Tusi na saunia e Michael Fellman; 2010, Yale Univ. Lomitusi, New Haven, 288 pp.
II le vaitau o le 1960, i le tali atu i faʻasalaga o le vevesi uliuli i totonu o ghettos, na taʻua ai e le tagata faʻamalosi faʻamalosi H. Rap Brown e faapea o sauaga "e pei o Amerika e pei o cherry pai." I se tusi fou fa'aosooso, I le Suafa o le Atua ma le Atunu'u: Toe Iloilo Faiga Fa'alavelave i le Talafa'asolopito o Amerika, o le tusitala talafaasolopito o Michael Fellman o le Iunivesite o Simon Fraser ua faaalia ai o Brown sa i luga o le faailoga. O sauaga tetee a le setete ma le setete ua avea ma vaega tutotonu o le talafaasolopito o Amerika, e masani ona faʻataʻitaʻia ai le malosi o tauiviga faʻailoga ma vasega o loʻo lofia ai le sosaiete. O faiga faatupu faalavelave a le Setete ua sili ona taatele, o se faiga taua mo le faalauteleina o le pulega ma le malosi o le malo, i totonu o le atunuu ma le malo faavaomalo.
O le luitauina o le aoga saoloto o tala faasolopito a Amerika, ua saunia ai e Fellman ni mataupu se lima o mataupu tau feeseeseaiga lautele i totonu o le sosaiete a Amerika. O le suʻesuʻega muamua o le osofaʻiga taʻutaʻua a John Brown i luga o le Harper's Ferry lea na taumafai ai Brown e faʻaumatia le leaga o le nofo pologa e ala i sauaga. O le faʻamoemoe o Brown o le faʻamumuina o se osofaʻiga pologa. Na i lo lea na i'u ai i se tetee i le au pa'epa'e i le itu i saute na latou aumaia le mamafa atoa o la latou pule e tauave ai o ia. O le mea moni, o Brown o le maliu muamua lea i le Taua a le Lalolagi, o se feteenaiga ua faaleagaina e le sauā ma le sauā faʻaletulafono, faʻamaonia aʻo taumafai itu taʻitasi e fausia lana vaʻaiga tulaga ese o se malo Kerisiano. O le felagolagomaʻi na sili ona sauā i le tulituliloaina ma le faʻaumatia o fitafita uliuli a le Iuni, faʻavae o se mataupu o faiga faʻavae, ma faʻalavelave faʻafuaseʻi le faitau aofaʻi i itulagi na latou ui atu ai. O le vaegaau a le Union na faia i le taimi nei i le sauaina o pagota o taua ma osofaʻiga mataʻutia i luga o le faitau aofaʻi o tagata lautele, ma faʻaleagaina ai le tele o le teritori o loʻo finau i le pito i luga-Saute. Na tusia e Fellman e faapea "i le vevela ma le puaoa o taua, na tuufaatasia ai taua i faiga faatupu faalavelave."
O le mataupu lona tolu a Fellman e taulaʻi i le tele o faiga faatupu faalavelave a le setete na faia e tagata paʻepaʻe i saute ina ua maeʻa le malepelepe o le Toe Fausiaina. Na ia faʻamatalaina le faʻafefea ona avea faʻailoga faʻailoga lanu o tagata uli e pei o le paie, piʻopiʻo, ma le masani i solitulafono na avea ma faʻamaoniga mo le oʻo mai o Jim Crow ma mo le faʻafefe faʻafefe o i latou na taumafai e luʻitauina le tulaga quo. Na maua e le KKK ma isi vaega fa'atupu fa'alavelave papa'e le lagolago atoatoa mai faipule iloga ma ta'ita'i o le nu'u e fa'ataunu'u fa'asalaga ma isi faiga sauā ua fuafuaina e fa'amautinoa ai le tulaga maualuga o papa'e. O le au toe fuata'i papa'e o ē na tula'i muamua mo aia tatau fa'aletagata uliuli sa i ai i latou na afaina. Fai mai Fellman, o le tele o faʻasalalauga a le KKK na oʻo faatasi ma le faʻaevagelia o le vaitau. Na talia e le itu i Matu le o'o mai o le apartheid, ona o le fa'atupula'ia o le fa'apopoleina o tagata maualuluga fa'apolokiki ma le tamaoaiga i le fa'aputuina o tagata fa'atupu fa'atupe ma fa'amalo le vevesi o tagata faigaluega.
O le mataupu lona fa a Fellman o loʻo suʻesuʻeina ai le mataupu leaga a Haymarket, lea na ia finau ai na avea o se microcosm mo le vevesi o galuega ma tauiviga a vasega o le mea e taʻua o Gilded Age. Na ia faʻaalia le ala na faʻasalaina ai taʻitaʻi o le anarchist movement i Chicago i le fasiotia o le tele o leoleo e taui atu ai i le sauaina e leoleo faasaga i tagata faigaluega teteʻe, ma le toafa o le toʻavalu na faʻasalaina ina ua maeʻa se faamasinoga taufaaleaga. O le au lomitusi autu ma le vaega ogatotonu ma le au faipule na masani ona fiafia i le malosi o leoleo i luga o le vasega o tagata faigaluega ona o le sosolo o le tetee i tagata mai fafo ma le faʻataʻitaʻiina o tagata laiti, faʻapea foʻi ma le fefefe i se faʻalavelave faʻapitoa. Mo i latou, na ia tusia ai, "o le sini maualuga o le faatumauina o le va fealoai i soo se auala e tatau ai na sili atu i le tu ma aga a Anglo-Saxon o le saolotoga mo tagata uma.... I le valusefulu tausaga a o lei fanau mai le McCarthyism, o le tu masani a Amerika o le tetee tetee, o se tu masani e mafai ona taliaina isi. o fili foi, mo se faataitaiga, Islamo-fascists."
O le mataupu mulimuli a Fellman o loʻo faʻaalia ai le taua tele o faiga faʻatupu faʻalavelave a le setete i le faʻalauteleina o le malosi o le US i le amataga o le 20th seneturi, e pei ona faʻaalia i le faatoilaloina e Amerika o Filipaina. O le fa'alavelave a le US iina na fa'aosoina e se sailiga mo maketi ma se mana'oga fa'a-misionare e fa'atau atu le "manuia" o tagata Amerika i tagata e foliga mai e le talafeagai mo le latou lava pulega. Na tusia e Peresitene William McKinley i ana manatuaga na faatonuina o ia e le "Atua" e faia le osofaiga. O taʻitaʻi faʻapolokiki ma taʻutaʻua, e aofia ai Arthur McArthur, na mulimuli ane fai mai (e tutusa ma le au fai tulafono ma le au aoao i le vaitaimi o Vietnam ma Iraq) o le taua na faia ma "le tele o tagata soifua ma le taofiofia o le tagata lava ia e pei o soo se mea i le talafaasolopito." Ae ui i lea, o le tele o faʻamaoniga faʻamaumauga, e aofia ai tusi mai fitafita, e faʻamaonia ai o le US Army sa nafa ma le faʻatinoina o le tele o faʻalavelave, e aofia ai le susunuina o nuʻu ma le faʻaleagaina o pagota o taua e ala i le "vaivai vai" (lea ua taʻua nei o vai-boarding). E pei lava o le taimi o le Taua a Vietnam, e toʻatele Marines na latou faʻatusalia taua a Initia, tulimanu, ma taʻaloga aʻo le mafai ona iloa le eseesega i le va o le au faatupu vevesi ma tagata lautele o loʻo lagolagoina le autu o le nationalist.
Fa'ai'u e Fellman le tusi e ala i le su'eina o se fa'aauau mai le 19 seneturi i le 20 seneturi e o'o mai i le taimi nei. O le setete o Amerika i lenei vaitau mulimuli, na ia matauina, na ia faʻaalia i taimi uma faiga faatupu faalavelave i le tautuaina o faʻaiʻuga, e aofia ai le faasagatau atu i le au faifaatoʻaga o Indochina i le taimi o le Cold War, faasaga i tagatanuu uliuli i lalo o le taua o le Taua i Fualaau Faʻasaina, ma faasaga i tagata Mosalemi i lalo o le foliga o le Taua i le Mata’utia. O se tasi o filo masani o le faʻaosoina o faatosinaga a se faʻailoga faʻailoga, ultra-nationalism, ma tapuaiga.
I le aotelega, na tusia e Fellman se tusi faʻaoso ma faʻamalosi, faʻavae lelei i punaʻoa muamua ma lona lua. E le gata na te tuʻuina atu se luʻitau taua i tala faʻasolopito masani, na te faʻamalosia i tatou e toe mafaufau i aʻafiaga o le Taua i le Mataʻutia. E ui ina lapataia pea e le au tusitala autu, e aunoa ma le tuuina atu o se tala faasolopito, e uiga i le "mataʻu" o faiga faatupu faalavelave ma isi fili mai fafo i Amerika, ua faamanatu mai e Fellman ia i tatou o le taufaamatau moni o totonu ma mai ia i tatou.
Z
O Jeremy Kuzmarov o se polofesa asiasi i talafaasolopito i Bucknell ma le tusitala o O le Talafatu o le Ami ua fai ma vaisu.