Op de laatste top van de Europese staatshoofden eind juni in Brussel was het hoofdthema de jeugdwerkloosheid, die nu 23% van de Europese jongeren heeft bereikt (hoewel deze in Spanje 41% bedraagt). Vorig jaar bracht de Internationale Arbeidsorganisatie een dramatisch rapport uit over 'Global Employment Trends for Youth 2012', waarin zij sprak over een “verloren generatie”. Volgens prognoses zal de generatie die momenteel de markt wil betreden met pensioen gaan met een pensioen van slechts 480 euro – als ze er daadwerkelijk in slaagt de markt te betreden – dankzij tijdelijke banen zonder sociale premies.
Na lange discussies besloten de Europese leiders zes miljard dollar aan Europees geld uit te trekken om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Na een veel kortere discussie besloten ze tot 6 miljard dollar uit te trekken ter ondersteuning van de Europese banken. Dit komt bovenop de opvallende subsidies die al zijn ontvangen: alleen al de Europese Centrale Bank heeft tegen nominale kosten duizend miljard dollar aan de banken gegeven.
Alle inspanningen om een Europees banksysteem onder een centrale toezichthouder te creëren staan nu opgeschort tot de Duitse verkiezingen in september. Zoals een lid van de Duitse delegatie op de top van juni zei: “We weten heel goed wat we moeten doen: de financiële markten kalmeren. Maar we worden niet gekozen door de financiële markten, we worden gekozen door Duitse burgers” (IHT, 28 juni 2013). En natuurlijk is er geen poging gedaan om aan de Duitse burgers uit te leggen waarom het in hun belang is om economische solidariteit te tonen met de meest kwetsbare landen van Europa. Democratie, zoals die vandaag de dag wordt begrepen, is gebaseerd op leiders die de gevoelens van het volk volgen, en niet op leiders die hun plicht voelen om hun kiezers naar een wereld van visie en uitdagingen te duwen.
De top moest ook de chantage van de Britse premier David Cameron aanvaarden: óf je handhaaft de subsidies die toenmalig premier Margaret Thatcher in 1973 kreeg, toen je erop aandrong dat we ons bij Europa zouden voegen (waardoor Groot-Brittannië een netto-ontvanger van Europees geld wordt), Anders blokkeren we de Europese begroting. Dit komt omdat het anti-Europese electoraat in Groot-Brittannië groeit en Cameron het zich niet kon veroorloven zwak over te komen. Maar Cameron was een van de sterkste voorstanders van de subsidie aan de banken, en geen wonder: het financiële systeem is nu goed voor 10% van het Britse bruto binnenlands product (bbp)!
Het is een zeer merkwaardige situatie, waarin Europa niet alleen enkele honderden miljarden dollars heeft uitgegeven voor zijn banken, maar zelfs het Internationale Monetaire Fonds (waarvan de Verenigde Staten het controlerende lid zijn) heeft uitgenodigd om zich bij de Europese instellingen aan te sluiten en de Europese crisis te beheersen. En in een ongekend teken van onafhankelijkheid en verzet tegen de Verenigde Staten heeft Europa de Amerikaanse oproepen tot het terugdringen van de bezuinigingen en het starten van een groeibeleid afgewezen, zoals Washington en Tokio tot nu toe hebben gedaan, met bewezen succes. Niettemin is wat de drie machtigste spelers in het Westen (Verenigde Staten, Europa en Japan) gemeen hebben hun onvermogen – en onwil – om banken onder controle te brengen en te reageren op hun reeks misdaden.
Centrale bankiers uit de hele wereld sluiten zich aan bij de Bank voor Internationale Betalingen (BIS), gevestigd in Bazel. Nu is het Bazels Comité voor Bankentoezicht met een voorstel gekomen dat de relatie tussen het kapitaal van de banken en de omvang van de financiële transacties die zij zich kunnen veroorloven, zou versterken. Eén van de indicatoren van het voorstel stelt vast dat banken kapitaal van hoge kwaliteit, zoals aandelen of ingehouden winsten, ter hoogte van 7 procent van hun leningen en activa moeten aanhouden, en dat van de grootste banken mogelijk meer dan 9 procent moet worden aangehouden.
Dit is niet bepaald een revolutionair voorstel en is door veel analisten en toezichthouders als onvoldoende bekritiseerd. Dit wordt bevestigd door het feit dat de Amerikaanse Federal Reserve schat dat tussen de 90 en 95 procent van de banken met activa van minder dan 10 miljard dollar deze parameters al respecteert. Welnu, zelfs dit flauwe voorstel werd met veel protest ontvangen van veel banken, die beweerden dat ze grote moeite zouden hebben om kapitaal aan te trekken. Onder de oude kapitalistische economie zou geen enkele onderneming draaien zonder kapitaal dat voldoende was om aan haar behoeften te voldoen. Tegenwoordig hebben we een nieuwe tak van de economie, die zonder kapitaal wil functioneren en van de staat verwacht dat hij haar te hulp schiet als er iets misgaat. Laten we dus even kort kijken naar hoe vaak dingen fout gingen zonder dat er ooit iemand in de gevangenis belandde.
Op 28 april 2002 won de toenmalige procureur-generaal van New York, Eliot Spitzer, namens de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) een rechtszaak waarin tien Amerikaanse banken werden veroordeeld tot het betalen van 10 miljard dollar aan compensatie en boetes vanwege frauduleuze activiteiten. Een jaar later ontdekte de SEC dat 1.4 van de 13 willekeurig onderzochte financiële instellingen zich schuldig hadden gemaakt aan fraude. In 15 ging Goldman Sachs akkoord met een boete van 2010 miljoen dollar om een proces wegens fraude te voorkomen. In juli vorig jaar presenteerde de Amerikaanse Senaat een 550 pagina’s tellend rapport over de Britse bank HSBC, de grootste van Europa. Door de jaren heen heeft het drugsdealers en criminelen geholpen illegaal geld te recyclen. De bank stuurde bijvoorbeeld 335 miljard dollar aan contant geld per auto of vliegtuig van de rekeningen van Mexicaanse drugsdealers naar haar filiaal in New York. De boete bedroeg 60 miljard dollar. In november 1.9 kreeg SAC Capital een boete van 2012 miljoen dollar, en in dezelfde maand kreeg de tweede Britse bank, Standard Chartered, een boete van 600 miljoen dollar. In februari van dit jaar maakte Barclays Bank bekend dat zij 667 miljard euro opzij had gezet om boetes te riskeren voor “illegale transacties” (de bank loopt nu een onderzoek wegens een zeer dubieuze kapitaalverhoging van 1.165 miljard euro in 8.4). En in maart van dit jaar accepteerde Citigroup een boete van 2008 miljoen dollar voor het ‘verkopen van op rommel gebaseerde beleggingen aan nietsvermoedende klanten’. Dit zijn slechts enkele van de meest luidruchtige zaken, en er zijn er nog veel meer, waarbij zelfs de Japanse bank Nomura betrokken is.
We weten allemaal dat de crisis waarin we ons bevinden (die voor de optimisten in 2020 zal eindigen en voor de pessimisten in 2025) in de Verenigde Staten is ontstaan door de tien grootste banken die besloten om derivaten te verkopen op basis van rommel en gecertificeerde door de ratingbureaus Standard & Poor's en Moody's. Amerikaanse belastingbetalers “doneerden” 10 miljoen dollar aan de banken, terwijl de Britten hetzelfde deden voor HSBC, Royal Bank of Scotland, Barclays Bank en Northern Rock.
Terwijl deze financiële ramp plaatsvond, betaalden de ‘Big Five’ (Goldman Sachs, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Lehman Brothers en Bearn Sterns) hun leidinggevenden tussen 3 en 2003 2007 miljard dollar. En in 2008 ontvingen zij 20 miljard dollar aan bonussen terwijl hun banken 42 miljard dollar verloren.
Dit alles werd gecertificeerd door Standard & Poor's en Moody's, die 75% van de wereldmarkt beheersen. Nu is Standard & Poor's verzocht om 500 miljoen dollar te betalen. Maar hoe zit het met de miljoenen mensen die hun baan hebben verloren? De miljoenen jonge mensen die geen toekomst in hun leven zien? Het is het oude verhaal: als je brood steelt, ga je de gevangenis in, maar als je miljoenen steelt, zal er niets met je gebeuren... en als je miljoenen steelt bij een bank, nog minder reden om je zorgen te maken.
Ondertussen, terug aan de toptafel, is de prioriteit om te overleven het verdelen van het geld van de belastingbetalers, ook al praat iedereen over de jeugdwerkloosheid. Het gaat er tenslotte om dat we allemaal herkozen moeten worden...
*Roberto Savio, oprichter en emeritus-president van persbureau Inter Press Service (IPS) en uitgever van Other News.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren