Ou te mautinoa o le a manumalo le mea moni i se aso, ma o le a faia le faamasinoga tonu, ae tusa lava pe le o le tulaga lena, ia mautinoa o le a ou lagona i taimi uma. Pe a i ai sau mafuaaga e tau ai, o ni tagata e puipuia, o se aiga e lagolagoina oe, ma se tagata e te alofa i ai, ma e alofa foi ia te oe; a e iloa e le mafai ona e tuu i lalo, e mafai ona e feagai ma soo se mea, tusa lava po o le a le faigata, faatasi ai ma le toafilemu ma le mamalu i le lalolagi.”
- Gerardo Hernandez, tuli faasalaga e lua mo le olaga atoa ma le 15 tausaga o se tasi o le Cuban Five, mai se tusi i lona toalua i le lua aso talu ona faasalaina ia Tesema, 2001
Ou te le manatua le taimi muamua na ou faalogo ai i le Cuban Five. Ou te iloa na ou faitau e uiga ia i latou i nusipepa ina ua molia i latou i le vaʻavaʻai pe a ma le tausaga ma le afa talu ai i Miami, Fl. potu faamasino. Ma talu mai lena taimi ua ou vaʻai i imeli ma tala eseese na tusia e le au alualu i luma a le US e uiga i lenei faʻalavelave faʻafuaseʻi na faia e la tatou "faʻamasinoga tau solitulafono." Ua lava lau faitau e iloa ai o nei mea o ni moliaga faʻapolokiki e leai se mea e fai i le vaʻavaʻai ae, nai lo lena, o le isi i se laina umi o osofaʻiga i le aia tatau a tagata Cuban e fai ai se malo latou te filifilia.
E tusa o le masina talu ai na toe taʻua ai le Cuban Five i nusipepa, o le taimi lea e fesoʻotaʻi ma ni gaioiga faʻalavelave na faia e le malo o Cuba e faasaga i tagata faomea o se vaʻa ma i latou na taʻua o "tagata tetee" e le pule-lea-i totonu o le. US O le taumatematega na faia i tala o nusipepa e faapea o le malo Cuban atonu na faʻapotopotoina ma faʻataʻitaʻi vave ma faʻasalaina le 75 "tagata tetee" i le faʻamoemoe o le faʻaaogaina o latou tupe meataalo e maua ai le tatalaina o le Cuban Five.
Sa ou matua popole lava i le fasiotia o le au faomea vaa e toatolu. Na ou lagona foʻi, muamua, o le aofaʻi o tagata na puʻeina ma faamasinoina, ma lona lua, o faasalaga mai le ono i le 28 tausaga, ua soona fai. Ma sa ou popole ona ua fai mai nusipepa ua tapunia faamasinoga i tusitala mai fafo, ma le lagona ua tuuina mai o faamasinoga e matua tapunia mo tagata lautele.
I ni nai vaiaso mulimuli ane, i le maeʻa ai o suʻesuʻega ma le maeʻa ona faitau le tele o faʻamatalaga ma manatu i lenei mataupu mai le alualu i luma na oʻo mai ia te aʻu e ala i imeli, ou te lagona le sili atu le mautinoa i le mea ou te tu ai, pe faʻapefea ona ou vaʻai i lenei seti o mataupu.
E manino lava o nei gaioiga a le malo Cuba e leʻi sau mai se mea. Sa i ai se faasologa o faʻaosoosoga a le malo o Amerika na faʻatonuina faʻasaga ia Cuba i le taimi o le tele o feeseeseaiga faʻapolokiki faavaomalo ona o le faʻatupuina o taua a Amerika. O le faasologa patino o mea na tutupu, e pei ona faamatalaina e le Minisita o le Va i Fafo Cuban Felipe Perez Roque i se fonotaga a le au tusitala ia Aperila 9:
-O Fepuari 24th James Cason, o le ulu o le US Interests Section i Havana, na taloina se fonotaga ma Cuban "tagata tetee," o le tele pe a le oi latou uma i luga o le US payroll, ma faia ni faʻamatalaga "e faʻatatau i le faʻaosoosoina o le malo ma tagata Cuban." Talu mai lona sau i Cuba i le tautoulu talu ai nei, sa femalagaaʻi Cason i le fono a le motu ma faia se vaega faʻatulagaina mo "tagata tetee" lagolago-US.
-Fepuari 28th: O le Cuban Five o loʻo taofia i falepuipui feterale i le Iunaite Setete o loʻo tuʻuina uma i totonu o le falepuipui, e foliga mai, e leai se tala pe o le a le umi latou te nonofo ai iina.
-Mati 7th: Ua faʻamaonia e le US State Department o le Five na i ai i "selau faʻasalaga" mo aso e iva.
-Mati 12th: Lua aso talu ona tuʻuina atu se tusi faʻasalalau e fai atu ia te ia "e taofi ana gaioiga faʻafefe. . . Na faatulagaina e Mr. Cason se fono fou taupulepulega i lona lava fale.”
-Mati 14th: O le isi fonotaga ua faatulagaina e Cason, lea e tumau i le aso atoa.
-Mati 18-19: Ua puʻea faapagota e le malo o Cuba le 65 o “tagata tetee.” O le au Cubans o loʻo faʻamatalaina i latou o "tagata faʻatau" ona o tupe latou te aumaia mai le malo o Amerika. E tusa ai ma le faamatalaga a le malo o Cuba, “o le pueina faapagota na mafua ona o le tulaga le mafai ona onosaia na tuuina mai ia i matou ona o le faaosoosoina ma le le faatuatuaina o Mr. Cason”.
-Mati 19th: Ua ave faamalosi se Cuban DC-3 i Florida, ma "ua salalau atu tala i le au lomitusi e faapea o pulega [i Florida] na naunau e tuuina atu le tatala i tua o le au faomea."
- Mati 31: O le isi faoa faamalosi, o le tasi lenei o le AN-24.
-Aperila 2: Na ave faamalosi le vaa. E tusa ai ma le malo o Cuba, o le malo o Amerika, i le solia o tulafono masani a Amerika ma maliega tau femalagaaiga i le va o atunuu e lua, "na fai mai latou te le o naunau e faatino lenei mataupu e pei ona latou faia i taimi uma ma o lea na matou faia ai se gaioiga ma foia le faafitauli. .”
-Aperila 3-7: O tofotofoga o le “tetee” lea ua avea nei ma tagata e 75. O faamasinoga e tatala mo tagata lautele; “E tusa ma le 100 tagata i le faamasinoga na auai i le faamasinoga. . . tele o tagata o le aiga, molimau ma molimau poto. . . Na filifili le faamasinoga latou te le tatalaina i le au tusitala."
O lo'o i ai se isi fa'amatalaga taua e tu'u ai gaioiga a Cuba i totonu o latou fa'amatalaga patino.
O loʻo i ai se maliliega mo femalagaiga i le va o le US ma Cuba. I lalo o lea tulafono na malilie uma ai atunuu e le itiiti ifo i le 20,000 Cubans e mafai ona malaga faaletulafono i le Iunaite Setete i tausaga uma.
O le tausaga o le maliega e amata ia Oketopa 1. I le va o le 1999 ma le 2002, o le aofaʻi o visa na tuʻuina atu e le US pe a maeʻa le lima masina muamua o le tausaga maliliega, seia oʻo ia Mati 1, e 11,600, 10,860, 8,300 ma, i le 2002, 7,237.
E oʻo mai ia Mati 1, 2003, e 505 visa na faʻatagaina.
E manino lava, o loʻo i ai se faʻaiuga faʻapitoa a le Bush Administration e faʻagesegese i le faʻafefeina o le femalagaiga. O le mea tonu lava lea e mana'o ai tagata Cubans i Florida. Latou te mananaʻo e faʻaoso se faʻalavelave tau femalagaaiga, faʻalavelave Cuba ma "faia se faʻalavelave i le va o Cuba ma le Iunaite Setete, [faʻamoemoe e faʻaaogaina] le Iunaite Setete e faʻaaoga osofaiga faasaga ia Cuba." Ma o nei atinaʻe uma na tutupu i se vaitaimi na auai ai le Bush Administration i le fausiaina o le militeri i le Fagaloa lea na mafua ai le osofaʻiga a Iraq. I le taimi lava e tasi na folafola leotele ai e le au Bushites a latou aia tatau e faʻalavelave faʻafitafita i soo se mea i le lalolagi o se vaega o la latou "taua i faiga faatupu faalavelave." O Cuba o se tasi lea o atunuu i le lisi o tagata faatupu faalavelave a Amerika.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
I lenei tulaga, o gaioiga na faia e le malo Cuban e malamalama lelei. E le faapea e viia i latou. O loʻo faʻaauau pea ona ou faʻalavelave i le faʻaaogaina o le faʻasalaga oti aemaise lava. Aisea na le mafai ai ona auina atu se feau i isi tagata faomea e ala i le faasala i le falepuipui ia Aperila 2? Ae aiseā ua toatele ai “tagata tetee” na faapotopoto faatasi? Aisea e le na o taitai?
Ou te talitonu e tatau i le malo o Cuban ona mafaufau loloto e faaitiitia a itiiti mai o nisi o faasalaga i luga o le 75. Ou te talitonu o lenei naunau e amanaia le tali faitio na latou maua mai le tele o tagata lagolago i le lalolagi atoa o le a fesoasoani e toe faaleleia nisi o faiga faaupufai. ua uma ona fai.
Mo i tatou i le Iunaite Setete, o le a le mea e tatau ona tatou faia?
E manino lava, e pei ona faʻaalia e le parakalafa i luga, ou te manatu e tatau ona tatou faʻaalia a tatou faitioga. Ae e iai isi o tatou tiute tauave.
E tatau ona tatou o ese mai le mea moni, o le tala atoa e uiga i le mea na oo atu ai i faasalaga ma tofotofoga.
O se vaega o lena mea moni o le tala lea i le Cuban Five, e toalima alii na faasalaina ma le le tonu i totonu o le potu faamasino i Miami, e toalima tagata Cuban lotonuu ma toa.
O anafea na saisai ai i latou nei e toalima ma molia i le taupulepulega? E tusa ai ma le saunoaga a Leonard Weinglass, i lana saunoaga i le fonotaga a le National Lawyers Guild ia Oketopa talu ai, na tupu i le 1998 ina ua tali atu le Iunaite Setete, i le tali atu i uunaiga Cuban, na iu lava ina "auina atu le tagata numera lua i le FBI faatasi ai ma se sui i Havana. Sa latou nonofo i lalo ma a latou paaga Cuba, ma sa tuuina atu ia i latou ni voluma tetele se fa o faamatalaga, o voluma taitasi e silia ma le tolu selau itulau le umi. Na tuuina atu ia i latou le lua itula ma le fasefulu minute o lipine vitio ma kaseti e valu o lipine leo na tuufaatasia i luga o le upega tafaʻilagi a tagata faatupu faalavelave [o Cubans itu taumatau] sa i ai ma o loʻo faʻagaoioia i fafo mai Miami [ma na faia ai ni osofaʻiga faʻaauupegaina ma pomu i totonu o le atunuu atoa. '90s.] Na faafetai atu le sui o le FBI mo le faamatalaga ma fai atu ia i latou o le a latou toe foi atu ia i latou i le lua vaiaso. . . Nai lo lena, i totonu o le 90 aso, na latou faʻapotopotoina se vaega o tagata i le itu i saute o Florida. . . o ē na aoina mai nei faamatalaga e uiga i gaoioiga faasolitulafono o nei vaega i le itu i saute o Florida, ma sa latou molia i latou i le taupulepulega i le Iunaite Setete mo a latou galuega.”
E tele naua mo se "taua i faiga faatupu faalavelave."
Ua 44 tausaga o faia e le Iunaite Setete se taua maualalo ma Cuba. O le tetee atu i manatu o le toetoe lava o le lalolagi atoa, e le o Isaraelu, o loʻo tumau pea se faʻalavelave faʻaleagaina tau tamaoaiga. Ua i ai le tele o taumafaiga e fasioti Fidel Castro, le tele o gaioiga o le sabotage tau tamaoaiga, le sasaina o vaalele sivili a Cuba, pomu o faletalimalo tafafao maimoa, soliga o le vaalele Cuban, pepelo ma isi pepelo, ma le faatupeina o le tetee i le malo.
E ui lava i lea, ma e ui lava i le faʻaleagaina o le tamaoaiga na faia ina ua paʻu le USSR, o loʻo faʻaauau pea ona ola Cuba o se faʻataʻitaʻiga tauivi o se isi mea. E le o se sosaiete atoatoa, e mamao ma mamao le tulaga o le soifuaga nai lo se isi lava atunuu i saute o le tuaoi o Mekisiko, faʻapea foʻi ma le faitautusi lautele, se faiga muamua o le soifua maloloina ma le tele o isi uiga lelei.
O Cuba o se atunuu e manaʻomia se puipuiga-taua, ae faʻaaloalo puipuiga-e tagata uma e faʻatauaina le amiotonu ma le mamalu o le tagata, aemaise lava i tatou i totonu o le manava o le manu feʻai na mafua ai le tele o faigata mo Cubans ma tagata i le lalolagi atoa. .
Cuba, si!!!!!
Ted Glick o le National Coordinator o le Independent Progressive Politics Network (www.ippn.org). E mafai ona maua o ia i [imeli puipuia] po'o le PO Box 1132, Bloomfield, NJ 07003.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo