Enwere ike ime ihe onyonyo na-enweghị atụ nke ndị agha Kurdish ka ha na-ezo ma gbuo ndị agha atọ pro-Turkish na mwakpo abalị na Afrin na ugwu Syria. Ndị agha Turkey na ndị agha Siria jikọrọ aka ha na-alụ ọgụ wakporo ma weghara mpaghara Kurdish na mbido afọ. Agha okpuru ọchịchị na-aga n'ihu kemgbe ahụ.
Ọgbaghara a mere ụbọchị ole na ole ka ndị omekome wakporo otu puku kilomita site na Afrin na Ahvaz na ndịda ọdịda anyanwụ Iran nke gburu mmadụ 25. Ihe nkiri na-egosi ndị agha na ndị nkịtị na-agba ọsọ na ụjọ ka a na-efesa ha na mgbọ, na-ahapụ 25 nwụrụ anwụ, gụnyere ndị agha 11 na otu nwatakịrị dị afọ anọ. Ndị Isis na ndị Arab kewapụrụ na mpaghara Khuzestan kwuru ogbugbu a bụ ndị ndị Iran boro ebubo na ha na-eme ihe dị ka nwamba maka US, Saudi Arabia na UAE.
Ihe omume ndị a dị mkpa n'ihi na ha nwere ike bụrụ ihe na-akpata ọgba aghara na-esote, ọgba aghara na agha na-ekpuchi Middle East. Oge agha kachasị ọhụrụ na mpaghara ahụ hụrụ ịrị elu na ọdịda nke Isis na mkpọsa ndị dara ada ịkwatu ọchịchị Syria na Iraq. Mana Isis, bụ nke afọ atọ gara aga chịrị steeti n'ezie nke nwere nde mmadụ ise ma ọ bụ isii, achịchaala nke ukwuu ma kpọchie ya n'ebe zoro ezo. Onye isi ala Bashar al-Assad - onye ejiri obi ike buru amụma ọdịda ya mgbe ọgba aghara na 2011 - siri ike, dịkwa ka ọchịchị Iraq nke meriri nnukwu mmeri n'oge Isis weghaara Mosul na 2014.
Mana agba nke esemokwu na-akwụsị n'oge na-adịghị anya nwere ike dochie onye ọzọ nwere egwuregwu dị iche iche na okwu dị iche iche. Omume ndị agha na Afrin bụ otu ihe omume na esemokwu na-arịwanye elu n'etiti Turkey na Kurd na ugwu Syria nke ga-agụnye US na Russia. Etiti Ebe Ọwụwa Anyanwụ Ụwa na-adị ize ndụ mgbe nile n’ihi na, dị ka ndị Balkan tupu 1914, ọ jupụtara n’esemokwu dị mgbagwoju anya ma dị egwu bụ́ ndị na-adọta n’ime ndị ọchịchị. Ihe ize ndụ dị mgbe niile ma ọ dị ize ndụ karị n'okpuru President Trump n'ihi na ya na nchịkwa ya na-ele Middle East anya site na paranoid prism nke ha n'ebe nile na-ahụ aka zoro ezo nke Iran. Onye isi ala George W Bush na Tony Blair nwere ọhụụ ọwara yiri nke ahụ n'oge mbuso agha Iraq na 2003 mgbe ha boro ihe niile mere na-ezighi ezi na ndị na-akwado Saddam Hussein fọdụrụ.
Nkwubiga okwu ókè nke "ihe iyi egwu Iran" nke ọchịchị Trump n'izu a na UN General Assembly na New York dị nnọọ ka ihe a na-ekwu banyere Iraq afọ iri na ise gara aga. Onye ndụmọdụ nchekwa obodo John Bolton tụrụ egwu na "ọchịchị igbu ọchụ na ndị na-akwado ya ga-enweta nsonaazụ dị egwu ma ọ bụrụ na ha agbanweghị omume ha. Anyị na-ele anya, anyị ga-esokwa unu.” Ntinye aka ndị agha US na Syria, na mbụ ezubere iche Isis, ga-eduga n'ọdịnihu megide mmetụta Iran.
Atụlere amụma US na Syria na Iraq dị ka igwu egwuregwu chess ka ọ na-eche na ndị knight maka bishọp na-eche na nnukwu ụlọ na-agagharị diagonally. US ekpebiela idowe ndị agha na ugwu ọwụwa anyanwụ Syria iji mebie ebumnuche Iran, mana mba nke a kacha emetụta abụghị Iran kama Turkey. US nwere ike ịnọ naanị n'akụkụ a nke Syria na mmekorita ya na Kurd Syria, onye steeti ha na-akpọ Rojava, Turkey kwere nkwa ikpochapụ.
Turkey na-abanye n'ebe ugwu Syria n'ime afọ abụọ gara aga ma na-ebuga ndị agha na mpaghara Idlib na nkwado ndị Russia. Njikọ na-ama jijiji na Turkey dị ka onye na-eduga ike agha Nato bụ otu n'ime nnukwu uru ndị Russia nwetara na ntinye aka agha ya na Syria nke ọ ga-aga ogologo oge iji chekwaa. Onye isi ala Recep Tayyip Erdogan na-eyi egwu ịgbatị Turkey n'ihu ọwụwa anyanwụ nke osimiri Euphrates iji gbubie steeti Kurdish.
Nke a ga-apụta ikpochapụ nke ikpeazụ fọdụrụ uru nke Siria nnupụisi nke 2011. Rojava bụ ihe a na-atụghị anya ya e kere eke nke Siria Kurds na ha YPG agha na jikọrọ onwe ha na US megide Isis n'oge nnọchibido nke Kurdish obodo Kobani na 2014. Ha nye ndị agha ala na US ike ikuku.
Ndị Kurds na-akwado US gbatịrị agbatị, na-ejide mpaghara ugwu ọwụwa anyanwụ Syria, nke ọkara n'ime ha bụ ndị Arab na-emegide ọchịchị Kurdish. Ọ bụghị ebe ndị agha America nwere ike ịnọ ruo mgbe ebighị ebi na-aghọghị onye lekwasịrị anya. Ọnụnọ US ogologo oge na-akpọ ọdachi dị ka ọrụ ala America na Lebanon na 1982-84, Somalia na 1992-95 na na Iraq na 2003-11. “A ga-enwe ndị nọ n’Etiti Ebe Ọwụwa Anyanwụ Ụwa mgbe nile na-eche na ụzọ kasị mma isi kpochapụ ndị America bụ igbu ụfọdụ n’ime ha,” ka otu onye na-ekiri ihe na-emenụ nke nwere ahụmahụ ogologo oge banyere ógbè kwuru.
Mkpesa nke Iran dị ka mgbọrọgwụ nke ihe ọjọọ niile site na Trump, Bolton, Secretary nke State Mike Pompeo na onye nnọchianya UN Nikki Haley nwere echiche dị mfe ruo n'ókè nke nzuzu. Haley zara ogbugbu Ahvaz site n'ịgwa gọọmentị ka ha "lee anya n'enyo". N'afọ gara aga, Bolton kwere ndị otu mmegide Iran a chụpụrụ n'agha, òtù nzuzo dị egwu dị ka Mojahedin-e Khalq, na n'afọ 2019, ha ga-achị Iran. N'izu a ọ na-ekwu na a ga-enwe "hel ga-akwụ ụgwọ" ma ọ bụrụ na Iran guzoro n'ụzọ nke US.
Nkwuwa okwu na-eme ka ọbara na-eme ka ọ dị mpako nwere ike ịdị mpako na onye na-enweghị isi mana ekwesịrị iji ya kpọrọ ihe n'ihi na ọ na-egosipụta otu àgwà nke uche nke bu ụzọ mee ihe ndị US gara aga na Middle East: a na-emejọ onye iro ma na-eleda anya n'otu oge ahụ. Enwere nkwenye n'ebe ndị otu a dọọrọ n'agha nwere mmasị onwe ha bụ ndị kwuru na ntinye aka US ga-adị mfe (Ndị mmegide Iraq na-akparị nzuzo na 2003 banyere etu ha si na-eduhie ndị America na akara a). Israel, Saudi Arabia na UAE nwere mmasị ịrata US ịlụ ọgụ Iran, n'agbanyeghị na ha ebughị n'obi ime ọtụtụ ihe na-alụso onwe ha ọgụ.
Ntugharị na ntụgharị nke amụma US na Middle East enweela ndị na-ekiri ihe ọmụma n'oge gara aga bụ ndị na-ekwu na omume jọgburu onwe ya sitere na White House na nzuzu na amaghị ọnọdụ mpaghara. Mana amụma US na-abụkarị ihe ezi uche dị na ya karịa ka ọ dị - ma ọ bụrụhaala na mmadụ ghọtara na ọ bụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ime obodo America kpebisiri ike na ebumnuche bụ ime ka ndị ntuli aka US kwenye, ọkachasị n'oge ntuli aka dị mkpa, na onye isi ala ha etinyebeghị ya. ha n'agha nke ọbara na enweghị ihe ịga nke ọma.
Aha onye isi ala US ọ bụla kemgbe 1970s, ewezuga Onye isi ala George Bush agadi, emebiela n'ọgba aghara dị na Middle East ma ọ bụ North Africa. Enwere Jimmy Carter (Iran), Ronald Reagan (Lebanon, Irangate), Bill Clinton (Somalia), George W Bush (Iraq, Afghanistan), Barack Obama (Syria, Libya). Ọ ga-abụ ihe ijuanya ma ọ bụrụ na Trump tụgharịrị bụrụ ihe wezuga iwu.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye