Punavai: Counterpunch
I le vaveao o Aukuso 28th, 1955, e toalua ni alii papae na oso atu i totonu o le fale Mississippi o Mose Wright lea na moe ai Emmett Till e 14 tausaga. Na sau Till mai Chicago e asiasi i ona tausoga ma sa tuuaia i lona faatafai ma se tamaitai papalagi, o Carolyn Bryant, a o i ai i se faleoloa i le lotoifale ma ni uo i le fa aso na muamua atu.
Pe tusa o le 4:00 i le vaveao, na toso atu ai e le tane a Carolyn, o Roy Bryant, ma lona ʻafa uso o JW Milam, Till mai lona moega ma tuu o ia i le la loli. I itula na sosoo ai, na sasa ai e Bryant ma Milam, tipiina, ma fana Emmett Till. Ina ia tia'i lona tino, sa latou fa'ao'o le uaea fa'amau i lona ua, fa'apipi'i i se ili fa'a'u'amea u'amea, ma lafo lona tino maliu i le Vaitafe o Tallahatchie. Ina ua maua i aso mulimuli ane, sa matua le iloaina o ia, sa na o se mama sa ia ofuina i se tasi o ona tamatamailima sa mafai ona iloa o ia e lona tausoga.
Na mananaʻo le pulega e tanu vave o ia, ae na finau le tina o Emmett Till, o Mamie, e toe auina atu lona tino maliu i Chicago. O iina, i lona falelauasiga, sa ia tuu ai lona pusa maliu e matala mo tagata uma e vaai i ai. O ata mataga o le tama fulafula ma le tino leaga na aliali mai i nusipepa ma mekasini i le salafa o le atunuʻu e faʻaalia ai le faʻaleagaina o le faʻasalaga. Ua le toe mafai ona le amana'ia mea latou te le'i va'aia, ua fa'amalosia tagata i le atunu'u atoa e fa'afetaia'ia nei fasiotiga tagata sauā, fa'ailoga lanu.
O le tulaga masani o na taimi, o le fasioti tagata a Till na faʻasaʻoloto e le au faʻamasino papaʻe. O ata mata'utia o Emmett Till i totonu o lona pusa maliu na fesoasoani i le fa'alauiloaina o aia tatau a tagata lautele. O se tasi lea o taimi muamua e fa'aalia ai ata o fa'ailoga fa'ailoga lanu e fa'aosofia ai tagata e fa'atino.
E valu tausaga mulimuli ane, ia Aperila 16th, 1963 Na tusia e Martin Luther King, Jr. lana tusi taʻutaʻua nei "Letter From a Birmingham Jail" lea na ia tali atu ai i uso a faifeʻau o ē na taʻua ana gaoioiga tuusaʻo e le o ni faiga sauā "le atamai ma le le talafeagai". “Pe a e vaai atu i tagata leaga saua o sasau o outou tina ma tama i le loto ma faapagoto o outou uso ma tuagane i le manao; ina ua e vaai i leoleo ua tumu i le ita ua fetuu, kiki ma fasiotia ou uso ma tuafafine uli; …pe a e tauivi e faavavau ma se lagona fa'aletonu o le 'leai se tagata' – ona e malamalama lea pe aisea ua faigata ai ona matou faatali. E oo mai le taimi e uma ai le ipu o le onosai, ma ua le toe naunau ai tagata e goto ifo i le toele o le faanoanoa.”
E maeu le fetaui o upu a le Tupu i aso nei. A'o lolofi atu tagata tetee i magaala o Minneapolis ma isi aai tetele i le salafa o le Iunaite Setete, ma te'i i le fasioti tagata lautele a se leoleo ia George Floyd; e ala i le fasioti tagata mataala o Ahmaud Arbery; e ala i le fanaina o Breonna Taylor i lona lava moega; ma i le tele naua o isi fasiotiga tagata tutusa ma le loloto o le faalavelave, e le faigata ona malamalama pe aisea i le tele o tulaga na oo atu ai nei faʻaaliga i sauaga. O le Civil Rights Movement o le 1960s, mo mea uma na ausia, na le mafai ona aveesea lo tatou sosaiete mai le mala o le faʻailoga tagata. O tausaga uma lava tatou te feagai ai ma le tele o fasiotiga o alii ma tamaitai uli e le o faaauupegaina ma, sili atu ona mataʻutia, faatasi ai ma le faʻasalaina o ē na faia na fasiotiga tagata. E ui lava ou te talitonu o le a le mafai lava e sauaga ona faamamaina o tatou sosaiete mai le leaga o le faailogalanu, le manatu faapito, ma le le tonu, e ui i lea ou te le maofa, i le vaiaso talu ai, o le toatele o le au tetee ua agai atu i le faatamaiaga mataga e faailoa ai lo latou ita.
“O le vevesi o le gagana lea e le o faalogoina,” o le tala lea a King i se tasi taimi. E sili atu ona moni ana fetalaiga i aso nei nai lo se isi lava taimi. I le avea ai o kovana, faipule o le aai ma tamaitai, taula o tala fou, leoleo, taitai lotu, ma isi e aioi atu mo le toafilemu ma le apili i le mamalu faalemalo ma le manaomia o le lotogatasi o tagatanuu o tatou aai, o loo latou faapotopotoina foi leoleo i le lotoifale, matagaluega afi, ma le leoleo a le atunuu e taumafai e toe faaleleia le tulaga. O lo'o i ai se mea fa'aletonu i nei talosaga a le atunu'u ina ia nofo i le fale ma fa'aaloalo i vala'au mo le filemu. E pei ona faaauau le King, "E tatau ona ou taʻutaʻu atu i nai tausaga ua tuanaʻi sa ou matua le fiafia i le paʻepaʻe feololo. Ua toetoe lava a ou oo i le faaiuga faanoanoa e faapea o le maa tu'ia tele a le Negro i lana laa agai i le saolotoga e le o le… Ku Klux Klanner, ae o le pa'epa'e feololo, e sili atu ona tuuto atu i le 'poloaiga' nai lo le faamasinotonu; o ai e sili i le filemu le lelei o le leai o se vevesi nai lo se filemu lelei o le i ai lea o le faamasinoga tonu…”
O i latou e sili ona vaivai i tausaga o le faifai pea o le faailoga tagata ma le faʻalavelave e foliga mai e le faʻafefeina e ala i talosaga mo le faʻaaloalo ma le faʻaaloalo mo aia tatau ma meatotino a isi. Ua o’o i le taimi e tali atu ai o tatou ta’ita’i o le atunu’u ma le atunu’u i o latou fa’asea. Nai lo le aioi atu i tagata e usitai i le tulafono ma aloese mai le faʻaaogaina o le malosi, e manaʻomia e o tatou taʻitaʻi ona faʻaalia le le tonu o agafesootai ma tamaoaiga, sauaga, ma le le tutusa o loʻo feagai ma le tele o tagata Amerika i lea aso ma lea aso faigata. O le au tetee e le mananao e toe foi i le tulaga quo. Latou te le mananao e ta'u atu e filemu. Latou te mananaʻo e sili atu nai lo le fasioti tagata o tagata le sala ina ia tali atu mo a latou gaioiga. E le o George Floyd le mafuaaga o le vevesi; o ia o le faailoga o lea mea. Pe o le fulafula ma foliga fa'aletonu o Emmett Till po'o le ata o se tagata ua lata i le oti ma le manava o George Floyd ma le tulivae o Derek Chauvin o loʻo tuʻimomomo lona ua, o le mataupu e sili atu i le le talafeagai. E le na ona talosaga tagata e manava; o lo'o latou talosaga atu e manava saoloto.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo