ਜਨਮਦਿਨ ਮੁਬਾਰਕ, ਕੀਨੀਆ!
12 ਦਸੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ 50 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ!
ਪਰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਹੈ?
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੂਰੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖੁਸ਼, ਸੰਤੁਸ਼ਟ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋ? ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਹਨ? ਕੀ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ? ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ, ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ?
ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੇਲੇ, ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ ਕੋਰੀਆ ਨਾਲੋਂ ਅਮੀਰ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਸਲ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਬੇਰਹਿਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਕੇ ਵਧੋਗੇ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ 'ਸਤਰੰਗੀ ਰਾਸ਼ਟਰ' ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਬੀਲਿਆਂ, ਨਸਲਾਂ, ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਤੁਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ 'ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ' ਸੀ, ਇਸ ਸਮੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤਿਆ ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ 'ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਸੰਸਾਰ' (ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਲੀਚ ਸ਼ਬਦ, ਬੇਸ਼ਕ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੇਰਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ) ਦੇ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਨੇਤਾ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਜਾਪਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਸਭ ਉਮੀਦ ਕਿੱਥੇ ਗਈ; ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ?
ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਇੰਨੀ ਉਦਾਸੀ, ਇੰਨਾ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਡਰ ਕਿਉਂ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹੋ?
ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨੈਰੋਬੀ, ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕਿਸੁਮੂ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਲਗਭਗ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ?
ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਿਉਂ ਹਨ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਕੈਂਪ ਅਜੇ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਿਆਨਕ ਕਬਾਇਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ?
ਤੁਹਾਡੇ ਪਿੰਡ ਇੰਨੇ ਗੰਦੇ ਕਿਉਂ ਹਨ, ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਇੰਨੇ ਖਤਰਨਾਕ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਨਾਕਾਫੀ ਕਿਉਂ ਹਨ? ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਤੁਹਾਡੇ 'ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ' ਇੰਨੇ ਅਸਹਿ ਹੰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੁਆਰਥੀ ਕਿਉਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਰਾਜਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ?
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ 50ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਕੀਨੀਆ, ਤੁਹਾਡੀ ਫੌਜ ਹੋਰ ਵੀ ਹਤਾਸ਼ ਦੇਸ਼ - ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੋਮਾਲੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਤੇਲ-ਅਮੀਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਜਬਾਲੈਂਡ ਕਹੋਗੇ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 'ਆਜ਼ਾਦ' ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਪੱਛਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੇਰਹਿਮ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ: ਕੀਨੀਆ, ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋ? ਤੁਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋ? ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤੁਹਾਡੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਣੇ ਹਨ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ?
ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ - ਉਹੁਰੂ ਕੀਨਿਆਟਾ - ਨੇ ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ 50ਵੀਂ ਜਨਮਦਿਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤ, ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਅਤੇ ਨਿਮਰ ਜਸ਼ਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ, ਪਰੇਡ ਅਤੇ ਧੂਮਧਾਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਤਰਜੀਹਾਂ ਹਨ।
ਉਸ ਲਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਇਸ ਸਮੇਂ, ਕੀਨੀਆ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਰਜਰੀਆਂ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਇਲਾਜਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਲੋੜ ਹੈ। ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ ਸੇਰੇਨੇਡ ਦੇ ਗੁਲਦਸਤੇ ਉਡੀਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.
***
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਦਸੰਬਰ 2013 ਵਿੱਚ ਕਿਬੇਰਾ ਝੁੱਗੀ (ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 300.000 ਅਤੇ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ੈਂਟੀਟਾਊਨ) ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਦੋ ਭਾਰੀ ਡੀਜ਼ਲ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਅਤੇ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਲੰਬੀ ਕਾਰਗੋ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸੀ, ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ - ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਫਰੀਕੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ-ਯਥਾਰਥਵਾਦ। ਇਹੀ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ।
ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ, ਲਗਭਗ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਰ ਗਈ, ਇਸਦੇ ਪਾਸੇ ਡਿੱਗ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਝੁੱਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ. ਕਈ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਉਡ ਗਈਆਂ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਪਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਤਬਾਹੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਉੱਥੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਹਲੇ ਦਰਸ਼ਕ ਲਟਕ ਰਹੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਫੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਬੇਚੈਨ ਸਨ। ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਲਟੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਚਿੜੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕਰੇਨ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਆਲਸ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਰਹੀ ਸੀ - ਇਸਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕੈਬਿਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ।
"ਇਸ ਝੁੱਗੀ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਗੱਡੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲੋਕ ਹਨ", ਗੁਆਂਢ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ। “ਬਚਾਅ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਬਿਲਕੁਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।”
ਕੀ ਇਹ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਉਂਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਮੌਤ? ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਫਿਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਗੁੱਸੇ ਸੀ?
“ਨਾਰਾਜ਼? ਕਿਉਂ?” ਉਹ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੀ।
ਕਿਬੇਰਾ ਝੁੱਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਚੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ.
ਮੈਂ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਮੈਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮੁਰਦਾਘਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਉੱਥੇ, ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਲਈ 'ਅਧਿਕਾਰਤ' ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਮੈਂ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਕੇ ਠੋਕਰ ਖਾਧਾ। ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਆਦਮੀ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਚੀਕ ਰਿਹਾ ਸੀ: "ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਉਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ?" ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸਵਾਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੁਰਦਾਘਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ, ਫੁਸਫੁਸਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ: “ਅਸੀਂ ਹੁਣੇ ਹੀ 700 ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮੂਹਿਕ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਆਇਆ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਕੀ ਇਹ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ? “ਨਿਯਮਤ”, ਉਸਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।
***
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਕੀਨੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁਖੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਈ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅੰਕੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 70 ਤੋਂ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਝੁੱਗੀਆਂ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਅਕਸਰ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਯੁੱਧ ਖੇਤਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਐਂਥਨੀ, ਇੱਕ 32 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਗੈਂਗਸਟਰ, ਨੇ ਮਥਾਰੇ ਝੁੱਗੀ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਚਕਾਰ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ: "ਦੇਖੋ, ਮੈਂ ਬੁੱਢਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ ... ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬੁੱਢਾ ਹਾਂ!"
"32 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ?" ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਅਰਥ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ:
“ਮੇਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਸਨ”, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਗੋਲੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚੇ ਹੋਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਰਾਉਣਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਆਪਣੇ ਮਾਰੂ ਸੋਮਾਲੀ ਚਾਕੂ ਬਿਲਾ ਨਾਲ ਪਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਮਝਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। “ਮੇਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਸਾਰੇ ਮਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ… ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ… ਮੇਰੇ ਅਸਲ ਗੈਂਗ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਂ ਇਕੱਲਾ ਬਚਿਆ ਹਾਂ… ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 30 ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ, ਸ਼ਾਇਦ ਹੋਰ ਵੀ… ਹੁਣ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਡਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਮਰਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ… ਪਰ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬੁੱਢਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ!”
ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਪਿੰਡ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੁਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਏਡਜ਼ ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਜਾੜੇ ਗਏ ਹਨ।
ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਨਿਆਂਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਾਪਤਾ ਹੈ: ਦਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਤਪਾਦਕ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਬਾਲਗ ਗੁਜ਼ਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।
ਨਿਆਂਜ਼ਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਭਿਆਨਕ ਹਨ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਪਰੇ। ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਬੁੱਢੀ ਨੇਤਰਹੀਣ ਔਰਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਛੋਟੀਆਂ ਪੋਤੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਰਾਤ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਉਸਦੀ ਝੌਂਪੜੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਕੁੜੀਆਂ ਚੀਕ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਰੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੇ ਦਖਲ ਨਾ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਬੁੱਢੀ ਔਰਤ ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਵੱਸ ਸੀ।
ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਿੰਡ ਵੀ ਹੁਣ ਉਜਾੜ ਪਏ ਹਨ। ਇਹ ਠੰਡੀ, ਅਸਲ ਸਾਈਟ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸਦੀ ਥਾਂ ਵਹਿਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਨੇ ਲੈ ਲਈ।
ਅਣਗਿਣਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਐਨਜੀਓਜ਼ ਅਤੇ 'ਫੀਲ ਗੁੱਡ' ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਟਾਫ ਦੀਆਂ ਉਦਾਰ ਤਨਖਾਹਾਂ ਅਤੇ ਭੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਦਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਸਿਸਟਮ ਕਦੇ ਵੀ ਬਦਲਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕੀਨੀਆ ਦਾ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਵਰਗ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਕੱਟੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਲਗਭਗ ਕੁਝ ਵੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਜਨੀਅਰ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ 'ਵਿਕਾਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ' ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੀਨੀਆ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਅਣਗਿਣਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਕਦੇ ਵੀ ਨਵ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਚੱਕਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ।
ਕੀਨੀਆ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ (SDP) ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਵਾਂਦਾਵੀਰੋ ਮਘਾਂਗਾ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਐਨਜੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ:
“ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਬਹੁਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਹੁਣ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ… ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਾਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸਨ, ਉਹ ਐਨਜੀਓ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ… ਅਤੇ ਉਹ ਹੁਣ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਾਬੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। . ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਥੀਏਟਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ... ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਨਤਕ ਲੈਕਚਰ ਨਹੀਂ ਹਨ... ਜੋ ਬਚਿਆ ਉਹ ਡਰ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, 9/11 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਸੀਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਦੇ ਅਸਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ… ਇਹ ਬਹੁਤ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ: ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੱਕ – ਤੁਸੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਹੈ… ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ। ਨਕਲੀ… ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਲੋਕ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ; ਉਹ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਦਾਨੀ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਾਨੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਕੀਨੀਆ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਹੁਣ ਇਸ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ!
ਇਹ ਸਭ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ. ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਭਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਝੂਠ ਬੇਹੱਦ ਹਿੰਸਕ, ਪਰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧੀਨ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ।
ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਗਰੀਬ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਲਈ ਕੋਈ ਰਾਹਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਵੰਡਣ ਅਤੇ ਲੁੱਟ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹੈ - ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਜਨਤਾ ਤੋਂ।
ਸਾਰੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਫਿਲਮਾਇਆ, ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਲੋਕ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਘਬਰਾਹਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ: ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਪਰ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਪੌਪ ਕੂੜੇ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਅਤੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਹ ਫੁਟਬਾਲ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਮਹੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਤੋਂ, ਸਾਬਣ ਓਪੇਰਾ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ.
ਇੱਥੇ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਹੋਰ ਕੱਟੜ ਅਤੇ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋਏ ਜਗੀਰੂ ਪੂਰਵ-ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜਾਂ ਵਾਂਗ, ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਲਗਭਗ ਅਣਜਾਣ ਹੈ।
ਪਰ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਚਰਚ ਹਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ, ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਧਾਰਮਿਕ ਬ੍ਰੇਨਵਾਸ਼ਿੰਗ ਉਪਕਰਣ, ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿੱਤੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਸਭ ਕੁਝ ਉਲਝਣ ਅਤੇ ਮਰੋੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਜੇਕਰ ਹੜਤਾਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਵੱਧ ਤਨਖ਼ਾਹਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਿਸਟਮ ਬਦਲਣ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ, ਕੀਨੀਆ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਦੀ ਖਿੜਕੀ ਵਜੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਥਾਨਕ ਪੱਛਮੀ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ, ਗੁਆਂਢੀ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ 'ਸਮਾਜਵਾਦ ਦੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ' ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਤਾਂ ਅਤੇ 'ਮੁੱਲਾਂ' ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਇਥੋਪੀਆ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ.
ਇਹ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਸਿਸਟਮ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਝਗੜਾਲੂ, ਪੈਸਿਵ ਅਤੇ ਅਣ-ਰੁਝਿਆ ਹੋਇਆ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਬੇਰਾ ਝੁੱਗੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਬਲਿਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਵਾਈਸ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਮਾਰਗਰੇਟ ਓਟੀਨੋ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਦੱਸਿਆ।
ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ - ਰੱਸੀ ਦੀ ਛਾਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕੀ ਚੈਂਪੀਅਨ - ਸਕੂਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੁੱਲੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ, ਸਥਾਨਕ ਅਪਰਾਧੀ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ, ਪੂਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ, ਬੇਚੈਨੀ ਨਾਲ ਨਸ਼ੇ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋਰੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ", ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਓਟੀਨੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ। “ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਾਰੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨੀ ਸਰਿੰਜਾਂ ਛੱਡ ਦਿਓ… ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਫੌਜ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ. ਬੱਚੇ ਇਕੱਲੇ ਟਾਇਲਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ - ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਦੇ ਹਾਂ।
ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ:
“ਅਸੀਂ ਕੀਨੀਆ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ… ਇਹ ਸਕੂਲ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਕੱਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ… ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਬਾਲਗ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ… ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ…”
ਵਿੰਡੋਜ਼ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੈਂਗ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਨ। ਪਰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਹ ਸਕੂਲ ਉਮੀਦ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਫਿਰ ਮੈਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਝੁੱਗੀ ਵਿੱਚ ਹਾਂ, ਇਹ ਕਿਸੁਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਹੈ।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਐਡਰਿਸ ਓਮੋਂਡੀ, ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਛੋਟੇ ਸਥਾਨਕ ਭੋਜਨਖਾਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠਾ ਹਾਂ।
ਐਡਰਿਸ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ:
“ਇਹ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਚੰਗਾ ਹੈ… ਪਿਛਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਵੇਖਦੇ ਹੋ ਉਹ ਬੇਸ਼ੱਕ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਬਦਨਾਮੀ ਹੈ… ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ… ਪਰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਕੀਨੀਆ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ… ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (ਉਹੁਰੂ ਕੀਨਯਾਟਾ) ਵੱਖਰਾ ਹੈ… ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ: ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਹੈ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸੰਭਵ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਆਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ… ਵਧਦੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ…”
ਉਸਨੇ ਚੀਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਚੰਗੇ ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਨੈਟਵਰਕ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਥੋਪੀਆ, ਬੁਰੂੰਡੀ, ਕਾਂਗੋ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ।
"ਪੱਛਮ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਡੀ, ਅਫਰੀਕੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ... ਇਹ ਸਭ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਬਦਨਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ", ਐਡਰਿਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ।
"ਪਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਟੱਲ ਹਨ", ਉਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। "ਪੱਛਮ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਸਦਾ ਲਈ ਰਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ..."
ਵਿਸ਼ਾਲ ਰੇਲਵੇ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਐਡਰਿਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਕੇਸ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਪੂਰੇ ਪੈਨ-ਅਫਰੀਕਨ ਆਵਾਜਾਈ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਲਈ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ, ਮੈਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਸਟੇਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਗੇਟ ਨੂੰ ਫਿਲਮਾਉਂਦਾ ਹਾਂ।
ਆਲਸ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਅਫਸਰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਮੇਰੇ ਗੁੱਟ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਦਾ ਹੈ: "ਨਰਕ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ", ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਹੈ।
ਉਸ ਦੀ ਵਰਦੀ 'ਤੇ ਕੋਈ ਨਾਮ ਦਾ ਟੈਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਜਾਣਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਬੰਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘਸੀਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਅਫਸਰ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਨਗੋਚੀ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਧਾਤ ਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਧਮਕਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ:
"ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ, ਅਲ-ਸ਼ਬਾਬ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਾਂਗੇ", ਉਹ ਛੋਟਾ, ਦੁਖੀ ਹਾਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਹੱਸ ਰਿਹਾ ਹਾਂ. "ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੌਣ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦੋਸਤ? ਤੁਹਾਡੇ ਹੈਂਡਲਰ ਕੌਣ ਹਨ?" ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਡਰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਘਾਤਕ ਹੋਵੇਗਾ।
ਮੈਨੂੰ ਵਾਰਡਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਗਏ ਟਰੱਕ ਵੱਲ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਬਦਸੂਰਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਾਰਡਨ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ।
ਆਖਰਕਾਰ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ, ਕਿਤੇ ਗੂਗਲ ਦਾ ਮੈਂ, ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ 20 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ XNUMX ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਣਗਿਣਤ ਫਿਲਮਾਂ ਮੇਰੀ ਪੱਟੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਜਲਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਜੇ ਮੈਨੂੰ 'ਵੱਡੇ ਆਦਮੀ' ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਬਸ ਅਲੋਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ।
ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜ਼ਲੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੈਨੂੰ ਮਥਾਰੇ ਝੁੱਗੀ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਗੈਂਗਸਟਰ ਜਾਣਕਾਰ ਐਂਥਨੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਯਾਦ ਹਨ: “ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਮਾਮੂਲੀ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹੋ… ਉੱਥੇ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ 'ਔਰਤ' ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਾਰਡਨ ਅਤੇ ਗਾਰਡ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ... ਦਿਨ ਰਾਤ। ਸਿਰਫ਼ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਲਈ... ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਠੋਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਆਪਣਾ ਵਪਾਰ ਸਿੱਖੋ, ਅਸਲ ਅਪਰਾਧੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ।
"ਜਨਮਦਿਨ ਮੁਬਾਰਕ, ਕੀਨੀਆ", ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
ਹਾਂ, ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਅਤੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਨਾਲ ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ, ਕਿਬੇਰਾ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਹੋਣਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਝੁੱਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਹੋਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ।
ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਕਿਬੇਰਾ ਦੇ "ਓਲੰਪਿਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ" ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਮਵਾਂਦਾਵੀਰੋ ਅਤੇ ਮੈਂ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਪੁੱਛਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਉਸਨੂੰ ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਲਈ ਪੁੱਛਣਾ ਪਿਆ, ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਸਵੈਸੇਵੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਅੰਦਰ ਛਾਲ ਮਾਰਦਾ ਹੈ:
“ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈ।”
"ਇਹ ਕੀ ਹੈ?" ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ.
"ਸ਼ਾਵੇਜ਼", ਉਹ ਚੀਕਦਾ ਹੈ। “ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹਿਊਗੋ ਸ਼ਾਵੇਜ਼ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ ਲੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹੁਣ ਉਸ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਵਰਗਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੀ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ”
ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਬੇਰਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕੋਈ 50 ਨੰਬਰ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਝੰਡੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਨੱਚਦਾ। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਉਦਾਸ, ਲਗਭਗ ਅਸਤੀਫਾ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਂਡਰੇ ਵਲਟਚੇਕ ਇੱਕ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਖੋਜੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਦਰਜਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨੋਅਮ ਚੋਮਸਕੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਚਰਚਾ ਪੱਛਮੀ ਅੱਤਵਾਦ 'ਤੇ ਹੁਣ ਛਾਪਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਾਵਲ ਪੁਆਇੰਟ ਆਫ ਨੋ ਰਿਟਰਨ ਹੁਣ ਮੁੜ-ਸੰਪਾਦਿਤ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਓਸੀਆਨੀਆ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਬਾਰੇ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਸੁਹਾਰਤੋ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ-ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਮਾਡਲ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀ ਭੜਕਾਊ ਕਿਤਾਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ "ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ - ਡਰ ਦਾ ਦੀਪ ਸਮੂਹ". ਉਸਨੇ ਹੁਣੇ ਹੀ ਫੀਚਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, "ਰਵਾਂਡਾ ਗੈਂਬਿਟਰਵਾਂਡਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ DR ਕਾਂਗੋ ਦੀ ਲੁੱਟ ਬਾਰੇ। ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਓਸ਼ੀਆਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਲੇਟਚੇਕ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਵੈਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਟਵਿੱਟਰ.
ZNetwork ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਸਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਉਦਾਰਤਾ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦਾਨ