Hernám Vestur-Papúa fær litla athygli í Bretlandi. Þetta er ekki að litlu leyti vegna banns Indónesíu við erlendum blaðamönnum og banna samfélagshreyfingum Vestur-Papúa sem reyna að tjá sig á alþjóðavettvangi. Hins vegar hefur Vestur-Papúa ekki verið gleymt af alþjóðlegum fyrirtækjum, þar á meðal fyrirtækjum frá Bretlandi. Fyrir þá veitir hrottalegt hernám Indónesíu á Vestur-Papúa ábatasama möguleika til hagnaðar.

Námufyrirtæki nýta gríðarlega auð jarðefna landsins, með öryggi fyrir starfsemi þeirra sem indónesíski herinn veitir. Alþjóðleg vopnafyrirtæki hagnast á því að selja Indónesíu vopnin sem hún þarf til að viðhalda hernáminu. Breska ríkisstjórnin, sem veitir indónesískum lögregluliðum fjárhagslegan stuðning og þjálfun, er einnig samsek í kúguninni á Vestur-Papúa.

Vestur-Papúar hafa hvatt fólk í Bretlandi til að hjálpa til við að stöðva það sem þeir lýsa sem hinu þögla þjóðarmorði á Vestur-Papúa.

Yfir hálfrar aldar hernám

Vestur-Papúa hefur verið hernumið af Indónesíu síðan á sjöunda áratugnum, þegar bandarísk stjórnvöld höfðu áhuga á að opna skóga landsins og jarðefnaauð fyrir bandarísk fyrirtæki, steig inn til að styðja innrás Indónesíu. Síðan þá hefur Indónesía bælt sjálfstæðishreyfingar, bannað að draga upp vestur-Papúan fána og marga staðbundna hefðbundna siði, átt í samráði við alþjóðleg fyrirtæki til að nýta timbur og steinefni og framkvæmt nauðganir, fjöldamorð og morð.

The Ókeypis Vestur-Papúa herferð segir:

„Yfir 500,000 óbreyttir borgarar hafa verið drepnir í þjóðarmorði á frumbyggjum. Þúsundum til viðbótar hefur verið nauðgað, pyntað, fangelsað eða „horfið“ eftir að hafa verið í haldi. Grundvallar mannréttindum eins og málfrelsi er hafnað og Papúar búa við stöðugt ástand ótta og ógnar."

Emil, kona um tvítugt, var ein af fjörutíu og þremur sem flúðu frá Vestur-Papúa árið 2006 á sviksamlegri ferð á kanó. Hún var þá aðeins sextán ára. Við fórum með henni og nokkrum af öðrum flóttamönnum í Ástralíu á 72 km „Walk for West Papua“. 72km er fjarlægðin milli ástralsks yfirráðasvæðis og Vestur-Papúa. Aðgerðarsinnarnir ræddu við samfélög á leiðinni um baráttu Vestur-Papúa. Hópurinn var fyrstu vestur-Papúa-flóttamennirnir sem komu að ströndum Ástralíu með báti. Emil ræddi um aktívisma fjölskyldu sinnar.

„Árið 1988, á meðan Suharto [stjórn Indónesíuforseta] stóð, dró frændi minn vestur-Papúan fána upp á almenningsleikvangi. Þeir fangelsuðu hann í yfir tuttugu ár og hann lést í fangelsi. Eftir að frændi minn lést byrjaði bróðir minn að vekja athygli á Vestur-Papúa. Hann var sendur í fangelsi þrisvar eða fjórum sinnum. Foreldrar mínir voru hræddir um okkur börnin vegna þess að við vorum skotmörk. Í hvert skipti sem við fórum í skólann var fylgst með okkur. Ég kom heim úr skólanum einn daginn og foreldrar mínir sögðu „þú verður að fara með bróður þínum til Ástralíu“.

Hópurinn lagði af stað í næturmyrkri á heimagerðum trékanó með tveimur vélum. Dauðhræddur skildi Emil eftir sig foreldra sína og fimm önnur systkini.

Ungur maður að nafni Kugi tók einnig ákvörðun um að fara yfir: „Ef ég hefði verið áfram hefði ég verið í ungmennahreyfingunni og verið veiddur af hernum. Ég vildi betra líf fyrir sjálfan mig og fyrir ungu kynslóðir Papúa. Ég tók bróður minn, sem þá var tíu ára. Þetta var erfið ákvörðun."

Ferðin hefði átt að taka sex klukkustundir en tók þá sex daga. Þau höfðu engin aukaföt og varla mat eða vatn. Emil útskýrði um ferðina:

„Nóttina sem við fórum var þrumuveður. Vél bátsins bilaði. Bróðir minn var með áttavita en það hjálpaði ekki mikið. Við fylgdumst með stjörnunum og tunglinu - hvernig foreldrar okkar kenndu okkur - og við vonuðum. Ég hélt að við myndum ekki ná því. Á sjötta degi sáum við smá punkt langt í burtu. Punkturinn varð stærri. Það var Cape York í Queensland. Tvö hundruð metrum frá ströndinni ákváðu nokkrir úr hópnum að synda til lands. Á þeim tíma vissum við ekki að það væri hættulegt vegna hákarla og krókódíla. Þegar við komum til Ástralíu höfðum við ekki borðað í sex daga.“

Á ströndinni vörpuðu þeir upp borða sem sagði „Bjarga Vestur-Papúa frá þjóðarmorði. Eitt fólk, ein sál“. Daginn eftir fóru þyrlur, myndavélar og fréttamenn tollgæslunnar í hring um þá, fengu síðan mat og voru fluttir á sjúkrahús. Ástralski flugherinn flutti þá til Jólaeyju og voru menn úr hópnum settir í fangageymslu.

Eftir þrjá mánuði fengu þeir verndarvegabréfsáritun – sem þýðir að þeir gætu unnið og farið í skóla – og hópurinn kaus að flytja til Melbourne. Rúmum átta árum síðar fékk Emil ríkisborgararétt.

Hið þögla þjóðarmorð heldur áfram í dag

Alþjóðlegir almennir fjölmiðlar hafa að mestu gleymt hernámi Vestur-Papúa. Við þetta bætist sú staðreynd að blaðamönnum og mannréttindasamtökum er neitað um inngöngu, sem þýðir að indónesíska ríkið getur framkvæmt aðskilnaðarstefnuna með öllu refsileysi.

„Hið þögla þjóðarmorð er enn að gerast,“ útskýrði Kugi. „Nýlega var frændi vinar, sem var í ungliðahreyfingunni, stunginn og síðan keyrður á bíl. Maður veit aldrei hvort keyrt verður á einhvern úti á götu. Lögreglan reynir að láta þetta líta út eins og slys.“ Aðgerðarsinnarnir útskýrðu að morð af þessu tagi rati aldrei í staðbundnar fréttir á Vestur-Papúa, sem er undir stjórn indónesíska ríkisins.

„Lífið nú á dögum er þó allt öðruvísi,“ hélt Kugi áfram. „Þegar við sluppum afhjúpuðu fréttirnar ástandið og heimurinn fór að fylgjast með. Í dag eru til snjallsímar og með einum smelli er hægt að setja inn fréttirnar. Nú mun lögreglan oft ekki lemja þig á almannafæri. Þeir fara með þig einhvers staðar þar sem enginn er að horfa. Lögreglan og herinn afhjúpa sig oft ekki opinberlega eins og áður: þeir þykjast vera heimamenn og klæðast ekki einkennisbúningum.

Kugi gaf annað dæmi um hið þögla þjóðarmorð:

„Árið 2004 var áberandi mannréttindafrömuðurinn í Indónesíu, Munil Thalib eitrað on flugvél frá Hollandi til Indónesíu. Sérhver opinber persóna sem talar um frelsishreyfingar þarf að vera mjög varkár hvað þeir eru að borða eða drekka. Okkur er líka ráðlagt af foreldrum okkar að fara varlega með hverjum við umgengjum.“

Það eru enn mótmæli á götum úti, þó okkur sé sagt að lögreglan hafi sett svo mörg skilyrði að erfitt sé að fá leyfi fyrir mótmælum. Það er enn ólöglegt að halda á Vestur-Papúan Morning Star fánanum. „Papúbúar eru hræddir og kvíðin,“ útskýrði Amos, sem kom líka í kanó. „Fólk mótmælir en lögreglan ögrar þeim. Leyniþjónustumenn [umboðsmenn ögra] taka þátt í mótmælunum og ögra lögreglunni og svo handtekur lögreglan fólk.“

Papúar á bak við rimla kemur fram að fólk sem sækir mótmæli eða flaggar Morgunstjörnufánanum sé oft ákært fyrir landráð. „Ef þeir verða fundnir sekir eiga þeir yfir höfði sér allt að tuttugu ára fangelsisdóm eða lífstíðarfangelsi. Margar kvartanir hafa verið lagðar fram vegna pyntinga og illrar meðferðar á pólitískum föngum og skorts á aðgangi þeirra að fullnægjandi læknismeðferð.“

Samkvæmt Mannréttindavaktin: „Allt árið 2016 handtók indónesíska lögreglan meira en 3,900 friðsama mótmælendur á Papúa meðan á mótmælum stóð, meðal annars vegna stuðnings við sjálfstæði Papúa.

Indónesíska ríkið heldur áfram að reyna að uppræta vestur-Papúan menningu. „Þú getur ekki klæðst vestur-Papúa stuttermabolum, hefðbundnum fötum eða skartgripum á götum úti,“ sagði Erwin, sem kom sjálfstætt til Ástralíu sem nemandi. „Þeir munu segja að þú sért á móti „samþættingu“ Indónesíu.

Þrátt fyrir allt þetta var Kugi jákvæður: „Nú á dögum eru Papúar öruggari með að tjá tilfinningar sínar. Áður en þeir höfðu það á tilfinningunni að þeir væru einskis virði. Þetta var eins og vírus á Vestur-Papúa. Okkur var alltaf sagt að líf okkar gæti ekki orðið betra og að það væru engin tækifæri fyrir okkur. En það eru nú ekki svo margir sem hugsa svona."

Fyrirtæki ræna Vestur-Papúa

Auðvitað er hernám Indónesíu á Vestur-Papúa beintengd hagsmunum fyrirtækja. Bandaríska fyrirtækið Freeport-McMoRan rekur Grasberg námuna á Papúa - stærsta gullnáma og þriðja stærsta koparnáma í heimi. Þriðji stærsti hluthafi Freeport, Carl Icahn, er það Sérstakur ráðgjafi Donald Trump.

Samkvæmt Ókeypis West Papua herferð:

„Freeport er stærsti skattgreiðandi Indónesíu og græðir milljarða dollara fyrir indónesísk stjórnvöld á hverju ári. Freeport greiðir að sögn indónesíska hernum um 3 milljónir bandaríkjadala á hverju ári í „verndarfé“, sem tryggir að Vestur-Papúbúum á staðnum sé haldið frá svæðinu.

TIME segir að „Árið 2015 eitt og sér vann Freeport um 3.1 milljarða dollara af gulli og kopar hér. Að auki státar Papúa af timburauðlindum að verðmæti um 78 milljarða dollara.

Amos útskýrði söguna á bak við námuvinnslu Freeport í Vestur-Papúa: „A samningur var undirritaður fyrir Freeport til að starfa á Vestur-Papúa áður en við vorum jafnvel hluti af Indónesíu. Með hjálp Henry Kissinger, Freeport fékk réttinn til að ræna Vestur-Papúa. Kissinger varð síðar stjórnarmaður í Freeport.

Ástralsk-breska fyrirtækið Rio Tinto er með an vextir í Grasberg námunni í Freeport, sem veitir rétt til 40% af framleiðslu, yfir tilgreindum mörkum til 2021, og 40% af allri framleiðslu eftir 2021.

Á sama tíma heldur breska fyrirtækið BP áfram að hagnast á hernáminu í gegnum stórfellda fljótandi jarðgassvæði í Tangguh. Kugi sagði okkur: „Stærsta starfsemi BP í Suðaustur-Asíu er í Vestur-Papúa og samfélög Papúa eru einnig ýtt frá landi sínu fyrir pálmaolíu. Aceftir CorpWatch, frumbyggjasamfélag á Vestur-Papúa lagði fram kvörtun á sri Lanka fyrirtæki Goodhope Asia fyrir að taka yfir land þeirra til að búa til pálmaplantekru.

Bretar og Ástralir eru samsekir í hinu þögla þjóðarmorði

Koma flóttamannanna árið 2006 - og athygli fjölmiðla í kjölfarið á hernámi Vestur-Papúa - vakti reiði indónesískra stjórnvalda sem dró sendiherra sinn tímabundið frá Ástralíu. Hins vegar vildi Ástralía halda góðu sambandi við Indónesíu og John Howard, fyrrverandi forsætisráðherra, skrifaði undir samninginn Lombok Sáttmálans, sameiginlegur samningur við löndin tvö. Einn af skilmálum Lombok-sáttmálans er „afskiptaleysi af innri málefnum hvers annars“, sem þaggar í raun niður alla viðurkenningu Ástrala á þjóðarmorði Indónesíu á Vestur-Papúa. „Síðan þá hefur Ástralía ekki tekið við flóttamönnum frá Vestur-Papúa,“ sagði Amos okkur.

„Varnarmálaráðherra Ástralíu bað Indónesíu afsökunar á að hafa afhjúpað þjóðarmorðið á Vestur-Papúa,“ útskýrði Kugi. „Og nýlega í Ástralíu, einn af vinum mínum [Tyrone Gibb] veifaði Vestur-Papúa fánanum frá svölum ræðismannsskrifstofu Indónesíu. Tyrone var handtekinn heilum mánuði eftir aðgerð hans. „Indónesísk stjórnvöld þrýstu á Ástralíu að handtaka hann,“ sagði Kugi.

Ástralíu, Britain og Bandaríkin hafa mikið samráð við Indónesíu með þjálfun og fjármögnun Lögreglusveit hennar gegn hryðjuverkum, þekkt sem Detachment 88, sem pyntingar og dráp Papúa aðgerðasinnar. Indónesíska lögreglan er þjálfuð í Jakarta Center for Law Enforcement Cooperation, þar sem fjármögnun er einnig veitt af Bandaríkjunum, Ástralíu, Bretlandi, Danmörku, Kanada og Nýja Sjálandi og SÞ. Sum þessara landa taka einnig þátt í lögregluþjálfun.

Indónesískir hermenn eru þjálfaðir í Ástralsk háskólasvæði, sem kostaði ástralska þjóðina milljónir dollara. Ennfremur er Kopassus, sérsveit hersveitar Indónesíu, einnig þjálfuð í Ástralíu. Það eru fjölmargar skýrslur um Hrottaleiki Kopassus, þar á meðal pyntingar, limlestingar og afhöfðun Vestur-Papúa.

Samkvæmt alþjóðlegu friðarrannsóknastofnuninni í Stokkhólmi (SIPRI), útgjöld til hermála á heimsvísu var gríðarlegur 1.69 billjón dollara árið 2016. Hernaðarútgjöld Indónesíu hafa hækkað síðan 2013, samtals US $ 7.78 milljarðar árið 2016. Indónesía hefur mesti herstyrkur í Suðaustur-Asíu, og er í fjórtánda sæti í heiminum, hærra en flest Evrópulönd.

Auðvitað þýðir hernaðarlegri heimur mikinn hagnað fyrir fyrirtækin sem útvega vopnin eða byggja upp hernaðarmannvirki. Alþjóðleg vopnafyrirtæki eins og Raytheon, Thales, Boeing og Lockheed Martin hafa allir útvegað Indónesíu vopn.

Árið 2012, David Cameron, forsætisráðherra Bretlands heimsótti Jakarta. Með honum í för voru fulltrúar nokkurra vopnafyrirtækja, þar á meðal BAE Systems. Cameron fagnaði Indónesíu sem einni af „heimsins“mest hvetjandi lýðræðisríki“, og notaði heimsókn sína til að reyna að tryggja „meiri samvinnu milli herafla okkar og varnariðnaðar okkar til að veita Indónesíu alþjóðlega sérfræðiþekkingu um leið og hún nútímavæða hernaðarlega eign sína. Eftir heimsóknina hófu BAE kerfi samningaviðræður um sölu á Eurofighter Typhoons til Indónesíu.

Einnig áhugasamur um að hagnast á vopnanotkun nágranna sinna, árið 2016 Ástralsk stjórnvöld lagði áherslu á „mikilvægi þess að styðja Indónesíu þegar það nútímavæða varnarlið sitt,“ og undirritaði samstarfssamning um að þróa sprengjuþolið brynvarið farartæki.

Árið 2014 sögðu skýrslur að Indónesía væri annar stærsti innflytjandi breskra vopna, með sölu upp á 306 milljónir dala. Bara árið 2017 hefur breska ríkisstjórnin samþykkt fjölda vopnaútflutningsleyfi svo að bresk fyrirtæki geti útvegað Indónesíu vopn.

„Bretar ættu að hugsa sig tvisvar um að hjálpa Indónesíu og ættu ekki að veita leyfi fyrir vopnum,“ sagði Kugi. „Herinn stjórnar Indónesíu: Hæsta fólkið í ríkisstjórninni kemur frá hernum. Þeir nota vopn sín til að hræða fólk til að standa ekki gegn stjórnvöldum.“

Bretlandi reglulega hvetja Indónesískir embættismenn og hermenn til DSEI framlenging - stærsta vopnasýning í heimi - í Docklands í London. 1,600 sýnendur munu sýna vopn sín og mannfjöldastjórnunarbúnað í von um að stjórnvöld eins og Indónesía geri samninga við þá.

Kannski af ótta við framtíðarbann á vopnum, er Indónesía einnig að auka sinn eigin vopnaiðnað. „Í mörg ár höfðum við viðskiptabann; Við viljum ekki endurtaka söguna aftur,“ sagði Sjafrie Sjamsoeddin fyrrverandi varnarmálaráðherra sagði árið 2014. Indónesía mun kynna Indó vörn — eigin vopnasýning sem sýnir indónesísk vopnafyrirtæki — í DSEI í London.

Fyrirtæki eins og BAE og Thales, sem hafa áhuga á að selja fleiri vopn til Indónesíu, verða á DSEI í næstu viku. Emil var staðráðinn í því að hætta ætti DSEI vopnasýningunni:

„Ef Indónesía kaupir vopn hjá DSEI er búnaðurinn sem þeir kaupa ekki til að vernda borgara sína; í staðinn nota þeir það á eigin borgara. Hættu að þjálfa þá, hindra þá í að kaupa vopn. Þeir eru að drepa mæður okkar og dætur. Þeir koma til þorpa á nóttunni og skjóta fólk á heimilum sínum. Þeir taka fólk og þú sérð það aldrei aftur. Ef þú segir eitthvað eins og "Free West Papua" munu þeir koma og taka þig. Þeir fylgja þér hvert sem þú ferð. Stöðvaðu vopnasýninguna í London.“

Taktu þátt í mótmælunum gegn DSEI dagana 4.-11. september. Fara til stopthearmsfair.org.uk til að fá frekari upplýsingar.

Fylgdu Stop the Arms Fair @Stopthearmsfair #HættuDSEI

Eftir Eliza Egret og Tom Anderson frá Shoal Collective, nýstofnað samvinnufélag óháðra rithöfunda og vísindamanna, sem skrifa fyrir félagslegt réttlæti og heim handan kapítalismans.

---