Mosul, de op een na grootste stad van Irak en het laatste grote bolwerk van Islamitische Staat in het land, staat bijna onder controle van de Iraakse regering.
De Islamitische Staat, of ISIS, heeft de stad sinds juni 2014 bezet. Nu is, met de hulp van de Amerikaanse luchtmacht, het hele oostelijke deel van de stad heroverd en is ongeveer 33 procent van Mosul in handen van de Iraakse regering. ISIS is “helemaal omsingeld”, aldus functionarissen van de westerse coalitie.
Maar wat er in Mosul gebeurt, zou net zo gemakkelijk ‘bloedbad’ kunnen worden genoemd als ‘bevrijding’. En de woordkeuze en focus zijn leerzaam.
Noem het geen Aleppo
Vergelijk het met de koortsachtige westerse berichtgeving over de belegering van het door rebellen bezette Aleppo door Russische en Syrische regeringstroepen.
Nog maar drie maanden geleden, aan de vooravond van de val van Aleppo door het Syrische regime, werd de... New York Times verklaarde dat de Syrische leider Bashar al-Assad, de Russische president Vladimir Poetin en Iran “de vernietigers van Aleppo” waren, en hekelde de slachting van burgers en de intense beschietingen van woonwijken. Er was weinig discussie over de rebellen, waarvan er vele op enig moment tijdens het conflict Amerikaanse financiering of wapens hadden ontvangen – en die zich bijna allemaal schuldig hadden gemaakt aan ernstige schendingen van hun eigen mensenrechten.
De Times heeft de volledige verantwoordelijkheid voor de ramp overgedragen aan de Syrische regering, die volgens haar “de eisen van vreedzame demonstranten had genegeerd en een angstaanjagende oorlog had ontketend.” Het is niet verrassend dat dat standpunt een imitatie was van dat van de Amerikaanse regering. (De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Samantha Power, vergeleek de val van Aleppo zelfs met de Rwandese genocide en het bloedbad in Srebrenica.)
Als de hyperbool wordt ontdaan, zal de Times was niet verkeerd. De bevolking van Aleppo was onderworpen aan een brutale belegering door het Syrische leger en zijn geallieerde milities. Vatbommen hadden de stad jarenlang verwoest, waarbij vooral de civiele infrastructuur werd verwoest moskeeën, ziekenhuizen en scholen. De humanitaire toegang tot de oostelijke helft van de stad werd bemoeilijkt door controleposten en aanvallen van het regime.
In februari 2015 heeft de Syrische regering heeft de verantwoordelijke VN-functionarissen uitgezet voor het coördineren van humanitaire toegang, terwijl beide Amnesty International en Human Rights Watch veroordeelde de belegering van Aleppo als een misdaad tegen de menselijkheid.
Ondertussen opereerde het Syrische regime in de door de regering gecontroleerde gebieden van Aleppo zoals een politiestaat gewoonlijk doet: door andersdenkenden te arresteren en te martelen. Het rapport dat is vrijgegeven door de VN-Mensenrechtenraad op 1 maart maakt duidelijk dat het Syrische regime zich schuldig maakt aan gruwelijke misdaden in Aleppo, waaronder standrechtelijke executies en het gebruik van chemische wapens.
En hoewel het grove nalatigheid is van de westerse pers om de misdaden van door de VS gesteunde rebellen volledig te negeren, is er voldoende rechtvaardiging om zich onevenredig te concentreren op de misdaden van de Syrische regering en hun Russische achterban, die over een onevenredig groot deel van de vuurkracht beschikken en daarom over het grootste potentieel om in een oogwenk verwoesting te ontketenen.
In Irak lijkt de val van Mosul opmerkelijk veel op de val van Aleppo – maar dan zonder dezelfde soort westerse veroordeling.
Marteling en moord in Mosul
Het voor de hand liggende onderscheid tussen de twee veldslagen is dat Oost-Aleppo werd bezet door rebellen die door de VS en de Golf worden gesteund, terwijl de universeel verachte Islamitische Staat Mosul bezet.
Er bestaat geen morele gelijkwaardigheid tussen de twee, maar we doen er goed aan te bedenken dat het leven in Aleppo onder het bewind van extremistische groeperingen als Ahrar al-Sham, Jahabat al Nusra en Nour al-Din al-Zenki ook niet prettig was. . Deze groepen zich bezighouden en blijven bezighouden met wijdverbreide mensenrechtenschendingen, religieuze minderheden vervolgen en draconische wetten ten uitvoer leggen.
Niet alle rebellengroepen in Aleppo waren hardline-reactionairen, en zelfs als ze dat wel waren, zou dat nauwelijks een excuus zijn voor de Syrische en Russische belegering en slachting. Op dezelfde manier rechtvaardigt de bezetting van Mosul door Islamitische Staat niet de grootschalige vernietiging van delen van de stad door de Amerikaanse luchtmacht. Het rechtvaardigt evenmin de misbruiken door de door de VS gesteunde Iraakse regering en haar geallieerde milities.
De strijd om Mosul begon medio oktober 2016 serieus, toen Koerdische en sjiitische milities de opdracht kregen dorpen rondom de stad terug te veroveren, terwijl Iraakse troepen Mosul zelf binnentrokken, terwijl de door de VS geleide coalitie steun verleende vanuit de lucht.
Een aantal van deze sjiitische milities, waaronder de Badr Brigades en de Hezbollah Brigades, hadden eerder op de vlucht geslagen burgers gearresteerd, gemarteld en verdwenen tijdens de belegeringen van Tikrit en Fallujah. De Iraakse regering heeft een soortgelijke staat van dienst op het gebied van wreedheid, om maar te zwijgen van het Amerikaanse leger – dat onlangs Fallujah, de ‘stad van de moskeeën’, twee keer in een stad van puin had veranderd.
Toen Iraakse strijdkrachten en geallieerde milities de buitenwijken van Mosul begonnen te heroveren, begonnen ze de burgers die onder hun controle kwamen te misbruiken.
Tot niemands verbazing voerden militiestrijders actie “wraakaanvallen” tegen vermoedelijke collaborateurs. Maar de misstanden door het Iraakse leger zijn ongetwijfeld erger. Video's tonen Iraakse strijdkrachten het martelen van jonge jongens met hamers en ze overreden met tanks. Het Iraakse leger voerde dit uit samenvatting uitvoeringen van beide gevangengenomen militanten van Islamitische Staat en burgers in dorpen rondom Mosul. Deze schendingen gingen door tot ver in het offensief. Sinds eind januari verschijnen er afbeeldingen en video's van Irakezen strijdkrachten die gevangenen martelen en executeren werden nog steeds vrijgelaten.
Misdaden uit de lucht
Zoals in elk modern conflict zijn misdaden gepleegd door grondtroepen bijzonder verontrustend vanwege hun zichtbaarheid en hun ronduit onmenselijkheid, maar de ergste misdaden komen uit de lucht. Het Iraakse leger en hun geallieerde milities zijn inderdaad wreed, maar ze zijn geen partij voor de barbarij van de Amerikaanse luchtmacht.
De tol van de luchtaanvallen van de coalitie nam dramatisch toe toen Iraakse en geallieerde troepen de omliggende dorpen hadden heroverd en de dichtbevolkte stad vanuit het oosten begonnen binnen te vallen. Begin januari had het Iraakse leger Oost-Mosul heroverd, met “aanzienlijke humanitaire kosten voor de burgers”, meldt de site AirWars.org voor het volgen van slachtoffers. Amerikaanse luchtaanvallen in Mosul steeg in januari met 33 procent, zo wordt berekend, en “een recordaantal burgers werd gedood”, inclusief hele gezinnen.
Eind januari telde de VN 1,096 mensen die tijdens het offensief waren omgekomen, waarvan de helft burgers. Die tol is de afgelopen dagen alleen maar blijven stijgen nu het Iraakse leger naar het westen oprukt.
Net als in Aleppo zijn civiele gebouwen zoals ziekenhuizen en moskeeën het doelwit geweest van Amerikaanse aanvallen. Bij één incident werd het Nineveh Media Center – het belangrijkste nieuwscentrum van Mosul – getroffen, waarbij naar schatting vijftig burgers omkwamen. Activisten beweerden het centrum was het doelwit vanwege de publicatie van ISIS-propaganda, wat toch een verontrustende en gewelddadige aanval op de persvrijheid zou zijn. Elders beschoten en beschoten Amerikaanse Apache-helikopters, samen met Iraakse grondtroepen, gebouwen in de wijk Dawasa, waarbij 130 burgers omkwamen.
Witte fosfor, een chemisch wapen dat menselijk vlees tot op het bot kan verbranden, is ook gebruikt door coalitietroepen in de stad.
Er wordt geschat dat de coalitie tot 370 Iraakse burgers, inclusief tientallen kinderen, alleen al in de eerste week van maart. In de woorden van een inwoner van Mosul: ‘Nu voelt het alsof de coalitie meer mensen vermoordt’ dan ISIS.
Internationaal recht
De Verenigde Naties hebben dit routinematig uitgesproken "diepe bezorgdheid" dat de luchtaanvallen van de coalitie gericht waren op de civiele infrastructuur in Mosul. Om de zaken nog ingewikkelder te maken, raken de brandstof, het voedsel en het water snel op. De VN en andere humanitaire organisaties leggen de schuld volledig bij de door de VS opgelegde drie maanden durende belegering, waardoor alle aanvoerlijnen naar de stad werden afgesloten. Essentiële voedselproducten zijn dat wel “vrijwel onhaalbaar” voor veel inwoners van Mosul is de New York Times rapporten.
Excuses voor de slachting zijn er in overvloed, en ze zijn zowel volkomen bekend als niet overtuigend.
Het standaardantwoord is dat Islamitische Staat niet heeft toegestaan dat burgers Mosul verlaten en hen in plaats daarvan gebruikt als “menselijke schilden.” Dit is waarschijnlijk waar – maar volgens de VN-Mensenrechtenraad was dit ook het geval in het door de rebellen bezette Aleppo. Dit weerhield de redactie van de New York Times van het veroordelen van de Russische luchtaanvallen die de stad verwoestten.
In feite zal het bombarderen van dichtbevolkte steden waar dan ook gegarandeerd burgers doden. De VS en hun coalitiepartners weten dit. Ze geloven simpelweg niet dat die burgers er genoeg toe doen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken verwerpt elke vergelijking met Aleppo, zei een woordvoerder uit het Obama-tijdperk, aangezien “je in Mosul een hele coalitie hebt van zo’n 66 landen die maandenlang plannen hebben gemaakt” met “de enorme steun en legitimiteit van de internationale gemeenschap.”
Deze verklaring is absurd. Oorlogsmisdaden worden niet goedgekeurd als meer landen eraan deelnemen.
En het gebruik van het woord ‘legitimiteit’, dat precies geen juridische betekenis heeft, is bedoeld om de aandacht af te leiden van het feit dat de Russische interventie in Aleppo ook legaal was onder het internationaal recht – niet minder dan die van Washington in Irak, aangezien beide landen de de respectieve regimes waarvoor ze strijden. De wettigheid van de interventie ontslaat iemand echter niet van de verplichtingen die het internationaal humanitair recht in de loop van de interventie oplegt.
Het laatste toevluchtsoord van de schurk
Uiteindelijk leiden alle pogingen om het beleg van Mosul te onderscheiden van het beleg van Aleppo tot het laatste toevluchtsoord van de schurk: het is acceptabel als we het doen. Het is geen verrassing dat westerse pratende hoofden beweren dat ze veel geven om een bloedbad gepleegd door een rivaliserende macht, waar we sowieso niet veel aan kunnen doen, terwijl ze een ander bloedbad dat door Amerikaanse handen is uitgevoerd, negeren of steunen.
Bovendien dreigt wat er in Mosul gebeurt herhaald te worden. President Trump heeft de frequentie van drone-bombardementen en Amerikaanse aanvallen al verhoogd – een teken dat hij nog minder zorgen koestert voor het burgerleven dan president Obama. De VS hebben onlangs aangekondigd dat ze er nog een zullen inzetten 400 troepen naar Syrië om te helpen in de strijd om Raqqa, Syrië.
Bovenal is er weinig bewijs dat het verwijderen van Islamitische Staat uit Mosul door het beschieten en bombarderen van dichtbevolkte burgerbuurten tot blijvende stabiliteit zal leiden. Zodra de VS een stad, direct of indirect, vernietigt, roept het het soort chaos en wrok op dat garandeert dat het binnenkort opnieuw militair zal moeten ingrijpen. zijn nieuw gebouwde klant te beschermen.
Wat gebeurt er na Mosul? Kijk naar Fallujah, waar de minachting voor zowel de Iraakse regering als de VS hoog oploopt in de nasleep van meerdere coalitiecampagnes. Wat gebeurt er na Raqqa? Kijk naar Damascus, waar het aantal zelfmoordaanslagen is toegenomen na de “nederlaag” van de rebellen in Aleppo.
Veel Irakezen die in Mosul wonen zullen blij zijn dat ze vrij zijn van Islamitische Staat, maar velen zullen ook rouwen om het verlies van hun familieleden. En als de geschiedenis een leidraad is, zullen ze de Amerikaanse bezetter en zijn cliëntregering in Bagdad de schuld geven.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren