O le Aso Gafua na tea nei na faalauiloa ai e le Peresetene Venezuela Hugo Chavez, o le a ave e lana faigamalo le toe fuataina o le tulafono o faasalaga a le atunuu o se faamuamua i le tausaga a sau.

I lana tautalaga mai le Venesuela Supreme Court of Justice na faʻauʻuina aloaia le tausaga faʻaletulafono 2012-2013, na unaʻia ai e Chavez le au fai tulafono i totonu o le faʻamasinoga e amata le suiga o le tulafono faʻasalaga a le atunuʻu ina ia mafai ai ona fausia le "social state of law and justice".

“E fia tausaga na tatou talanoa ai e uiga i le toe fuataiina o le tulafono faʻasalaga ma le tulafono faʻasalaga faʻatulafonoina? E le mafai ona tatou faʻaumatia se isi tausaga, ua oʻo nei i le taimi, e tatau ona tatou faia se toe fuataʻiga loloto o a tatou mea faʻaletulafono, "o lana tala lea.

Toefuataʻiga o le tulafono faʻasalaga i Venesuela ua i ai i le totonugalemu o se felafolafoaiga tele mo le tele o tausaga, ma o nisi o loʻo finau e faapea o le pepa faaletulafono o loʻo i ai nisi o mataupu e feteenai ma le faʻagasologa o le Bolivarian Constitution lea na faʻamaonia e le palota lauiloa i le 1999.

I le taimi o lana tautalaga na faʻamalosia ai e Chavez le au fai tulafono le taua o le teuteuga o le tulafono faʻasalaga mo le faʻaauauina o le fouvalega, ma faʻamamafaina o le tulafono fou ua teuteuina e tatau ona i ai se uiga fouvale.

“O i matou o paionia; o tatou o le pito i luma mo le au suʻesuʻe o lalolagi fou… e tatau ona tatou faʻaeteete i le faʻataʻitaʻiga muamua o le faʻamasinoga amiotonu, lea e naʻo tagata matitiva e vaʻaia e faia solitulafono ae o tagata mauʻoa e leai" o le tala lea a le ulu o le setete.

I nisi faʻamatalaga, na taʻua ai e Chavez na ia saunia e faʻatino le suiga e ala i tulafono faʻatagaina na tuʻuina atu ia te ia e le Venesuela National Assembly ia Tesema 2010, ina ua maeʻa le vaitau o timuga mamafa na tuua ai le faitau afe o tagata e leai ni fale. O tulafono i le taimi nei e mafai ai e le pulega ona pasia le Fono Aoao a le Atunu'u ma fa'amaonia tulafono fa'anatinati fa'aletulafono e fa'atatau i faiga fa'avae suiga taua. O tulafono fa'ataga na fa'atagaina muamua mo le 18 masina ma e tatau ona fa'amutaina ia Iuni o le tausaga nei.

Fautua i le Setete

 E le gata i le talanoaina o le mataupu o le toe fuataina o tulafono tau faasalaga, na faaalia ai foi e le tulafono a Venezuela o le a ia sainia se tulafono i le Aso Lua nei e mafai ai ona fausia se "Fautuaga a le Setete" e foia ai le faafitauli o le solitulafono i totonu o le atunuu.

O le Fautuaga a le Setete o se vaega faufautua o loʻo faʻatulagaina i le 1999 faʻavae ma ua mamanuina e fautuaina ai faiga faʻavae i le peresitene o Venesuela e faʻatatau i le manuia o le atunuʻu. E ui lava o le faavae faaletulafono mo le Faufautua sa i ai i le 12 tausaga talu ai, e leʻi faʻagaoioia e oʻo mai i le taimi nei.

E tusa ai ma taʻiala o loʻo tuʻuina atu i le tulafono a Venezuelan, o le Faufautua o le a taʻitaʻia e le Sui Peresetene o le Malo ma o le a aofia ai ma isi sui e 5 o le a tofia e le pulega a le atunuu.

O le fa'avaeina o le Faufautua o le a fesoasoani i se fa'asologa o isi fuafuaga lata mai a le malo e fa'atatau i le fa'atalanoaina o tulaga o solitulafono ma le le saogalemu. E faʻapea foʻi ma le faʻapipiʻiina o se leoleo fou a le "humanist" i le 2010, na faʻasalalau ai foi e le pulega a Chavez le faʻavaeina o se Auaunaga Suʻesuʻega Faʻatulafonoina ma Misiona Puipuiga i le masina talu ai.  

O le taimi lava e sainia ai e le peresitene, o le a auina atu le tulafono a le Fautuaga a le Setete i le Faamasinoga Maualuga o Faamasinoga lea o le a aloaia ai le tulafono.

Loia Sili Fou Fa'aigoa

Ina ua mavae le maliu faafuasei o le sui Loia Sili, Carlos Escarra, i le vaiaso talu ai, na aloaia aloaia ai e Chavez le faipule o Venezuela ma le loia o Cilia Flores e avea ma Loia Sili fou a le Malo.

O Flores o se tagata fa'aaloalogia i totonu o le malo o le PSUV (United Socialist Party of Venezuela) ma e tele tausaga o tomai fa'aletulafono. Ina ua maeʻa le taumafaiga le manuia o le 1992 e faʻaumatia le pulega lona lua a Carlos Andres Perez e se vaega o fitafita fitafita talavou, na auai Flores i le puipuia o fitafita oe na auai i le fouvalega. O le loia sa i ai foi i le vaega faaletulafono lea na faamautu ai le saolotoga o Chavez i le maea ai o le 2 tausaga na ia faaaluina i le falepuipui ona o lana matafaioi i le fouvalega ma sa avea o ia ma Peresitene o le Venesuela National Assembly mai le 2006-2011.

I lana tautalaga e uiga i le fouvalega i le 1992 mai le faaulufaleina o le Faamasinoga Maualuga, na tetee ai Chavez i le faailogaina o le mea na tupu o se "malosi a le militeri" ae na ia faamatalaina o se "fouvalega a le autalavou a le militeli" lea na sau e puipuia tagata Venezuelan.

"Sa i luga o le fola o Venezuela, faʻaleagaina, faoa mea, faʻalumaina, faʻalumaina o tatou tagata, matitiva, fiaaai, ola i luga o le sami o 'oa ma le bourgeoisie e pulea mo le 10, 20, 30 tausaga, ma le 100 tausaga i lalo o le pule a le malo o Yankee. … O i latou e mananao e mafai ona faasala mai ia te au, ae o le talafaasolopito o le a faasaolotoina au” o le faaiuga lea a le Peresitene.  


O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.

lafo
lafo

Tuu se Tali faalēaogāina tali

lesitala

O tala fou uma mai le Z, sa'o i lau pusa meli.

lesitala

Auai i le Z Community - maua vala'aulia o mea na tupu, fa'asalalauga, o le Weekly Digest, ma avanoa e auai ai.

Alu i fafo le faʻamatalaga