Ebe ọ bụla ị na-ele anya ụbọchị ndị a, ihe na-atụgharị akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ. Na Chiapas, Mexico, a na-akwụ ndị ọrụ ugbo ala ụgwọ iji chebe ogologo oge ikpeazụ nke oke ọhịa dị na Mesoamerica. Na Brazil Amazon, a na-enye ezinaụlọ ndị ọrụ ugbo otu “ nkata ndụ ndụ” nke nri bụ isi maka inye ha ohere ịgafe n'egbutughị osisi. Na Kenya, a na-ekwe nkwa obere ndị ọrụ ugbo na-akụ osisi ndị na-esighị ike ihu igwe ma na-echebe mpaghara ndụ ndụ ndụ maka akụkụ ha na-alụ ọgụ iji belata okpomoku zuru ụwa ọnụ. Na Mozambique, otu n'ime mba ndị kasị daa ogbenye n'ụwa, n'ụzọ zuru ezu pasent 19 nke elu mba a na-agbazinye ụlọ ọrụ isi obodo Britain nke na-akwụ ezinụlọ ụgwọ maka ịkụgharị ọhịa.

Ndị a bụ ole na ole n'ime ọrụ isi okwu ndị mejupụtara ihe a na-akpọ "akụnụba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ": ụzọ na-apụta nke na-ekwe nkwa ichebe ihe ndị dị ndụ na mbara ala na-ebuli akụ na ụba na ịlụso ịda ogbenye ọgụ.

Na ihu ya nke a nwere ike ịdị ka ihe dị mma. Ma, n'oge na-adịbeghị anya kwubiri Mgbakọ mba ụwa nke United Nations Rio+20 na Brazil, iri puku kwuru iri puku mmadụ ndị na-aga Mgbakọ Ndị mmadụ dị nso katọrọ ụzọ dị otú ahụ e si elekọta gburugburu ebe obibi. N'ezie, ọ bụrụ na mmegharị mmekọrịta gbakọtara na Rio n'ọnwa gara aga nwere otu ikpo okwu, ọ bụ "Ee e na akụ na ụba ndụ ndụ."

Economy onye? Onye Green?

Naanị afọ ole na ole gara aga, okwu ahụ bụ "akụnụba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ" na-ezo aka na akụ na ụba ndị dabere na mpaghara, ihu igwe na-adị mma, na mmetụta dị ala. Ma ebe ọ bụ na ndakpọ akụ na ụba zuru ụwa ọnụ malitere na 2007, akụ na ụba na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ abịawo na-apụta ihe dị ka n'ichepụta ihe okike. Akụ na ụba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ a bụ maka itinye ọnụ ahịa n'usoro usoro okike site na usoro atumatu na-ese okwu a na-akpọ "Payments for Ecosystem Services" - ụzọ isi nweta ikekete ndụ ndụ nke ụfọdụ jiri tụnyere agụ na-ekwu na ọ na-atụgharị onye anaghị eri anụ.

 

Kama ibelata mmetọ na iri nri, ichebe ikike ókèala nke ndị bi n'ala, na ịkwalite atụmatụ ime obodo nke na-elekọta akụ maka ọgbọ n'ọdịnihu, usoro a na-eme ihe dị iche: ịkwalite osisi osisi monoculture, ịzụ ahịa n'ihi mmetọ mmetọ, na nguzobe nke ịkọ nkọ. ahịa dị n'ụdị dị iche iche na oke ohia, ihe niile na-eyi egwu ịkwaga obodo ndị nwere ala.

Otu akụkọ sitere n'aka Ecosystem Marketplace, bụ́ onye na-ebute ụzọ ná “Ụgwọ Maka Ọrụ Ecosystem,” na-ewepụta arụmụka akụ̀ na ụba ndụ ndụ akwụkwọ ndụ: “Mkpụrụ ndụ ihe ndị dị ndụ na-enye puku ijeri dollar n'ime mmiri dị ọcha, nchebe idei mmiri, ala ndị na-eme nri, ikuku dị ọcha, mmetọ, ịchịkwa ọrịa. … Ya mere, olee otú anyị na-echebe a nnukwu uru akụrụngwa na ya ọrụ? Otú ahụ ka anyị si eme ọkụ eletrik, mmiri a na-aṅụ mmanya, ma ọ bụ gas. Anyị na-akwụ ya. "

Otu United Nations Environment Programme (UNEP), n'etiti ndị isi na-akwado akụ na ụba ndụ ndụ akwụkwọ ndụ, na-ekwu na usoro a ga-eme ka "ọdịmma ọma na mmekọrịta mmadụ na ibe ya dịkwuo mma ma na-ebelata ihe ize ndụ gburugburu ebe obibi na ụkọ ihe ndị dị ndụ." Ụlọ akụ mba ụwa, na-akwalitekwa akụ na ụba ndụ ndụ akwụkwọ ndụ, na-ekwu, sị, "Ntụkọ ego ego nke okike ga-agbakwunye na GDP nke mba anyị akụ na ụba echekwara na ihe ndị sitere n'okike anyị: mineral tupu e gwuo ya, ọhịa tupu e gbutuo, mmiri mgbe ọ ka dị na osimiri. "

Mana, maka mmegharị mmekọrịta mmadụ na ibe ya, obodo dabere na ala, na ụmụ amaala, ajụjụ a bụ, onye na-akwụ ụgwọ n'ezie? Kedu ihe ha na-akwụ? Na, nke kachasị emetụ n'ahụ, ebe ọ bụ na olee mgbe ọdịdị, isi iyi nke ndụ nile, na-ebelata ka ọ bụrụ onye na-enye ọrụ?

Otu ihe na-echegbu bụ na akụ na ụba ọhụrụ a na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ bụ ụdị nke "ikekekeke ọdachi" -Mgbalị zuru ụwa ọnụ iji tinye "ọrụ" nke okike n'otu aka ahụ kpatara ndakpọ ego zuru ụwa ọnụ. Nke ahụ dịkwa ka echiche jọgburu onwe ya.

Na-arịwanye elu, ihe àmà dị n'ala na-egosi nke a.

Atụmatụ mwegharị osisi dị na Mozambique nwere ndị ọrụ ugbo na-akụ mkpụrụ osisi nke nkwụ Africa maka mmepụta biofuel, ọ bụghị oke ọhịa. Ndị ọrụ ugbo Kenya nke Green Belt Movement, ebe ha na-anata na mbụ atụmatụ nke World Bank na-akwado nke ga-akwụ ha ụgwọ iji chebe ala ubi, nwere nkụda mmụọ mgbe ha ghọtara na ịkwụ ụgwọ ga-eru ihe na-erughị 15 cents kwa acre kwa afọ, na nke ahụ. ha ga-echere ọtụtụ afọ maka ịkwụ ụgwọ. Na Brazil, " nkata akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ" nke nri nri na-agbakwụnye ihe ruru 100 Reales kwa ezinụlọ kwa ọnwa-ma isi nri gas naanị nwere ike na-eri 50 Reales kwa ọnwa, na-ahapụ ezinụlọ na-enweghị ohere n'oké ọhịa agụụ na-adabere na paltry steeti nkwado.

Na Chiapas, ebe a na-akwụ ezinaụlọ ndị obodo Lacandon ụgwọ iji chebe ọhịa megide ndị agbata obi ha, ndị na-adọga. ndi oru ugbo site na agbụrụ Tzeltal, Tzotzil, Chol, na Mam ka a na-amanye pụọ n'ala ahụ wee banye n'ime obodo ndị dịpụrụ adịpụ nke dịpụrụ adịpụ, bụ ebe omenala na ebe obibi ọdịnala ha ga-efunahụ ruo mgbe ebighị ebi. 

Ihe mkpofu Carbon?

Atumatu ndị a niile gbadoro ụkwụ na mgbaka carbon — n'ụzọ bụ isi, akwụkwọ ikike nke ụlọ ọrụ na gọọmentị zụtara iji nye ha ohere ịga n'ihu na-atụba CO2 n'ikuku maka ọrụ gburugburu ebe obibi nke oke ohia na ala ugbo na Global South na-enye, nke na-eme ka carbon. sink .

Mana, dị ka onye na-akwado Naijiria Godwin Ojo na-ekwu, "oké ọhịa abụghị ebe ikuku carbon, ha bụ nkata nri." Ojo na-ekwu maka ihe ọkụkụ rọba dị nso n'ụlọ ya nke napụrụ ọtụtụ narị ndị ọrụ ugbo ihe ha ji ebi ndụ n'okpuru nkwado nke United Nations Collaborative Initiative on Reducing Emissions from Deforestation and Forest Deradation, usoro ogidi nke akụ na ụba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ.

"Anyị na-achọpụta na ọtụtụ atumatu na-emetụta ụmụ amaala ka emebere na-enweghị ikere òkè anyị," Ojo kwuru. "Ọ bụrụ na omume a na-aga n'ihu, ọ ga-eduga n'ọnọdụ ọjọọ nke ịda ogbenye na ime ihe ike."

Ọ bụrụ na nke a bụ otú akụ na ụba ndụ ndụ ọhụrụ si na-egwu n'ala, ọ bụghị ihe ijuanya na ọ kpalitere nguzogide.

Social mmegharị na Global South adịghị mince okwu: The òkù maka ndị mmadụ Summit na Rio kwupụtara, "Ọ dịghị ihe na 'green aku na uba' ajụjụ nke ugbu a aku na uba dabeere na mmịpụta na fossil mmanụ ụgbọala, ma ọ bụ ụkpụrụ nke oriri na ulo oru mmepụta, ma. na-agbasawanye akụ na ụba a n'ime mpaghara ọhụrụ, na-enye echiche ụgha na uto akụ na ụba nwere ike ghara inwe njedebe."

Na Mgbakọ Ndị mmadụ, ndị ọnụ na-ekwuchitere ndị ọrụ ugbo na obere ndị ọrụ ugbo, òtù ụmụ nwanyị, otu ndị ruuru mmadụ, na ndị ọzọ rụrịtara ụka Achim Steiner, onye isi otu UNEP.

Larissa Packer, onye ọka iwu Brazil nwere Terra de Direitos, otu na-arụ ọrụ iji nweta ikike ala maka obodo ndị na-enweghị ala, so na ndị sonyere.

"Ịkwụ ụgwọ maka ọrụ gburugburu ebe obibi," Packer kwuru, "na-ekwu na omume nke okike - okirikiri mmiri, ikuku carbon, pollination nke okooko osisi site na aṅụ - bụ ngwa ahịa, n'okpuru iwu nke ahịa. N'ezie, ụzọ dị otú ahụ na-egosi na agbachi nkịtị nke 'ọrụ' ndị a, na, mgbe etinyere ya n'usoro iwu na ikike ihe onwunwe, n'ezie mkpuchi nke ebe ndị sitere n'okike - ọhịa, ala mmiri, ala mmiri. … Ụzọ dị otú ahụ yiri ịgba ohu nke okike na-aga n'ihu.

O kwuziri nkọwa nke ọma banyere akụ na ụba na-arụ ọrụ: "N'ahịa ugbu a," ka o kwuru, "ọnụahịa na-adabere na ọkọnọ na ọchịchọ, ya bụ, na ụkọ. Ka mmanụ ala na-adị ụkọ, ọnụ ahịa ya na-arị elu. Akụ na ụba ndụ ndụ ga-agbaso otu mgbagha ahụ. … Ọ bụrụ na anyị na-etinye a price na oke ohia, na biodiversity, na ndị ọzọ nkịtị ngwaahịa, ndị ahịa ga-chụpụrụ elu site ụkọ, Ya mere, n'ihi na investors na ihe ndị a, ka ukwuu ụkọ nke gburugburu ebe obibi ọrụ, ukwuu ha uru. Ebee ka anyị chere na nke a ga-eduga?"

Steiner zara ya site n'ikwu na, n'agbanyeghị na ọnọdụ ụwa nwere ike iwe anyị iwe, "ma ọ masịrị anyị ma ọ bụ na anyị achọghị, echiche akụ na ụba na-achịkwa mba anyị niile," na anyị kwesịrị ịbịa na nke a.

"Mgbe ị na-ekwu na anyị na-enye ihe okike ọnụ ma na-aghọ ngwa ahịa a na-ere ahịa, m ga-ajụ, ọ bụ na ọ dịghị uru ijide uru nke gburugburu ebe obibi nakwa na akụ na ụba? Ọ bụrụ na mba malitere ịghọta otú uru nke gburugburu ebe obibi na ihe onwunwe anyị si dị egwu maka ọdịnihu nke atụmanya mmepe anyị, mgbe ahụ, anyị nwere ike ịmepụta iwu iji chebe ọdịdị, anyị ga-abawanye ebe ndị echedoro, anyị ga-enwekwu ụmụ amaala na-achịkwa ala na nchekwa. , anyị ga-ebufekwa iwu ka njọ iji gbochie ụlọ ọrụ nkeonwe itinye aka n'omume mbibi."

Arịrịọ Steiner, ka o sina dị, hapụrụ mmegharị mmekọrịta ọha oyi. Ọkà okwu n'elu ọkà okwu biliri akatọ a akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ aku na uba dị ka commodification nke ndụ, ikpeazụ ogige nke commons, na kasị ukwuu n'ala ijide mgbe ndị ụlọ ọrụ rọrọ nrọ.

Tom Goldtooth, bụ́ onye nduzi nke Indigenous Environmental Network, chịkọtara ya na “ọdịiche dị n’etiti echiche Western nke gbadoro ụkwụ na ego na echiche ụwa ụmụ amaala nke gbadoro ụkwụ na ndụ dabere n’ụkpụrụ dị nsọ okike ụmụ nwanyị nke Mother Earth.”

Na June 21, n’oge oyi na Brazil, ndị nnọchianya nke ụmụ amaala si n’otu ogige a na-akpọ Kari-Oca nke Abụọ na nso nzukọ Rio nyere ndị ọrụ UN nkwupụta. Nkwupụta a, nke ihe karịrị ndị isi obodo 500 bịanyere aka na ya ma gọzie na emume emume, nwere ebumnuche kpọmkwem:

"Economy Green bụ mbọ aghụghọ nke ụlọ ọrụ, ụlọ ọrụ mmepụta ihe, na gọọmentị iji nweta ego na Creation site n'iwepụ onwe, imeziwanye, na ire ihe dị nsọ na ụdị ndụ niile na mbara igwe, gụnyere ikuku anyị na-eku ume, mmiri anyị na-aṅụ. , na mkpụrụ ndụ ihe nketa nile, osisi, mkpụrụ ọdịnala, osisi, anụmanụ, azụ̀, ụdị dịgasị iche iche nke ihe ndị dị ndụ na omenala, usoro ihe ndị dị ndụ na ihe ọmụma ọdịnala bụ́ ndị na-eme ka ndụ dịrị n’Ụwa kwe omume ma na-atọ ụtọ.”

Nhọrọ ndị na-akwado ndụ

Ihe na-akpasu iwe karịsịa banyere akụ na ụba ọhụrụ a na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ bụ na ọ na-ewepụ na tebụl niile nke ọma, ụzọ ndụ na-akwado ndụ nke mmegharị mmekọrịta nke Global South na-azụlite ruo ọtụtụ iri afọ:

§  Akụ na ụba ịdị n'otu, ebe a na-edobe ụkpụrụ na ọnụ ahịa n'ime obodo, ọnọdụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya iji mepụta mgbanwe nke ngwaahịa na ọrụ n'èzí nke ụlọ ọrụ na-achịkwa;

§  Usoro dabere na ikike nke na-echebe ụmụ nwanyị, ụmụ amaala, na ndị ọzọ na-adịghị ike ọ bụghị naanị n'ime ahịa, kama site na ahịa; 

§  Ikike nke Mother Earth, nke na-ekwu na ndụ niile nwere ikike dị n'ime na enweghị ike;  

§  Territoriality, echiche na ndị bi n'ala adịghị elekọta "ibe ala dị ka iberibe achịcha," ma ọkaibe ohere ịkpọ ụlọ; 

§  Ụgwọ ihu igwe, echiche na mba ndị dị n'ebe ugwu, bụ ndị ọganihu ha na-arụ na mmepụta ihe onwunwe, ịgba ohu, na nchebe, aghaghị ịkwụ ụgwọ maka ihe ha weere; na 

§  Ndị Commons, echiche ahụ merela agadi na ọchịchị onye kwuo uche ya nke akụrụngwa na-ekekọrịta ga-emerịrị na oghere echekwabara nke ọma site na ịchịisi ahịa.

N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, kama ịgbasa ahịa ahịa n'akụkụ ọ bụla nke okike, ezi akụ na ụba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ga-eme ihe na-abụghị nke ahụ: gbanwee mmiri nke ngwa ahịa na ego, belata ọrụ nke ahịa na mpaghara ego, ma mee ka ọchịchị onye kwuo uche ya na-achịkwa ihe ndị ọzọ. ihe gburugburu ebe obibi ụwa.

Dịka e siri kwupụta nkwupụta Kari-Oca na Nzukọ Ụwa, ọtụtụ n'ime ndị bịara lere anya ịhụ condor na-agba gburugburu emume ahụ. N'ime otu izu jupụtara n'ọgba aghara na arụmụka kpụ ọkụ n'ọnụ, ebe United Nations dị njikere ire ntọala nke ndụ na ihe nketa anyị, oge ahụ bara ụba nke ukwuu. Ọ bụrụ na ndị na-elekọta mmadụ na-enwe ike iguzosi ike n'ebe ha nọ, condor ahụ, ifufe nke ọ na-efekwasị, na ndụ nke ụgbọ elu ya siri kwupụta ga-anọgide na-adị ka ọ dị n'ụbọchị ahụ-na-enweghị ike iru na ọnụ ahịa.

Jeff Conant dere akụkọ a maka Ọ bụ ahụ gị, mbipụta ọdịda 2012 nke EE! Magazin. Jeff bụ onye nta akụkọ na-adabere na ya na onye edemede Ntuziaka obodo maka ahụike gburugburu ebe obibi na Edemede nke Nguzogide: Mmekọrịta Ọha Revolutionary nke Insurgency Zapatista. 

---