ʻO ke Kānāwai Komisina Koa o 2006 e hoʻomalu ana i ka mālama ʻana i nā mea paʻa ʻo ia ka hopena o ka hoʻoweliweli mau ʻana e ka hoʻomalu ʻo Bush mai ka hoʻouka kaua hoʻoweliweli ʻo Kepakemapa 11.
Ma muli o ka ʻae ʻia ʻana o ka bila me ka wikiwiki o ka uila, ʻaʻohe mea i ʻike e hāʻawi iā Bush e haʻi aku ʻaʻole i nā malihini wale nō, akā ʻo nā kamaʻāina ʻAmelika pū kekahi, "nā ʻenemi kūʻē i ke kānāwai."
Ua hōʻike ʻo Bush & Co. i ka bila ma ke ʻano he ala paʻakikī e hana me nā malihini e pale aku iā mākou mai ka hoʻoweliweli.
No ka makaʻu e lilo ana ka hapa nui o lākou i ka ʻAhaʻōlelo i ke koho balota ʻo Nowemapa, ua hoʻopaʻapaʻa nā Republicans i ka bila ma o ka Congress me ka hoʻopaʻapaʻa liʻiliʻi.
ʻO kēlā me kēia mea hāʻawi kālā i kahi hui aloha e huli i ka papa inoa o nā hui "terrorist" a Bush, a i ʻole e ʻōlelo kūʻē i nā kulekele o ke aupuni, hiki ke haʻi ʻia he "mea hakakā ʻenemi kūʻokoʻa" a hoʻopaʻahao ʻia no ka manawa pau ʻole. ʻO kēlā me nā kamaʻāina ʻAmelika.
Hoʻopau pū ka bila i nā kuleana habeas corpus mai nā malihini i hoʻopaʻa ʻia i ʻōlelo ʻia he mau ʻenemi.
He mana kumukānāwai ko ka ʻAhaʻōlelo e hoʻokuʻu i ka habeas corpus i nā wā kipi a hoʻouka ʻia paha. ʻAʻole kū i ke kumukānāwai ka ʻōlelo hoʻokae habeas i loko o ka bila hou a ʻōlelo paha ka ʻAha Kiekie i ka wā e hiki mai ai ka hihia.
ʻOiai ʻoi aku ka hoʻopunipuni, ke hahai nei kēia kānāwai i nā wāwae o nā kānāwai hoʻopaʻapaʻa pono ʻole. I ka wā o ke kaua a me ka pilikia aupuni, ua kuhikuhi ke aupuni i ka poʻe malihini a me ka poʻe kūʻē.
I ka makahiki 1798, ua hoʻoholo ka ʻAhaʻōlelo i alakaʻi ʻia e Federalist, e hoʻonui ana i ka makaʻu i ke kaua, i nā Alien and Sedition Acts ʻehā no ka pale ʻana i ka kūʻē kūʻē i ka papahana politika a ka Federalist Party. Ua hoʻonui ka Naturalization Act i ka manawa e pono ai ka poʻe malihini e noho i ka US
no ka mea, ʻo ka hapa nui o ka poʻe malihini i aloha i nā Repubalika.
Ua hoʻolako ke Alien Enemies Act no ka hopu ʻana, hoʻopaʻa ʻia a me ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o nā kamaʻāina kāne o kekahi aupuni ʻē i ke kaua me ʻAmelika Hui Pū ʻIa. ʻO ka nui o nā kānaka Farani 25,000 e noho ana ma US ua hiki ke kipaku ʻia inā hele ʻo Farani a me ʻAmelika i ke kaua, akā ʻaʻole i hoʻohana ʻia kēia kānāwai. Ua ʻae ke Alien Friends Act i ka hoʻokuke ʻia ʻana o nā kamaʻāina ʻole i manaʻo ʻia e hoʻoweliweli i ka palekana o ke aupuni US; ʻElua makahiki wale nō ka lōʻihi o ke kānāwai a ʻaʻohe kanaka i hoʻokuke ʻia ma lalo o ia kānāwai.
Ua hāʻawi ka Sedition Act i nā hoʻopaʻi kalaima no kēlā me kēia kanaka i kākau, paʻi, paʻi ʻia, a ʻōlelo paha i kekahi mea "hoʻopunipuni, hōʻino a hoʻomāinoino" me ka manaʻo e hoʻopaʻa i ke aupuni i ka "hoʻowahāwahā a hōʻino ʻia." Ua hoʻopaʻapaʻa ka poʻe Federalist he mea pono ke kāohi i ka hoʻohewa ʻana i ke aupuni i ka wā kaua. Ua kūʻē ka poʻe Repubalika i ka ʻae ʻana o ke Kānāwai Kipi i ka Hoʻololi Mua, i lilo i ʻāpana o ke Kumukānāwai ʻehiku makahiki ma mua. Hoʻohana wale ʻia e kūʻē i nā Repubalika, ua hoʻohana ʻia ka Sedition Act e hoʻopaʻa i nā ʻaha kūkā a me nā mea hoʻoponopono nūpepa nāna i hoʻohewa iā Pelekikena John Adams.
ʻO nā hiʻohiʻona o nā kānāwai i hala a me nā hana i hana ʻia ma muli o ka makaʻu i ka wā o ka xenophobia, ʻo ia ka Espionage Act o 1917, ka Sedition Act o 1918, ka Red Scare ma hope o ke Kaua Honua Mua, ka hoʻopaʻa ʻia ʻana o ka poʻe o Iapana i ka wā o ka Honua. ʻO ke Kaua II, a me ke Kānāwai Hoʻopaʻa inoa Alien o 1940 (ke kānāwai Smith).
I loko o ka manawa McCarthy o nā makahiki 1950, i ka hoʻāʻo ʻana e hoʻopau i ka manaʻo hoʻoweliweli o ka komunism, ua komo ke aupuni i ka mākaʻikaʻi ākea ākea e hoʻoweliweli a hoʻopaʻa i ka poʻe nona ka manaʻo politika ʻole. Nui ka poʻe i hoʻopaʻahao ʻia, papa inoa ʻeleʻele a nalowale kā lākou hana. Ua luku ʻia nā tausani o nā ola i ka wā i hana ai ka FBI i ka "ʻulaʻula".
Hoʻokahi mahina ma hope o ka hoʻouka kaua hoʻoweliweli o Sepatemaba 11, 2001, ua holo wikiwiki ʻo ʻAmelika Hui Pū ʻIa ʻo John Ashcroft i ka USA Patriot Act ma o ka ʻaha kūkā wiwo ʻole.
Ua hoʻokumu ka Patriot Act i ka hewa o ka hoʻoweliweli kūloko e pili ana i nā mea hoʻoikaika politika e kūʻē i nā kulekele aupuni, a ua hoʻokumu i kahi hoʻokolohua noʻonoʻo no ke komo ʻana i ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
I ka makahiki 1944, ua kākoʻo ka ʻAha Kiekie i ke kānāwai o ka hoʻopaʻa ʻia ʻana o nā kamaʻāina Kepani a me Iapana-ʻAmelika ma Korematsu v. United States. Ua ʻōlelo ʻo Justice Robert Jackson i kona kūʻē ʻana e "hoʻopunipuni ka ʻōlelo hoʻoholo e like me kahi mea kaua i mākaukau no ka lima o kekahi mana e hiki ai ke hoʻopuka i kahi koi kūpono no kahi koi wikiwiki."
Ua hiki mai kēlā lā me ke Kānāwai Komisina Koa o 2006. Hāʻawi ia i ke kumu no ka Pelekikena e hōʻuluʻulu i nā malihini a me nā kamaʻāina ʻAmelika āna i manaʻo ai ua hāʻawi i ke kākoʻo waiwai i nā mea hoʻoweliweli. Ke kūkulu nei ʻo Kellogg Brown & Root, kahi hui o Cheney's Halliburton, i kahi hale nui ma kahi wahi i ʻike ʻole ʻia e paʻa i nā ʻumi tausani o nā mea makemake ʻole.
I kona kūʻē ʻana i ka makahiki 1928 ma Olmstead e kūʻē iā ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ua ʻōlelo ʻo Justice Louis Brandeis, "ʻO nā pōʻino nui loa i ke kūʻokoʻa e hūnā i ka hoʻopunipuni hoʻopunipuni a nā kānaka ikaika, manaʻo maikaʻi akā me ka ʻike ʻole." He kanahikukūmākolu mau makahiki ma hope mai, ua ʻōlelo ʻo ka ʻōlelo mua o ka Hale Paʻi ʻo Ari Fleischer, e ʻōlelo ana no kahi Pelekikena ikaika, ua ʻōlelo ʻo ia i nā ʻAmelika "pono lākou e nānā i kā lākou e ʻōlelo ai, e nānā i kā lākou hana."
Hiki iā mākou ke manaʻo e hoʻomau ʻo Bush i ka hoʻohana ʻana iā 9/11 e wehe iā mākou i kā mākou mau kuʻokoʻa. ʻO ko mākou kuleana kumukānāwai e kūʻē i ka pilikia nui. ʻO ka ʻōlelo aʻo mua a Benjamin Franklin e hāʻawi iā mākou i kahi hoʻomaha: "ʻO ka poʻe e hāʻawi i kahi kūʻokoʻa koʻikoʻi no ka palekana pōkole, ʻaʻole pono ke kūʻokoʻa a palekana."
--------
ʻO Marjorie Cohn, he polopeka ma Thomas Jefferson School of Law, he pelekikena-koho ʻia o ka National Lawyers Guild, a ʻo ka ʻelele US i ke komite hoʻokō o ka American Association of Jurists. ʻO kāna puke hou, Cowboy Republic: Six Ways the Bush Gang Has Defied the Law, e paʻi ʻia ma 2007 e PoliPointPress.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai