I Ianuali 2009, ma mua o ka haʻalele ʻana o Gary Samore i kona kūlana ma ke ʻano he Hope-Peresidena no nā haʻawina ma ka Council on Foreign Relations, ua hōʻuluʻulu ʻo ia i kāna manaʻo hoʻokalakupua i ke ʻano o ka hana ʻana o Iran i nā kūkākūkā.
"ʻO ke kūlana kūpono i ka poʻe Iranians e lawe," i kākau ai ʻo ia ma kahi pou ma ka pūnaewele o ka ʻaha kūkā, "ʻo ia: 'Ua hauʻoli mākou e kamaʻilio mau loa, ʻoiai hiki iā mākou ke hoʻomau i ke kūkulu ʻana i nā centrifuges."
I kekahi mau lā ma hope mai, ua kapa ʻia ʻo Samore ʻo ke kākāʻōlelo kiʻekiʻe o ka Pelekikena Barack Obama no ka hoʻonui ʻana i ka nuklea, e lilo ana ʻo ia i kekahi o nā mea koʻikoʻi loa i ka hoʻokele e pili ana i ka diplomacy iā Iran.
ʻO ka hoʻolālā āna i manaʻo ai iā Tehran o ka hoʻohana ʻana i nā kūkākūkā e "pāʻani no ka manawa" ʻoiai e holomua ana i ka pahuhopu o ka uranium waiwai nui no nā mea kaua nuklea ua hōʻike maopopo ʻia i nā ʻōlelo hou a Obama a me nā luna hoʻomalu koʻikoʻi e kali ana i nā kamaʻilio nuklea hou me Tehran.
'O ka diplomacy coercive'
No nā ʻōlelo aʻoaʻo o Obama, ʻo ka manaʻo ʻana ʻo Iran he "pāʻani no ka manawa" e hōʻoia i ka hilinaʻi nui ʻana i ka "coercive diplomacy", ka mea e hui pū ai i ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ka ʻaila ʻaila i waho o ka ʻāina a me ka ʻōlelo ʻana he hiki ʻole ka Iranian i ka ʻaelike e wehe i ke ala no ka ʻIseraʻela. hoouka kaua ma na kahua nukelea o Iran. Akā, ʻo kēlā naʻauao maʻamau, i hoʻoili ʻia e ka hoʻokele Obama mai ka hoʻomalu ʻana iā Bush, ke nānā ʻole nei i nā hōʻike i hōʻiliʻili ʻia ʻo ka hoʻolālā diplomacy o Iran e hōʻiliʻili i nā centrifuges, ʻaʻole no ke kākoʻo ʻana i kahi papahana mea kaua, akā no ke kūkākūkā ʻana i kahi kūʻai nui aku me ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
ʻO kēlā hoʻolālā, i hōʻiliʻili ʻia mai nā kumu e pili pono ana me nā luna palekana aupuni o Iran a mai ka moʻolelo diplomatic maoli o Iran, hiki ke hōʻuluʻulu ʻia i ʻekolu mau kumu:
-
Pono ʻo Iran e kūkākūkā me ʻAmelika Hui Pū ʻIa i ka wā i loaʻa ai ka leverage kūkākūkā kūpono e hoʻokō ai i nā ʻae nui.
-
ʻO ka pahuhopu o ke kūkākūkā ʻana me ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ʻo ia ka hoʻopau ʻana i nā kulekele US o ka huhū kūʻē i ka Islamic Republic a e ʻae iā lākou i ke kuleana kūpono o Iran i ka politika kūloko o ka Middle East.
-
ʻO ka puʻupuʻu kūkākūkā mua o Iran i nā kamaʻilio ʻana he waihona o ka uranium waiwai.
Kūlike ʻole i ka hoʻopaʻapaʻa kūpono e kūʻē nei ke alakaʻi kiʻekiʻe ʻo Ayatollah Ali Khamenei i ka ʻaelike me ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ʻo ia a me nā luna alakaʻi o ka Supreme National Security Council ua ʻike lōʻihi i ke kūkākūkā ʻana me ʻAmelika Hui Pū ʻIa ʻo ke ala wale nō e hiki ai i ka Iran ke hoʻokō i ka palekana piha a puka mai. he mana piha piha.
Akā ua hoʻoholo loa ʻo Khamenei i nā manaʻo e pili ana i ka manawa o ia mau kūkākūkā. ʻO ka manaʻo a ka Pelekikena Mohammed Khatemi i kēlā manawa e komo i ka United States i kahi kūkākūkā politika ma Ianuali 1998 ua hoʻohewa nui ʻia e Khamenei. Eia naʻe, ʻaʻole i ʻae ʻia ka ʻōlelo hoʻopaʻapaʻa a Khamenei me ʻAmelika Hui Pū ʻIa ma ke kumu, akā ʻaʻole naʻe ʻo Iran i kahi kūlana kūʻai ikaika e loaʻa ai kahi hopena maikaʻi.
Ma hope koke iho o kā George W Bush hoʻomāinoino iā Iran ma ke ʻano he ʻāpana o ka "Axis of Evil" i ka hopena o 2001 a me ka hoʻomaka ʻana o 2002, ua hōʻole hou ʻo Khamenei i ka manaʻo o ke kūkākūkā ʻana me ʻAmelika Hui Pū ʻIa ma lalo o kēlā mau kūlana he mea ʻole. Akā, ua hoʻololi ke ʻano o nā hoʻololi seismic i ka makahiki aʻe i ka loiloi hoʻolālā a ke alakaʻi kiʻekiʻe.
Hoʻonui i ka mana kūʻai
ʻO ka hoʻololi mua ʻana ʻo ia ka hoʻokahuli ʻana o US iā Saddam Hussein. I ka wā pōkole, ʻo ka noho pūʻali koa US ma ka palena o Iran ka mea i hoʻoweliweli i kahi hiki ke hoʻouka kaua ʻo US iā Iran. Akā inā makaʻu wale ʻo Iran i kēlā hoʻouka kaua, ʻoiaʻiʻo ua hoʻoneʻe ia i ka manaʻo o ka lehulehu e hoʻomākaukau e pale i ka ʻāina.
Ma kahi o Khamenei i hoʻomākaukau ai no kahi hui diplomatic paʻakikī me ʻAmelika Hui Pū ʻIa ma ka manaʻo ua loaʻa iā Iran kahi leverage diplomatic hou. ʻO ka manaʻo i hana ʻia e Iran i ka hoʻokele Bush ma Mei 2003 ua manaʻo maopopo ʻaʻole hiki iā ʻAmelika ke hoʻomalu iā Iraq me ke kōkua ʻole o Iran. Hāʻawi ia i "ka mana o Iran no ka hana e kākoʻo ana i ka hoʻokūpaʻa politika a me ka hoʻokumu ʻana i nā hui democratic a me kahi aupuni hoʻomana ʻole".
Ua manaʻo ka elite palekana aupuni o Iran i ʻelua mau hanana ʻē aʻe i ka makahiki 2002 a i ka hoʻomaka ʻana o 2003 i hāʻawi iā Iran i nā ʻāpana kūʻai aku hiki ke hoʻohana i ke kūkākūkā me Wakinekona. ʻO kekahi ka makemake o ka hoʻomalu ʻo Bush no ka hui pū ʻana o Iran i ka nīnau ʻana i nā alakaʻi al-Qaeda i hoʻopaʻa ʻia ma Iran ma hope o ka holo ʻana mai Afghanistan. Akā ʻo ke kumu nui loa o ka leverage, ka poʻe Iranians i manaʻoʻiʻo, ʻo ka hoʻonui nui ʻana o ka manaʻo o ka hoʻomalu ʻo Bush e pili ana i ka hiki o Iran ke hoʻonui i ka uranium, ka mea i kāhāhā i ka naʻauao o US. Ma hope o ka huakaʻi mua IAEA i ka hale uranium ma Natanz i Pepeluali 2003, ua hōʻike ke Kākau'ōlelo o ka Moku'āina ʻo Colin Powell i ka pīhoihoi, me ka ʻōlelo ʻana ua hōʻike ʻo Natanz "ʻoi aku ka ʻoi aku o Iran, me kahi papahana hoʻomohala nuklea ʻoi aku ka ikaika ma mua o ka mea i ʻōlelo ʻia."
ʻO ka hui ʻana o kēlā mau hanana hou ʻekolu i hōʻoiaʻiʻo iā Khamenei ua hiki mai ka manawa e hoʻopili ai me ʻAmelika Hui Pū ʻIa. Ua ʻae ʻo Khamenei i kahi manaʻo huna i ka hoʻomalu ʻo Bush i ʻApelila 2003 no nā kūkākūkā e pili ana i ka nui o nā pilikia e māhele ana i nā ʻāina ʻelua.
ʻOiai ka hōʻole ʻana o ka hoʻomalu ʻo Bush e ʻae aku iā ia, ua hōʻike ʻia kēlā manaʻo i nā kikoʻī ākea o ka mea a Iran i manaʻo ai e hoʻokō ma ke kūkākūkā ʻana me Wakinekona. Ua hāʻawi ʻia e hoʻokumu i ʻekolu mau pūʻulu hana like e kūkākūkā ai i nā "palapala alanui" ma nā wahi nui ʻekolu o ka paio: ka papahana nuklea, "terrorism a me ka palekana kūloko", a me ka "hui waiwai". Ma ka hoʻopuka o kāna papahana nuklea, ua hāʻawi ka manaʻo Iran e ʻae i nā mana ʻoi aku ka paʻa o ka International Atomic Energy Agency (IAEA), me ka hoʻokomo ʻana i ka protocol IAEA hou e hōʻoiaʻiʻo ai i ka komo ʻana o ka IAEA i kekahi hale, inā i haʻi ʻia a ʻaʻole i haʻi ʻia, ma hoʻolaha pōkole - i ka hoʻihoʻi ʻana no "ke komo piha i ka ʻenehana nuklea maluhia".
Ua hāʻawi pū ʻia ka palapala kūkākūkā a Iran e ʻae, ma ke ʻano he "kumu kūʻai nui" me ʻAmelika Hui Pū ʻIa, i ka ʻōlelo hoʻolaha ʻo Malaki 2002 Arab League e kākoʻo ana i ka hoʻonā ʻelua mokuʻāina i ka hakakā ʻo Israeli-Palestinian. Ma waho aʻe o kēlā kūlana diplomatic, ua hāʻawi ʻo Iran e hoʻōki i "ke kākoʻo waiwai i nā hui kūʻē Palestinian [Hamas, Islamic Jihad, etc] mai ka ʻāina ʻo Iran" a hoʻokau i ka "koi i kēia mau hui e hoʻōki i nā hana kolohe i nā makaʻāinana i loko o nā palena o 1967". A ua hāʻawi ʻo ia e "hana iā Hezbollah e lilo i hui politika i loko o Lebanona".
ʻO ka manaʻo o ka makahiki 2003 ka mea i akaka ai, i ka hopena, ʻo ke kākoʻo o Iran iā Hezbollah a me Hamas e kūʻē i ka ʻIseraʻela i hōʻike ʻia i nā ʻāpana kūʻai waiwai e hoʻokani ʻia i nā kūkākūkā hope loa me ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
ʻO ka mea hope loa, ua hōʻike ka manaʻo huna i ka mea a Iran i manaʻo ai e loaʻa i ka uku no ka haʻalele ʻana i kāna mau ʻāpana kūkā. ʻO ka papa inoa o nā manaʻo Iranian i hoʻopau ʻia i ka US "ʻano ʻino a me ka hoʻoponopono ʻana i ke kūlana o Iran i ka US", me kona wehe ʻana mai ka "axis of evil" a me ka "list terrorism", a me ka hopena o nā hoʻopaʻi waiwai āpau. kū'ē iā Iran. Ua ʻimi pū ʻo ia i ka "ʻike ʻana i nā pono palekana kūpono o Iran i ka ʻāina" a me ke kuleana o Iran e loaʻa i kahi "kūpono pale kūpono" - ʻo ia hoʻi ke ʻano o ka hiki ke pale i hāʻawi ʻia e nā missiles ballistic.
Nā pahuhopu hope loa
ʻO nā koi no ka hoʻopau ʻana i ka ʻenemi kūhelu US iā Iran a no kahi noho ma ka papaʻaina i nā kūkākūkā palekana kūloko e hiki mai ana ke hoʻomau ʻia ʻo ia ka pahuhopu hope loa ma hope o ka hoʻoikaika ʻana o Iran e hoʻohuli i ka United States i nā kūkākūkā koʻikoʻi.
Ua hoʻomau ka hoʻomalu ʻo Bush i nā kūkākūkā koʻikoʻi me Iran. ʻO nā kūkākūkā me nā aupuni Pelekāne, Farani a me Kelemania e hiki ke hoʻonui i ka pono o Iran inā makemake ka poʻe ʻEulopa e kaomi i ka United States ma nā kamaʻilio pololei. Akā, hāʻawi ka poʻe ʻEulopa i nā pōmaikaʻi hoʻokele waiwai liʻiliʻi no ka hoʻopau ʻana i ka hoʻonui ʻana i ka uranium a hōʻole ʻo ia, ma ke koi ʻana o ka hoʻokele Bush, e kamaʻilio e pili ana i nā pono palekana o Iran.
Ma ka waena o 2006, ma hope o ka hoʻomau ʻana o Iran i ka hoʻonui ʻana i ka uranium, ua manaʻo ʻo Khamenei a me kāna mau kākāʻōlelo ua piʻi nui ka leverage diplomatic o Iran. ʻO ke kākāʻōlelo koʻikoʻi o nā ʻāina ʻē a Khamenei, ʻo Ali Akbar Velayati, ke Kuhina o ko Iran mai 1981 a i 1997, hāʻawi i kahi ʻike makaʻu ʻole o ka loiloi loiloi o Iran ma kahi seminar ma Tehran ma Mei 18, 2006. Moku'āina, ua ʻōlelo ʻo ia: "ʻAʻole mākou i loaʻa i kēia manawa a hiki i kēia manawa ke ala ikaika loa no ka haggling."
Ua kuhikuhi kikoʻī ʻo Velayati i "ka mana i loaʻa iā mākou i kēia manawa ma Iraq a me Palestine".
ʻO kāna mea i ʻōlelo ʻole ai ʻo ia ke ʻimi nei ʻo Iran e hoʻonui wikiwiki i ka helu o nā centrifuges ma Natanz i mea e hana ai i nā "ʻoiaʻiʻo ma ka honua" e hāʻawi i ka US i kumu e hele mai i ka papa kūkā. E like me ka haʻi ʻana o nā luna kiʻekiʻe o Iran's Supreme National Security Council i kahi mea nānā ma Tehran, ʻo ka waihona o ka uranium haʻahaʻa haʻahaʻa e hōʻiliʻili nei ʻo Iran he mau kīʻaha kūʻai e hoʻohana ʻia i nā kūkākūkā hope me Wakinekona.
ʻAʻole ʻoluʻolu ʻo Velyati i ka huki ʻana i ka hopena kulekele. "I kēia manawa ua loaʻa iā mākou ka mana e haggle", i ʻōlelo ʻo ia, "No ke aha mākou e kūʻai ʻole ai?"
ʻAʻole lanakila ka diplomatic
ʻO ka hiki ʻole o ka hoʻomalu ʻana o Obama i ka ʻike ʻana i ke kumu o ka hoʻolālā kūkākūkā ʻana o Iran ua hōʻoia i ka hiki ʻole o ka pōʻai mua o nā kūkākūkā US-Iran i ʻOkakopa 2009. Ua manaʻo ʻo Iran's Tehran Research Reactor e kāʻili iā Iran i ka hapa nui o kāna uranium haʻahaʻa haʻahaʻa.
No ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ua manaʻo ʻia he lanakila diplomatic. Akā, ua hui pū nā ʻaoʻao kālaiʻāina a pau o Iran i ke kūʻē ʻana i ke koi ma ke kumu e hoʻonele ai iā Iran i ka leverage i loaʻa iā ia mai kāna waihona LEU. ʻO Mir Hossein Mousavi, ka mea hoʻokūkū o Ahmadinejad i ka koho pelekikena o Iune 2009, ua hōʻike pololei i kēlā hoʻopiʻi, me ka nānā ʻana inā ʻae ʻo Iran e hāʻawi i ka nui o kāna LEU, ʻo ka hoʻoikaika ʻana o nā kaukani ʻepekema e "piʻi i ka uahi".
Ma hope o ka loaʻa ʻole o ka ʻaelike ma kahi hoʻolālā hoʻololi wahie, ua hoʻomaka ʻo Iran e hoʻonui i ka uranium i 20 pākēneka, e lilo i wahie no kāna reactor noiʻi. Ua manaʻo ʻia e ke Komohana he ala nui e pili ana i ka hoʻonui ʻana i nā mea kaua, ʻo kekahi hapa ma ka ʻāina ʻaʻole hiki iā Iran ke hana i nā koʻokoʻo wahie e pono ai no ka reactor. Akā ke hōʻiliʻili nei ʻo Iran i nā ʻāpana kūʻai hou aku no nā kūkākūkā i manaʻo ʻia e loaʻa me Wakinekona.
Ma nā kūkākūkā o kēia manawa me ka P5 + 1, ke ʻimi nei ʻo Iran i nā pahuhopu like me ka manaʻolana hoʻokahi o ka loaʻa kālā ʻana i kāna mau ʻāpana kūkā. ʻO ia ke kumu ʻo Syed Hossein Mousavian, ka mea haʻiʻōlelo no ka hui kūkākūkā nuklea o Iran ma waena o 2003 a me 2005 a me ke kākā'ōlelo kulekele ʻē aʻe i ke kākau ʻōlelo o ka Supreme National Security Council, ua ʻōlelo ʻo ia ʻo ka "piecemeal approach" i aloha nui ʻia i nā puʻuwai o nā luna US. he kumu no ka hemahema diplomatic.
Pono ʻo Iran "e ʻike i ka hoʻolālā pāʻani holoʻokoʻa, me ka pahuhopu hope, ma mua o ka hana ʻana iā ia iho i kekahi mea", kākau ʻo Mousavian. ʻO ka moʻolelo o nā hana a Iran e hoʻokō i kahi hoʻoholo kūkākūkā e kākoʻo i ka ʻōlelo aʻo a Mousavian. ʻO ka manawa kēia no ʻAmelika Hui Pū ʻIa e hoʻokaʻawale i kāna manaʻo hoʻolaha pāpaʻu o ka hoʻolālā Iranian, a e ʻae i ka pono no ke kūkākūkā maoli ʻana me Iran ma nā pilikia koʻikoʻi.
ʻO Gareth Porter kahi mea kākau moʻolelo noiʻi e pili ana i ke kulekele palekana aupuni o US me kahi PhD ma nā haʻawina ʻĀsia Hema-hikina mai ke Kulanui ʻo Cornell. Ua aʻo ʻo ia i nā haʻawina honua ma City College of New York a me American University a ua kākau i kekahi mau puke ma Vietnam, me Nā Pō'āino o ka Hoʻokū: Ma kahi kūpono o ka mana a me ke ala e kaua ai (University of California Press, 2005). Ua kākau pū ʻo ia no ke kaua a me ka diplomacy ma Cambodia, Korea a me Philippines.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai