SAN FRANCISCO, Kalifòni, Nov 23 (IPS) - Yon ane apre "Operasyon Phantom Fury" ki te dirije Etazini te domaje oswa detwi 36,000 kay, 60 lekòl ak 65 moske nan Fallujah, Irak, rezidan ki andedan vil la kontinye soufri akòz mank konpansasyon. , rekonstriksyon dousman ak gwo pousantaj maladi.
Sant Etid pou Dwa Moun ak Demokrasi ki baze nan Fallujah (SCHRD) estime kantite moun ki te mouri nan vil la pandan operasyon Etazini te dirije nan mwa Oktòb ak Novanm 2004 nan 4,000 a 6,000, pi fò nan yo sivil. Tonm mas yo te fouye nan katye vil la pou plizyè milye kadav yo.
Semèn pase a, Pentagòn te konfime ke li te itilize fosfò blan, yon pwodui chimik ki pete nan flanm dife sou kontak ak lè, andedan Fallujah kòm yon "zam ensandyè" kont ensije yo. Washington nye ke li se yon zam chimik, jan kèk kritik akize, e ke li te itilize kont sivil.
Peman konpansasyon Iyad Allawi, premye minis pwovizwa ki te sipòte pa Etazini nan moman operasyon an te pwomèt, pa rive konkretize pou anpil moun ki abite nan vil la, ki manke dlo potab epi ki soufri koupe elektrisite chak jou.
"Mohamad Tareq al-Deraji, yon rezidan Fallujah ak pòtpawòl konsèy gouvène vil la te di: "Moun yo te peye prèske 20 pousan nan sa Allawi te pwomèt yo, ki te jis 100 milyon dola.
Dapre Deraji, ki se tou yon byolojis ak ko-direktè nan SCHRD la, aktyèl premye minis Irak la, Ibrahim al-Jaafari, te dakò pou kontinye ak peman konpansasyon dezyèm ak twazyèm bay moun ki andedan Fallujah ki te soufri pèt yon moun ou renmen. youn oswa pwopriyete domaje pandan batay la, apre anbasad ameriken an te fè presyon sou li.
"Men kounye a li [Jaafari] sispann peman yo," Deraji te di IPS. "Se konsa, kounye a pa gen okenn peman bay pèp la epi nou tout kontinye soufri."
Mwa sa a, Kolonèl Marin Ameriken David Berger, ki se kòmandan Ekip Konba 8yèm Rejiman an e ki responsab Fallujah, te di repòtè yo, “[Rezidan Fallujah yo] pa wè okenn pwogrè, yo pa wè okenn aksyon. Yo tande anpil pawòl, anpil pwomès, men pa anpil pwodwi.”
Deraji estime ke jiska 150,000 nan 350,000 moun ki abite nan Fallujah kontinye ap viv kòm moun ki deplase andedan akòz mank nan konpansasyon, ak Se poutèt sa, mank de rekonstriksyon.
Rapò ki soti andedan vil la endike ke rezidan yo ap de pli zan pli fache kont sitiyasyon an.
Rana Aiouby, yon jounalis endependan ki soti Bagdad, di: “Lè m te fèk nan Fallujah, mwen pa t wè okenn rekonstriksyon. "Kèk nan moun yo ap rebati pwòp kay yo, men mwen toujou jwenn moun deyò Fallujah ki se refijye nan atak Avril la sou vil la."
Aiouby, ki te nan Fallujah plizyè fwa, te di ke li te finalman pèmèt li vizite distri Shuhada nan mwa avril ki sot pase a, apre li te deja anpeche nan zòn nan pa fòs ameriken.
"Sa a se distri ki pi pòv nan Falluah ak kote te gen kèk nan pi move destriksyon an," li te ajoute. "Li te omwen 95 pousan detwi."
Tou de Deraji ak Aiouby te di ke ekipman pou pouvwa a se iregilye, e ke eklat o aza nan batay kontinye sou yon baz prèske chak jou. Depi 16 novanm, lame ameriken te konfime ke yon marin te touye pa yon machin bonm nan Karmah, yon ti vil toupre Fallujah.
"Se konsa, anpil lekòl yo swa detwi oswa okipe pa Ameriken yo menm kounye a," Abu Mohammed, yon rezidan nan Fallujah, te di IPS nan yon entèvyou telefòn. "Pitit nou yo swa ale lekòl anba tant oswa rete lakay yo paske nou twò pè pou nou mete yo deyò."
Abu Mohammed, yon bòs chapant ak 30-zan papa senk, te di ke rezidan inonbrabl te malad paske yo te bwè dlo tiyo sal. Gen lòt ki t ap tonbe malad akoz mank elektrisite ki te makonnen ak tanperati frèt lannwit ki desann jiska 10 degre Sèlsiyis kounye a ke sezon fredi a te rive nan Irak.
Deraji te dakò, li di te gen "anpil nouvo maladi, espesyalman kansè ak timoun ak moun ki te rete nan Falluah pandan atak la". Li te di IPS, "Petèt yo te pran gwo dòz nan radyasyon ak polisyon andedan vil la pandan tan sa a, kidonk nou gen anpil pwoblèm medikal kounye a."
Sa a se konplike pa lefèt ke lopital nan vil la pa nan kapasite opere plen.
"Kèk rekonstriksyon k ap pase ak lopital nou yo," te ajoute Deraji, "Men, li trè dousman e gouvènman an ap pran kèk nan lajan nou te genyen pou li."
Mohammed Khadem, yon enjenyè 55 an nan Fallujah, te eksprime fristrasyon nan pòs sere militè yo nan vil la. "Ak analiz retin ak anprent yo toujou ap fè pa militè Ameriken an pafwa yo nan lòd yo bay badj idantifikasyon ki gen kòd ba pou sèten rezidan, liy k ap tann pou yo antre nan vil la yo byen long," li te di.
Pandan yon apèl nan telefòn ki soti andedan Fallujah, Khadem te di IPS ke sekirite rete yon gwo pwoblèm ak batay te fèt "prèske chak jou pafwa".
Deraji, k ap pale pou SCHRD, te plenyen ke "Ameriken yo pa kite lapolis nou an retabli tèt yo. Yo te pèmèt sèlman 200 polis Irak yo tabli soti andedan Fallujah e sa pa ase."
Dapre SCHRD ak lòt ONG k ap travay nan Fallujah, yon kote ki fè mal pou moun ki abite nan vil la se manm Lame Irak la ki ak sòlda Ameriken yo.
Ak Fallujah se prensipalman Sunni ak manm milis Shia Badr Organization ak milis Kurdish Peshmerga ki gen pi fò nan Lame Irak la nan Fallujah, rapò sou tretman imilyan ak brital rezidan yo komen. "Kounye a, gen anpil mesye Lame Irak ak Ameriken yo e sa a se yon gwo pwoblèm paske yo toujou tire ak pran moun kòm prizonye," te di Deraji. "Yo aji tankou koboy nan fim."
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don