Ke piʻi nei ka heihei no ka moho pelekikena o ʻAmelika Hui Pū ʻIa i ka makahiki 2016, hōʻike ʻia ka noiʻi e hiki i nā hui kaiaulu a me nā ʻenekini hulina ke hoʻopunipuni i nā koho koho no nā moho. ʻAʻole hiki ke hoʻopili ʻia kēia mana koʻikoʻi i ka US wale nō akā hiki i nā koho balota ma nā ʻāina a puni ka honua.
ʻO nā mea hoʻolaha pūnaewele, me Forbes a New nä känaka 'epekema, ke hōʻike nei e pili nui ana nā ʻenehana kikohoʻe hou i nā hoʻoholo a nā kānaka e hana ai. ʻAʻole wale nā hoʻoholo e pili ana i ke ʻano o ka toothpaste a i ʻole ke kofe e kūʻai ai, akā nā hoʻoholo e pili ana i nā hui holoʻokoʻa - e like me ke koho pelekikena US. Ke kānalua nei ka noiʻi ʻana i ka manaʻo he kūʻokoʻa a pololei ke koho balota.
ʻO ka manaʻo maʻamau a me ka manaʻo maikaʻi o ke kaʻina hana demokalaka, ʻo ia ka manaʻo o ka poʻe koho i ka hopena o ke koho balota. Ma nā kelepona pili, a no ka pono o ka pono, hiki ke pani ʻia ke aupuni democracy e ka hoʻolei ʻana i kahi kālā, e like me ka mea i hana ʻia. i loko o ka ʻaha Demokarata o Iowa ma waena o Hilary Clinton a me Bernie Sanders i ka mahina o Pepeluali i hala. ʻO ka manaʻo pessimistic, ʻo nā ʻōnaehana koho e kū nei i ke kumu a me ke ʻano hemahema. Hiki i nā 'komite hana politika' (PACS a me Super PAC) ke hāʻawi i nā hāʻawi pilikino palena ʻole i nā moho, e hana ana i ka manaʻo i ka pono o ka poʻe waiwai a me ka mana. Hiki i nā hui media ke hoʻohana i kā lākou mau mīkini hana manaʻo no ka pōmaikaʻi o nā moho i makemake ʻia e nā mea nona.
Hōʻike nā noiʻi hou i nā mea hou - hiki ke ʻoi aku ka ikaika a ʻaʻole maopopo loa - nā influencers. ʻO Robert Epstein, ka mea noiʻi noiʻi psychologist ma ka American Institute for Behavioral Research and Technology a me ka luna hoʻoponopono mua o Hoʻonaʻauao Hua'ōlelo I kēia mau lā, e aʻo ana i ka mana 'ʻikeʻole' o ka pāpili kaiaulu a me nā mīkini huli e hoʻoholo i nā hopena koho. Inā makemake ʻo Google i hoʻokahi moho i ke koho balota, hiki i kona hopena i nā poʻe koho koho ʻole ke hoʻoholo maʻalahi i ka hopena o ke koho balota,' Epstein mai la keia mahina. Ua manaʻo ʻia ʻoi aku ma mua o 60 pākēneka o ka heluna kanaka US i kēia manawa e loaʻa i kāna nūhou ma o nā kikowaena digital e like me Google, Facebook a me Twitter. No laila nui ka hiki ʻana o ka mana hiki.
ʻO Epstein a me kāna hoa hana ʻo Ronald E Robertson hōʻike i kā lākou ʻike i ka Nā papahana o ka National Academy of Sciences (PNAS) i ʻAukake 2015. Ua wehewehe lākou i ka hana ʻana o Google search algorithms, ka mea a lākou i kapa ai, he 'Search Engine Manipulation Effect' a ua hana nā mea noiʻi i ka helu kupaianaha ʻo 'Google i kēia manawa ka mana e lele i luna o ʻO 25 pakeneka o nā koho balota aupuni ma ka honua me ka ʻike ʻole o kekahi e hiki mai ana kēia.'
Pehea lākou i hiki ai i kēia ʻōlelo hoʻohiki kupanaha? Ua hoʻāʻo lākou i 4,556 mau mea koho koho ʻole ma US a me India. He koʻikoʻi kā lākou ʻano noiʻi, me nā haʻawina makapō ʻelua - kahi ʻenehana i hoʻolālā ʻia e wehe i ka bias kahi i ʻike ʻole ai nā mea noiʻi a me nā kumuhana o ka hoʻokolohua ʻo wai e hoʻāʻo maoli ʻia nei. Ua hana ʻia nā hoʻāʻo me ka hoʻohana ʻana i nā hoʻokolohua i hoʻopaʻa ʻia, i hoʻolālā ʻia e hoʻoholo pono inā loaʻa kahi pilina kumu a me ka hopena ma o ka hoʻokaʻawale ʻana i nā kumuhana ma lalo o nā hoʻokolohua. Ua ʻike i kā lākou mau hoʻokolohua:
- Hiki ke hoʻololi i nā koho koho pāloka o ka poʻe koho pāloka i ka 20 pākēneka a ʻoi aku paha;
- ʻoi aku ka kiʻekiʻe o ka neʻe ʻana ma kekahi mau pūʻulu demographic; a
- Hiki ke uhi ʻia ka manaʻo koʻikoʻi o ka huli ʻana i ʻole ka ʻike o ka poʻe i ka hoʻopunipuni.
Manaʻo ʻo Epstein, me ka hoʻolālā noʻonoʻo a i ʻole ma ka ʻaoʻao o nā luna o ka ʻoihana, ua hoʻopilikia nā pae ʻimi a Google i nā koho balota no nā makahiki a ke ulu nei ka hopena.
ʻAʻole ia he mea hou ka hana ʻana i ke koho balota. ʻO Edward Bernays - ke kaikunāne o ka paionia psychoanalysis ʻo Sigmund Freud a me ka makuakāne o 'ka pilina lehulehu' (i kapa ʻia ʻo 'propaganda' i kona wā) - hana pū me United Fruit a me ka CIA e hoʻoulu i ka manaʻo o ka lehulehu a puni ka honua e kūʻē i ka Pelekikena Guatemalan Jacobo Árbenz, e hoʻomākaukau ana i ka kahua no ka hoʻokahuli aupuni kūʻē iā ia i ka makahiki 1954. Ma lalo o ka rubric o ka 'promocracy promotion', ua hoʻohana pū ʻo ʻAmelika i nā hoʻolālā mana palupalu a me nā hana e hoʻokahuli ai i nā democracies a kākoʻo i nā dictatorships ma Nicaragua, Philippines, Ukraine a me Haiti.
Inā ʻo ka noiʻi ʻana a Epstein e pili ana i ka mana o nā ʻenehana pilikua e hoʻoikaika i nā 'democracies' ma ke ʻano nui, ʻo kāna mau ʻike e hōʻike ana e hiki i nā aupuni kikohoʻe hou ke hoʻokō i nā mana hou o 20th century 'soft power'. ʻO kēia mana hou o ka mana palupalu hiki ke maʻalahi i nā heluna nui a liʻiliʻi paha a hūnā ma hope o ka 'search engine optimization'. Ma kahi i hoʻohana ai nā aupuni kuʻuna i nā hui kīwila a me ka politika (ma ke ʻano he ʻokoʻa, a i ʻole ma mua, ka 'mana paʻakikī' o ke komo ʻana o ka pūʻali koa) e hoʻohuli i nā hopena koho, hiki i nā emepera kikohoʻe hou ke hoʻololi i nā hopena koho i kūpono. ko lakou pono iho ʻoi aku ka pololei a me ka hūnā.
ʻO ka hoʻolaha ʻana i ka hana maikaʻi o ka pūnaewele i loko o ka hui ʻo Eric Schmidt a me Jared Cohen o Google i ʻōlelo ai, ma kā lākou puke 2013. Ka Makahiki Hou, ʻo ka hana ʻana a me ka ʻai ʻana i nā ʻike kikohoʻe i loko o ka honua pūnaewele o nā piliona kānaka ʻo ia ka hoʻokolohua nui loa i ke kūʻokoʻa. Ua ʻōlelo lākou ʻaʻole i hoʻopaʻa ʻia ka pūnaewele e nā kānāwai terrestrial a no laila ʻaʻole ʻo ia wale nō ka honua nui ʻole i mālama ʻia, akā ʻo ka hoʻokolohua nui loa e pili ana i ka anarchy i ka mōʻaukala.
Hāʻawi ʻia kahi hulina Google i ke ʻano o nā hopena akaka a hāmama - o nā maʻiʻo i hōʻuluʻulu manuahi. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, hoʻopuka ia i nā hopena 'ʻike' i koho nui loa i hiki i nā poʻe ke hana i nā koho mai waena o kahi palena o nā koho. Ua kākau ʻo Noam Chomsky i ka linguist a me ke akeakamai i ka makahiki 1989, i loko o nā ʻōnaehana democratic, pono e hoʻokomo ʻia i loko o ka noʻonoʻo o ka lehulehu nā ʻano maalea. 'algorithms paʻakikī.
Kākauʻana ma ka New York Times, Ua hāʻawi ka mea hoʻoponopono WikiLeaks ʻo Julian Assange i kahi manaʻo ʻokoʻa loa. Ua hoʻopaʻapaʻa ʻo Assange 'o ka holomua o ka ʻenehana ʻike epitomized e Google e hōʻike ana i ka make o ka pilikino no ka hapa nui o nā kānaka a hoʻololi i ka honua i ka authoritarianism. ʻoi aku ka maikaʻi o nā hui kokoke i ka poʻe ʻino.
Ua ʻike nui ʻia ʻo Silicon Valley elites e kākoʻo iā Hillary Clinton i kāna hoʻolaha e lilo i koho no ka Democratic Party no ka pelekikena ʻAmelika. He ʻelua hui ʻo Google e kōkua ana i kāna hoʻolālā hoʻolaha, ʻo The Groundwork a me Civis Analytics. ʻO ke kākoʻo o Google iā Clinton i hoʻoikaika iā Assange e ʻōlelo i ka makahiki i hala ʻo Google ka 'mea kaua huna' a Clinton.
Hoʻonui ka mana i nā ʻenehana ʻenehana ʻē aʻe o West Coast. I kēlā me kēia lā he mau haneli miliona o ka poʻe e ʻoluʻolu e hōʻike i nā kikoʻī pilikino e pili ana iā lākou iho, ko lākou ʻohana a me nā hoaaloha ma nā ʻoihana pūnaewele. Ua loaʻa i ka US Department of Defense aʻo nui ʻia pehea e hoʻohuli ai i kēia mau mea hoʻohana. A me Facebook hoʻopaʻapaʻa imi e ao pehea e hoʻomalu ai i nā manaʻo o ka mea hoʻohana ma o ka hoʻopunipuni ʻana i kāna nūhou. ʻO ka mana hou i ʻike ʻia o ka ʻenehana kaiapili a me nā ʻenekini ʻimi e hana ʻike ʻole ʻia a ma kahi pālākiō, e like me Epstein, ʻaʻole i ʻike ʻia ma ka mōʻaukala kanaka.
I ka makahiki 2010 Facebook ua hoʻokō i kahi hoʻokolohua e noi ana i 61 miliona mau mea hoʻohana US e hele balota i kā lākou koho balota waena o ka ʻaha kūkā. Ua hoʻohana ka hui i kahi loulou i kōkua i nā mea hoʻohana e ʻimi i kahi hale koho balota kokoke a me kahi pihi e kaomi i ka wā i koho ai lākou. E like me kāna hoʻolaha pili aupuni e hoʻolālā iā ia iho ma ke ʻano he mea hoʻopili lokomaikaʻi o nā kaiāulu, ua hoʻohui ʻia i nā kiʻi o nā hoaaloha i hana like. He mea kupanaha ka hopena. Ma ka mea i kapa ʻia e nā mea noiʻi he hoʻokolohua i ka 'hoʻoikaika kaiapili a me ka hoʻoneʻe politika' ua ʻōlelo lākou aia ma kahi o 340,000 mau kānaka hou aʻe i koho balota. ma muli o kēia hoʻolaha Facebook hoʻokahi.
Ke nānā nei i nā hopena pōʻino o kēia no ka wā e hiki mai ana o ka 'digital gerrymandering', Luna Hoʻokele ma Harvard Law School's Berkman Center for Internet & Society Jonathan Zittrain, waiho i mua he hoao manao. E noʻonoʻo ʻoe i kahi koho balota e hiki mai ana kahi e makemake ai ka luna nui o Facebook ʻo Mark Zuckerberg i kahi moho āu e makemake ʻole ai. Hoʻonohonoho ʻo ia i ka wikiwiki e hōʻike ʻia i loko o nā nūhou o nā ʻumi miliona o nā mea hoʻohana Facebook ikaika akā hoʻohana ʻo ia i ka ʻoiaʻiʻo ʻo Facebook 'makemake' hiki ke wānana i nā manaʻo politika a me ka pili ʻana i ka pāʻina. Me kēlā ʻike ua koho ʻo Zuckerberg ʻaʻole e hoʻomake i nā mea hoʻohana i aloha ʻole i kāna moho koho. ʻO ia mau hoʻopunipuni, ʻo Zittrain hypothesized, e hoʻohuli i ka hopena o kā mākou koho balota.
I mea e pale aku ai i nā hana hoʻopunipuni e hiki mai ana o kēia ʻano ʻo Zittrain i holomua i ka manaʻo o ka hoʻokumu ʻana i nā 'information fiduciaries'. Manaʻo ka manaʻo e hana nā hui i hāʻawi ʻia i ka ʻikepili pilikino a me nā makemake e like me ke ʻano o nā loio a me nā kauka i ka wā e loaʻa ai ka ʻike koʻikoʻi e pili ana i kā lākou mea kūʻai aku a me nā maʻi. ʻO ke kikoʻī, ʻaʻole ʻae ʻia lākou e hoʻohana i kēlā ʻike no nā kumu waho. Ua mamao loa kēia kūlana mai ko mākou pilikia i kēia manawa, kahi i loaʻa mai ai ka waiwai o nā hui ʻenehana e like me Google a me Facebook mai kā mākou ʻikepili i unuhi ʻia a kūʻai ʻia.
ʻO Harvard Law Professor Lawrence Lessig, ka mea i hoʻopau i kāna hoʻolaha no ka koho pelekikena Demokratika i Nowemapa i ka makahiki i hala, ua ʻike i ke ʻano o ka pūnaewele i lilo i wahi i hoʻoponopono ʻia ma mua o hoʻokahi mau makahiki i hala. Ma ka wehewehe ʻana i ka hoʻopaʻapaʻa ʻo 'code is law', wehewehe ʻo Lessig e hiki ke hoʻohana ʻia ke code no ke kūkulu ʻana i kahi honua kikohoʻe e pale i nā waiwai a mākou e manaʻoʻiʻo nei he kumu a hiki iā mākou ke code e ʻae i kēlā mau waiwai e nalowale. He mea koʻikoʻi kēia no ka mea, ua manaʻo ʻia ka pūnaewele he wahi manuahi kahi i hoʻoweliweli nui ʻia ai ka hoʻoponopono aupuni a me ka hoʻouka ʻana i ka pilikino.
Akā ua loli nā mea mai nā lā mua o ka pūnaewele. E like me ka mana o nā aupuni kikohoʻe hou e hoʻololi i nā koho balota, hiki i ka honua honua ke hoʻoponopono ikaika i ka honua maoli. Hiki ke hoʻohana ʻia ke code no ka holomua ʻana i ka hoʻokumu ʻana i nā democracies ʻike a me ke komo ʻana a i ʻole hiki ke hoʻohana ʻia e nalo a hoʻopunipuni paha i ke ʻano o ka ʻike ma lalo o ka nui o nā ʻikepili a me nā algorithm paʻakikī. ʻO nā mana o nā aupuni kikohoʻe hou e like me Google, Amazon a me Facebook e hōʻike ana ua hele lōʻihi mākou ma ke ala hope, me ka ʻike ʻole.
Chris Spannos ʻo ia ka Lunahooponopono Kikohoʻe ma New Internationalist.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai
1 manaʻo hoʻopuka
ʻAʻole i ʻoi aku ka ikaika o ka hihia no ka hoʻoponopono code a me nā hopena.
ʻO ka manaʻolana o ia ʻano hoʻoponopono e ʻike mau i ka mālamalama o ka lā ma kēia ʻaha kūkā he mau makahiki māmā.