Mgbe Kọmitii Nobel nyere President Barack Obama ihe nrite udo ya kwa afọ, o nyere ya ohere ọla edo nke a na-enyekarị ndị isi agha America: ohere nke ịga nke ọma. Ọ bụrụ na o kpebie ịga ụzọ ndị na-eme udo, Obama nwere ohere imezu ihe dị mkpa n'ezie. N'aka nke ọzọ, akụkọ ihe mere eme na-egosi na ụzọ agha bụ ihe e ji n'aka na-efunahụ ya. Dị ka onye isi ala mgbe onye isi ala achọpụtala, ọkachasị kemgbe Agha IIwa nke Abụọ, ndị agha US enweghị ike mechie nkwekọrịta ahụ maka imeri agha.
Ọ bụ ezie na ndị agha nwere ike ime ọtụtụ ihe, otu ihe na-agbanarị ha n'ozuzu bụ njedebe ikpeazụ: mmeri na-adịgide adịgide. Enwere ike ibuga nke a n'ụlọ n'oge na-adịbeghị anya - ọ bụrụ na onye ọ bụla hụrụ - mgbe, n'etiti arụmụka Washington banyere Agha Afghanistan, n'ihu echefu echefu na President Bush's Global War on Terror, Philippines, batara na akụkọ ahụ. Na Septemba 25, New York Times onye nta akụkọ Norimitsu Onishi dere:
"N'isi afọ iri a, ndị agha America rutere n'àgwàetiti Basilan, ebe a na ndịda Philippines, iji nyere aka wepụ ndị agha Islam na-ekewapụ Abu Sayyaf. Ugbu a, obodo ndị kasị ukwuu nke Basilan, bụbu ndị Abu Sayyaf na ndị omempụ meriri, enweela nchebe. N'agbanyeghị nke ahụ, n'agbanyeghị afọ asaa nke ndị agha jikọrọ ọnụ na ọrụ mmepe America, ọtụtụ n'ime agwaetiti ndị dị n'èzí obodo ndị dị ka Lamitan ka na-adịghị ize ndụ. "
N'ịgbalị ịkọwa ọganihu na-enweghị isi nke ọrụ mgbochi US megide ndị agha Muslim na mpaghara ahụ mgbe afọ iri gasịrị, Onishi kwukwara, "Basilan, dị ka ọtụtụ mpaghara ndị Alakụba na ndị Kraịst ndị ọzọ na ndịda Philippines, nwere ogologo akụkọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị. ime ihe ike, agha ezinụlọ na nrụrụ aka." Ọ bụ ezie na ọ gbachiri nkịtị banyere ihe ndị mere tupu 1990s, akwụkwọ akụkọ ya enyela nyocha a nke ọma banyere mbọ mgbochi US megide ndị agha Muslim n'otu agwaetiti ahụ - 100 afọ gara aga:
"Ndị agha nke iri abụọ na atọ na nke iri abụọ na ise, na ndị agha na-ebupụta ngwá agha na-enyere aka, na-etinye aka n'iwepụ Moros na Basilan Island. A na-ekesa ndị agha ahụ n'ụsọ oké osimiri ma na-arụkọ ọrụ na usoro mmechi mmechi. "
Ụbọchị ole na ole ka akụkọ Onishi pụtara, egburu ndị agha America abụọ na agwaetiti Jolo dị nso. Dị ka akụkọ Reuters si kwuo, ọ bụ "bụ ogbugbu mbụ na-egbu egbu megide ndị agha US e debere na ndịda Philippines ebe e gburu onye agha nọ n'ụlọ oriri na ọṅụṅụ na 2002..." Dị ka ọ dị na Basilan, Otú ọ dị, akụkọ mmegide US na Jolo na-alaghachi azụ ogologo oge. ụzọ. Ná mmalite January 1905, n'ihota naanị otu ihe atụ, e gburu mmadụ abụọ so n'òtù ndị agha US - ndị agha Cavalry nke 14 kpọmkwem - n'oge ọrụ udo n'otu agwaetiti ahụ.
Ndị agha US na-anwa imeri ndị agha Alakụba n'otu obere agwaetiti abụọ ahụ otu narị afọ ka e mesịrị, ọ ga-ekwe omume inye President Obama kwụsịtụ ka ọ na-atụle nhọrọ ya na Afghanistan ma na-atụle ihe nrite ya na nso nso a. Ọ nwekwara ike ịba uru oge ya iji nyochaa ndekọ ndị agha nke ihe ịga nke ọma na esemokwu kemgbe Agha Ụwa nke Abụọ, malite na agha siri ike na Korea nke malitere na June 1950 ma ka na-agwụ. udo, hapụ naanị mmeri. Esemokwu ahụ na-adịghị mma mana enweghị nkwekọrịta na-enye ohere dị njikere maka onye isi ala iji nweta mmeri nke gbanahụrụ ndị agha US ogologo oge. Ọ nwere ike inye aka mee udo na-adịgide adịgide n'ogbe Korea nke mebere nuklia wee malite inweta ihe nrite ya na nso nso a.
Vietnam na ọzọ
N'oge a, a na-akọ na Obama na ndị egwuregwu Washington ibe ya na-emikpu n'ime akwụkwọ nke Agha Vietnam n'ịgbalị iji akụkọ ihe mere eme dịka mkpanaka ịgba afa maka ịchọpụta ụzọ na-aga n'ihu na Afghanistan. Na Pentagon, o doro anya na ọtụtụ ka na-arapara n'echiche ahụ na esemokwu ahụ furu efu n'ihi adịghị ike nke nkwado ọha na eze na US, akụkọ na-enweghị isi site na mgbasa ozi, na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-enweghị ọkpụkpụ azụ.
Obama ga-eme nke ọma ileghara ndepụta ọgụgụ ndị na-agụgharị akwụkwọ ha anya maka otu ihe kpatara ya: n'ikwu ya n'ezoghị ọnụ, mbọ ndị agha France nwetara nke United States iji merie mba Vietnamese na mbido 1950 dara ada; mgbe ahụ, mbọ mba Amerịka nwetara iji guzobe na kwado ọchịchị ga-ekwe omume na South Vietnam dara nke ọma; na n'ikpeazụ, ndị agha US zuru oke, mgbalị ogologo afọ siri ike ibibi ndị agha Vietnamese a haziri megide ya dara ọbụna karịa - ma ọ bụghị n'obodo ukwu na obodo nta nke United States, ma ọ bụ ọbụna n'ụlọ nzukọ nke ike na Washington, ma. n'ime obodo ndị dị na South Vietnam. Mgbalị US na Cambodia na Laos gbara agbata obi dara ma gbaa ọkụ.
Mmeri n'akụkụ, ndị agha US gosipụtara ike n'oge Agha Vietnam nke imezu ọtụtụ ihe. Ezigbo ihe ọ rụzuru bụ n'ọgba aghara na-enweghị obi ebere o nyere ndị bi na Ndịda Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia, hapụ mpaghara ahụ gbanyere ọbara, nke ukwuu cratered, budata nsi, na juru ya anya ihe mgbawa, nke na-egbu ma na-emerụ ndị obodo na nke a ụbọchị.
N'ịgbaso mmeri na-apụ apụ na Indochina, ndị America chọpụtara na onwe ha na-arịa ọrịa "Vietnam Syndrome" (na-akpata amụma mba ọzọ na-adịghị ahụkebe - ihere maka ike zuru ụwa ọnụ) na mkpa ọgwụgwọ mmeri. N'afọ 1980 na 1990, nke a mere ka "emeri" dị otú ahụ ike dị ka obere agwaetiti Grenada na Panama, obodo nke "ndị agha nchebe," n'ozuzu ya, dị naanị 12,000 (ihe dị ka ọkara nke ndị agha ala US na ndị agha na-awakpo) - na ịkpụ-na-agba ọsọ flops na Lebanon na Somalia.
Ekwuwapụtara “ihe mmụta” nke Vietnam n'ọchịchị ka e liri ya ruo mgbe ebighị ebi n'ọzara na-ekpo ọkụ nke Middle East na March 1991. “Site na Chineke, anyị agbaalala ọrịa Vietnam otu ugboro na ihe niile!” Onye isi ala George HW Bush ji obi ụtọ tie mkpu na njedebe nke Agha Gulf nke Mbụ - ma Saddam Hussein, onye iro autocrat, nọgidere na-akwado ike na Baghdad na esemokwu ahụ gara n'ihu na-erughị mmeri. kpoo ihe karịrị afọ iri ruo mgbe nwa ya nwoke, George W. Bush, weghaara obodo ahụ ọzọ n'agha megide otu onye ndu Iraqi ahụ nna ya lụrụ ọgụ ma kwupụta ọzọ na e mezuru ozi ahụ.
N'ịgbaso njem ọkụ ọkụ na Baghdad na 2003, dị ka mmeri ngwa ngwa na Kuwait na Gulf War I, ndị agha US enweghị ike mechie nkwekọrịta ahụ. Mgbalị nchịkwa ọchịchị Bush na-achịkwa obodo ahụ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị site n'ịde iwu Iraq, mgbe ọ na-agafe ezigbo ntuli aka, onye ndu okpukpe kachasị ike Iraq, onye ụkọchukwu Shiite Grand Ayatollah Ali al-Sistani wedara ngwa ngwa. Mgbe ahụ, otu ndị agha Sunni zigara ndị agha US ka ha na-ama jijiji ruo ọtụtụ afọ. Ọ bụ ezie na a na-agbada ime ihe ike ugbu a ruo ihe a na-akpọkarị "ọkwa a na-anabata," Iraq ka bụ mpaghara agha na Barack Obama bụ onye isi oche nke anọ ga-achịkọta esemokwu dị ka ọ na-adịghị agwụ agwụ, nke a na-apụghị idozi na mba ahụ. (Gọọmentị Iraq jikọrọ aka na United States ekwupụtalarị US onye meriri, ikwusa "nnukwu mmeri" n'elu ọrụ US na June 2009 na atụnyere mwepu nke ọtụtụ ndị agha US n'obodo obodo ahụ na nnupụisi Iraq mere eme na 1920 megide ndị agha Britain. Ndị ọrụ America ekwetaghị.)
N'ime 1980s, US proxies na Afghanistan, Muslim mujahideen guerrillas, buso agha Soviet agha. Taa, ndị agha US bụ ndị omekome, na-alụ ọgụ ụfọdụ n'ime ndị ahụ mujahidin na na afọ nke itoolu N'ime agha ọhụrụ a na Afghanistan, mmeri ka na-egosi na ọ nweghị ebe ọ bụla na mbara ugwu, ebe ọdịda, dị ka onye isi agha Afganist General Stanley McChrystal si kwuo, bụ ihe ọzọ ga-ekwe omume.
Mbubreyo afọ gara aga, na Ọgbakọ Sayensị ndị agha nke 26, M gere ntị n'otu n'ime ndị ikom kachasị elu e debanyere aha na ndị agha, onye a ma ama nke ọma nke Agha Ụwa na Ụjọ, na onye na-ede akwụkwọ n'oge agha America meriri na Vietnam, kwetara n'eziokwu na ndị agha US na Afghanistan enweghị ike ịga n'ihu. ndị agha iro. Ndị agha a ji obere ngwa agha, ndị na-enweghị ihe agha ahụ na-akpagharị anya ma na-akpakwa ike, o kwuru, maka ndị agha America nwere nnukwu ibu. Mgbe m jụrụ ya banyere okwu ahụ mgbe e mesịrị, onye ọrụ ibe nke otu ọkwa ahụ na onye agha ụwa zuru ụwa ọnụ na onye na-atụ ụjọ na-agba ọsọ ọsọ ọsọ gbachiteere ya, na-ekwupụta, sị, "Ee, enweghị m ike iji ha gbaga ugwu ahụ, mana m ka ga-enweta ha. - emecha." Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu afọ ka e mesịrị, akụkụ ka mma nke afọ iri n'ime ọgụ ahụ, ajụjụ a na-azaghị na-anọgide, "Olee mgbe?"
Udo President
Ndị agha US siri ike n'enweghị mgbagha ma gosipụtakwala ugboro ugboro ike ịpụtapụta nnukwu ihe. mbibi na ọnwụ. Site na Korea, Vietnam, na Cambodia ruo Iraq na Afghanistan, ndị agha ndị iro na ndị nkịtị na-adịghị mma, ogige ndị agha na ụlọ ndị mmadụ ka ndị agha US emebiwo afọ iri ka afọ iri nke esemokwu gasịrị. Ma imechi nkwekọrịta ahụ bụ ihe ọzọ kpamkpam. Mmeri esiwo na mkpịsị aka ndị isi ala America abanye ugboro ugboro, n'agbanyeghị teknụzụ na ngwa ngwa ewepụtara na ndị ogbenye, mgbe ụfọdụ tupu ụlọ ọrụ mmepụta ihe nke mpaghara agha America.
Ugbu a, kọmitii Nobel emeela egwuregwu dị ịrịba ama. Ọ hụla ihe kwesịrị ekwesị inye Barack Obama, bụ onye banyere Oval Office dị ka onye isi agha na n'oge na-adịghị anya okpukpu abụọ US nzọ na esemokwu na-agbasawanye na Afghanistan na Pakistan, ohere maka ihe nketa na-adịgide adịgide na ezigbo mmezu nke ụdị nke gbanarịrị ogologo oge. Ndị isi America. Ihe nrite ha na-enye ya ohere ịlaghachi azụ ma tụlee akụkọ ihe mere eme nke agha America na ihe ndị agha US nwere ike ime ọtụtụ puku kilomita site n'ụlọ. Ọ bụ ohere na-enweghị atụ iji chee ihu n'eziokwu ruo n'ókè egosipụtara ugboro ugboro nke ike ndị agha America. Ọ bụkwa ohere onye isi ala iji gbanwee onwe ya site na onye agha site n'ihe nketa gaa n'ụdị onye na-eme udo, wee gosipụta nkà nke ndị isi ala ole na ole gara aga nwere. Ọ nwere ike nweta mmeri na-adịgide adịgide karị, ebe ọ na-amachi ọbara, ndị America na ndị mba ọzọ, na aka ya - na ndị America nile.
Ihe karịrị 100 afọ mgbe mgbalị mbụ ha na-ebuso agha ọgụ n'obere agwaetiti abụọ dị na Philippines, ndị agha US ka na-anwụ n'ebe ahụ n'aka ndị agha Alakụba. Ihe karịrị afọ 50 ka e mesịrị, US ka na-eche nche n'akụkụ ndịda nke Korea Peninsula n'ihi agha siri ike na udo dị ka emebeghị. N'oge na-adịbeghị anya, ahụmahụ America agụnyewo mmeri na Vietnam, ọdịda na Laos na Cambodia; mmebi nke Lebanon na Somalia; agha ogologo ogologo nke onye isi ala anọ na-adịghị agwụ agwụ na Iraq; na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri nke wheel-spining na Afghanistan na-enweghị akara ọ bụla nke ịga nke ọma, ọ dịghị obere mmeri. Kedu ihe nwere ike ime ka oke ike America dokwuo anya?
Ihe ndekọ ahụ kwesịrị ịdị na-atụgharị uche dịka ọ na-adịghị mma, ebe ego ndị mmadụ na-eri na mba ndị ahụ dị egwu dịka ha na-apụghị ịghọta na ndị America. Ọbara na ihe efu nke America gara aga kwesịrị ịpụta ìhè nye Nobel Peace Prize-winner Obama, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na ndị bu ya ụzọ na-eguzogide ntule anya doro anya nke ike America ma ọ bụ nsonaazụ nke agha US.
Ụzọ abụọ gbatịpụrụ tupu onye isi ala nke afọ mbụ a. Ebe abụọ na-egosi: udo ma ọ bụ ọdịda.
Nick Turse bụ onye nchịkọta akụkọ nke TomDispatch.com na onye mmeri nke 2009 Ridenhour Prize for Reportorial Distinction yana James Aronson Award for Social Justice Journalism. Ọrụ ya pụtara na Los Angeles Times, Mba, N'oge ndị a, na mgbe niile na TomDispatch. Mpempe akwụkwọ nke akwụkwọ ya Ihe mgbagwoju anya: Otu ndi agha si abata na ndu ayi kwa ubochi (Akwụkwọ ndị mepere emepe), nyocha nke ụlọ ọrụ ndị agha ọhụrụ na America, ka ebipụtala n'oge na-adịbeghị anya. Ebe nrụọrụ weebụ ya bụ NickTurse.com.
[Isiokwu a pụtara na mbụ Tomdispatch.com, weblog nke National Institute of the Nation, nke na-enye ọtụtụ isi mmalite, akụkọ, na echiche sitere n'aka Tom Engelhardt, onye nchịkọta akụkọ ogologo oge na mbipụta, ngalaba-onye nchoputa nke American Empire Project, Na-ede akwụkwọ nke Ọgwụgwụ nke omenala mmeri, na nchịkọta akụkọ Ụwa dị ka Tomdispatch: America na New Age of Empire.]
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye