Na fa'aliliu e Isaraelu falema'i o Kasa e fai ma fa'asalaga fa'atosina ma na'o le vala'au fa'ava-o-malo na vala'au mo ni taofi alofa. O lea la ua maua tu'ugamau tetele, o lo'o fa'apea ua fa'amata'u tagata fa'ava-o-malo ma o lo'o vala'au "mo se su'esu'ega manino ma fa'amaoni". O fea na manatu le UN e iʻu i tino o Palesitina na fasiotia e Isaraelu? Ma aisea ua fefefe ai le UN i le mauaina o tuugamau tetele, ae le o Isaraelu na fasiotia le faitau afe o tagata Palesitina?
O le mauaina o tuugamau tetele "o le isi mafuaaga tatou te manaʻomia ai se taofiga, aisea e tatau ai ona tatou vaʻai i se faʻaiʻuga o lenei feteenaiga, aisea e manaʻomia ai ona tatou vaʻaia le tele o avanoa mo tagata fesoasoani, mo mea alofa, puipuiga sili atu mo falemaʻi. E manaʻomia ona matou vaʻai i le faʻasaʻolotoina o tagata na taofia, ”o le failauga a le Failautusi Aoao a le UN, Stephane Dujarric, taʻua i le taimi o se fa'asalalauga fa'asalalau.
E tele le le mautonu i lenei faʻamatalaga. Sa mana'omia le taofiga a'o le'i maua tu'ugamau tetele. I le taimi o le fasioti tagata, o le UN o talanoa e uiga i feteenaiga o loʻo faʻaalia ai lona fesoʻotaʻi ma Isaraelu. O le fa'afeso'ota'i o fesoasoani alofa i tu'ugamau tetele o le isi lea fa'amatalaga mata'utia - fesoasoani alofa e mo tagata ola. Puipuiga mo falemaʻi o se mea e manaʻomia ma e le fesoʻotaʻi ma le mauaina o tuʻugamau tetele. Ma o le faasaolotoina o tagata Isaraelu na taofia e leai se sootaga ma le mauaina o tuugamau tetele. Ua iai tuugamau tetele ona o loo faia e Isaraelu le fasioti tagata. Ma o mea uma na lisiina e Dujarric e tatau ona fesoʻotaʻi ma le fasioti tagata a Isaraelu ma le faʻaogaina o le UN i le faʻatagaina e tupu.
Ae ui i lea, talu ai o le UN ua faʻatulagaina nei le fasioti tagata, e manaʻomia ai le faʻafefeteina e fai ai ona manatu aʻo aloese mai soʻo se gaioiga e mafai ona taofia ai le faʻaumatia e Isaraelu o Palesitina mai Kasa. Ma o le a se auala sili atu e fai ai nai lo le taulai atu i ai 392 Palesitina mai le afe ma afe ua fasiotia, ona ua maua o latou tino i se tuugamau tele?
O tuugamau tetele e faasino atu i faamaoniga o solitulafono tau taua ma, i lenei tulaga, fasioti tagata. Ae ui i lea, o tuugamau tetele i Kasa o se faʻamaoniga foi o le leai o se gaioiga faavaomalo i le fasioti tagata. O latou o se faʻaauau o le 1948 Nakba, lea ua le mafai e le lalolagi faʻavaomalo ona faʻasino i ai i lana tautalaga. O le taʻalo faʻateʻia i le mauaina o tuugamau tetele o le a le fesoasoani i tagata Palesitina, ae o le faʻaalia o le Nakba pe a tupu semanu e ono taofia ai le i ai nei o tuugamau tetele, lea o le a faʻamatalaina e Isaraelu i lona faʻamatalaga saogalemu tumau. Ma o le fea atunuu ua sauni e talepe i lalo pepelo a Isaraelu ma faafesagaʻi ma mea moni o tagata nofoia-kolone malo?
O se tuugamau tele e le na o se faatusa o sauaga. O se faʻamaoniga, i le mataupu a Kasa, e le gata o le faʻaumatia e Isaraelu o Palesitina ae faʻapea foʻi ma le faʻavasegaina e le lalolagi lautele o le fasioti tagata i ni soliga eseese e faʻaitiitia ai le tali atu. Ae ui i lea, e oʻo lava i le mauaina o le tuugamau tele, o loʻo tuʻuina atu pea e le au failotu ia Isaraelu le faʻasalaina atili.
"O se mea lea e faʻamalosia ai i matou e valaʻau mo se suʻesuʻega tutoʻatasi o masalosaloga uma ma tulaga uma aua e moni lava e tupu ai le lagona atonu na i ai le soliga o aia tatau a tagata soifua na faia," o le failauga a le EU, Peter Stano, tautino.
'Atonu na'? Sa i ai faʻamaoniga e tusa lava pe leai se mauaina o tuʻugamau tetele, ae o le lalolagi faʻavaomalo e sili atu ona malolo i luga o taumatematega i luma o faʻamaoniga. Faatasi ai ma se fasifuaitau e tasi, o le faamaoniga ua liua i se manatu. E mafai e le lalolagi faʻavaomalo, a itiiti mai, ona taofi le faʻafefeina o le mataʻutia o tuugamau tetele ma taulaʻi atu i le faagasologa atoa o le fasioti tagata lea e manaʻo e faʻaumatia uma uiga o Palesitina? E leai se suʻesuʻega tutoʻatasi o le a faʻaumatia le mea moni na tupu le fasioti tagata faʻatasi ma le faʻamanuiaga a le lalolagi lautele ma, o se taunuuga, na faʻapea foi ma tuugamau tetele.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo