Ii lana tusi faaosofia i le 1993, Aganuu ma Imperialism, E su'esu'e e Edward W. Said pe fa'afefea ona fesoasoani tala fa'asolopito o fa'aleaganu'u i Sisifo e fa'ata'ita'i ai tagata o le Lalolagi Tolu o lo'o fa'alagolago lava i fesoasoani mai fafo mo lo latou si'itia fa'aagafesootai ma fa'apolokiki, ma fa'atupuina ai le lagolago mo fa'alavelave fa'atupu e foliga mai na faia mo fa'amoemoega alofa. E moni lenei mea, na ia finau ai, e oo lava i galuega e faitioina ai le itu i Sisifo, e pei o Joseph Conrad Le Loto o le Pogisa ma Graham Greene's O le Quiet American, lea e foliga mai o tagata o le atunuu e ono tupu mai i le tala pe faalagolago foi i tagata i Sisifo-e pei ona faaalia i le Vietnamese uiga Phuong o loʻo faʻapipiʻiina le "Amerika filemu" Alden Pyle o se auala e sola ese ai mai le olaga mativa ma le talitane.
O mataupu mulimuli a Said e taulaʻi i le faʻalauiloaina e Hollywood o uiga faʻaleagaina o tagata Arapi o ni tagata faʻalotu ma tagata faatupu faalavelave faʻapea foʻi ma le faʻasauā i fafine. Na ia faʻamalamalamaina le faʻafefea ona le maua e tagata Vietnamese i le tele o ata tifaga Amerika i luga o le taua le faitalia a le tagata, faatasi ai ma le faʻatoʻilaloina o le US e masani ona tuʻuaʻia i luga o le leai o se aoga pulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepulepuleXNUMX nai lo le malosi o Vietnamese nationalism ma le faʻamalosia o tomai o le taʻitaʻi fouvale.
E ono finau mai Said i lena mea Charlie Wilson's War o le Hollywood blockbuster sili ona lata mai e faʻalauiloaina tuʻufaʻatasiga faʻaleaganuʻu faʻavae a tagata o le Lalolagi Lona Tolu ma Mosalemi, aʻo faʻamamāina faamaumauga a le US ma lona faʻalauiloaina o sauaga faʻatupu. Faʻavae faʻavae i luga o mea moni na tutupu, o le ata tifaga e taulaʻi i taumafaiga a se sui Congressional mai Texas, Charlie Wilson, e suʻe tupe mo mujahadin "tagata tau saʻoloto" e saili e "faʻasaʻoloto" Afghanistan mai Soviets. O se tama taalo taʻutaʻua mo lana tamaʻitaʻi ma le maualuga o lona olaga, ua avea Wilson ma leo tuulafoaiina e lagolagoina le taua faalilolilo a le CIA. Na iu ina ia galulue vavalalata ma Gust Avrakatos, o se matai o faatufugaga faalilolilo, o loʻo faʻaaogaina auala faʻaogaina e faʻafefe ai sapalai e ala i tagata faufautua i le auaunaga faalilolilo a Pakistani. I le mamanu a Dirty Harry ma Rambo, o Wilson ma Avrakatos o loʻo faʻaalia o ni toa mo le faʻafefeina o faʻalavelave faʻapitoa ma le faʻafeiloaʻi o tagata Rusia-e tusa lava pe e manaʻomia ai le faia o se quid pro quo ma le fasioti tagata Pakistani dictator Zia Al Huq faʻapea foʻi ma le faʻatauina o auupega mai se tagata fa'atauuliuli a Isaraelu.
E ui o le ata e saʻo i le faʻaalia o iuga e faʻamaonia ai le filosofia o loʻo taliaina e le CIA ma lana fesoʻotaʻiga ma le au fasioti tagata, o se tasi o faʻalavelave tele o le faʻaalia e le au faatonu le tulafono a Amerika i Afghanistan e tele lava le tali atu i le taufaamatau a Soviet ma se oloa o se vaieli. -o le manaʻo faʻamoemoe e "faasaoina" tagata Aferika. O lenei mea e le amanaʻia ai faiga faʻamalosi na tuliloaina e Uosigitone i le taimi atoa o le Cold War, o lona lagolagoina o le mataʻutia tele o le setete i Amerika Tutotonu i le taimi nei, ma lona naunau umi e faʻaaogaina le suauʻu i Sasaʻe Tutotonu. Ua atili ai ona le amanaʻia faʻamatalaga na faia e Zbigniew Brezezinski, Failautusi o le Setete i lalo o Jimmy Carter, o ia na taʻu mai Le Monde i se faatalanoaga i le 1998: “E tusa ai ma le lomiga aloaia o le talafaasolopito, o le fesoasoani a le CIA i le mujahadin na amata i le 1980, o lona uiga ina ua uma ona osofaʻia e le Soviet Army ia Afghanistan, Tesema 24, 1979. Ae o le mea moni, na puipuia faalilolilo e oo mai i le taimi nei, e matua ese lava. E moni lava o Iulai 3, 1979 na sainia ai e Peresitene Carter le uluai faatonuga mo fesoasoani faalilolilo i le au tetee i le pulega lagolago-Soviet i Kabul. Ma i lena lava aso, na ou tusia ai se tusi i le peresitene lea na ou faamatala atu ai ia te ia e faapea, i loʻu manatu o le fesoasoani o le a faaosofia ai se osofaʻiga a le militeri a Soviet. Na ia faaopoopo mai: “O le a le mea e sili atu ona taua i le talafaasolopito o le lalolagi? Le Taliban poʻo le paʻu o le malo o Soviet? O nisi na faaosofia tagata Mosalemi po o le faasaolotoina o Europa tutotonu ma le faaiuga o le Cold War? O lea la e mafai ona matou tuʻuina atu i Rusia a latou Taua a Vietnam."
O fea e fetaui lelei ai le soifua manuia o tagata Aferika i lenei mamanu tele?
O le faʻamatalaga sili ona leaga o le ata o loʻo faʻaalia ai le mujahadin e leai se poto masani i le taulimaina o auupega ma o ni tagata sulufaʻi lelei o loʻo tau mo le faʻaolataga o latou tagata. O lenei mea e faanenefu ai le mea moni e faapea o le CIA e masani ona aloese mai tagatanuu moni e pei o Abdul Haq i le lagolagoina o tagata faʻa-Isalama faʻa-Isalama o loʻo taumafai e tuʻuina atu se malo fascist i luga o laina o Taliban. I totonu o Uosigitone e sili ona fiafia i ai o Gulbuddin Hikmatyar o le Hizb-Y Islami, o le sa faʻatauaina mo lana faʻatauvaʻa faʻatauvaʻa e ui lava i le taʻuleleia o le le alofa. O Hikmatyar sa avea foi ma se tagata ta'uta'ua opium smuggler ma o se ta'ita'i taua ma sa tu'ua'ia na ia sausauina le acid i foliga o fafine e le'i ofuina le veli. Na taʻua o ia e se tasi o ana paaga o se “sauai moni,” e ui lava na ia tuuaʻia le CIA e ala i le manaʻo e ave le taua faasaga i le Soviets i Asia Tutotonu ma toe faʻafoʻi ai faiga faʻa-Komunisi i Kazakhstan, Azerbaijan, ma Uzbekistan. Fai mai se tasi o ofisa o le CIA, "Na matou mananao e fasioti le toatele o tagata Rusia matou te mafaia ma na foliga mai o Hikmatyar o le tagata lea na te faia."
O le faʻasaʻoina o nei mea moni ma le faʻafefeina o le CIA-mujahadin soʻotaga, o le ata tifaga e foliga mai ai oi latou o ni "faʻasaʻoloto" moni e leʻi afaina ai soʻo se tagata lautele ma o lo latou manumalo mulimuli i le Soviets na faʻatusalia ai se manumalo sili tau amio. O loʻo faʻaalia foi e le au fai mea o le vevesi na tupu i Afghanistan ina ua maeʻa le taua na mafua mai i le au faʻatauvaʻa o loʻo pulea le atunuʻu-o le le amanaʻiaina o le aʻafiaga o a latou aʻoaʻoga i auala faatupu faalavelave e le CIA (e aofia ai le faʻapitoa i mea pāpā maualuga). O le lala sooupu a Afghans, e le gata i lea, ua teena. I se tasi o vaaiga faʻaalia, o se vaega o tagata sulufaʻi Afghani na faʻatalosaga ia Wilson mo auupega ma fesoasoani tau tupe. Ina ua uma ona faʻataunuʻuina e Wilson lana folafolaga e ala i le faʻamalosi malosi, o tagata lava ia e tasi o loʻo faʻaalia le tauivi e faʻaogaina se fana faʻamalosi ma iu ai ina manuia i le faʻaumatiaina o se vaalele a Rusia na pomuina lo latou nuu. I totonu o se taimi puupuu, o se numera tele o vaalele tau Soviet ua fanaina i lalo ma faamalosia le au fitafita Rusia e solomuli. O le lagolago a Wilson, faʻatasi ai ma le atamai ma le faʻaʻoleʻole a Avrakatos, e foliga mai o mea taua e fuafua ai lenei taunuuga-nai lo le atamai o le tetee a Aferika ma le loto o ona tagata.
O le faʻataʻitaʻiga o le faʻalagolago o Afghan i Sisifo o loʻo tumau pea i le faaiuga o le ata. O le leai o se pulega lelei ina ua mavae le aveesea o le Soviet ma le taunuuga o mafatiaga o tagata Afghan ua tuuaia i luga o le le naunau o le Congressional e faaauau le taua ma fausia falemai ma auala mo le atunuu. Fai mai se tasi o sui o le Konekeresi, "O ai e popole i le fausiaina o falemai po o aoga i Pakistan?" E ui o lenei upusii e mafai ona faʻaalia ai le mea o loʻo taoto ai le mea e ave i ai le faamuamua a le malo, e leai se uiga o le US na saofagā tele i le faʻalavelaveina o le atunuʻu e ala i le fesoasoani e faʻaosofia le osofaʻiga muamua a Soviet pe mulimuli ane lagolagoina le Taliban aʻo taumafai e fausia se paipa suauu e ala i. le atunuu. E leai fo'i se fa'ailoaina e ono mafai e ta'ita'i o le atunu'u ona atia'e le atunu'u tuto'atasi mai le lagolago ma le lagolago a papalagi.
O loʻo tuʻuina atu e le au maimoa le ata o Afghans o ni tagata leai se fesoasoani o loʻo faʻalagolago i latou i faiga faʻapolokiki i le Iunaite Setete. O le feʻau e tatau i tagata Amerika ona faʻalavelave atili i atunuu i fafo e faʻaitiitia ai o latou pagatia-e ui lava i le mea moni o le US policy e masani lava ona faʻavae i luga o le geo-hegemonic ma le tamaoaiga fuafuaga ma e masani ona saofagā i le tele o le solia o aia tatau a tagata ma mafatiaga, e pei o Afghanistan ma Iraq i aso nei. . E ala i le faʻamamaina ma le faʻaleagaina o tala faʻasolopito, ma le tuʻuina atu o militarism i Sisifo o se malosiaga mo le lelei, ata tifaga pei Charlie Wilson's War i'u ai ina fesoasoani e fa'atumauina le manatu fa'ale-aganu'u o lo'o fa'aauau ai faiga fa'aletonu faiga fa'avae mai fafo ma solitulafono o tulaga iloga, lea e le'i fa'ataunu'uina atoatoa e tagata lautele o Amerika.
Z
Jeremy Kuzmarov o se polofesa fesoasoani asiasi o talafaasolopito i le Iunivesite o Bucknell.