Dwa raporty opublikowane przez Centrum Sprawiedliwości Brennan na Uniwersytecie Nowojorskim i Amerykańską Unię Wolności Obywatelskich (ACLU) ujawniają rosnącą tendencję w zakresie wyraźnie niezgodnych z konstytucją praktyk w stanach pozbawionych środków pieniężnych, gdzie coraz większa liczba zubożałych ludzi jest więziona z powodu niezdolności do uiszczenia opłat prawnych – w tym opłaty za korzystanie z obrońców publicznych, prawo gwarantowane w Stanach Zjednoczonych. Odrodzenie się drakońskich „więzień dla dłużników” zostało udokumentowane w co najmniej 13 z 15 stanów o największej liczbie więźniów w kraju, w tym w Kalifornii, Arizonie, Michigan i Alabamie.

 

„Więzienie ludzi tylko dlatego, że nie stać ich na spłatę swoich długów prawnych, jest nie tylko niezgodne z konstytucją, ale ma także niszczycielski wpływ na mężczyzn i kobiety, których jedyną zbrodnią jest to, że są biedni” – powiedział Eric Balaban, starszy prawnik ACLU.

 

Wiele stanów postrzega opłaty jako metodę pomagającą w łagodzeniu deficytów budżetowych. W Nowym Orleanie w stanie Luizjana kary pieniężne stanowią prawie dwie trzecie budżetów operacyjnych sądów karnych. Jednak ACLU stwierdziła w swoim raporcie „In for a Penny: The Rise of America’s New Debtors’ Prisons”, że wsadzanie do więzienia osób za niezapłacenie opłat prawnych w rzeczywistości powoduje obciążenie finansowe państwa, marnując pieniądze i zasoby podatników na utrzymanie tych osób przebywających w więzieniach lub korzystających z opieki społecznej, które zmagają się ze spłatą swoich przytłaczających długów.

 

Co więcej, te i inne kary utrudniają powrót do społeczeństwa po odbyciu kary; w raporcie Brennan Center zatytułowanym „Dług wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych: bariera w ponownym wejściu na teren kraju” odnotowuje się, że osiem z 15 badanych stanów zawiesza uprawnienia do prowadzenia pojazdów osobom, które nie spłacają długów, podczas gdy siedem stanów wymaga od nich uregulowania wszystkich zobowiązań przed odzyskaniem uprawnień do głosowania. Takie niepotrzebne niepowodzenia często umożliwiają osobom przebywającym na zwolnieniu warunkowym powrót do więzienia bez własnej winy.

 

„Podważamy integralność naszego systemu sądownictwa karnego i tworzymy dwupoziomowy system wymiaru sprawiedliwości, w którym najbiedniejsi z nas są karani surowiej niż ci, którzy posiadają środki, co wiąże się z ogromnymi kosztami dla podatników” – powiedziała zastępca dyrektora prawnego ACLU Vanita Gupta .

 

Więzienie stażystów za niespłacanie długów sądowych zostało uznane za niezgodne z konstytucją w 1980 r., kiedy mieszkaniec Gruzji Danny Bearden został osadzony w więzieniu na dwa lata, ponieważ pomimo swoich wysiłków nie był w stanie zapłacić 550 dolarów kosztów prawnych. W sprawie Bearden przeciwko Gruzji Sąd Najwyższy orzekł, że takie praktyki naruszają klauzulę równej ochrony zawartą w 14. poprawce, ale państwa w całym kraju zaczęły otwarcie lekceważyć te zasady w swoich wysiłkach na rzecz zrównoważenia swoich budżetów.

 

Raport ACLU podkreśla kilka przykładowych przypadków. Gregory White, bezdomny z Luizjany, został aresztowany za kradzież żywności o wartości 39 dolarów ze sklepu spożywczego i obciążył go kwotą 339 dolarów tytułem kosztów prawnych; kiedy został skazany za brak możliwości zapłaty, White spędził 198 dni w więzieniu, co kosztowało miasto 3,5000 dolarów.

 

Mieszkanka Gruzji, Ora Lee Hurley, jest winna grzywnie w wysokości 705 dolarów w związku z wyrokiem skazującym za posiadanie narkotyków w 1990 r. i przez osiem miesięcy przebywała w więzieniu za niezapłacenie.

 

Kawana Young, 25-letnia samotna matka z Michigan, usłyszała po fakcie, że godziny pracy na rzecz społeczności nie pokryją jej długów, ponieważ zgłosiła się jako wolontariuszka do organizacji non-profit. Od tego czasu Young była pięciokrotnie skazana na karę więzienia za niemożność uiszczenia opłat.

 

Natomiast Percy Dear, mieszkaniec Nowego Orleanu cierpiący na epilepsję, schizofrenię i chorobę afektywną dwubiegunową, został aresztowany za żebranie w 2007 roku. Po przyznaniu się do winy Dear został skazany na natychmiastową karę grzywny w wysokości 200 dolarów lub 20 dni więzienia. Dear nie był w stanie od razu zapłacić grzywny i został uwięziony. Te szczególne wyroki „grzywny lub czasowe” są rażącym przykładem metod, które w oczywisty sposób karzą osoby ubogie, jednocześnie pozwalając zamożnym osobom odejść na wolność pod tymi samymi zarzutami.

 

Sędzia Calvin Johnson, który przez 17 lat pracował w Okręgowym Sądzie Karnym w parafii Orleanu, powiedział, że regularne skazywanie oskarżonych na zasadzie „grzywny lub czasowe” mogło kosztować miasto więcej, niż zebrało. „30 dni lub 100 dolarów – to coś, co słyszałem codziennie” – stwierdził Johnson w raporcie ACLU. „Jak można opisać system, w którym miasto płaci szeryfowi 23 dolary dziennie za umieszczenie kogoś w więzieniu na 30 dni, a następnie zebranie 100 dolarów, to coś innego niż szaleństwo?”

 

„Ludzie wychodzą z procesu karnego ze znacznymi długami, których nie są w stanie spłacić” – powiedziała zastępca dyrektora Brennan Center, Rebekah Diller. „W rezultacie opłaty te tworzą nowe ścieżki powrotu do więzienia dla osób, które nie są w stanie zapłacić”.

 

Były obrońca publiczny w hrabstwie Montgomery w stanie Ohio Glen H. Dewar jest opisany w raporcie ACLU za swoje wysiłki na rzecz wyeliminowania stanowych więzień dla dłużników. Dewar stwierdził w raporcie: „Szacuję, że 20 do 25 procent wszystkich lokalnych aresztów w całym stanie dotyczy grzywien i kosztów, podczas gdy około 50 procent aresztowań dotyczy grzywien i kosztów… [do 2000 r.], żadna z osób aresztowanych za niepłacenie grzywien i kosztów widniało w jakimkolwiek akcie sądowym. Nigdy też nie zaplanowano ich stawienia się w określonym czasie przed jakimkolwiek konkretnym sędzią lub sędzią pokoju”. Zanim skomputeryzowano dokumentację więziennictwa okręgowego, stwierdził Dewar, „zakres problemu, zarówno pod względem liczby aresztowań, jak i dni spędzonych w więzieniu, pozostawał ukryty… okręg powiększył także przestrzeń więzienną kosztem milionów, nieświadomy faktu, że nie było dla przestępców, ale dla dłużników.”

 

Jak zauważono w raporcie Brennan Center, kilka stanów również zaczęło stosować praktyki naruszające szóstą poprawkę, która gwarantuje oskarżonym prawo do obrońcy. Floryda, Karolina Północna i Wirginia wprowadziły obowiązkowe opłaty dla obrońców i nie dają możliwości odstąpienia od nich w sprawach niezamożnych.

 

Według raportu „opłaty dla obrońców często zniechęcają jednostki do korzystania z konstytucyjnego prawa do adwokata – co prowadzi do niesłusznych wyroków skazujących, nadmiernej kary pozbawienia wolności i znacznych obciążeń dla funkcjonowania sądów. Na przykład w stanie Michigan Krajowe Stowarzyszenie Pomocy Prawnej i Obrońców ustaliło, że groźba zapłaty pełnych kosztów wyznaczonego obrońcy skutkowała systematyczną rezygnacją oskarżonych o wykroczenie z prawa do obrońcy – w jednym hrabstwie odsetek ten wynosił 95 procent”. W Wirginii oskarżonym za niektóre przestępstwa grozi często kara do 1,235 dolarów za każde popełnione przestępstwo.

 

Centrum Brennan zaleca, aby stany wyeliminowały opłaty za obrońców publicznych i oferowały programy prac społecznych rozwijające umiejętności zawodowe, a także inne reformy polityki stanowej i lokalnej; ACLU podobnie zaleca, aby ocena sądowa zdolności skazanego oskarżonego do zapłaty grzywien była kompleksowa.

---