Heimild: Foreign Policy in Focus
Þegar Joe Biden, kjörinn forseti, tekur við embætti 21. janúar mun hann standa frammi fyrir mjög dýrum vandamálum, allt frá því að bjarga COVID-19 hagkerfinu til að ná tökum á loftslagsbreytingum. Það verður ekki ódýrt að bólusetja yfir 300 milljónir manna og að glíma kolvetnisbundið hagkerfi Bandaríkjanna í átt að endurnýjanlegri orku mun fylgja háum verðmiða.
Einn staður til að finna eitthvað af þeim peningum væri að bregðast við tillögum Rússa, Kínverja og Sameinuðu þjóðanna (SÞ) um að afvopna geiminn og stefna á það sem verður dýrt – og óstöðugleika – vígbúnaðarkapphlaup um hið nýja háa land.
Hervæðing geimsins
Í desember síðastliðnum stofnaði bandaríska varnarmálaráðuneytið (DOD) geimsveitina, þó að mikil sókn til að auka viðveru hersins í geimnum nái aftur til Obama-stjórnarinnar.
Reyndar hefur geimurinn alltaf haft hernaðarlegt yfirbragð og ekkert land er háðara þeirri vídd en Bandaríkin. Sýndarský eftirlitsgervihnatta njósna um andstæðinga, tengja við samskipti og fylgjast með heræfingum og vopnaprófunum. Það var bandarískur Vela Hotel gervihnöttur sem náði Ísraelsmönnum og Suður-Afríkubúum í leynilegum tilraunum með kjarnaodd í suðurhluta Indlandshafs árið 1979.
Á meðan önnur lönd hafa svipaða vettvang í geimnum eru Bandaríkin eina landið með hernaðarviðveru um allan heim og það er í auknum mæli háð gervihnöttum til að efla her sinn. Slík gervitungl gera stjórnendum dróna kleift að kalla inn eldflaugaárásir úr hálfri veröld án þess að hætta lífi flugmanna.
Bandaríkin eru ekki eina landið með vopnaða dróna. Tyrkneskir og ísraelskir drónar sýndu virkni sína í nýlegu stríði milli Aserbaídsjan og Armeníu og fjöldi landa framleiða vopnaða dróna. En ekkert annað land heyja stríð í tugþúsundum kílómetra fjarlægð.
American drónar stalka andstæðingar í Afríku, Suður-Asíu og Miðausturlöndum flugu frá loftkældum kerrum í suðurhluta Nevada. „Það eru í raun aðeins Bandaríkin sem þurfa að stunda hernaðaraðgerðir hvar sem er í heiminum allan tímann gegn hverjum sem er,“ Brian Weeden hjá Secure World Federation sagði Scientific American í nóvembergrein tímaritsins, "Orbital Aggression: Hvernig komum við í veg fyrir stríð í geimnum?"
Samkvæmt DOD eru það Rússar og Kínverjar sem hafa tekið frumkvæði að því að hervæða geiminn, þó að mest af því séu fornar fréttir og mikið af því byggist meira á tilgátum en staðreyndum. Moskvu, Peking og Washington hafa lengi haft getu til að taka út gervihnött andstæðingsins og hafa sýnt það margsinnis. Það þarf enga mikla kunnáttu til að gera það. Gervitungl hafa almennt mjög fyrirsjáanlegan brautir og hraða. Stjörnueðlisfræðingur Laura Greco hjá Sambandi áhyggjufullra vísindamanna kallar þær „sitjandi endur“.
Gervihnettir hafa hins vegar getu til að stjórna. Reyndar var það nýleg fundur á milli rússnesks „skoðunar“ gervihnötts frá Cosmos og bandarísks njósnargervihnattar sem hóf nýjustu lotuna „Rússar eru að koma“! orðræðu frá Pentagon. Bandaríkjamenn sökuðu Cosmos um að hafa hugsanlega ógnað bandaríska gervihnöttnum með því að færa sig nærri honum, þó að margir óháðir áheyrnarfulltrúar yppti öxlum. „Það er það sem skoðunargervihnöttur gerir,“ segir Weeden. „Það er erfitt að sjá á þessum tímapunkti hvers vegna Bandaríkin eru að gera þetta stórmál.
„Star Wars“ anddyrið
Ein ástæða? Vegna þess að hristingur losar um þingveski.
Áætlað er að hernaðar- og borgaraleg geimáætlun Kína nemi 8.4 milljörðum dollara. Rússar eru tiltölulega 3 milljarðar dala. Aftur á móti er geimferðaáætlun Bandaríkjanna upp á 48 milljarða dollara og hækkar, og sú tala tekur ekki til leynilegra svartra fjárlagaliða eins og X-37B mannlaus geimflugvél.
DOD bendir á þá staðreynd að Kínverjar hafi hleypt af stokkunum fleiri gervihnöttum á síðasta ári en í Bandaríkjunum, en það endurspeglar þá staðreynd að Bandaríkin eru nú ráðandi í geimnum, bæði hernaðarlega og borgaralega. Önnur lönd - eins og Indland og Evrópusambandið - eru einfaldlega að reyna að ná sér á strik. Af 3,200 gervihnöttum í beinni sem nú eru á sporbraut, ráða Bandaríkin 1,327.
Rýmið er svo sannarlega nauðsynlegt fyrir nútímann. Gervihnöttar njósna ekki bara eða beina drónum. Þeir eru miðlægir í samskiptakerfum, bankastarfsemi, veðurspám og eftirliti með öllu frá loftslagsbreytingum til flekahreyfinga. Raunverulegt stríð í geimnum sem eyðilagði gervihnattakerfin myndi valda myrkvun um allan heim og líklega leiða til stríðs á jörðu niðri.
Þess vegna er svo mikilvægt að setjast niður með Rússlandi, Kína og SÞ og finna leið til að halda geimnum sem ríki fyrir frið, ekki stríð. Þó að það séu sáttmálar sem ná yfir vopnarými eru þeir dagsettir. Samningurinn um ytri geiminn frá 1967 kemur í veg fyrir að kjarnorkuvopnum sé beitt, en hann tekur ekki til vopna gegn gervihnatta- eða geimskot á jörðu niðri, eða hversu nálægt gervihnöttur þarf að komast gervihnött annars lands til að teljast ógn.
Árið 2008 og aftur árið 2014 lögðu Moskvu og Peking til tillögu um að koma í veg fyrir staðsetningu vopna í geimnum. Sáttmálans. Hingað til hafa Bandaríkin ekki svarað formlega og hafnað fjórar ályktanir sem allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna lagði til um að koma í veg fyrir hervæðingu geimsins. Það hafa átt sér stað óformlegar viðræður milli Rússa og Bandaríkjamanna, en síðustu þrjár bandarísku ríkisstjórnirnar hafa í meginatriðum gert það steinhætt alvarlegar umræður.
Auðvitað eiga Bandaríkin flest kortin eins og er, en það er skammsýn hugsun. Andstæðingar finna alltaf út hvernig á að sigrast á ókostum sínum. Bandaríkin voru fyrsta landið til að skjóta á loft gervihnattavopn árið 1959, en Rússar náðu því fjórum árum síðar. Kína eyðilagði eitt af gömlu gervitunglunum sínum árið 2007 og Indverjar halda því fram að þeir eigi slíkt vopn líka.
En það er mikil andstaða við slíkan samning í Pentagon og þinginu, að hluta til vegna vaxandi spennu milli Rússlands, Kína og Bandaríkjanna, og að hluta vegna valds fyrirtækja. Boeing, Lockheed Martin, Raytheon, Northrop Grumman og General Dynamics munu uppskera milljarða hagnað með því að útvega vélbúnað til að ráða yfir geimnum. Bætt við ægilegan hagsmunagæslukraft helstu vopnafyrirtækja er annað lag af uppákomum eins og Virgin Galactic, SpaceX og Blue Origin.
Hard Choices
The Space Force hefur líka tvíhliða stuðningur. Um það bil 188 demókratar gengu til liðs við 189 repúblikana til að samþykkja lög um landvarnarheimild fyrir árið 2020.
Stofnun geimsveitarinnar hefur ekki nákvæmlega verið mætt opnum örmum af hinum herþjónustunum. Hver þjónusta er með sitt eigið geimkerfi og fjárveitingar sem fylgja því, og þær standa vörð um torfu sína af vandlætingu. Í bili er geimherinn undir væng flughersins, en fjárhagsáætlun þess er aðskilin, og fáir efast um að það verði bráðum þjónusta í sjálfu sér.
Á þessum tímapunkti útlagður kostnaður fyrir herliðið verða 200 milljarðar dollara á fimm árum, en fjárveitingar hersins eiga það til að aukast rúmfræðilega. Upphafleg útgjöld fyrir flugskeytastöðvunarkerfi Reagan-stjórnarinnar „Star Wars“ voru lítil, en það hefur étið upp yfir 200 milljarða dollara hingað til og er enn að halda áfram, þrátt fyrir að það einkennist meira af mistökum en velgengni.
Stjórn Biden verður að taka erfiðar ákvarðanir í tengslum við heimsfaraldurinn og loftslagsbreytingar á meðan hún heldur áfram að eyða nærri 1 billjón dollara á ári í her sinn. Að bæta við enn einni herþjónustunni þegar bandarísk ríki eru að rífa sig upp úr efnahagslegu falli COVID-19 og hlýnandi höfin eru að hrinda ofurstormum er eitthvað sem hvorki Bandaríkin né heimurinn hafa efni á.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja