On Ọgọst 10, 1965, ihe na-erughị ọnwa abụọ ka General William Westmoreland malitere isi nke mbụ na-akpasu iwe site n'aka ndị agha ala America na Vietnam, Congressmen L. Mendel Rivers (D-South Carolina) na William Bray (R-Indiana) kwadoro mmezigharị na Usoro Ọrụ Nhọrọ, iwu nke depụtara usoro nke usoro agha. Rivers na Bray gbakwunyere naanị okwu anọ na ya: “ma ụma na-ebibi, na-ama ụma na-ebipụ.”
Achụpụrụ site na ngagharị iwe na Washington Mall na afọ iri abụọ nke ụbọchị ahụ bọmbụ atọm nke Hiroshima na Nagasaki - ebe ndị akpọrọ na Vietnam gbara akwụkwọ mpempe akwụkwọ ọkụ n'ihu ọha - ndị omeiwu dugara mbo iji tinye egwu n'ime obi ndị ga-abụ ndị na-emegide agha.
Rivers, onye kpọpụtara onwe ya "nna nna nke ndị agha egbe" na onye na-anụ ọkụ n'obi nkewa, kwalitere mmezigharị ya. tupu Congress:
Ọ bụ azịza doro anya doro anya nye ndị ga-akwa emo nke mbọ anyị na South Vietnam site na itinye aka na mbibi nke kaadị eserese. . . Nke a bụ ihe kacha nta anyị nwere ike ime maka ndị ikom anyị nọ na South Vietnam na-alụ ọgụ iji chekwaa nnwere onwe, ebe ọnụ ọgụgụ dị nta na mba a na-akụ imi na ọchịchị nke ha.
Bray kwuru maka ndị na-anwa anwa gbaa kaadị akwụkwọ ha ọkụ:
Ha na-abụkarị ndị òtù Beatnik ruru unyi, na-adịghị mma; mana ajụjụ ha na-ajụ America dị ezigbo njọ . . . Iwu a akwadoro iji mee ka ọ bụrụ iwu na-akwadoghị ịkpachara anya ibibi ma ọ bụ bibie kaadị bụ naanị otu nzọụkwụ n'iweta ụfọdụ ikike iwu n'ahụ ndị ga-emebi nnwere onwe America.
Ndozigharị ahụ gafere Ụlọ 393 ruo 1, yana 40 ọ bụghị ịtụ vootu. A ga-edobe ndị gbara kaadị akwụkwọ ha ọkụ ugbu a nga afọ ise na ntaramahụhụ $10,000.
Ụbọchị iri anọ na ise ka e mesịrị, David Miller, onye so na Kọmitii Na-ahụ Maka Mkpọkọta Mba na-akwụsị Agha na Vietnam (MOBE) na onye ọrụ Katọlik, zara iwu ọhụrụ ahụ site n'ịgba kaadị akwụkwọ ya ọkụ n'ihu n'ihu ọrụ ntinye agha e kenyere ya. Syracuse, New York. Miller kwuru banyere ihe omume ndị butere ọkụ ahụ:
N’ime ụbọchị ole na ole m kwagara n’ụlọ Ndị Ọrụ Katọlik dị na New York City na June 1965, edegara m bọọdụ m na-ede akwụkwọ na Syracuse akwụkwọ ka m gwa ha ebe m nọ, ma na agaghị m esonyere ha n’ụzọ ọ bụla ọzọ. . . . Azịza nke bọọdụ ahụ mere ka m weghachi m #1- Onye nmehie, nke bụ ọkwa kachasị elu enwere ike. Ọ pụtara na aha m gara n'elu ndepụta ahụ.
Mgbe ọ gbachara kaadị ya ọkụ, Miller dị afọ iri abụọ na abụọ, yi uwe gbara ọchịchịrị, nke a machiri nke ọma na guzo n'ụgbọala ụda ndị mgbasa ozi na ndị na-ekiri ihe gbara ya gburugburu, weliri ọkọlọtọ nke na-agụ, "Kwụsị Ịkwụsị Agha ahụ." Ndị FBI nwụchiri Miller. N'ime otu ọnwa, ise ọzọ ndị nwere ike iwepụta akwụkwọ agbaala kaadị ha ọkụ n'ihu ọha.
N’ọnwa na-eso Lieutenant Henry Howe, onye guzo na Fort Bliss, New Mexico, weputara akara n’obere nnọkọ udo na El Paso nke e dere na ya “End Johnson’s fascist aggression”. Howe ghọrọ onye agha mbụ na-arụsi ọrụ ike iji mee mkpesa n'ihu ọha na Agha Vietnam. A kpụpụrụ ya n'ụlọ ikpe ma mara ya ikpe ịrụ ọrụ siri ike afọ abụọ Ebe Fort Leavenworth.
Otu afọ na ọkara ka e mesịrị, a mara Miller ikpe ịga mkpọrọ afọ atọ mgbe Ụlọikpe Kasị Elu gasịrị jụrụ ịnụ arịrịọ ya. Ịkụ kaadị kaadị na-ere ọkụ, na atụmatụ ya, echekwaghị okwu. MOBE zara ikpe ahụ site n'ịkpọ ka e mee ngagharịiwe ọnụ na obodo iri anọ na-achịkọta ihe karịrị otu narị puku ndị ngosi na February 1967.
Ka a na-eme ngagharị iwe ndị a, ndị agha US na-amalite Obodo Operation Junction - otu n'ime nnukwu mwakpo ikuku-mobile na akụkọ ihe mere eme - n'elu mpaghara Tay Nihh na South Vietnam. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ puku kwuru puku atọ na ndị agha America narị atọ nwụrụ na mbuso agha. N'agbanyeghị nha ya, ọrụ ahụ ga-emeri ọ dịghị ogologo oge uru atụmatụ maka United States.
Kama ịbụ ihe mgbochi, dị ka Rivers na Bray tụrụ anya ya, "ịma ụma na-ebibi, na-ama ụma na-egbutu" mmezi nke Iwu Ọrụ Nhọrọ na-akpalite mmegide ka ukwuu. Kọmitii Na-ahụ Maka Ndị Na-ahụ Maka Ụmụaka (SNCC) kwupụtara mmegide ha megide agha ahụ site n'ịgba ndị isi ojii ka ha ghara "ịlụ ọgụ na Vietnam maka nnwere onwe nke ndị ọcha, ruo mgbe ndị Negro niile nwere onwe ha na Mississippi." N'afọ 1967, 64 percent N'ime ndị America niile tozuru oke ka e depụtara, mana ọ bụ naanị pasentị 31 nke ndị ọcha tozuru oke. N'ime afọ 1965–66, ọnụ ọgụgụ ndị o gburu maka ndị ojii bụ okpukpu abụọ nke ndị ọcha.
N'April 28, 1967, obere oge ka Nina Simone tọhapụrụ egwu agha Vietnam na-akpasu iwe, "Bọọlụ azụ azụ" Muhammad Ali wepụtara nkwupụta a na mkpebi onwe ya iguzogide agha ahụ:
Mba, agaghị m aga puku kilomita iri site n'ụlọ iji nyere aka igbu mmadụ na ọkụ mba ọzọ dara ogbenye nanị iji nọgide na-achị ndị isi ohu ọcha nke ndị ọchịchịrị gbara gburugburu ụwa.
Ọ họọrọ oge n'ụlọ mkpọrọ karịa nnabata.
Ka ọ na-erule 1968, ka Agha Vietnam na-etowanye nke ọma, ndị agha na-emegide agha, na-agụta puku kwuru puku, na-eweghachi kaadị ha na ụlọ ọrụ gọọmenti etiti ha họpụtara, bụ nke a na-ahụta dị ka ọbụna omume mmegide dị ukwuu karịa ọkụ kaadị n'ihi na ndị isi ga-enwe aha onye na-emegide ya na enyere ha adreesị ozugbo.
Maka ọtụtụ ndị edepụtara, ntụkwasị obi ọ bụla fọdụrụ na ikike nke ndị ọchịagha na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị nyere ha iwu ka ha lụọ ọgụ kwụsịrị n'ụtụtụ Jenụwarị 30, 1968, ụbọchị iri na ise ka ihe karịrị puku ụmụ nwanyị ise gara na Washington DC n'ihu Congress iji gosi mmegide megide agha.
N'afọ ọhụrụ nke ọnwa, bụ nnukwu ezumike na Vietnam, ihe karịrị puku iri asaa na North Vietnamese na ndị agha Viet Cong mere mwakpo na-eju anya na otu narị obodo dị na South Vietnam. Onyonyo ọbara nke ihe a ga-akpọ n'oge na-adịghị anya "Tet na-akpasu iwe” gbara gburugburu ụwa.
Na-esote Tet, ihe omume nke mkpọ nkụ, ebe ndị agha US ga-anwa igbu ndị isi ha - na-ejikarị ngwa mgbawa dịka grenade na ogbunigwe ụrọ - ama aka. Ndị agha ahụ malitere idekọ ihe ndekọ banyere mwakpo ndị a n'afọ 1969. Ka ọ na-erule ngwụsị 1970, ihe karịrị narị atọ emewo, kpatara ọnwụ iri asaa na atọ na narị ise merụrụ ahụ.
Na mbido 1970, brass US na Vietnam malitere igbochi ịnweta ngwaọrụ na ngwa mgbawa. David Cortright na-akọ, sị: “A pụghịkwa ịtụkwasị ndị ikom e debanyere aha n'akwụkwọ obi na ngwá agha Ndị agha na nnupụisi. Na mgbakwunye na ihe ndị ahụ na-esi ísì ụtọ, ndị agha na-atọgbọ ngwá agha ha ma jụ ịlụ ọgụ n'ọnụ ọgụgụ. Site na 1967 ruo 1971, ọnụ ọgụgụ ndị na-emegide akọnuche na ndị agha rịrị elu 400 percent na ọ fọrọ nke nta 200 percent n'etiti ndị ụgbọ mmiri.
Na 1969, n'oge na-adịghị anya ka United States malitere na nzuzo ịtụfu ihe ga-abụ a ọkara nde tọn nke ogbunigwe na Cambodia, onye na-akwado udo bụ Randy Kehler weghachiri ya kaadị ya na bọọdụ idepụta akwụkwọ n'ógbè ya ma jụ ozugbo ịgba akwụkwọ maka ọkwa onye jụrụ ịrụ ọrụ na akọnuche ya.
Itinye akwụkwọ maka ọkwa CO ga-achọ nkwado dị ukwuu na gọọmentị, Kehler kwuru. A mara ya ikpe ịga ọnwa iri abụọ na abụọ n'ụlọ mkpọrọ gọọmenti etiti. Daniel Ellsberg na-ekwu Kehler dị ka ihe mkpali maka mkpebi ya ịhapụ akwụkwọ Pentagon na 1971.
N’October 15, 1969, n’ememe ncheta afọ anọ nke kaadị akwụkwọ mbụ ahụ na-ere ọkụ megide mmegharị nke Rivers na Brays, ọtụtụ narị puku mmadụ pụtara maka ihe ngosi Moratorium nke Mba iji mee mkpesa nke agha ahụ. Onye odeakụkọ bụ́ Walter Cronkite kpọrọ ngagharị iwe ndị a “akụkọ ihe mere eme n'oru ya. Ọ dịtụbeghị mgbe ọtụtụ ndị gosipụtara olileanya ha maka udo.”
Ọ bụ ezie na agha ahụ ga-aga n'ihu ruo ogologo afọ ise, United States enweghị ike nwetaghachi na Tet Offensive. E belatara ọkwa ndị agha na ọrụ bọmbụ na Vietnam. Mgbalị dị iche iche nke ndị na-emegide akwụkwọ, ndị nta akụkọ, ihe ngosi dị ukwuu, òtù ndị ruuru mmadụ, nguzogide udo na ọbara nke ndị agha US nọ n'ọkwa, na mgbalị siri ike nke ọtụtụ nde ndị Vietnamese - n'agbanyeghị oke ọnwụ - iguzogide onye ike na-achị, kwụsịrị agha na Vietnam.
Ụbọchị Ncheta a, anyị nwere ike iwepụta oge iji kelee ndị agha na-emegide agha bụ ndị mesịrị kwụsị ihe ndị dị ka Rivers na Bray - ndị ikom "ma ụma bibie ma mara ụma mebie" ndụ nke ma ọ dịkarịa ala nde abụọ Vietnamese, na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ puku ndị agha US iri isii.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye
4 Comments
Na mgbakwunye na ndị a ọtụtụ ikpe nke onye omume, anyị nwere ike mgbe ilele uru nke Vietnam Veterans Against War (VVAW) nke ọ bụghị nanị na-agwa ọtụtụ nke mgbochi agha ije nke oge, ma na-aga n'ihu na-eme otú ahụ taa.
Ọzọkwa, VVAW isi anọwo na-arụsi ọrụ ike na ndị ọzọ okwu dị ka nke ọma.
PS: Ọnụ ọgụgụ ndị ahụ na fraggings dị ịtụnanya.
N'ịgbakwụnye na akaụntụ Rory, mụ na George Schmidt bipụtara ụtụ nye Donald Duncan, otu n'ime ndị agha agha US mbụ kwusara agha ahụ n'ihu ọha. Ọ bụ na http://www.substancenews.net/articles.php?page=6379§ion=Article .
Na-agbakwunye na akaụntụ Rory…. Mụ na George Schmidt bipụtara ụtụ nye Donald Duncan, otu n'ime ndị agha agha mbụ mere mkpesa n'ihu ọha agha na Vietnam, na SubstanceNews. Ọ bụ na http://www.substancenews.net/articles.php?page=6379§ion=Article .
Ọ dị oke mma ịhụ ihe - na George Schmidt - ka na-ekesa.