatalaga o aso nei e mana'omia ai galuega fa'avae poto fa'asaga i galuega fa'aletino o aso ua tuana'i. O le numera ose elemene autu o lenei tausaga faʻamatalaga lea e le maua ai e tamaiti i totonu o le taulaga ma nuʻu i tua le aʻoaʻoina lelei, ma faʻatutuina tamaiti e faʻaauau le taamilosaga o le le agavaa o tagata faigaluega ma le mativa.
Fa'atasi ma le a'oa'oga o le numera o lo'o iai le vaega fa'atulagaina a le autalavou lea e tu'uina atu e le komiti o faia'oga i latou lava i le fa'atonuina o A'oa'oga Lelei o se Aia Tatau Fa'avae. O lenei mana'oga e mafai ona tele ituaiga, mai le fa'aopoopoga o pepa pasi a tamaiti a'oga e o'o atu i tete'e a tamaiti a'oga ma le polokaina o ta'avale e fa'atonu ai le au ofisa o le a'oga e fa'atatau le piliona o tala o lo'o nofo aitalafu i Baltimore City Public Schools.
BJ: O le a le mea na i ai, mo oe, o le alu i le polokalame a le Algebra Project?
CG: O lo'u 8 tausaga lenei i le polokalame. Sa avea au ma se tagata lotu talu mai le 13 o ou tausaga.
E pei ona mafai ona e mafaufauina o lenei aafiaga na mamanuina ai loʻu tuputupu aʻe o se tagata, o se taʻitaʻi faiaoga aʻoga, ma le faʻatulagaina. Ou te nofo aitalafu i le tele o aʻu aʻoaʻoga faʻapolokiki i oʻu poto masani i le polokalama. E toafia tamaiti aʻoga o loʻo faʻafaigaluegaina e faʻatulagaina, taumafai e feiloaʻi ma ofisa ma e ala i gaioiga tuusaʻo ma isi auala, luʻitauina lenei faiga faʻa-aʻoaʻoga faʻailoga lanu i Maryland?
E 8 tausaga le aoga o aafiaga maoae ma luitau, ae o se tasi o vaega taua o le avanoa faaletausaga e malaga ai ma fesootaiga ma le autalavou i le salafa o le atunuu o loo faia galuega faapena.
BJ: O le anavatau a le polokalame o le "leai se aoga, leai se ola". O le a le uiga o lena mea ia te oe?
CG: Ia te a'u "No Education No Life" o lona uiga o a'oa'oga a tagata matitiva po'o le au faifa'asoa-e pei ona ta'ua e Dr. Mose-e le'i fuafuaina e maua ai sitiseni po'o ni tagata soifua atoatoa. Nai lo lena, ua mamanuina e faʻafefe ai tamaiti aʻoga i le aʻoaʻoina ae le o aʻoaʻoina i latou i tomai e manaʻomia e ola ai i lenei lalolagi faʻatau tupe. A aunoa ma le tomai po o le poto e maua ai tupe e tausia ai aiga, ua faamalosia tagata e faaaoga solitulafono ma isi auala faataumaoi e saili ai se tupe. O le le lelei o aʻoaʻoga e oʻo atu ai i le valea, mativa, falepuipui, solitulafono ma le oti. Leai se Aoga, Leai se Ola!
BJ: O lea la, e pei o lo'o e a'oa'oina le mafaufau loloto ma le tomai tau feso'ota'iga, ona e liliu lea ma fa'aoga na tomai e fa'atulaga ai totonu o le nu'u. E sa'o ea? E te manatu o se faʻataʻitaʻiga lea e mafai ona aoga i aoga a le malo?
CG: O lenei faʻataʻitaʻiga e mautinoa lava e mafai ona aoga i aoga a le malo. E mana'omia le mafaufau loloto pe a su'esu'eina tulaga o tatou nu'u ma faiga fa'apolokiki. A e fatuina se fuafuaga e sui ai lou siosiomaga pe foia se mataupu e pei o le faiga o aʻoaʻoga, e tatau ona e mafaufau loloto. O se mafua'aga e le fa'atupuina ai tomai fa'apitoa i a'oga a le malo ona o le au fai filifiliga tetele e le mana'o e fa'atupu ni sitiseni toaga, ae o tagata faigaluega fa'aletonu.
O le Poloketi Algebra e atiaʻe ai tagatanuu malolosi e luʻitauina i latou lava, a latou tupulaga, ma le lautele lautele.
BJ: Ou te va'ai i le Baltimore Algebra Project o lo'o fa'aogaina auala fa'aa'oa'o fa'agasolo ina ia fa'alototele ai tamaiti a'oga i le saienisi ma le matematika. Ae o loʻo alu i se isi laʻasaga - o loʻo ia te oe tamaiti aʻoga o loʻo faʻatulagaina ni faʻataʻitaʻiga i luga o le alatele, o le fiaaai, ma le nofonofo i le tele o mataupu. Aisea e tatau ai ona auai i fafo atu o le potuaoga? E faapefea ona fetaui lelei nei mea e lua?
CG: O fafo o le potuaoga le mea taua. Mafaufau i ai! E te faʻaaluina tausaga ma tausaga i totonu o se potuaoga e sauniuni ai mo fegalegaleaiga ma sosaiete. O le tele o tamaiti aʻoga uliuli o loʻo aʻoaʻoina ma le loto i ai i se auala e le mafai ai e lesona ona fesoʻotaʻi ma o latou nuʻu poʻo aafiaga patino. Afai e le mafai ona e faʻamatalaina mea o loʻo e faia i totonu o le potuaoga ma oe poʻo lou nuʻu, e leai se aoga. Dr. Moses’–Civil Rights organizer and founder of Algebra Project–5 step Algebra Project Pedagogy e maua ai e tamaiti aoga le lagona o le umiaina o le numera o loo latou aoaoina.
Laasaga 1: Aafiaga Faaletino: O se gaioiga poʻo se taʻaloga (faʻataʻitaʻiga o le mimilo o se faʻafitauli faʻafuaseʻi) e taʻalo.
Laasaga 2: Fa'atusa Ata: E tusia e tamaiti a'oga le poto masani fa'aletino.
Laasaga 3: Talanoa a Tagata: E talanoa tamaiti aʻoga e uiga i le gaioiga ma le faʻafitauli o le numera.
Laasaga 4: Talanoaga Fa'aalia: Ua suia le People Talk i upu fa'a-matematika e ta'ua o foliga.
Laasaga 5: Fa'atusa Fa'atusa: E faia e tamaiti a'oga a latou lava fa'atusa e fo'ia ai le fa'afitauli mai le tautalaga fa'apitoa.
O le faʻatulagaina e fesoʻotaʻi atu i le potuaoga ona o le a le ausia Aʻoaʻoga Tulaga lelei e aunoa ma se tauiviga ma se manaʻoga a le toʻatele o tamaiti aʻoga. Ia te a'u, e feso'ota'i le numera ma le matou fa'atulagaina aua o matou o faia'oga o le numera. O le su'esu'eina o le numera e masani ona fa'amalosia ai o tatou tomai - o le su'esu'eina o fa'afitauli, numera ma fa'apolokiki ma isi.
BJ: Na e fa'atulagaina tupulaga talavou e tau le fa'aopoopoina o pasi pasi. Na uma le aoga o latou pasi i le 6pm, e te manaʻo e faʻasili i le 8pm. Aisea na avea ai lena ma mataupu taua?
CG: E taua tele le mataupu tau femalagaiga ona e manaʻomia e tupulaga talavou ona feoaʻi solo i totonu o le taulaga e faʻamalosi i polokalame lelei, auai i faʻalapotopotoga, faia a latou lava fesoʻotaʻiga ma gaioiga ma galuega. E le mafai e tagata matutua ona finau e le o aafia le autalavou i polokalame eseese ona le saunia lea o femalagaaiga, i le iloaina e le mafai e aiga ona totogi le $3.50 mo talavou e malaga ai i aso taitasi.
Mai lenei tauiviga ua ou aʻoaʻo ai ia sili atu le faʻamoemoe e uiga i le faia o fonotaga ma ulu o pisinisi. Na ou manatu e sili atu ma le tasi le fono e feiloai ai ma le Pule ole MTA Paul Wiedefeld. Na ou iloa foi ina ua uma ona fausia se tauiviga, o sootaga ma Sui o le Fono a le Aai ma sui o le System System ma le laina o fesootaiga ua faaleleia. O le fa'aopoopoga o pepa pasi a tamaiti a'oga i le itula e 8 i le afiafi o le a sili atu ona faigata pe ana le maua e le Baltimore Algebra Project le so'otaga tatou te iai ma le Council and School System.
Ae le'i uma le tauiviga. E pei o le autalavou a Pasila o le na manumalo talu ai nei i se tauvaga mo le tele o tausaga mo femalagaaiga lautele mo le autalavou, o loo matou fuafua pea i le manaomia o pasi aso atoa.
BJ: Na fa'apefea ona e amata fa'atulaga e fa'alautele pepa pasi a tamaiti aoga?
CG: O le Algebra Project o se vaega o se fa'alapotopotoga tele a tupulaga "Peer to Peer Youth Enterprises". O se vaega matou te galulue faatasi ai, "Youth Council" na amataina se faʻasalalauga e faʻalautele tiketi pasi a tamaiti aoga i le 8pm. Sa latou faia ni talosaga ma sa i ai i luga o se leitio i se tasi taimi e faasalalau atu le tala e uiga i le galuega o loo latou faia. Na aapa atu sui auai o le Autalavou i le Baltimore Algebra Project Advocacy Committee mo ni fautuaga ma le lagolago ona o le latou taumafaiga muamua lea, ma o nisi o tamaiti aʻoga ua amata ona le fiafia i le faʻatulagaina moni. Ina ua mae'a ona auai i ni fonotaga se lua, na fa'amalosia e sui o le Advocacy (fa'atonu i le BAP) tamaiti a'oga a le Autalavou ina ia fa'aauau pea ona finau mo le fa'aopoopoga. E oo atu i le faaiuga o le fonotaga sa matou tautino e galulue faatasi ma le Fono a Tupulaga Talavou i le latou fusuaga. Ae matou te lei iloaina, sa matou i ai i fonotaga ma Sui o le Fono a le Aai, sui o le MTA (Maryland Transit Administration), sui o le School System, ma isi taitai talavou e talanoaina auiliiliga o le auala e mafai ai ona faalautele tiketi.
Na manatu le Komiti Faufautua e le o gaioi le au ofisa i se saoasaoa talafeagai o lea na matou faʻaalia ai i fafo atu o le MTA Headquarters, e manaʻomia ai "All-Day Passes" mo tamaiti aoga ma se fonotaga ma le ulu o le MTA Paul Wiedefeld. Na fa’atulaga le fonotaga ma e le’i umi ae fa’atulaga loa le Polokalama Fa’ata’ita’i mo le fa’aopoopoina o pepa ulufale, ma o lea ua fa’aopoopo aloaia i le itula e 8 i le afiafi.
BJ: O le a lau galuega i le taimi nei?
CG: O le taimi nei o loʻo ou galue i laʻu musika. Ioe o loʻo ou galue ma le Algebra Project i lenei taumafanafana - o se polokalame 6-vaiaso. O loʻo ou faʻatautaia se vasega i le faʻatulagaina o tomai, e aofia ai aʻoaʻoga faʻafaigofie, faʻasalalauga ma le tautala lautele, aʻoaʻoga faʻale-malo ma fesili e pei o le, "aisea e faʻatulagaina ai?" ma "faʻafefea ona fesoʻotaʻi gaioiga o aso ua mavae ma aso nei?" E o'o mai i le taimi nei o lo'o sologa lelei lava sauniga.
Ae mo lenei tausaga o lumana'i o lo'o iai ni a matou fuafuaga i le tusiaina o se Tulafono Tau Fa'atatau o Aia Tatau a Tamaiti A'oga e ave i feso'ota'iga lautele a le atunu'u. O le a faʻaauau pea le fausiaina o vaega faʻatulagaina i le tele o aʻoga maualuga e mafai ona matou mafaia (Red X Parties). A'o faia i le taimi lava e tasi ni gaioiga tetele ma talimalo i konafesi ma pati.
Brian Jones o se faiaoga, tagata fai ata tifaga ma se tagata faʻamalosi i le Aai o Niu Ioka. O ana faʻamatalaga ma ana tusitusiga na faʻaalia i luga o GritTV, SleptOn.com, SocialistWorker.org, ma i le International Socialist Review. Ua tuʻuina atu foʻi e Jones lona leo i le tele o tusi faʻalogo, e aofia ai Noam Chomsky's Hegemony or Survival, Howard Zinn ma Anthony Arnove's Voices of a People's History of the United States, ma Zinn's one-man play, Marx in Soho (e sau mai Haymarket Books).
Chris Goodman o se tamaititi aoga i le Iunivesite o le Setete o Morgan ma o se faʻalapotopotoga faʻaleaʻoaʻoga ma le Baltimore Algebra Project. O Goodman o se tusiata hip-hop foi na ia tatalaina ni pese se lua: "What I Rap is SCARY" ma lana tala fou, "Uncle Sam Has a Different Face".
Faamatalaga
Mo nisi fa'amatalaga e uiga i le Baltimore Algebra Project, asiasi:
http://www.baltimore-algebra-project.org/
Ina ia iloa e uiga i musika a Chris Goodman, siaki:
http://www.ChrisTheBlindFoldedVisionary.com
Saili atili e uiga ia Brian Jones ile:
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo