Ofaʻaalia e le Taua Lona Lua a le Lalolagi ma Vietnam, o le Taua a Korea ua leva ona avea ma "taua faʻagaloina" i mafaufauga Amerika. E ese mai i ni nai tuusaunoaga iloga, o le au tusitala talafaasolopito o Amerika ua sili ona taliaina le faasalalauga masani e faapea o le Communist North (Democratic People's Republic of Korea—PRK) sa nafa ma le faaosoina o le taua e ala i le osofaʻia o le Ripapelika i Saute o Korea (ROK) ma faia le tele o faiga sauā. , fa'amaonia le gaioiga a le US. O le au suʻesuʻe masani ma le au faʻamatalaga e tutusa lava le 'aiina o le laina a Uosigitone e faapea o Korea i Matu i aso nei o se faʻamataʻu i tagata soifua e tatau ona taofiofia ma faʻaumatia ona taʻitaʻi.
Tusi a Bruce Cumings O le Taua Korea: O se Talafaasolopito faʻaumatia nei manatu ma faʻaalia i auiliiliga manino o le Taua a Korea o se tasi o taua sili ona taʻitaʻia, le amiotonu, ma fasioti tagata na tauina e le Iunaite Setete i lona talafaasolopito, faʻaalia le tele o foliga o le Taua a Vietnam lea na faaosofia ai le toatele o tagata lautele. O Cumings, o le taitaifono o le matagaluega o talafaasolopito i le Iunivesite o Chicago, na tusia: "O le Taua a Vietnam lea na matou iloa muamua aʻo leʻi oʻo i Vietnam - gooks, napalm, toso teine, fafine talitane, o se paaga le talitonuina ... GI e leʻi aʻoaʻoina o loʻo tauina se taua e tau le malamalama i ai a latou taʻitaʻiʻau, vaevaega o le au ofisa...o pepa e tufa atu mai le ofisa autu o General Douglas MacArthur e foliga mai na tusia e tagata malie po o tagata valea, o se vaaiga mataʻina o le aumaia o le saʻolotoga ma le saʻolotoga i se pulega faʻaleagaina e faʻatautaia e auauna a le malo Iapani." O le elemene sili ona faʻalavelave o le malosi o le ea e le taofiofia lea na faʻaaogaina e faʻaumatia ai vaega tetele o le 18 o 22 aai tetele i North Korea ma le fasiotia faʻafuaseʻi o tagata lautele e fitafita Amerika ma ROK, lea na sili atu nai lo le DPRK e le itiiti ifo i le 50 pasene. O loo taʻua e le tusitala Hungary Tibor Meray e faapea: “Na ou vaai i le faatafunaga ma mea mataʻutia na faia e ʻautau a Amerika.... O mea uma na siitia i Korea i Matu o se taulaʻiga faamiliteli, o tagata faifaatoʻaga i le fanua e masani ona fanaina e pailate, o loʻu manatu lea. , fa'afiafia i latou lava e fana fa'atautau na gaioi."
Fa'ata'ita'iina o mea mai lana tala fa'asolopito e lua voluma, O le amataga o le Taua a Korea, Ua faaalia e Cumings e le o le 1950 na amata ai le taua, ae i le vaitaimi o le nofoia e le militeri a Amerika i Saute mai le 1945-1948, o se mea na maua mai i manaoga tautupu a Amerika i Asia ma le Pasefika. Ina ua maeʻa le Taua Lona Lua a le Lalolagi, na tuuto atu le au faipule o le US i le faalauteleina o le malo le aloaia a le US ma pulefaamalumalu i luga o se faatulagaga o le tamaoaiga o le lalolagi atoa e taitaia e maketi saoloto ma fefaatauaiga. O Sasaʻe Mamao na vaʻaia o se itulagi e taua tele, faʻatasi ai ma Korea na vaʻaia e avea o se fale teu oloa ma faʻatauga faʻasili mo Iapani, o le "super-domino" i le taʻiala e taofiofia, lea na naunau le Iunaite Setete e toe fausia i le faasologa. ina ia faatumauina i le taamilosaga i Sisifo. Ia Ianuari 1947, na tusia ai e le Failautusi o le Setete o George Marshall se tusi ia Dean Acheson e faapea, "Faamolemole ia fai se fuafuaga o se faiga faavae e faatulaga ai se malo mautinoa o So. Korea ma fesootai (sic) lona tamaoaiga ma Iapani." Ina ia ausia lenei sini, na vaevaeina e le Iunaite Setete le atunuu i le 38th parallel (o se laina e leai se tala faasolopito), nofoia le itu i saute, ma tuu i le pule le Nationalist Conservative Syngman Rhee, ma lagolagoina lana tauvaga o le taofiofia o le itu tauagavale.
O se Ofisa o Auaunaga Faʻataʻitaʻi (OSS) fesoʻotaʻiga na faʻaaluina le silia ma le 35 tausaga i le tafeaga, Rhee e leʻi maua se nofoaga lauiloa ma faʻalagolago i tagata sa galulue faʻatasi a Iapani, faʻapipiʻi logo logo i le DPRK, lea na faʻatautaia e Kim Il-Sung, o se puleaoga. ta'ita'i ta'ita'i o le tetee a Iapani. O le le naunau o Rhee e faʻalauiloaina le faʻavaeina o fanua faʻavae ma lana lagolago mo vaega talavou fascistic na faʻaalia ai se fouvalega lautele na taʻitaʻia e sui o komiti a tagata, oe na faʻatulagaina pulega faʻatemokalasi ma suiga faʻaagafesootai i le lotoifale. O faiga fa'avae a Amerika sa fa'aaafia tele i le fa'atupuina o le malosi fa'amililita a le Korea National Police (KNP) e aofia ai le tele o tagata faigaluega Iapani na galulue fa'atasi ma vaega talavou i le tulituliloaina o tagata agavale. Na faavaeina foi e le US le ROK Army, lea na tupu aʻe mai i vaega o leoleo leoleo na taʻitaʻia e Colonel James M. Hausman, o se tasi o le taimi o le CIA operative Edward Lansdale i lana faʻalauiloaina o faiga faʻatupu vevesi o le mafaufau. O le faʻailoaina o tagata Korea i se faʻatalanoaina ina ua maeʻa le taua, o "tagata leaga, sili atu le leaga nai lo le Iapani," na fai mai ai Hausman na aʻoaʻoina ana fitafita i le faʻafefeteina o tino o tagata fasiotia i le penisini ina ia natia ai le auala o le faʻasalaga pe tuʻuaʻia i luga o le Communists.
Faatasi ai ma le lagolago a le US counter-intelligence, na fasiotia ai e le ROKA ma le KNP le tusa ma le 100,000 Korea i Saute i le tetee atu i osofaiga a o lei oo i le 1950. O le sili ona leaga o sauaga na tupu i Kwangju, le laumua o le itumalo fouvale o South Cholla, ma le motu i saute o Chejudo, lea na susunu ai e le au lagolago a le US fale, sauaina i le tele, ma, na tusia ai e Cumings, na fasiotia i soo se mea mai le 30,000-60,000 tagata (1/6 o le faitau aofaʻi), na ave faʻatagataotauaina le afe ma afe. O se tasi o lipoti a le malo o le vaitaimi na taʻua ai le "le fiafia ona o le le iloa po o ai o nei alii taupulepulega [koa], na faia ai e leoleo i nisi o tulaga taua ma le le faailoga tagata faasaga i nuu uma." E mafaufau Cumings pe na mafai e tagata Amerika o loʻo soifua i aso nei o loʻo tautua i faʻaupuga ona "faʻafesoʻotaʻi togi i le va o totoga o le malo o le tagata lava ia na faia e tagata Korea i le maeʻa ai o le fasefulu tausaga o pulega sauā colonial, ma le au faifaatoaga ua faaauupegaina i meafaigaluega a latou. fefa'ataua'iga, ua ta'atia i lalo e pei o fuga araisa e tagata Korea fa'a'ole'ole e tasi na tautuaina Iapani?"
O le taua i Matu ma Saute, lea na amata ia Iuni 25, 1950 ina ua sopoia e Kim's Korean People's Army (KPA) le 38th parallel, sa tutusa lava le sauā ma le taua i le itu i saute. A o le Times Niu Ioka Na faatusaina le autau i matu i "au a tagata ese ma le osofaʻi o sē e manatua ai Ghengis Khan" ma le Nazi blitzkrieg, faʻamaumauga fou faʻamaumauga ma mea na maua e le South Korean Commission on Truth and Reconciliation o loʻo faʻaalia ai o le faʻaleagaina ma le fanaina o POW na faʻatinoina atili e ala i le faʻatulagaina. le itu i Saute ma le KNP na faʻamaʻapeina falepuipui i le maeʻa ai o le osofaʻiga a DPRK ma fanaina le faitau afe o tagata i tua o le ulu, e aofia ai fafine ma tamaiti. O le ta'ita'iina o le fa'ailoga lanu, sa ta'uta'ua fo'i fitafita a Amerika i lo latou sauā ma fa'ataunu'u le tele o fasiotiga tagata a'o fa'aulu le nu'u i le napalm. E pei lava o Vietnam, o le tele o fitafita na tuua e mafaufau pe aisea pe a tutusa tagata Korea i Saute ma North Korea, "O Korea i Matu e tau pei o taika ma Korea i Saute e taufetuli pei o mamoe."
O nei faʻamatalaga o loʻo faʻamamafaina ai mo Cumings le le malamalama o tagata Amerika i le malosi faʻapolokiki o loʻo faʻavaeina ai le taua faʻatauvaʻa ma lona fesoʻotaʻiga i le afa seneturi talu ai o pulega colonial Iapani. E pei ona ia tusia: "E leʻi tafa mai ata i luga o tagata Amerika e ono iai se mea e tau ai le au tetee i le colonial." O loʻo faʻaalia i tala faʻasalalau a Amerika e pei o se papeti ma le tootoo a le Soviet, na pulefaamalumalu ai Kim Il-Sung i se malo fouvale a le atunuu, lea, po o a lava ona faaletonu, na folafola mai le tutoatasi mai pulega faakolone mai fafo ma le tausiga, ma o loo faia pea i aso nei. E ui ina saua ma sauā, o le DPRK e leʻi avea lava Stalinist poʻo le pule faʻatasi ma polokalame toe fuataʻi fanua e itiiti ifo le sauā nai lo Saina ma Vietnam i Matu. Ua fa'atusa e Cumings le pulega o lo'o i ai nei i se fa'aonaponei o pulega fa'atupu e fa'atatau i le neo-Confucianism ma isi tu ma aga fa'asolopito i faiga fa'apolokiki a Korea. Nai lo le faʻaaogaina o faʻamatalaga tuʻufaʻatasia, na ia finau ai, e tatau i tagata Sisifo ona taumafai e malamalama i le atunuʻu i ana lava faaupuga, e aofia ai le mea moni o le tele o ana faiga faʻavae na mamanuina ona o le fefe i se isi osofaʻiga a le Iunaite Setete ma le taufaamatau o le toe faʻafouina o pulega a le malo. Iapani. O le le fiafia Amerika i lenei tulaga mulimuli ma le "tulaga o le leaga" e leai se mea na faia na o le afaina.
O se tasi o fa'alavelave mata'utia o le Taua a Korea, lea sa avea ma fa'atamaisai tele i le fa'atupulaia o le feso'ota'iga a Amerika i fafo o nofoaga fa'a-militeri ma tu'u ai le atunu'u i luga o le ala o se tamaoaiga tumau o taua, o lo'o fa'aauau pea. I le maeʻa ai o le toto masaa ma le faʻaumatiaga, o loʻo tumau pea le vaevaega faʻapitoa e pei o le tele o faʻataʻitaʻiga ma faʻataʻitaʻiga a le fili i matu i le Iunaite Setete. O le tasi le atinaʻe lelei i le 25 tausaga talu ai o le toe tulaʻi mai lea o se faiga faʻa-temokalasi i le ROK (maua laʻititi le lagolago mai le Iunaite Setete) ma le faʻavaeina o le Truth and Reconciliation Commission, lea na mafai ai e le tele o Korea i Saute ona o mai. tuutuuga ma a latou gau. A o amata ona malepe le ita tuai i totonu o le ROK ma ua sili atu le alualu i luma o le taʻitaʻiga, o loʻo lokaina pea le Iunaite Setete i le 1950s, McCarthyite time-warp, faʻataʻitaʻiina i le lapataiga a le CNN i le taimi nei o le "faʻamataʻu fou a Korea i Matu." O le le mafai ona aʻoaʻoina o se mea mai le tala faasolopito, o loʻo faʻataʻitaʻia nei e tagata Amerika lo latou poto masani i Korea i Iraki, e pei ona tusia e Cumings, "e aunoa ma se mafaufau muamua, mafaufau lelei, poʻo le malamalama o le tagata lava ia, na osofaʻia e le Iunaite Setete se vao faʻapolokiki, agafesootai, ma aganuu e aunoa ma le iloa po o le a. sa ia faia ma ua iloa nei e le mafai ona alu ese."
Na tusia e Cumings se tusi mamana e faʻamaonia ai le tele o tala faʻasolopito ma faʻalavelave i le Iunaite Setete e uiga i le Taua a Korea. Na ia faʻaalia faʻamatalaga manino le uiga leaga o le au faʻataʻitaʻiga a Amerika ma le uiga faʻaleagaina ma le faʻaleagaina o taua o le ea ma le eleele. E ui lava i togafiti a Uosigitone ma i se tulaga maualalo o le Soviet Union, o tagata Korea na iu lava ina sili ona filifili i le fausiaina o le feteenaiga. Ma i se tasi aso, faatasi ai ma le faʻamoemoe, o le a latou faia a latou lava fofo i le gaogao na fesoasoani i ai le au faʻatauvaʻa o Truman ma Acheson e fatuina.
2 faamatalaga
Pingback: Talitonu Autasi, E Le'o Totogi Maualalo & Mana'omia e Korea i Feagaiga Filemu » Fa'amama le Leitio FOG
Pingback: Le manava i Korea i Matu | Le Socialist