Cov xwm txheej hauv Ukraine tau ua rau pej xeem sib tham hauv Finland txog NATO (North Atlantic Treaty Organization). Ib yam li xyoo 2008, qhov teeb meem hauv Georgia tau tawm tswv yim txog Finland txoj cai kev nyab xeeb thiab kev xaiv NATO. Tom qab ob qho xwm txheej no, NATO cov neeg txhawb nqa tshwj xeeb, feem ntau los ntawm txoj cai-tis National Coalition Party (NCP), tau txav los tso NATO rau hauv cov txheej txheem pej xeem.
Teb Chaws Asmeskas cov ntawv xov xwm tshaj tawm los ntawm WikiLeaks qhia, tsis yog qhov xav tsis thoob, tias US Embassy nyob rau hauv Helsinki thiab pro-NATO cov neeg tawm tswv yim hauv Finland tau ua haujlwm tau ntau xyoo los hloov kev sib tham txog NATO hauv Finland thiab taug kev rau Finland qhov kev nkag mus rau hauv kev ua tub rog.
Thaum cov pej xeem Finnish tseem tawm tsam kev ua tswv cuab, kev tsis sib haum xeeb hauv Ukraine tuaj yeem ua pov thawj tias qhov kev hloov pauv tseem ceeb hauv qhov no dua li qhov teeb meem hauv Georgia. Tab sis txawm tias tsis muaj kev hloov pauv tseem ceeb hauv pej xeem kev xav, kev txav mus rau kev ua tswv cuab nyob rau yav tom ntej tsis tuaj yeem txo qis ntawm tes. Tseeb, Finland tus Thawj Kav Tebchaws thiab tus thawj coj ntawm NCP Alexander Stubb yog tawm suab rau kev thov rau NATO-kev ua tswv cuab thaum lub sijhawm xaiv tsa hauv qab no.
Lub caij no, nyob rau hauv nruab nrab ntawm kev tsis sib haum xeeb hauv Ukraine, Finland ua ke nrog Sweden, tau ua cov kauj ruam los txhawb lawv txoj kev sib raug zoo nrog NATO. Ob lub teb chaws tau kos npe rau Daim Ntawv Pom Zoo Txhawb Kev Pabcuam Hauv Tebchaws nrog rau kev sib koom ua tub rog, tsim kom muaj "txoj cai tshwj xeeb" (Stubb) nrog NATO. Daim ntawv cog lus, raws li Cov Ntaub Ntawv Xov Xwm, muaj "ib txoj cai raws li Finland thiab Sweden yuav tso cai, los ntawm kev caw, NATO kom xa tawm thaj av, tub rog thiab tub rog cov cuab tam ntawm Swedish thiab Finnish av. Raws li qhov kev npaj no, Finland thiab Sweden yuav pom zoo muab Western alliance rog kev txhawb nqa tag nrho, suav nrog cov tub rog, kev thauj mus los thiab foob pob hluav taws. "
Polishing NATO cov duab hauv Finland
Ib tug US xov tooj cua txij lub Cuaj Hli 2008 tau sau tseg tias, "Cov tub ceev xwm hauv tebchaws Finnish tau tso NATO rau hauv pej xeem thaj chaw txij li thaum muaj kev kub ntxhov [hauv Georgia] pib. Cov ntawv xa mus rau NATO tau tshwm sim ntau zaus los ntawm National Coalition Party (NCP), tus tswvcuab ntawm tsoomfwv tseemfwv txoj cai uas txhawb nqa NATO ua tswvcuab. " Cov xov tooj txuas ntxiv: "Thaum tsis qhib qhov nyuaj rau txoj cai ruaj ntseg tam sim no, Stubb zoo li tab tom sim qhov kev pom zoo."
Tom qab NATO lub 60th hnub tseem ceeb tshwm sim nyob rau hauv Helsinki nyob rau hauv 2009, Chargé d'Affaires ntawm lub US Embassy nyob rau hauv Finland xa mus rau Washington tias qhov xwm txheej thiab Stubb cov lus hais tshwj xeeb tau ua rau muaj "kev sib cav qhov tseeb" hauv Finland txog NATO. Nws hais ntxiv, "Peb tab tom koom tes nrog lwm lub tebchaws NATO Cov Tswv Cuab Hauv Xeev, MFA, xav cov tso tsheb hlau luam thiab Atlantic Council ntawm lwm cov xwm txheej hauv lub xyoo tseem ceeb no uas yuav pab txhawb rau qhov kev sib cav."
Paub txog pej xeem tawm tsam rau NATO, lwm US txoj kab lis kev cai Los ntawm Lub Kaum Hli 2008, deplores qhov tseeb tias "Ntau tus Finns khaws lub zeem muag ntawm NATO raws li kev tiv thaiv kev tawm tsam Soviet Union - thiab tam sim no Russia - thiab tsis yog ntau dua li kev sib koom ua ke ntawm kev tiv thaiv kev sib koom ua ke thiab cov txiaj ntsig zoo." Txhawm rau hloov qhov kev xav no "tam sim no" kev xav, US Embassy nyob rau hauv Helsinki tau teeb tsa nws lub luag haujlwm los "txhawb kev nkag siab ntau dua ntawm Alliance thaum muaj kev tsis sib haum xeeb hauv Georgia" los ntawm qhov nws hu ua "NATO ncig xyuas".
Lub rebranding ntawm NATO lub hom phiaj tau yog ib qho kev sib tw tsis tu ncua rau kev sib koom ua ke txij li thaum lub caij nplooj zeeg ntawm Soviet Union, qhov kev hem thawj uas yog vim li cas rau NATO lub neej. Kev sib tw pro-NATO tsis tu ncua hauv Finland tuaj yeem pom tias yog ib feem ntawm qhov kev siv dag zog no, txhawm rau pom tseeb qhov txuas ntxiv ntawm NATO.
Ib qho ntawm cov "NATO ncig saib" los txhawb "kev sib cav qhov tseeb" tau tshwm sim thaum ntxov 2010. Thaum lub rooj sib tham hauv Helsinki hu ua "Nato Txoj Kev Txhim Kho Tshiab - Kev Tshaj Tawm Txog Kev Tswj Xyuas Kev Nyab Xeeb", Stubb hais, uas
Nato yog ib feem tseem ceeb ntawm peb tus kheej European thiab thoob ntiaj teb kev ruaj ntseg ib puag ncig. Nws tau kwv yees kev ruaj ntseg thiab kev ruaj ntseg hauv Tebchaws Europe, suav nrog Northern Europe thiab Hiav Txwv Baltic, dhau rau xyoo dhau los. Lub koom haum tseem tseem ua haujlwm ua lub hauv paus ntawm Transatlantic kev koom tes. Nato thiab EU yog qhov ua tau zoo tshaj plaws kev thaj yeeb nyab xeeb ntawm lub ntiaj teb sab hnub poob.
NATO - kev thaj yeeb nyab xeeb zoo li tsis muaj lwm yam?
Kos mloog rau qhov tsis kam lees paub txog keeb kwm ntawm NATO kev koom tes hauv kev ua phem hauv Tebchaws Europe thaum Tsov Rog Txias, Finnish kws sau xov xwm Bruno Jäntti sau nyob rau hauv Al Jazeera Nyob rau lub Plaub Hlis 2014, hais tias "Kev sib cav pej xeem ntawm Finland koom nrog NATO tau raug cim los ntawm kev qhia tsis tseeb thiab keeb kwm amnesia."
Jäntti piav qhia,
Kev Ua Haujlwm Gladio yog lub npe code rau kev ua haujlwm tsis txaus ntseeg NATO hauv Tebchaws Europe uas mus nrhiav tsis tau ntau xyoo lawm. Nws tau teeb tsa hauv av nyob tom qab tub rog cov qauv hauv ntau lub tebchaws nyob sab Europe (xws li Finland), koom tes nrog cov pab pawg sab xis sab xis thiab cov neeg ua phem thiab ua rau muaj kev cuam tshuam rau cov txheej txheem kev ywj pheej ntawm lub xeev tsom los ntawm kev sib tw.
Tab sis txawm tias ib tug saib tsuas yog nyob rau lub sijhawm tom qab kawg ntawm Kev Tsov Rog Txias, qhov kev hais lus siab ntawm NATO cov ntaub ntawv taug qab tsis pom tseeb thiab tsis quav ntsej txog qee qhov kev sib koom ua ke muaj teeb meem ntau dua.
Nyob rau hauv nws tsab xov xwm ntawm NATO nthuav dav luam tawm nyob rau hauv 1998, eminent Cold War keeb kwm John Lewis Gaddis sau: "cov keeb kwm - ib txwm tsis sib haum xeeb - yog nyob rau hauv kev pom zoo tsis zoo: nrog qee qhov tshwj xeeb, lawv pom NATO qhov loj me raws li kev xeeb tub, tsis muaj sijhawm thiab, qhov tseem ceeb tshaj, tsis haum rau qhov tseeb ntawm lub ntiaj teb tom qab Tsov Rog Txias."
Yog li, ntau qhov tseem ceeb thaum NATO txuas ntxiv nthuav dav hauv 1990s yam tsis muaj laj thawj ntseeg tau thiab ua txhaum ncaj qha ntawm cov lus cog tseg rau Soviet thawj coj Mikhail Gorbachev. Niaj hnub no, NATO tau nthuav dav txhua txoj hauv kev mus rau ciam teb ntawm Russia, hem nws txoj kev xav txog geostrategic nyiam.
Thaum Stubb yuav muaj nws tias NATO yog ib qho ntawm "kev ua tiav kev thaj yeeb nyab xeeb ntawm lub ntiaj teb sab hnub poob", txawm li cas los xij NATO lub luag haujlwm hauv kev ua rau muaj kev tawm tsam tsis tu ncua nrog Russia, nws tsis tuaj yeem pom tias yog qhov ua piv txwv hauv kev tsim kev thaj yeeb.
Tseeb tiag, tej zaum nws yuav muaj txiaj ntsig los nug seb Teb Chaws Asmeskas cov lus teb yuav ua li cas thiaj li muaj kev sib koom ua tub rog Lavxias tau nthuav dav mus rau Sab Hnub Poob Hemisphere thiab tau pib txhim kho missile tiv thaiv kab nyob ze rau ciam teb ntawm Teb Chaws Asmeskas?
Hauv cov ntsiab lus dav dua, NATO lub luag haujlwm hauv lub sijhawm tom qab Tsov Rog Txias tau muaj qhov sib txawv nrog txoj cai thoob ntiaj teb thiab lub hom phiaj ntawm United Nations. Piv txwv li, thaum muaj tsov rog nyob rau hauv yav dhau los Yugoslavia xyoo 1999, UN Secretary General Kofi Annan tau hais tias, NATO qhov kev ua tau tsim "kev hem thawj rau lub hauv paus tseem ceeb ntawm kev ruaj ntseg thoob ntiaj teb".
Kev npaj kev ruaj ntseg cia siab rau kev sib koom ua tub rog uas siv kev quab yuam ib leeg los ntxiv rau lawv tus kheej nyiam, yuav tsis txhawb kev thaj yeeb nyab xeeb thiab kev nyab xeeb. Qhov no tsuas yog ua tiav los ntawm kev ntxiv dag zog rau kev cai lij choj thoob ntiaj teb thiab United Nations hauv kev txaus siab ntawm tag nrho nws cov tswv cuab lub xeev.
ZNetwork tau txais nyiaj tsuas yog los ntawm kev ua siab zoo ntawm nws cov neeg nyeem.
Pab Nyiaj