I le Aso Faraile, Peresitene Obama faasilasila o lo'o ia filifilia le foma'i ma le Peresetene o le Kolisi o Dartmouth Jim Yong Kim e taitaia le Faletupe o le Lalolagi. O lenei tofiga e foliga mai na faʻafeiloaʻia ma le faʻatagaina e le toʻatele o tagata faitio ua leva o le lalolagi faʻapisinisi. Ma na oʻo mai ina ua maeʻa se tulaga e leʻi tupu muamua o felafolafoaiga e uiga i le tagata e tatau ona avea ma peresitene o le faʻalapotopotoga.
E tusa ai ma tu ma aga, o le Peresetene o le Faletupe a le Lalolagi o se sui faaupufai na faaigoaina e le White House. Ua malilie Europa e o faatasi ma lenei fuafuaga, faatasi ai ma le maliega lemu e faapea o se Europa, i le isi itu, o le a tofia e avea ma faatonu o le International Monetary Fund. Ae mo isi vaega o le lalolagi…ia, e le'i fa'aleaga masani e le IMF ma le Faletupe o le Lalolagi le mamafa tele o manatu o le lalolagi i Saute.
O lenei tausaga ua fai si ese mea. Mo le taimi muamua, ua i ai se taumafaiga tu’ufa’atasi-ma lelei-e fa’alavelave i le faiga o le filifilia ma taofia ai le fa’au’uina o se crony. I lenei tulaga, o le tele o atunuu atiae ma taitai alualu i luma na i tua o le sui tauva o le tamaoaiga o Jeffrey Sachs, o le i tausaga talu ai na toe faʻafouina o ia lava o se tagata tetee i le mativa.
Ae o isi tagata faitio o le tulaga quo sa masalosalo i lenei filifiliga. E ui lava o lea ua taumafai Sachs e faʻamaonia ana faʻamaoniga e tetee atu i le mativa, ae sa lauiloa muamua o ia o se neoliberal “fomai faateia,” faufautua i polokalame "faamautuina" i atunuu e pei o Polivia, Polani, ma Rusia i le 1980s ma le 90s. O lenei talafaasolopito na ia maua ai se tulaga o se taitai tagata leaga i Naomi Klein O le Shock Doctrine.
E le'i tele lava Sachs e fa'atoese. Ma o le toʻatele o tagata mulimuli i faiga faʻapolokiki a Amerika Latina, e aofia ai ma aʻu, latou te iloa le leai o sona salamo mo ia matafaioi i Polivia e avea ma faafitauli tele. Ae, i le a felafolafoaʻiga talimalo i le mālō (lea John Cavanagh ma Robin Broad na faia le faamasinoga faasaga ia Sachs), na tusia e le tusitala o le tamaoaiga o Mark Weisbrot—o se tasi e tetee malosi i le “Auvale Fou” a Amerika Latina—i le puipuiga a le sui filifilia. Weisbrot finau:
“O lo’o i ai le fuafuaga a le Sachs mo le toe fuata’ina o le Faletupe, e aofia ai le fa’amuamua o le Faletupe i togafitiga ma le puipuia o fa’ama’i pipisi, lagolago mo le au faifa’ato’aga laiti, a’oa’oga ma le soifua maloloina tulagalua, ma le malosi fa’afouina (e ese mai i suau’u fossil). faamaumauga o le tauivi mo le faalēaogāina o aitalafu, le faamutaina o faiga faavae a le Faletupe o le Lalolagi o le faaeeina o totogifuapauina o tagata faaaoga mo le tausiga o le soifua maloloina tulagalua ma aoaoga, mo le Global Fund e tetee atu ai i le AIDS, Tuberculosis ma Malaria (lea ua faasaoina ai le faitau miliona o ola), faateleina le avanoa i vailaʻau taua, ma le faʻaalia o le tetee i taua ma isi sauaga a le malo o Amerika."
Na faia foi e Weisbrot ma isi ni nai finauga i luga o le tulaga faʻavae. Muamua, na latou finau o Sachs e sili atu nai lo Larry Summers, o le na va'aia a'o le'i fa'ailoa mai e Kim e ono filifilia e Obama. (E le mafai ona ou finau ma i latou i lena tulaga.)
Lona lua, na latou fa'amamafaina o le tu'uina atu o se sui fa'atuatuaina o le itu tete'e o le a tatala ai le mea e masani ona tapunia ma fa'aavanoaina le ala mo le alualu i luma o sui tauva i le lumana'i. O le mea moni, ina ua maua le malosi o le filifiliga a le Sachs, e toalua sui tauva mai le lalolagi i Saute na auai foi i le tauvaga: Colombian José Antonio Ocampo, o se sa avea muamua ma minisita o tupe ma le ofisa o le UN, ma Nigerian Ngozi Okonjo-Iweala, o se minisita foi o tupe a lona atunuu ma o se tasi sa avea muamua. pule faatonu i le Faletupe o le Lalolagi.
I le faaiuga, e leʻi filifilia e Obama Summers. Ma, mulimuli ane, atonu o Jim Yong Kim atonu o se filifiliga sili atu nai lo se tasi e mafai ona faʻamoemoe moni i ai le au faitio o le Faletupe a le Lalolagi. O le fa'ailoga autu a Kim o lo'o aga'i i luma-ma ose fa'amalosiaga-o lo'o avea ma fa'atonu fa'atonu o Pa'aga i le Soifua Maloloina (PIH), na fa'avaeina e Paul Farmer. Afai e te le'i pikiina le tusi sili a Tracy Kidder e uiga i le Farmer, Mauga i tua atu o Mauga, e leai se aoga o le toe faatuai. O le galuega a le faifaato'aga e mata'ina i tala uma ma, fa'avae i talitonuga fa'asa'olotoga, o lo'o fa'aalia ai se fa'ailo loloto mo tagata matitiva o le lalolagi i le Washington Consensus.
O Kim e maualalo lona igoa nai lo Farmer. Ae o loʻo i ai ni faʻailoga lelei o le a ia aumaia ai se vaaiga e matua ese lava i le galuega a le Peresetene o le Faletupe o le Lalolagi nai lo i latou na muamua atu. O le tasi o le mea moni o Kim i le taimi nei toso vevela mai le taumatau mo le tusitusi i se tusi 2000, Maliu mo le Tuputupu ae, e faapea "o le sailiga mo le tuputupu aʻe o le GDP ma tupe mama a kamupani ua matua leaga ai olaga o le faitau miliona o tamaitai ma alii."
Ona toe faapea lea, o le Journal Wall Street tusia, “I luga o le tolu tausaga o Dr. Kim i Dartmouth ua faamaonia ai o ia o Paul Ryan i aoga maualuluga. Na ia foʻia ma le maumauaʻi faafitauli tau tupe a le aʻoga lea na ia tuufaasolo mai i le nofoia o le tofi—faatasi ai ma se faaitiitia moni o le paketi, ona o teteega a le aʻoga.”
Sa ou valaau atu Mareko Weisbrot e talanoa atili e uiga i le filifilia o Kim, e uiga i le felafolafoaiga i Sachs, ma e uiga i le eseesega e ono faia e se peresitene fou o le Faletupe o le Lalolagi. O nisi o fa'atonuga mai la matou talanoaga e mulimuli mai:
Engler: O e fiafia i le filifilia o Jim Yung Kim?
Weisbrot: Ioe, ou te manatu e manaia tele. O le i ai o se tasi e popole i mataupu tau soifua maloloina e matua ese lava. Vaai i peresitene e sefulutasi ua mavae. O i latou uma o faletupe, tagata solitulafono—e le o ituaiga tagata ou te manao e faafoeina la’u faleaiga.
Engler: E ala i "tagata solitulafono tau," o loʻo e faʻatatau i ...
Weisbrot: McNamara ma Wolfowitz. Ou te le iloa pe o Wolfowitz o se tagata solitulafono tau, ae o ia o se tasi o tusiata o le Taua a Iraq. E mafai ona e mafaufauina? O le mea lea ou te ita ai pe a faitio tagata agavale e uiga ia Sachs.
Engler: O aʻu o se tasi o tagata e faitio e uiga ia Sachs. E moni, e le leaga o ia e pei o Larry Summers. Ae sa ou ofo i lou vaai atu ua e mulimuli atu ia te ia.
Weisbrot: Ia, e te palota i faiga palota?
Engler: Ioe…
Weisbrot: Ou te faaaloalo i le tulaga e tatau ona soloia le Faletupe o le Lalolagi. Ou te manatu o se finauga lena e mafai e tagata ona fai. Ae afai o le a fai sau Faletupe a le Lalolagi, e tele atu le eseesega i le va o Sachs ma soo se tasi o le a tofia e Obama nai lo le va, ou te le iloa, [sa avea muamua ma Peresetene Pasila] Lula [da Silva] ma lana muamua. E i ai se eseesega tele i le va o Sachs ma Summers. O le mea lena ou te alu i ai.
Engler: Aemaise lava o se tasi e matamata i Amerika Latina, e pei foi ona e faia, ua ou lagona ua le lava le salamo o Sachs mo lona taimi ua tuanai.
Weisbrot: Ou te matua le popole lava i lona agaga ola pea. O le mea lena mo le Pope e faamasino po o ai lava e manao e faamasino lena mea. E le o la'u galuega lena.
Engler: O le a le tele o se eseesega e te manatu e faia e le peresetene o le Faletupe o le Lalolagi?
Weisbrot: O se fesili manaia lena. Matou te le iloa aua e le'i i ai lava se matou peresitene iina e na o se crony. O le a tatou vaai po o le a se mea e mafai ona ia suia. E iai fo'i lana pulela'au fa'amata'u pe afai o se mea lea e mana'o e fa'aoga. O se mea lena ou te manatu o le a faʻaaogaina tele e Sachs, ma semanu e faigata ona tuli o ia. Ou te le iloa pe o le a faia e Kim.
Engler: O a nisi o mea e te va'aia o fa'alauiloa e se peresitene tutoatasi o le Faletupe o le Lalolagi, i le fa'aaogaina o lenei pulelaa fa'amata'u?
Weisbrot: Ua lomia faasalalau e le Faletupe Fa'amoemoega o le Tamaoaiga o le Lalolagi, ma latou fai mai se tala i le tamaoaiga o le lalolagi. O lea e mafai ai e le peresetene o le Faletupe a le Lalolagi ona tautala i fesili tetele tau tamaoaiga o loʻo feagai ma le G20: faʻafefea ona taulimaina le isi faʻafitauli tau tamaoaiga o le lalolagi; auala e taulimaina ai le faʻalavelave faʻafuaseʻi i Europa, aua e afaina ai le lalolagi atiaʻe. E mafai ona latou saunoa i le faaalu o mea e ave i ai le faamuamua mo le Faletupe lava ia.
Ae afai e manao Kim e sui se mea, e tatau ona ia fusu. O lo'o iai pea le Komiti Fa'atonu a le Faletupe e feagai ma ia. Ma o lena komiti e pulea e le Iunaite Setete ma ana paaga.
E le na o se fesili o palota. O le mea moni e le o misa atunuu tau atiae. Latou te le tau i totonu o le IMF ma le Faletupe o le Lalolagi e pei ona latou faia i totonu o le World Trade Organization (WTO). I le WTO latou te faia poloka, latou te tau, ma latou manumalo. Ma o le a tatau ona latou masani i le faia o le mea lava e tasi i totonu o nei faʻalapotopotoga e lua.
Ou te manatu o se vaega lelei lena o atunuu atiaʻe o loʻo lagolagoina Sachs. E tusa ma le sefululua i latou i le faaiuga. Na faia se eseesega. Ou te le mautinoa e tupu isi filifiliga pe ana le alu muamua Sachs iina. O ia lea na fa'alavelaveina le faiga masani.
Engler: I lou mafaufau, o le a se seti e mana'omia mo tupe fa'aalu mo le Faletupe?
Weisbrot: Ou te manaʻo latou te faia nisi mea e uiga i mea e mafai ona latou faia, e pei o le puipuia o faʻamaʻi ma togafitiga. O Kim o le a faia lena mea. Ma afai na te le faia se isi mea, o se faʻaleleia tele lava lena. Ou te manatu e mafai e [tagata i le Faletupe] ona faia ni mea se tele i aoaoga. E mafai ona latou faia nisi mea e lagolago ai faatoaga laiti.
Ae o le taimi lava e te oʻo ai i latou tamaoaiga, o latou tamaoaiga e masani ona leaga. O se tasi o tupe Times na fesili mai le au tusitala i aso nei, "Ae a pe a le iloa e Kim le tele o mea e uiga i le tamaoaiga o le atinaʻe?"
Sa ou fai atu, “Ou te le manatu o se faaletonu lena. Ou te manatu e le tatau ona aafia le Faletupe i lea tulaga. Tuu atu ia i latou e fai le mea latou te mafaia, aua e masani lava ona sese le tamaoaiga. ”
O Mark Engler o se tagata suʻesuʻe sinia ma Faiga Faʻavae i Fafo In Focus ma le tusitala o Le Auala e Pulea ai le Lalolagi: Le Taua o loʻo oʻo mai i luga o le tamaoaiga o le lalolagi (Nation Books). E mafai ona maua o ia e ala i le upega tafaʻilagi http://www.DemocracyUprising.com.
E mafai ona e mulimuli ia Mareko ile Twitter (@Engler_demup) po'o luga ole Facebook ile: http://www.facebook.com/DemocracyUprising
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo