Na Nọvemba 3, Ọchịagha Pervez Musharraf manyere ọchịchị mgbagha ya nke abụọ, obere ihe karịrị afọ asatọ ka nke mbụ wetara ya n'ọchịchị. Ihe kpatara ya? Na nke a bụ naanị ụzọ iji hụ na ihe a na-akpọ 'agha na ụjọ' nọgidere na-aga n'ihu. Obi ọjọọ nke ndị ọchịchị gosipụtara n'ime ụbọchị atọ kemgbe ọkwa ọkwa mberede' nke ọnwa Nọvemba 3 (gụọ: iwu agha) pụtara ìhè ka ụwa hụ. Agbanyeghị, ụfọdụ ka dị njikere ịrụ ụka na Musharraf ziri ezi n'ezie n'ikwu na ọ bụ naanị usoro ogwe aka siri ike nwere ike ịnwe mgbasa nke 'extremism'.
Ka anyị ghara ichefu na ihe na-elekwasị anya nke ụlọ ọrụ mgbasa ozi na-adịbeghị anya laghachi azụ kwupụta ogologo echefu 'ọzọ' n'ihu nke 'agha na ụjọ', ya bụ Afghanistan. N'ihi nke a, ọrụ General Musharraf na-alụ ọgụ maka iyi egwu 'extremist' abatakwala n'ìhè. N'ime afọ gara aga ma ọ bụ karịa, nrụgide na-arịwanye elu na nchịkwa Bush sitere na US iji nyochaa mmesapụ aka agha na enyemaka ego na Pakistan n'ihi na enwere nkwenye na ndị agha Pakistan adịghị eme ihe niile nwere ike ime na ihe omimi 'Pakistan. -Afghanistan ókè mpaghara' ebe ndị agha ụwa niile yiri ka ha gbakọtara.
N'oge na-adịbeghị anya ndị agha ekwela Benazir Bhutto ka ọ laghachi na mba ahụ, usoro a kwenyere na ọ bụ injinia na London na Washington. Ostensibly Bush na Brown na-ahụ Ms. Bhutto ka ọ dị oké mkpa na-akwalite atụmatụ nke 'moderates' na ndị ọzọ kpọmkwem na-emepụta ụfọdụ ụdị nkwado nkwado maka 'agha na ụjọ', ebe ọ na-amanyekwa ndị agha na-abịa site na ya 6-afọ. itinye aka na 'extremism' ịma aka.
N'agbanyeghị enyo enyo na ọtụtụ n'ime ndị ọkachamara na-emesapụ aka na Pakistan nwere ike ịbanye n'ihu Ms. Bhutto - nke ka ukwuu n'ihi akụkọ populist nke Pakistan People's Party - ọ dị ka enwere nkwenye na-apụta n'etiti ndị a ma ama na ajụjụ banyere otu esi edozi ya. iyi egwu 'extremist' apụtala dị ka ajụjụ kachasị mkpa chere Pakistan ihu n'oge ugbu a. Ụfọdụ 'moderates' nwere ike na-arụ ụka na nke a bụ nchegbu ruo oge ụfọdụ ugbu a - ha na-anọgide na-enye ịdọ aka ná ntị banyere iyi egwu na-akpụ akpụ nke 'Talibanization' kemgbe ọchịchị nke aha ahụ malitere ọchịchị na Afghanistan ihe karịrị afọ iri gara aga. Wezụga eziokwu na maara nke 'moderates vs extremists' okwu nwere ike ịsị na nnukwu akụkụ na ravings nke Western media, ọ bụ eziokwu na n'akụkụ ọnọdụ na mpaghara ozugbo ejidere site esemokwu, e nwere nnọọ oké njọ polarization. n'akụkụ ndị dị n'akụkụ Pakistan, na na ọ na-amụbawanye ka ụbọchị ọ bụla na-agafe.
N'ime izu ole na ole gara aga, enweela ọtụtụ ogbunigwe na mwakpo ndị a na-ekwu na ọ bụ 'ndị na-eme ihe ike', nke kacha eduzi ndị uwe ojii na ndị ọrụ nchekwa ndị ọzọ, na nke a ma ama bụ mwakpo jọgburu onwe ya wakporo ndị njem Benazir Bhutto na nlọghachi ya. Mwakpo ahụ siri ike dị ka ọ na-abawanye na njikọ ya na mmụba nke ogbunigwe ndị America / Pakistan nke mpaghara agbụrụ na mpaghara nso nso a dị ka Swat. N'agbanyeghị na ọ bụ ezie na iberibe steeti na-etinye aka na mwakpo ndị a, ọnọdụ na-akawanye njọ na mba ahụ abụghị naanị ndị 'moderates' kama ọ bụ ndị Pakistan niile.
N'ịgbalị ịghọta ihe na-eme ugbu a, na karịsịa n'iji ezi uche na-enyocha ikpe ndị moderate, ọ dị oke mkpa iburu n'uche na ndị ọkachamara na-emesapụ aka nwere akụkọ ihe mere eme nke ịbụ ndị na-adịghị elepụ anya nke ọma na ezigbo ihu abụọ. nke kacha njọ n'imezigharị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya na mkpa ọ na-eche na oge awa. Ọ bụ akụkụ dị ịrịba ama nke ndị ọkachamara na-emesapụ aka nke Pakistan bụ ndị nabatara iji okpukpe na-asọ oyi nke onye ọchịchị ndị agha bụ Zia-ul-Haq mgbe ọ bịarutere n'ọchịchị na 1977. Nkwekọrịta dị otú ahụ nwere ezi uche n'oge ahụ n'ihi na mkpa nke oge ahụ bụ mkpochapụ. nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị populist nke na-eyi egwu ịhazigharị nguzozi nke ike na Pakistan na njedebe 1960 na mmalite 1970s.
Dị ka a maara nke ọma ugbu a Zia Islamization dabara na iji jihad dị ka plank nke strategic amụma Islamabad na consonance na geo-strategic ebumnobi nke American imperialism na mpaghara. Ma bụrụkwa nke a ma ama ugbu a, ndị mujahideen nke 1980 abanyela na 'extremists' nke taa. Nhazi nke Pakistan n'ezie kwenyesiri ike na ntụgharị nke amụma atụmatụ - ọbụlagodi n'ụzọ nkịtị - na-esochi njedebe ọjọọ nke Onye isi ala George W Bush nyere General Headquarters (GHQ) ụbọchị ole na ole ka mwakpo Septemba 11 gasịrị.
Ka ọ na-erule njedebe nke oge Zia gbara ọchịchịrị, ndị 'moderates' ghọtara na mmetụta 'Islamisation' siri dị, na ha etinyela onwe ha n'ọchịchị na-eketaghị ikike mmekọrịta ọha na eze. Kemgbe ndị 'moderates' nọ na-ekwusi ike na ọ dị mkpa ka gọọmentị chịa na 'extremists' ma gbochie Pakistan ka ọ bụrụ steeti Talibanised pariah.
N'oge na-adịbeghị anya akụkọ a malitere na ntụziaka nke na-ewelite ajụjụ dị mkpa maka ndị na-aga n'ihu na-eche alaeze ukwu ihu n'ụwa nile, na karịsịa n'akụkụ atọ nke 'agha na ụjọ': Iraq, Palestine na Afghanistan. Kpọmkwem, 'moderates' Pakistan na-ekwusi ike na nke a bụ agha Pakistan ma ọ bụ, kpọmkwem, agha ndị Pakistan. Ha na-arụ ụka na ọ bụ ihe na-adịghị mma ịnwale na ịchụpụ ihe ha kwenyere na ọ bụ ọgụ a na-apụghị izere ezere na 'ndị na-eme ihe ike' - ụda na-abụkarị Huntingtonian - site n'ịgbaba na arụmụka na nke a bụ agha America. Ụdị arụmụka a nwere ntakịrị ntakịrị na-eleba anya na 'iji ike eme ihe n'ụzọ ziri ezi' iji nweta obi na uche nke ọha Pakistani.
Ekwuru na Benazir Bhutto na-ekwu na naanị ihe ga-adịte aka maka iyi egwu 'extremist' (na Pakistan opekata mpe) bụ iweta mpaghara agbụrụ n'ime usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma kwe ka ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-arụ ọrụ n'ebe ahụ. N'ikwu eziokwu, n'ime nhọrọ niile ndị 'moderates' nwere ike ịnye, nke a dị ka nke kachasị anya. Ma n'otu oge ahụ, Benazir yiri ka ọ na-achọ ịkwalite ọnụọgụ abụọ 'na-agafeghị oke' vs 'extremist', na-ama ụma isu ọnụ ruo US (na West n'ozuzu ya), wee si otú a kewapụ onwe ya na ọ dịkarịa ala ụfọdụ ndị ọ ga-atụ anya ya. irute ma ọ bụrụ na a malitere usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị na mpaghara agbụrụ.
Ihe na-ekwesịghị ịla n'iyi onye ọ bụla bụ eziokwu ahụ bụ na onye na-ekiri 'Talibanization' dị oke egwu naanị na mpaghara ụfọdụ nke obodo, nke mere na Benazir na-akwado America adịghị ka ọ emetụtaghị ebe ọdịnala ya siri ike, dịka ọmụmaatụ. Sindh (dị ka pụtara ìhè site na nnabata ọ natara na October 18 na ọ laghachiri Pakistan). Nke a abụghị na-egosi na polarization adịghị abawanye ma ọ bụ na ọtụtụ ndị mmadụ agaghị ahapụ usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị bụ isi ma ọ bụrụ na ha aghọta na ndị isi egwuregwu niile na-alụ ọgụ maka ihe mkpofu a na-atụfu na Washington, mana naanị igosi na ya. ọ dị mkpa idobe echiche nke 'moderates' n'ọnọdụ.
Eziokwu nke okwu ahụ bụ na ihe na-eme na mpaghara agbụrụ na ịgbasa n'ime ụfọdụ mpaghara Pakhtun biri bụ ọrụ nke agha America - agha malitere na njedebe 1970 ma ugbu a morphed n'ime ihe dị nnọọ iche dị ka ọ dị. Uncle Sam gbanwere ihe ndị ga-ebute ụzọ na geo-strategic. Ọ bụ eziokwu na steeti Pakistan - yana ọkachasị ndị agha - etinyela aka na nke a na agha ndị gara aga na mpaghara ahụ, na, ruo n'ókè a naanị, nke a bụ agha Pakistan. Mana ikwu na nke a bụ agha ndị Pakistan fọrọ nke nta ka ọ gbagọọ agbagọ.
Ọ bụghị agha ndị Pakistani n'ihi na ọ bụghị ndị mmadụ na-akwado jihad kama ọ bụ ụlọ ọrụ America na Pakistan, na n'otu aka ahụ mkpebi ugbu a ịlụ ọgụ jihad abụghị mkpebi nke ndị mmadụ kama nke ụlọ ọrụ America na Pakistan. N'ịtụ aro na ọ bụ ọrụ dịịrị ndị mmadụ ikpochapụ ọgbaghara nke CIA na ISI ji okpukperechi eme ihe, na nkwalite ha na-akwalite ime ihe ike n'ime otu obodo, bụ ịche n'ụzọ dabara adaba na ndị mmadụ. hụ ụwa n'ahịrị kwụ ọtọ ka ndị 'moderates' si ele 'extremists'.
Ihe ndị mmadụ na-ahụ n'oge ugbu a bụ behemoth n'ụdị US, na-ebu agha na-adịghị agwụ agwụ site na nkwado nke ndị agha Pakistan bụ ndị tụgharịrị megide ndị agha ọ zụlitere. Ya mere enwere iwe miri emi na na enweghị usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị siri ike - eziokwu jọgburu onwe ya nke mmadụ nwekwara America na GHQ iji kelee - ịrị elu nke ụdị nguzogide ndị ziri ezi abụghị ihe ijuanya. Ka ọ dị ugbu a, esemokwu dị n'ime ndị agha na-agbagha agbagha maka ịhapụ usoro atụmatụ atụmatụ nwalere oge, nke na-ebute aghụghọ nke ụdị aghụghọ karịa. Enwekwara nkụda mmụọ siri ike n'ọkwa na faịlụ ndị agha, ebe ọ na-apụta n'ụzọ na-egbu mgbu n'ụzọ doro anya na nke a abụghị agha akụkọ ihe mere eme dị n'etiti 'moderates' na 'extremists' kama ọ bụ ọdịda nke atumatu ịchọ ọdịmma onwe onye nke US, nke kachasị mkparị. ike ọchịchị ụwa amatala.
Ugbu a na agha dị n'ọnụ ụzọ Pakistanis, mmadụ nwere ike ịghọta ihe mgbagwoju anya nke na-emekpa ndị radicals na Palestine ruo ọtụtụ afọ, ma ọ bụ ndị enyi na Iraq ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ogologo oge. Dị ka 'agha na ụjọ' ejirila ọnwụ na mbibi na ọtụtụ ndị Palestine na ndị Iraqis, 'Islamists' ahụwo ebe nkwado ha na-agbasawanye. Mgbochi agha zuru ụwa ọnụ chere ajụjụ ihu n'oge na-adịghị anya mmalite nke agha Iraq na March 2003 banyere eziokwu ahụ bụ na akụkụ bụ isi nke nguzogide Iraqi bụ echiche 'Islamist' nke ụdị dị iche iche kpaliri. N'oge ahụ nkwekọrịtara dị ka na nke a bụ ọdịdị nke esemokwu ahụ na ọ gaghị ekwe omume iwelite mmegide megide ndị agha dị otú ahụ n'oge ahụ.
Na Palestine, nkwenye ahụ agbasala ebe niile. Kpọmkwem, ọtụtụ ndị na-ekiri Hamas anaghị ewere ya dị ka isi iyi nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-aga n'ihu, ma n'ime afọ ole na ole gara aga, ndị na-aga n'ihu n'ebe nile achọpụtala na ha ghọrọ ndị na-akwado nzukọ ahụ dị ka aghụghọ nke US, Israel na-esiwanye Mahmoud Abbas na Fatah na-aghọwanye. na-esiwanye ike ileghara anya.
Ọ bụ ezie na ọdịdị nke esemokwu ahụ pụtara na mkpọmkpọ ebe nke agha ndị eze ukwu na Iraq, Palestine na Pakistan-Afghanistan ga-atụlerịrị na nkọwa ya niile. Pakistan nwere mgbawa n'ime ime nke ọ ga-eche ihu, nke sitere na asụsụ steeti na Islam nke na-egosipụta usoro ọmụmụ obodo ahụ dị ka ebe obibi maka ndị Alakụba nke subcontinent. Dị ka agbụrụ dị iche iche, ndị Pakhtuns (ndị gbasapụrụ na Pakistan na Afghanistan, ma bụrụkwa agbụrụ kachasị na nke ikpeazụ; ndị Taliban, dịka ọmụmaatụ, bụ otu Islamist dị ka Pakhtun) kwesịkwara ịbanye n'ime ya. akụkọ ihe mere eme ha ma na-achọ idozi esemokwu dịte aka n'etiti ihe nketa nke enweghị ime ihe ike (dị ka òtù Gandhian Red Shirts na-egosipụta) na 'Islamist'/mba agha agbụrụ.
Otú ọ dị, ọ gaghị ekwe omume ileghara eziokwu ahụ bụ na 'Islamist' na-esiwanye ike ka ndị America na ndị na-azụ ha n'ebe nile aghọwo ihe ihere maka iji ike na-enweghị isi. Dịka ọmụmaatụ itinye aka na arụmụka na-abaghị uru maka nguzozi nke ike na mpaghara agbụrụ dị n'etiti Taliban na al-Qaeda, bụ ọkacha mmasị nke mgbasa ozi, bụ ịkọwapụta eziokwu dị mkpa na bọmbụ ebe ahụ n'ime oge nkume ga-eje ozi. naanị iji kwado ihe ndị Britain kwubiri banyere ebo Pakhtun nke ọma ihe karịrị afọ 150 gara aga - ịlụso ha ọgụ n'atụghị egwu bụ ihe doro anya maka ọdịda.
Na narị afọ nke 20 kwa, US mụtara n'ọtụtụ ọnọdụ na uru agha ya buru ibu bụ ihe efu mgbe ọ na-alụso ndị agha okpuru ọchịchị ọgụ nke meriri n'obi na uche nke ndị obodo ahụ bụ́ ndị chere oké agha ahụ ihu. Tụkwasị na nke a eziokwu ahụ bụ na n'okpuru ụkpụrụ ebo Pakhtun, a na-enye ndị mbịarambịa kwenyere na ha bụ ndị a na-ekpe ikpe na-ezighị ezi ebe mgbaba ọbụna mgbe ha na-abụghị ndị na-amasị onwe ha.
Agha America na-etinye mpaghara ahụ n'ọgba aghara nke ọ na-adị ka ọ gaghị esi na ya pụta. Naanị ọrụ ndị Pakistan na Afghanistan kwesịrị ịnakwere bụ na ha nwere onwe ha pụọ na njigide na-akpagbu nke alaeze ukwu na ndị obodo ya. 'Moderates' na-ekwu naanị maka onwe ha mgbe ha na-akpọ nke a agha ndị mmadụ. Nke a bụ agha ndị eze ukwu, na mgbe ndị niile na-aga n'ihu na-aga n'ihu na-eche ajụjụ siri ike ihu banyere ịrị elu nke ndị ziri ezi na agha a, na-etinye ibu anyị n'azụ ndị na-eme ihe ike agaghị eme ihe na-aga n'ihu n'ụzọ ọ bụla bara uru.
Ọ bụrụ na ọ dịghị ihe ọzọ, eziokwu a kwesịrị ịpụta ìhè na njedebe nke ntinye 'ihe mberede'. Onye ọ bụla nọ na Pakistan na-etinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ọchịchị onye kwuo uche ya ugbu a ka a na-emegbu ebe ndị 'extremists' ndị mgbasa ozi na-ejikarị ụbọ akwara na-apụ na mberede na ihuenyo radar. Ndị agha Pakistan bụ na mgbe niile ga-abụ nemesis nke ụzọ ọzọ na-aga n'ihu n'ezie, ma ọ bụrụhaala na gọọmentị America na-emeghachi omume na-akwado ya n'ime iri afọ, ọnọdụ Pakistan na mpaghara ga-akawanye njọ.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye