ʻO Pelekikena Donald TrumpʻO ke kulekele hou o Iran e hōʻike maopopo ana i ka hōʻole ʻana i ka diplomacy no ka hakakā ʻana. Akā ʻoi aku ia ma mua o kēlā: He neʻe nui ia i kahi pili kokoke loa o ke kulekele US me ke aupuni o ka ʻIseraʻela. Kuhina Nui Benjamin Netanyahu.
Inā maopopo a ʻaʻole paha, ʻo ka hoʻohiki ʻana o Trump e hana pū me ka ʻAhaʻōlelo e hoʻoponopono hou i ka ʻaelike nuklea Iran, a me kāna ʻōlelo hoʻoweliweli e haʻalele i ka ʻaelike inā ʻaʻole e hoʻopaʻa hou ʻia, ʻike ʻia e hoʻokō i nā koi paʻakikī a Netanyahu i hana ai i ke kulekele o Wakinekona iā Tehran.
Ma keʻano kikoʻī, ua hoʻomau ʻo Netanyahu i ke koi ʻana e haʻalele ʻo Trump mai ka Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) a i ʻole e hana i nā loli lōʻihi āna i ʻike ai he hiki ʻole ke hoʻokō. Ma kāna kamaʻilio ʻana i ka lā 17 Kepakemapa i ka UN General Assembly, ua haʻi ʻo Netanyahu,
"He maʻalahi loa ke kulekele o ka ʻIseraʻela e pili ana i ka hana nuklea me Iran: hoʻololi a hoʻopau paha."
ʻAʻole ʻo ia i hūnā i ke ʻano o ia mea: Inā ʻaʻole ʻo Trump e "hoʻopau" i ka ʻaelike, pono ʻo ia kīloi aku ʻo kāna "pauku napoʻo o ka lā" a koi Ua hoʻopau ʻo Iran i kāna mau centrifuges kiʻekiʻe a me ka papahana missile lōʻihi, ma waena o nā pahuhopu ʻē aʻe i hiki ʻole ke loaʻa.
ʻO ka ʻōlelo a Trump i ka Pōʻalima i hala hiki ke hoʻokomo i nā mea ʻelua a i ʻole nā koho a Netanyahu i hāʻawi ai iā ia. Ua ʻōlelo ʻo ia, inā ʻaʻole ʻae ʻo Congress a me ʻAmelika Hui Pū ʻIa i kahi hoʻolālā e hoʻoponopono hou i ka ʻaelike, "a laila e hoʻopau ʻia ka ʻaelike." Ua hoʻohui ʻo ia ʻo ka ʻaelike "ke nānā mau ʻia nei," a ʻo kā mākou komo ʻana "hiki ke hoʻopau ʻia e aʻu, ma ke ʻano he pelekikena i kēlā me kēia manawa."
ʻO kahi mea i makemake ai ka luna hoʻomalu e hoʻokomo i ke kānāwai i hoʻololi ʻia e ʻae ʻia nā hoʻopaʻi inā e hele ʻo Iran i kekahi mau "mea hoʻomaka," e komo pū ana ʻaʻole nā pilikia nuklea wale nō akā koi ka ʻIseraʻela e hoʻōki ʻo Iran i kāna papahana missile lōʻihi. ʻAʻole i hoʻokomo ʻia nā missiles ballistic i loko o nā kūkākūkā JCPOA no kahi kumu maopopo: ua like ka Iran i ka hoʻomohala ʻana i nā missiles ballistic e like me nā mokuʻāina kūʻokoʻa ʻē aʻe, a ua hōʻole loa ia. moka forma koi ʻia e ka luna hoʻomalu o Barack Obama e hoʻokomo i ka hihia i nā kūkākūkā.
Ua hele lōʻihi ʻo Trump i ke koho "hōʻole" a Netanyahu ma ka hōʻole ʻana i ka pule i hala e hōʻoia i ka mālama ʻana o Iran i kāna hopena o ka JPCOA. ʻO kēlā neʻe i hōʻailona i kona manaʻo e kāpae i ka kuʻikahi kikowaena kahi e kau ai ka ʻaelike holoʻokoʻa.
ʻOiai he ʻokoʻa loa ka Middle East i kēia mau lā ma mua o ka wā hoʻomalu ʻo George W. Bush, hiki ke ʻike ʻia kekahi mau mea like ma ka hoʻohālikelike ʻana i ke kulekele a Trump e pili ana i ka JCPOA a me ke kulekele a Bush iā Iran i ka wā mua o kāna papahana hoʻonui uranium.
ʻO nā kiʻi koʻikoʻi i loaʻa ka mana nui ma nā kulekele ʻelua o Trump a me Bush's Iran i manaʻo kokoke i ka poʻe o ka ʻaoʻao ʻaoʻao ʻākau ʻo Likud Party. ʻO ke ala nui no ka laina Likudist ma ka Trump White House ʻo Jared Kushner, ka hūnōna kāne a ka pelekikena, ʻōlelo aʻoaʻo kulekele ʻē aʻe, a hoa lōʻihi a kākoʻo o Netanyahu. ʻO nā mākua o Kushner kekahi ka poʻe kākoʻo lōʻihi o ka noho ʻana o ka ʻIseraʻela ma ke Komohana Komohana.
ʻO kekahi kiʻi ʻē aʻe i huli ai ka Trump White House ʻo John Bolton, undersecretary o ka mokuʻāina a me kahi mea hoʻokumu kulekele koʻikoʻi ma Iran i ka hoʻokele Bush. ʻOiai ʻaʻole i koho ʻia ʻo Bolton i kākau ʻōlelo no ka mokuʻāina ʻo Trump, e like me kāna i manaʻo ai, ua puka hou ʻo ia ma ke ʻano he mea pāʻani ma ke kulekele Iran ma muli o kāna pilina me Kushner. Politico hoike Ua hui ʻo Bolton me Kushner i kekahi mau lā ma mua o ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ka ʻōlelo kulekele hope loa a koi ʻia e haʻalele piha i ka ʻaelike no kāna hoʻolālā ponoʻī no ka loaʻa ʻana o Iran.
Ua kamaʻilio ʻo Bolton me Trump ma ke kelepona i ka Pōʻalima e pili ana i ka paukū i ka ʻaelike i hoʻohiki ʻia e "hoʻopau ʻia" inā loaʻa kahi kūkākūkā hou. wahi aPolitico. Ua kāhea ʻo ia iā Trump mai Las Vegas, kahi i hui ai ʻo ia me Sheldon Adelson, ke kolu o ka mea nui ma hope o ka neʻe ʻana o Trump i nā pilikia o ka ʻIseraʻela. ʻO Adelson kahi kākoʻo Likud i lilo i hoa pili loa iā Netanyahu a ua hoʻohana i kāna nūpepa tabloid Israeli. Israel Hayomi kākoʻo i nā hoʻolaha a Netanyahu. ʻO ia ʻo Trump mea kōkua nui i 2016, hāʻawi i $100 miliona. ʻO Adelson ʻO ka hoihoi maoli i ke kākoʻo ʻana i nā pono o ka ʻIseraʻela ma Wakinekona—ʻoi loa e pili ana iā Iran.
Ma kahi hōʻike ākea i ka ʻIseraʻela ma 2013, i ka wā i nīnau ʻia ai ʻo Adelson e pili ana i kona manaʻo i ke kūkākūkā ʻana me Tehran, 'ōleloʻia e hoʻolei ana i kahi mea kaua nuklea ma kahi wao nahele ma Iran a laila ʻōlelo i ka poʻe Iran, "E nānā! ʻO ka mea e hiki mai ana ma waena o Tehran. No laila, ʻoihana mākou. Makemake ʻoe e holoi ʻia? E hele a hana i kahi kūlana paʻakikī a hoʻomau i kāu hoʻomohala nuklea… "
ʻO nā manaʻo kulekele ʻo Likud Party ma Iran ka mea i hoʻomalu i ka hoʻokele Bush ma ka hapa nui ma muli o ka mana o David Wurmser, he Likudist ʻo ia ke kākāʻōlelo Middle East iā Bolton a ma hope aku i ka Hope Pelekikena Dick Cheney. He mea kākau pū ʻo Wurmser, me Richard Perle lāua ʻo Douglas Feith, o He Hoomaha Maemae, ka pepa 1996 i aʻo iā Netanyahu e hoʻokō i nā hoʻouka kaua kū'ē iā Suria a me Iran a e hoʻopau i ke aupuni Saddam Hussein ma Iraq. Ua hōʻoiaʻiʻo ʻo Wurmser iā Cheney e ʻimi ke aupuni i kumu no ka hoʻouka ʻana iā Iran.
Akā ʻo Bolton ka mea i hana pū me nā luna o ka ʻIseraʻela e hoʻolālā i kahi hoʻolaha e hōʻoia i ka honua e hana malū ana ʻo Iran i nā mea kaua nuklea. ʻO kāna pahuhopu ke kūʻai aku i nā lāhui ʻEulopa nui ma kahi ʻōlelo hoʻoholo UN Security Council e hoʻopiʻi ana iā Iran no ka hoʻomohala ʻana i kahi papahana nuklea. Ua wehewehe ʻo Bolton i kāna mau moʻolelo ʻo ka manaʻo o kāna hoʻolālā ʻo ia ka mea e hoʻoneʻe ai ka ʻAha Hoʻomalu iā Iran i kona kuleana e loaʻa i kahi papahana nuklea a i ʻole e hana ʻo ʻAmelika i ka hana kaua unilateral.
I ke kauwela o 2004, ua loaʻa koke mai kahi hōʻiliʻili nui o nā palapala i manaʻo ʻia mai kahi papahana noiʻi mea kaua nuklea Iranian e ke keʻena naʻauao haole o Kelemania. Ua lilo kēlā mau palapala i mea hōʻike hoʻokahi wale nō i hōʻike ʻia i ke ola ʻana o ia papahana. Akā ʻo kēia mea kākau ua loaʻa ma mua o hoʻokahi hōʻailona o ka hoʻopunipuni ma nā pepa, a ua haʻi mai kekahi luna ʻoihana haole Kelemania mua iaʻu ma ka moʻolelo ma Malaki 2013 ʻo ke kumu nāna i hāʻawi i nā palapala he lālā ia o ka Mujihadeen e-Khalq (MEK), ka pūʻulu kūʻē Iranian. ʻO ka MEK ua ʻōlelo ʻia ua hana pū me ka Mossad o ka ʻIseraʻela no kekahi manawa.
ʻAʻole i nānā ka hoʻomalu ʻo Bush a i ʻole ka hoʻokele Trump i ka ʻōlelo ʻia o ka hoʻonui ʻia ʻana o ka nuklea e Iran ma ke ʻano he pilikia koʻikoʻi no kēlā me kēia; he mea ia e hoʻohana ʻia e hoʻonāwaliwali i ke aupuni Islam a i ka hopena e hoʻokō ai i ka hoʻololi aupuni. Ua haʻi aku ʻo Hilary Mann Leverett, ka mea hoʻoponopono NSC ma ke Kaiwa Persian mai 2001-03, i kēia mea kākau ma kahi ninaninau 2013 ua manaʻoʻiʻo ʻo Wurmser a me nā mea aʻoaʻo Cheney ʻē aʻe ua hōʻike ʻia nā kūʻē haumāna o 1999 ua mākaukau nā Iranians e hoʻokahuli i ka Islamic Republic. Ma kāna ʻōlelo i ka pule i hala, ʻo Trump hoahewa ia Obama no ka hoʻokiʻekiʻe ʻana i nā hoʻopaʻi nuklea ma Iran "ma mua o ka pau ʻana o ke aupuni Iranian."
Ma hope o ka lilo ʻana o Netanyahu i kuhina nui no ka ʻIseraʻela i ka hoʻomaka ʻana o 2009, ua hana ikaika kāna alakaʻi no nā makahiki ʻehā e hoʻololi i ka hoʻokele Obama e hāʻawi iā Iran i kahi ultimatum no kāna papahana hoʻonui. Ua hōʻole ʻo Obama i kēlā manaʻo, akā ua loaʻa iā Bolton Ua hoʻopuka hou ʻo ia i kāna kāhea ʻana no ʻAmelika Hui Pū ʻIa e pana iā Iran makahiki i kela makahiki.
I kēia manawa ke hoʻokani nei ka hoʻokele Trump i kahi mokuna hou i ka pāʻani o ka Likudists a me ko lākou poʻe kākoʻo ma Wakinekona. ʻO kā lākou pahuhopu he mea liʻiliʻi ma mua o ka hoʻohana ʻana i ka mana US e hoʻonāwaliwali iā Iran ma o ka pūʻali koa inā hiki a me nā hoʻopaʻi hoʻokele waiwai inā pono. ʻO ka mea kupaianaha, ʻoi aku ka makemake o Trump ma mua o Bush.
ʻO Gareth Porter he mea kākau moʻolelo kūʻokoʻa a lanakila i ka makana Gellhorn 2012 no ka nūpepa. ʻO ia ka mea kākau o nā puke he nui, me Kālepa Kūkomo: Ka Moʻolelo'Iha o ka Nuclear Carecare. E hahai iā ia ma Twitter @GarethPorter.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai