Aisea ua matua fefefe ai i matou i le Media Lens i le pa'ū o le tau ae o isi tagata matou te iloa o loʻo popole agamalu, le fiafia pe faʻafefeteina?
O le tali faigofie o loʻo matou faia lenei mea tumau ma 'faia lenei' e aofia ai le faitauina o lipoti e leʻi faʻavasegaina ma manatu o saienitisi pito i luga o le tau i luga o ala o faasalalauga lautele i aso uma, i aso uma.
So'o se taimi lava tatou te malolo ai mai fa'asalalauga fa'aagafesootai, e toe amata fo'i ona fa'atupu fa'a'au'au a le au faomea fa'apitoa. E fa'amalieina i tatou e ala i fa'afiafiaga, e ala i fa'asalalauga, fa'alilolilo fa'alilolilo fa'atonu mea e le mafaufauina. E ui lava i le tele o faʻamaoniga, matou te mautinoa o le faʻalavelave o loʻo i lalo o le pulega a taʻitaʻi faʻapitoa, faʻamaoni. Ioe le au faitau pele, ua fa'aitiitia fo'i lo tatou fa'alavelave.
E lua tali autu i tala fou o faʻalavelave faʻafuaseʻi o le tau:
'E leaga, ae leai lea leaga. E mafai ona fa'afoeina ma e mafai ona tatou fa'aauau e pei ona masani ai.'
Se isi mea e fai:
'Leai, o lea leaga lena. E na'o le polo ua amata ona taamilo - o le a fa'aopoopo atili ma fa'ateleina le malosi, ma e le tu'u. Tatou te manaomia se suiga tele le taimi nei!'
O le lona lua o nei mea e le mafaamatalaina sa'o. Muamua o le fe'au autu na tu'uina atu e ala o faasalalauga a le malo-fa'asalalau o lo'o i ai le fiafia i le tulaga quo, i le fa'avaivaia o tatou mai le sailia o suiga ogaoga. Ma o le mea tonu lava lea e le'i atagia mai ai le maualuga o le fa'ailo fa'alaua'itele i le taimi nei le mata'utia o le rollercoaster mea moni o lo'o fa'aalia i luga o kalafi fa'aoso ma pa'u e fuaina ai le vevela ma le ufiufi o le aisa.
Polofesa Bill McGuire, Polofesa Fa'asa'olotoina o Fa'asao Fa'asao ma le Tau i le Kolisi o le Iunivesite i Lonetona, tweeted masina talu ai:
'Ou te faʻamoemoe i le Atua ua ou sese, ae ia te aʻu, o loʻo faʻatupulaʻia e pei ua tatou oʻo i se tulaga faʻafefe, faatasi ai ma le vevela o le lalolagi, vevela i luga o le sami, faʻaumatia aisa, ma isi mea, e alu uma i luga o le taualuga. .'
Na tali McGuire i lipoti faaulutala e CNN faapea:
'E fa siata mata'utia o lo'o fa'aalia ai le ogaoga o le tau i le taimi nei'
Na lipotia e le lipoti:
'Ua na'o le afa o le 2023 ma ua tele naua fa'amaumauga o le tau o lo'o malepelepe, o nisi o saienitisi o lo'o fa'alogoina le fa'ailo, ona o le fefefe o se fa'ailoga o se paneta ua sili atu le vave o le mafanafana nai lo le mea na fa'amoemoeina.'
O fa'ailoga mata'utia e fa' na fa'aalia ai le maualuga o le vevela o le ea o le lalolagi i le 2023. O lo'o vevela fo'i le sami e o'o atu i fa'amaumauga ma e leai se fa'ailoga o le taofi. O le aisa o le sami Anetatika o lo'o i lalo ifo. Ma o le maualuga o le carbon dioxide i le ea na ausia se faamaumauga fou maualuga i le 2023. Ae o le tele o nei faamaumauga e le na o le talepeina, ae o loʻo faʻaumatia. Brian McNoldy, o se tagata poto faapitoa i afa ma le maualuga o le suasami i le Iunivesite o Miami Rosenstiel School, puʻea sa'o lava:
'Ou te iloa e faitau miliona tagata o loʻo fefaʻasoaaʻi siata o le vevela ma faʻafanua talu ai nei, ae o loʻo i ai se mafuaaga lelei mo lena mea. O lenei mea e matua le fiafia ma o tagata e vaʻavaʻai i nei mea e masani ona le talitonu io latou mata. O loo tupu se mea uiga ese.'
I le taimi lava e tasi, toeitiiti atoa le 110 miliona Amerika i le Iunaite Setete lipotia o lo'o nonofo i se eria na fa'ailoa mai e le US weather service 'ua o'o i le vevela tele', ma e le itiiti ifo i le 100 tagata na maliliu ona o se fa'ai'uga i Mekisiko lea na latalata ai le vevela i le 50C. E oʻo mai i le tausaga nei, o le aofaʻi o maliu e fesoʻotaʻi ma le vevela i Mekisiko e toeititi faatoluina fuainumera i le 2022.
Polofesa McGuire tweeted o lenei fa'alavelave:
'O le mea e leaga ai, e te le'i va'ai i se nuthin'.'
Ua matauina e le CNN e faapea o nisi o saienitisi 'ua fai mai e ui o faamaumauga e mataʻutia, e leʻi faʻafuaseʻi ona o le faʻaauau pea o le faʻaleagaina o le paneta ma le oʻo mai o le natura faʻafuaseʻi o le El Niño, lea e i ai se aafiaga vevela i le lalolagi atoa'.
Ryan Stauffer, o se saienitisi NASA suʻesuʻeina le filogia o le ea ma le osone, tweeted o se faafanua tulaga ese o le Iunaite Setete ma le tele o vaega o le teritori ua aafia i le vevela tele ae o isi vaega tele o loʻo mafatia i le leaga o le ea faʻafetai i afi afi a Kanata 500, o le afa o loʻo le mafai ona pulea. O afi na susunuina ai le 8 miliona hectares o fanua, toetoe lava o le tele o Austria, ma tuʻuina atu le 160 miliona tone o le carbon i le siosiomaga. O le eria na faʻaumatia e sili atu nai lo le tuʻufaʻatasia o vaega na susunuina i le 2016, 2019, 2020 ma le 2022, tusa i le Canadian Interagency Forest Fire Centre. Ioe, o le eria e 11 taimi le averesi a Kanata mo le vaitaimi tutusa i tausaga ua mavae.
Na saunoa Stauffer:
'Oka se faafanua. Susu maia i le pyrocene fou?'
E tolu aai tetele a Amerika, Chicago, Detroit ma Washington DC, sa fa'avasegaina le pito i luga tolu nofoaga sili ona leaga i le lalolagi mo le lelei o le ea. E tusa ai ma le 'au'aunaga su'esu'e o le ea IQAir, o 'a'ai uma e tolu o lo'o fa'avasegaina 'le soifua maloloina'. Scientific Atmospheric, Matthew Cappucci saunoa:
'DC ma le tele o le US o le a feagai ma le asu fa'afuase'i i le taumafanafana atoa - masalo seia o'o ia Oketopa.'
I Texas, tele vevela vevela fasiotia le itiiti ifo i le 12 tagata ua auina atu manaoga mo le paoa i se faamaumauga maualuga a o fale ma pisinisi liliu le ea malulu. I lalo o le vevela vevela, e maileia e le matagi le mamafa o le mamafa i totonu o se vaega faʻapitoa e faʻaloaloa 5 i le 10 maila i le maualuga ma i luga o le selau poʻo le faitau afe o maila faʻalava. O nei fa'asologa o matagi e fa'atupuina e ala o le jet stream, o se vaega o le ea fa'avavevave maualuga i luga o le atemosifia, lea e masani ona gaoioi i se fa'asologa pei o galu. The Financial Times lipoti:
'A fa'atetele pea galu, e mafai ona fa'agesegese atili ma i'u ai ina tu'u, e o'o atu ai i le vevela po'o le malulu o le ea ua maileia.'
Michael Mann, o se Polofesa o le Earth and Environmental Science i le Iunivesite o Penisilevania, fai mai o suiga o le tau o loʻo aumaia ai le tele o faʻataʻitaʻiga o vaʻalele i le taumafanafana, ma mafua ai ona saisaitia le ea vevela i luga o le tasi itulagi.
I luga o le Temokalasi Nei! tusitala faasaienisi Susan Joy Hassol lapatai e faapea o le pa'u o le laina eletise o Texas i lalo o le vevela vevela o le a iu ai i le 'lauteleina o le oti':
'O le Texas grid e foliga mai e matua vaivai lava i se vevela e pei o lenei ona e leai se malosi e aumai ai le paoa mai isi nofoaga. Ma o lenei vevela dome ua matua faʻalauteleina. Fai mai latou, e 50 miliona tagata ua uma ona aafia i le vevela matautia e ala i lenei vevela vevela.'
O le lapataiga a Hassol e manatua ai faamatalaga na faia ia Mati 2022, ina ua lipotia lautele e faapea o pou uma e lua o le paneta na oo i ai le vevela tele o mea na tutupu. E ui na vaaia e le galu vevela Arctic le maualuga o le 30 tikeri C (86 tikeri F) i luga atu o le masani, ae o le vevela i Antarctica sa 34 tikeri C (93.2 tikeri F) i luga atu o le masani. Polofesa Jeffrey Kargel, saienitisi sinia i le Planetary Science Institute, Tucson, Arizona, saunoa:
'E foliga mai o se mea fou o le tau, ma e le o aofia ai i faʻataʻitaʻiga o le tau o loʻo iai nei. Afai e faalua ona tupu i le lua tausaga, ou te fai atu o le a toe tupu, ma toe tupu foi, i vaega eseese o le kelope.'
E pei lava o loo toe taʻua Hassol, na faaopoopo mai Kargel e tatau ona tatou fesili pe o le a le mea e tupu pe a tupu se mea faapena i Houston, Texas, fai mai, i le ogatotonu o le taumafanafana, pe a o le maualuga masani e 95 tikeri F:
'Ua lelei, se'i o tatou mafaufau i le mea na tupu i le 2021… O le ogatotonu o le mea na tupu i le 2021 sa i Lytton, BC, lea na o'o ai le aso sili ona leaga i le vevela 44 tikeri F (24.4 tikeri C) e sili atu le mafanafana nai lo le masani maualuga maualuga mo le faaiuga o Iuni. Tau lava o le faia o se faaopoopoga faigofie: 95 + 44 = 139 F [59.4 tikeri C] … Mafaufau i le susū masani o Houston, o le a ou tau matemate: laa i fafo i lena mea, e oo lava i le paolo, ma o le a e oti i ni nai minute. '
Na faaauau e Kargel:
'Ia, faatasi ai ma le vevela atonu e oʻo atu i le 130's i Houston, o le a ou manatu o le a paʻu le laina eletise. O lea, e leai se malulu o fale. O le ai ai se vevela vevela e fa'atumauina ai le malu o totonu o totonu nai lo le maualuga i fafo i le ao, ae o le a to'atele tagata e ola i le maualuga o le susū ma le vevela i totonu, e tusa lava pe i le 120's F?
'E toafia tagata o le a feoti pe a fai o le vevela vevela e sao mai Houston i Atlanta? Po o Charleston, Karolaina i Saute i Boston? Po'o New Delhi i Ho Chi Minh City?'
Fiafia Peretania Sunbathers o loʻo faʻamoemoe i se isi 'Sizzler'
I le taimi nei, i Peretania, na faatoa maua e Peretania le sili ona vevela Iuni i faamaumauga, le Met Office faʻamaonia. O le averesi o le vevela faalemasina o le 15.8C (60.4F) na sili atu i le maualuga muamua o le vevela o Iuni na faamauina i le 0.9C. I le taimi muamua, na talepeina faamaumauga o le vevela i ni vaega ninii o se tikeri - toetoe lava tasi le tikeri o se oso tele.
E sili atu ona leaga atonu e le o toe mamao ae oo mai i le ala. I luga o ata masani o sunbathers fiafia i nofoa fa'avae i luga o le matafaga o Bournemouth, o se ulutala Daily Mirror faitau:
'O Peretania o lo'o feagai ma le vevela o le "vevela vevela" ma le avanoa e 40C le vevela o le tau i nai vaiaso'
Na ta'ua e le lipoti e faapea 'o le vevela o le lalolagi o lo'o malepe fa'amaumauga - ma e ono fa'aauau pea ona talepe fa'amaumauga'. Na taʻua e Jim Dale, le faufautua sinia a le British Weather Services:
'… o lo'o iai... avanoa uma tatou te ta'e ai le 35C i le vaiaso lona lua o Iulai ma Aukuso. Ole avanoa e 50/50.
'O le 40C tikeri e sili atu ia Aukuso nai lo Iulai. Ae o lo'o i ai mea uma e ta'alo ai e tusa ai ma le taumafanafana.'
Na matauina e le Mirror o vaiaso muamua e lua o Aukuso o le taimi sili lea e toe vaaia ai le toe faia o le 40 tikeri C i le tausaga talu ai na faamatalaina e le pepa o se 'sizzler'.
Tali atu i la matou faʻamatalaga i luga o le faʻataʻitaʻiga o le Mirror's upbeat taulai atu i sunbathers fiafia, o se tweeter tali:
'Manuia tagata faigaluega o lo'o fiafia i le la o le taumafanafana. E le mafai ona maua lena mea, e mafai ea tatou @medialens?'
I le tuʻuina atu o lena faʻamatalaga ma le faaupuga 'sizzler' i se vaʻaiga, Juley Fulcher, tagata faigaluega soifua maloloina ma le saogalemu fautua mo le alualu i luma e le o ni tupe mama Tagata Lautele, tala faatatau o tupe o le vevela vevela e nafa ma le tele o tagata faigaluega 2,000 i le US i tausaga taʻitasi ma le tele o 170,000 manuʻa - o le tele o latou e mafua mai i galuega i totonu o faleaiga ma fale teu oloa, faʻapea foʻi ma galuega i fafo. Fai mai Fulcher:
'O se fa'afitauli tele. Ua leva ona tatau ona faatino.'
O Novema talu ai, Dr Hans Henri P. Kluge, le Fa'atonu Fa'aitulagi a le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi mo Europa, saunoa o Europa:
'E tusa ai ma faʻamaumauga a le atunuʻu na tuʻuina atu i le taimi nei, e tusa ma le 15,000 tagata na maliliu faʻapitoa ona o le vevela i le 2022. Faatasi ai ma i latou, toetoe lava 4,000 maliu i Sepania, sili atu i le 1,000 i Potukale, sili atu i le 3,200 i Peretania, ma e tusa ma le 4,500 maliu i Siamani na lipotia mai e pulega o le soifua maloloina i le 3 masina o le taumafanafana.
'O lenei fa'atusatusaga o lo'o fa'amoemoe e fa'atupula'ia ona o le tele o atunu'u o lo'o lipotia mai le tele o maliu ona o le vevela.'
E ese mai le au tusitala faʻapolofesa, e toʻatele tagata ua faʻateleina le popole i le paʻu o le tau mo se mafuaaga faigofie, sili ona lelei. O se mea fou faate'ia suʻesuʻega e le Society of Actuaries Research Institute ua maua e 53% o tagata Amerika na lipotia mai o mea ogaoga o le tau - e aofia ai afā, asiosio, galu vevela, afi afi ma lologa - ua afaina ai lo latou soifua maloloina. E le gata i lea, e sili atu ma le afa o i latou na tali mai na lipotia aʻafiaga leaga i luga o latou meatotino (51%), nuʻu (58%) ma lagona o le saogalemu lautele (65%) mai faʻalavelave matuia o le tau.
42% ua o'o i manu'a pupuu po'o ma'i
23% lipoti faʻalavelave i se maʻi tumau
15% ua mafatia i se manuʻa umi poʻo se maʻi fou masani.
I le taimi nei, i le 2022 naʻo, e lima kamupani suauʻu - ExxonMobil, Chevron, Shell, BP, ma TotalEnergies - sili atu nai lo faaluaina a latou tupe maua i se faamaumauga faasolopito o taimi uma e $200 piliona.
O le a le leaga o le tulaga o iai nei? I le lua tausaga talu ai, na tusia ai e Bill McGuire se faʻamaoni loloto ma le faagaeetia matala tatala i ana uo saienitisi o le tau. E le mafai ona sili atu ona manino mai ana faamatalaga, lena e leai ni saienitisi o le tau ta'u atu le mea moni (ae le o le uiga o le tau o le tau!):
'O le mea moni, o le mafuaaga e te le fiafia ai e tu'u lou ulu i luga a'e o le pupuni ona o le fefe ne'i fanaina oe e au tupulaga. I le avea ai ma se uso a saienitisi ou te malamalama i lena mea - ou te matua malamalama lava. E leai se mea e sili atu ona leaga nai lo le tauemu i totonu o lou lava nuu. E mafai, ou te iloa, o lona uiga o le leiloa o le mamalu, o le omia i le faatupeina, ma le tapunia o avanoa mo le alualu i luma. O lea ua ou malamalama ai, pe aisea e te faaauau ai ona e ta'alo i lalo soo se mea e ono tosina mai ai tagata, aisea e te taoto ai i lalo, toso [sic – toe] le laina pati.
'Ou te iloa foi, o le a sou manatu ma lagona e uiga i suiga o le tau, aua sa ou talanoa i le toatele o outou i se tulaga faalilolilo, ma o le tali - e aunoa ma se tuusaunoaga - o le tulaga moni e sili atu le leaga nai lo le mea ua e sauni e taʻutino i totonu. lautele. O le mea lea, i tua atu o le facade, ou te iloa o loʻo e vaʻavaʻai i le va o le tautala ma le taofiofi, o loʻo e faʻanoanoa e pei o soʻo se tasi mo faiga e tatau ona faia e manaʻomia e le saienisi. O le mea sili, ou te iloa e te fefe, e pei lava o isi tagata, mo le lumanaʻi o lau fanau i le lalolagi o le vevesi o le tau o le a faʻamalosia i latou e nonofo ai.'
E le na'o saienitisi o le tau. Matou te manaomia tagata uma e amata ona tautala, e fa'aalia le fa'asesega fa'asalalau fa'asalalau o le masani, e mana'omia ai se gaioiga vave.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo
1 manatu
O aʻu o se “tama matua” i le faasologa o taimi. Ou te le fiafia i ai, ou te le fiafia foi i ai, vagana ai le mea moni sa ou faaaluina le tele o tausaga e taumafai e malamalama ia te au lava, o isi, ma le lalolagi, ma e ui ina ou iloa e tele naua mea e tatau ona ou iloa, E tele mea ua ou aoaoina. Sa masani ona ou manatu o le a le lava se umi ou te i ai e vaai moni ai i le "tulaga faasolosolo." La'u fanau, fanau a la'u fanau? Ioe. Sa ou lagona le tigaalofa ma le alofa o le a latou faia. Ae o iinei ia Iulai 7, 2023 e tatau ona ou ioe mulimuli ane, ua ou i ai i le lotolotoi o le faʻailoga ma masalo ua leva. E tusa lava po o le a le talitonuga o le tagata lava ia po o filosofia faafaifeau, “Ia alofa mai le Atua ia i tatou!”