"O pagota o Guantanamo e liliu i le taumatau," o le alaga lea a le leoleo. “I luma pagota!”
I le tali atu i le valaau, o le faitau selau o tagata na ofuina ofu moli moli ma pulou uliuli na liliu faatasi, faasaga i sasaʻe i Pennsylvania Avenue, ma amata le savaliga lemu agai i le US Capitol Building.
O le Aso Lulu o le sefulu tausaga o le uluai siitia atu o pagota i Guantanamo Bay o se vaega o le "Taua i le Mataʻutia." Ina ia faailogaina le aso, o se tuufaatasiga o vaega o aia tatau a tagata—e aofia ai le Witness Against Torture, Code Pink, Amnesty International, ma le National Religious Campaign Against Torture—sa faia se tetee i Washington, DC. O le solo mamalu a le au fa'a'ofu lanu moli na fa'aloaloa mo poloka, ma avea ai le mea na tupu ma fa'alavelave tele i le mataupu talu mai le amataga o le pulega a Obama.
"O Guantanamo o se faʻaletonu atoa," na faʻailoa mai e se failauga aʻo amata le savaliga. I le atagia ai o lenei tufatufaga o le tuuaiga, o le solo na sopoia le White House ma le Konekeresi, pasi latalata i le Matagaluega o Faamasinoga, aʻo leʻi maeʻa i le Faamasinoga Maualuga. Na fa'amoemoe le au fa'atonu ia le itiiti ifo i le 171 tagata savali i pulou ma suti osooso-tasi mo tagata ta'ito'atasi o lo'o taofia pea i Guantanamo-ma latou pasi atu i le silia ma le selau 'ie e faafaigofie ai lenei mea. Ae o le tele o isi tagata na faʻaalia a latou lava suti moli, faʻaopoopo i le laina. E le gata i lea, o "pagota" le leoa na mulimulitaia e le motu o tagata e faitau selau isi tagata tetee, oe na ave fuʻa ma pepese. O le fa'aaogaina o le solo fa'aopoopo e fa'atatau i lenei mataupu i le tulaga tuai o le tete'e, na latou vala'au atu ai, “Ei, e. Ho, ho. Ua tatau ona alu Guantanamo!”
Aʻo leʻi faia le savaliga, i se faʻapotopotoga i luma o le White House, na faʻamatalaina e failauga le tele o mafuaʻaga e tatau ai ona alu le togalauapi lauiloa. Amnesty's Tom Parker otooto atu "se sefulu feʻau malolosi e tetee atu i aia tatau a tagata o loʻo faʻaauau pea ona i ai le fale taofia e lafo atu i le lalolagi." Na faitau e le Loia a Martha Rayner a faʻamatalaga mai le sili atu i le "100 loia o loʻo fai ma sui pe o loʻo avea nei ma sui o alii o loʻo falepuipui i Guantanamo Bay i feterale habeas corpus taualumaga." O le faʻamatalaga o loʻo faʻamalamalamaina ai auala na taumafai ai le malo o Amerika, talu mai le amataga o le 2002, e "faia le falepuipui o se 'puuliuli faʻaletulafono' e le mafai ai e le malamalama faʻamamāina o le faʻatonuga ma le tulafono o le tulafono."
Na faia lelei e failauga a latou mataupu-e pei lava ona lelei i se taimi talu ai nei Times Niu Ioka op-ed e le tagata sa taofia muamua Murat Kurnaz, o le na molia i luga o moliaga pepelo i le 2001, ave i Guantanamo, toetoe a malemo e tagata suʻesuʻe, tautau i ona lima mo aso, faʻaalia i le sauaina faaumiumi, ma taofia mo le tele o tausaga aʻo leʻi tatalaina, e aunoa ma se faamasinoga, i le 2006.
Ae o le mea na taia ai aʻu aʻo ou savali atu i le Faamasinoga Maualuga o le faʻavalevalea, i le atoa o le sefulu tausaga talu ona faʻavaeina le fale, e tatau lava ona faia le mataupu mo le tapunia o Guantanamo.
I le avea ai o se sui tauva o le peresetene, na tautino pea e Barack Obama o le a ia faamutaina le sauaina o pulega a Bush, tauto, “O le a matou tapunia Guantanamo. Ma o le a matou toe faʻafoʻisia le habeas corpus. O le a tatou taʻitaʻia e ala i faʻataʻitaʻiga—e le na o le upu, ae e ala i galuega. O la matou va'aiga lena mo le lumana'i."
Na filifilia Obama i luga o se poloaiga e faia lena mea. Ma e oo lava i le tele o conservatives na o mai i luga o le mataupu. E pei o Parker taua, “I lana manatuaga Filifiliga Manatu, na manatua ai e Peresitene Bush e faapea, e ala i lana faapaiaga lona lua ia Ianuari 2005, na ia talisapaia ai le avea Guantanamo ma 'mea faigaluega faasalalau mo o tatou fili, ma o se faalavelave mo a tatou uo.'
Ae o loo tumau pea le falepuipui.
O se tasi o faailo tetee na tufatufaina atu e Amnesty i le savaliga—o se faailoga e i ai le lanu uliuli i luga o se lanu samasama susulu—faitau, “Faaiu le Taofia Taofi: Moliga pe Faasaoloto!”
Na tuua aʻu e mafaufau pe na faapefea ona avea lenei mea ma se manaʻoga i se faʻataʻitaʻiga. O ituaiga o mea ua masani ona ou vaai i ai i luga o faʻailoga tetee—Soloia le NAFTA; Totogi le Ofisa Sili o Pulega; Medicare mo Tagata uma—o lo'o iai uma se fa'ailoga o le utopia. E ui e le o ni fautuaga le aoga ia i latou lava, ae o le a faateia se tasi pe a vaai atu ua faʻatulafonoina atoatoa i soʻo se taimi i se taimi lata mai. Ae o le "Totogi poʻo le Faʻasaʻoloto"? O se manaoga ia i latou o loo taofia o ni tagata solitulafono e tatau ona tuuina atu moliaga faasaga ia i latou? Na fa'afefea ona tatou o'o i se tulaga o se mea lea e mana'omia ai avanoa fa'ailoga?
"O le mea moni faʻanoanoa o le manaʻomia o mataupu faavae autu o le faamasinoga tonu a Amerika o se manaʻoga faʻapitoa, ona o le solia o nei mataupu faavae e lo tatou malo," o le tala lea a Jeremy Varon, polofesa lagolago o talafaasolopito i le New School for Social Research. O Varon o se uo ma o se paaga e toaga i le Witness Against Torture ma sa ma talanoa i ai i le savaliga. “O faamatalaga faigofie e pei o le 'taumama seiloga ua faamaonia le nofosala' po o le ' molia pe tatala ese'—o mea e tatau ona avea ma vaega autu o soo se faiga e tatau ai—ua avea ma mea e tatau ona finau mo nifo ma fao. Ma, ioe, e mafai ona lagona le ese e pei o se tasi e matua mataʻutia le ole atu mo mea o ni vaega autu o le saolotoga-i le uiga faafilosofia o le upu. Ae o le tulaga fa’apolokiki lea ua tatou iai.”
Na faaopoopo mai Varon: "O le elemene utopia o le tatou mananao i se lalolagi i tua atu o sauaga, i tua atu o le faʻamalosi, i tua atu o le pule sauā, ma tua atu o le teenaina o aia tatau a tagata soifua ma saolotoga lautele. O nei mea e le tatau ona avea ma faʻamatalaga tuʻufaʻatasia, ae e tatau ona puipuia."
Na ou fesili ia te ia pe o le a sona lagona i le taulimaina e Peresitene Obama o Guantanamo.
“Ua faalataina atoatoa ma atoatoa,” o lana tala lea. “I le Molimau e tetee atu i le Sauaina, matou te faapea atu o le faatoilaloina na se'e mai auvae o le manumalo. Faatasi ai ma le faʻatonuga a Obama i le aso muamua o le pulega, matou te manatu ua matou ausia le tele o mea sa matou tauivi ai. Na matou mafaufau e talepe le matou faʻalapotopotoga ma faʻamuta la matou fuʻa 'Close Guantanamo'. Ae, e pei lava o se mataupu o le filiga tatau, na matou tuʻuina atu i Uosigitone i le 2008 ma sa i ai se '100 Aso e tapunia Guantanamo' tauvaga. Na matou faʻatulagaina i tulaga o le lagolagoina o le peresetene i lana taumafaiga e faʻataunuʻuina ana faʻatonuga. Ona matala ese ai lea o mea uma.”
"E pei ona fai mai le toʻatele, o le pulega a Obama talu mai lena taimi na toe faʻafoʻisia ai le amio le mama ma le faʻasaoina o mea faigaluega a le pulega a Bush ma tuʻuina atu ia te ia se patina o le pule faʻatasi. O faiga fa'a-fete'ena'i ua fa'atūina ma fa'amanino. O le mea tonu lena i luga o le ulu o le pulega a Obama."
Mo le aga'i i luma, o lo'o fa'aauau pea le vaiaso o le tete'e a le Witness Against Torture. O loʻo faʻamoemoe le vaega e oʻo atu i le tolusefulu pagota i le White House i le Aso Tofi. E le gata i lea, o nisi e fasefululima tagata o le a solia le sefulu aso anapogi sa latou tumau i le lotogatasi ma pagota Guantanamo.
I le leva o le aoauli sa ou talanoa ai i se isi uo, tusitala ma faiaoga o Matthew Mercier, o le sa auai i lenei anapogi. Na ou te'i, i lona sefulu o aso na ola ai na o le vai, sua, ma le lauti, sa foliga manino ma malosi i le taimi atoa o le faatinoga. Ae peitai, sa ia faamautinoa mai ia te au, e masani lava ona mou atu o ia. O le po na muamua atu, na ia taʻu mai ai ia te aʻu, sa ia tu mataala i fafo o le White House ma se isi saoasaoa i le va o le 10 pm ma le 1 am "Na amata ona matou talanoa, taumafai e faʻamafanafana i matou," o lana tala lea. “Ma na ma iloa ai le maoae o le tautala e uiga i meaai: O mea na matou tuuina i luga o se sanuisi. Le tamale sili ua matou maua. O uiga lelei o le gaʻo.”
“Ae o se mea itiiti,” na ia faaopoopo mai ai i se taimi mulimuli ane, “o le faafitia o i tatou lava o sina mea itiiti ina ia tatou nofouta ai i mafatiaga o isi.”
O Mark Engler o se tagata suʻesuʻe sinia ma Faiga Faʻavae i Fafo In Focus ma le tusitala o Le Auala e Pulea ai le Lalolagi: Le Taua o loʻo oʻo mai i luga o le tamaoaiga o le lalolagi (Nation Books). E mafai ona maua o ia e ala i le upega tafaʻilagi http://www.DemocracyUprising.com.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo