Terwijl de Spaanse premier woensdag zware bezuinigingen aankondigde om fondsen van de Europese Unie veilig te stellen om de falende banken van Spanje te redden, is het Spaanse volk opnieuw de straat op gegaan voor wat zij ‘Echte Democratie Nu’ noemen. Dit komt een week nadat de regering aankondigde een strafrechtelijk onderzoek te starten naar de voormalige CEO van de op drie na grootste bank van Spanje, Bankia. Rodrigo Rato is geen kleine vis: voordat hij Bankia leidde, was hij hoofd van het Internationale Monetaire Fonds. Wat de Amerikaanse media u niet vertellen, is dat dit officiële overheidsonderzoek is geïnitieerd door actie van onderop.
De Occupy-beweging in Spanje heet M-15, naar de dag waarop ze begon, 15 mei 2011. Vorige week ontmoette ik een van de belangrijkste organisatoren in Madrid, op de dag dat het Rato-onderzoek werd aangekondigd. Hij glimlachte en zei: ‘Er begint iets te gebeuren.’ De organisator, Stephane Grueso, is een activistische filmmaker die een documentaire maakt over de 15 mei-beweging. Hij is een getalenteerde professional, maar net als 25 procent van de Spaanse bevolking is hij werkloos: “We vonden het niet leuk wat we zagen, waar we heen gingen. We hadden het gevoel dat we onze democratie aan het verliezen waren, we verloren ons land, we verloren onze manier van leven. … We hadden één slogan: 'Democracia real YA!' - we willen nu een 'echte democratie!' Vijftig mensen overnachtten op Puerta del Sol, dit openbare plein. En toen probeerde de politie ons eruit te halen, en dus kwamen we terug. En toen begon dit ding zich te vermenigvuldigen in andere steden in Spanje. Binnen drie, vier dagen zaten we als tienduizenden mensen in tientallen steden in Spanje, midden in de stad kampeerden – een beetje zoals we zagen op Tahrir in Egypte.”
De bezetting van Puerta del Sol en andere pleinen in Spanje ging door, maar net als bij Occupy Wall Street-kampen in de VS werden ze uiteindelijk opgebroken. De organisatie ging echter door met themagerichte werkgroepen en buurtvergaderingen. Eén M-15-werkgroep besloot Rodrigo Rato aan te klagen, rekruteerde pro bono-advocaten en identificeerde meer dan vijftig aanklagers, mensen die vonden dat ze persoonlijk waren opgelicht door Bankia. Hoewel de advocaten vrijwilligers waren, kost een enorme rechtszaak geld. Daarom wendde deze beweging, gedreven door sociale media, zich tot ‘crowdfunding’, waarbij de massa’s aanhangers van hun beweging kleine donaties kregen. Binnen een dag haalden ze ruim 50 dollar op. De rechtszaak werd in juni van dit jaar ingediend.
Olmo Galvez is een andere M-15-organisator die ik in Madrid heb ontmoet. Galvez, een jonge zakenman met ervaring over de hele wereld, werd geprofileerd in het tijdschrift Time toen ze “The Protester” verkozen tot Persoon van het Jaar. Rato's vermeende fraude bij Bankia betrof de verkoop van 'preferente aandelen' van Bankia aan gewone rekeninghouders, zogenaamde particuliere beleggers, aangezien ervaren beleggers deze niet kochten. Galvez legde uit: 'Ze verkochten het aan mensen; sommigen konden niet lezen, velen waren bejaard. Dat was een groot schandaal dat niet in de media kwam.” Sommigen die in het plan van Bankia investeerden, moesten het contract met een vingerafdruk ondertekenen, omdat ze niet konden schrijven, noch konden lezen, laat staan begrijpen, waar ze hun spaargeld in stopten.
Deze week marcheerden duizenden mijnwerkers naar Madrid, sommigen liepen 240 kilometer van Asturië, aan de Spaanse noordkust. Toen de mijnwerkers dinsdagavond in Madrid aankwamen, scandeerden ze volgens de onlinepublicatie ElDiario.es “somos el 99 procent” (“wij zijn de 99 procent”) en werden ze begroet als helden. Woensdagochtend maakte premier Mariano Rajoy van de rechtse Partido Popular zijn laatste uitspraak over bezuinigingsmaatregelen: een verhoging van de omzetbelasting, verlagingen van de loonkosten in de publieke sector en het verkorten van de periode van werkloosheidssteun tot zes maanden.
Terwijl Rajoy zijn aankondiging in het parlement deed, gingen de mijnwerkers de straat op, vergezeld door duizenden gewone burgers, die allemaal eisten dat de bezuinigingen door de overheid zouden worden stopgezet. De demonstranten werden opgewacht door de oproerpolitie, die met rubber beklede stalen kogels en traangas op hen afvuurde. Sommige demonstranten kwamen terug met salvo's van vuurwerk en andere projectielen, en in het daaropvolgende gevecht raakten minstens 76 gewonden en acht gearresteerd.
Stephane Grueso vat de beweging samen: “Wij zijn geen partij. Wij zijn geen vakbond. Wij zijn geen vereniging. Wij zijn mensen. We willen corruptie uit het openbare leven verbannen... nu, vandaag begint het misschien te gebeuren.'
Denis Moynihan heeft onderzoek bijgedragen aan deze column.
Amy Goodman is de presentator van ‘Democracy Now!’, een dagelijks internationaal tv-/radionieuwsuur dat wordt uitgezonden op meer dan 1,000 stations in Noord-Amerika. Zij is de auteur van ‘Breaking the Sound Barrier’, onlangs verschenen in paperback en nu een bestseller in de New York Times.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren