ʻO Ms. Diane Tebelius, ka moho ʻahaʻōlelo Repubalika a me ka mea nānā i nā koho balota Afghan i kākoʻo ʻia e ka International Republican Institute, ʻo ia paha ka mākaʻikaʻi koho mua ma Afghanistan i hoʻopau ʻole i ka manawa e haʻi i kona manaʻo ma The Seattle Times o ʻOkakopa 4, 2005. http://www.rawa.org/seattletimes.htm)
I kekahi mau lā i hala aku nei, ua hoʻi mai ʻo Ms. Tebelius i ʻAmelika Hui Pū ʻIa mai Kabul, ke kākau nei au i kēia mau memo ma ke ʻano he pane i kāna ʻatikala weliweli mai loko mai o koʻu ʻāina hehi ʻia. Ma ke ʻano he lālā o RAWA, pono wau e noho ma kekahi mau panalāʻau e hālāwai me nā poʻe he nui e pili ana i ke koho balota. Hiki iā Tebelius ke leʻaleʻa i ka nani o ka noho ʻana i loko o kona hale a kapa maʻalahi i ka hoʻohenehene hoʻowahāwahā o ke koho balota ʻo "ka hana mana o Afghanistan", ʻoiai wau e uē ana mai waena o nā poʻe i loko o ka pō o ka Taliban a me Northern Alliance (NA) mau mea hoʻoweliweli a kā lākou mau hoa hana "westernized". ʻO Tebelius a me nā mea nānā koho ʻē aʻe me kā lākou mau pōkā a me nā kiaʻi kino i loko o ka lima o nā koa ʻAmelika a me nā ʻelele Afghan. Ua haʻi ʻia paha ʻo ia e pili ana i ka "hoʻolaha wikiwiki ʻana i ka democracy", "pōmaikaʻi", "palekana piha" a me nā "manamana" ʻē aʻe ma ko mākou ʻāina o nā aliʻi kaua a me nā uku o nā aupuni ʻē. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, ʻoiai ua koho ʻia ʻo ia e ke aupuni US nāna i lawe iā Karzai a me ka Northern Alliance i ke kahua, ʻaʻole ia he mea kupanaha ʻaʻole ʻo ia e kāhea i kahi spade he spade.
ʻO kekahi o kāna mau ʻōlelo kupanaha: “Ke ʻike nei ka poʻe Afghan i nā ʻAmelika ma ke ʻano he hoʻokuʻu.â€
He hoʻolaha kuhi hewa! E like me kā mākou i ʻōlelo pinepine ai a hōʻike ʻia, ua hoʻokumu ʻia nā pūʻulu fundamentalist āpau e komo pū me Taliban, hoʻokumu ʻia a hoʻomaʻamaʻa ʻia e ka CIA e huli makapō ana i ka makemake kiʻekiʻe o ka poʻe Afghan a me ka hopena o ia kākoʻo hewa i ka hopena o ke kūʻokoʻa. a me ka demokala ma ko kakou aina. No laila, ʻo ke kaua ʻAmelika ma luna o ka Taliban ʻaʻohe mea ʻē aʻe he ʻohana ma waena o ka makuakāne a me kāna mau keiki rogue. Ua hoʻomaka ʻo ʻAmelika i nā hakakā ma ka hoʻololi ʻole ʻana i ka hoʻomana hoʻomana me ka demokala, ma ka hilinaʻi ʻole ʻana i ka poʻe, akā ma ka ʻaoʻao me ka NA, nā ʻenemi ʻino loa o ko mākou poʻe. Ke hele nei me ka ʻōlelo ʻole ʻaʻole e ʻike ka poʻe Afghans i kā lākou "hoʻokuʻu" i ka poʻe i hoʻokuke i nā ʻīlio hae Taliban ma kekahi puka a wehe ʻole i nā ʻīlio huhū o ka NA ma o kekahi. Pehea ka 'ike 'ana o ka lāhui i ka po'e ho'oku'u 'ia 'a'ole ka po'e ho'oweliweli akā he mau tausani o ka po'e hala'ole? Pehea e hiki ai i ka poʻe Afghans maʻalahi ke "ʻike i nā ʻAmelika ma ke ʻano he liberators" aʻo ka "liberators" e hoʻowalewale i kā lākou mau kāne i loko o ke aupuni a i ka hale pāremata e ʻae i ka hoʻokumu ʻana o nā kahua US ma ko mākou ʻāina no nā makahiki he mau makahiki. kūʻokoʻa o ka ʻāina? Ke ʻōlelo nei ko mākou poʻe inā ʻo ʻAmelika ko lākou hoʻokuʻu ʻana, ʻaʻole lākou i ʻae i kahi 200 mau lawehala a me nā ʻenemi kūwaho o ke aupuni democracy e hoʻokala i ko lākou ala i ka pāremata a me ka ʻaha kūkā panalāʻau. Ma hope o ʻehā makahiki, ʻike ka poʻe he wahaheʻe nā ʻōlelo hoʻohiki a ka poʻe "hoʻopakele" no lākou. A e hoʻomanaʻo ʻoe, e Ms. Tebelius, ʻaʻohe kānalua o kā mākou poʻe i luku ʻia ʻaʻole hiki i ka poʻe me nā moʻolelo hilahila o Abu Ghraib ke lilo i "hoʻokuʻu" no lākou. Pono mākou e haʻi i nā hana hōʻino o ka "liberators" ma Afghanistan?
ʻAʻole hiki i ka poʻe haʻiʻōlelo o ke aupuni kiʻekiʻe ka wiwo ʻole e haʻi i kēlā mau mea lapuwale i mua o ka poʻe o Afghanistan. Akā, ʻo Ms. Tebelius ma ke ʻano he ʻelele ʻAmelika a he hoaaloha maikaʻi o kekahi o nā aupuni hewa loa ʻelua ma Asia hiki ke hoʻolei i ka lepo i nā maka o ʻAmelika.
ʻĀnō e ʻike hou aku i kāna mau huaʻōlelo "manamana": "Ua maopopo iaʻu, i kēia manawa ma mua o ka wā ma mua, ʻo ka hoʻolaha ʻana o ke aupuni democracy ʻo ia wale nō ka hoʻolālā lōʻihi e lanakila ai i ka hoʻoweliweli honua."
Maikaʻi maikaʻi! Akā ʻo nā ʻAmelika a i ʻole Karzai & Co. "hoʻolaha demokala" mai 2001? Ma hope o 9/11 i ka wā i hele ai ka US e pana i ko mākou ʻāina ʻeha a lawe i nā ola o kekahi mau kaukani mau makaʻāinana hala ʻole ua kōkua ʻo ia i ka poʻe koko koko NA hopu i ka mana. Aia ka NA i kēlā mau miliona miliona e hana nei i ke kālepa opiuma ma lalo o ka ihu o nā pūʻali koa US. ʻO lākou ka poʻe ma hope o ka maluhia ʻole, ka ʻaihue, ka ʻaihue ʻana i nā piliona kālā o nā kōkua haole, nā pono ʻole, nā kaohi ʻana i nā wahine, ka uhi ʻana i nā pepehi kanaka māmā, a pēlā aku.
Hoʻokomo lākou i nā mea like me Dr Abdullah, Younis Qanooni, Zia Massud, Karim Khalili, Burhanuddin Rabbani, Mohaqiq, Sarwar Danish, Ms. Mosouda Jalal, Nematullah Shahrani, Ismail Khan, Ms. Sediqa Balkhi, Rasul Sayyaf, Ikram Masoomi, Rashid Dostum, ʻO Mullah Fazil Hadi Shinwari, ʻo Ms. Amena Afzali a me nā mea ʻē aʻe i hoʻopaʻa ʻia i ke koko o nā ʻumi tausani o ka poʻe noho o Kabul. Loaʻa i kēia mau lede a me nā keonimana ka ʻeha hilahila o nā hana ʻino kanaka ʻole i ko mākou poʻe i nā makahiki ʻeleʻele o 1992-1996. ʻO lākou nā kuhina, nā hope pelekikena a me nā kākā'ōlelo no ka pelekikena. ʻO ka hapa nui o nā ʻelele Afghan, nā kiaʻāina, nā mea kākau ʻōlelo a me nā luna kiʻekiʻe ʻē aʻe e pili pū ana me NA mafia.
ʻAʻole ʻoe i ʻike iā lākou, e Ms. Tebelius? He mau mahina i hala aku nei ua kapa ʻia ʻo The New York Times a me The Los Angles Times i kekahi o lākou me kekahi o nā kaikunāne o Karzai. ʻOiaʻiʻo, ua hōʻike ʻo Human Right Watch (HRW) a me nā hui ʻē aʻe i nā inoa he nui. Eia naʻe, ke hoʻoikaika ikaika nei ʻoe e Ms. Tebelius e hōʻike i kēia poʻe hewa a me nā kiu he poʻe hanohano ma lalo o ka mana o ka "democracy" e "laha" a ua hana ʻia kahi "manamana" koho! I kekahi hihia, ma ke ʻano he kanaka e noho ana ma Afghanistan, e haʻi wau i nā ʻāpana o ka "hana mana" e hōʻike ana i ka piko o ka hau hau:
- No ke koho pelekikena ma kahi o 70 pakeneka o nā poʻe koho koho i hele i ke koho balota. ʻO ka helu maoli o ka poʻe koho ma ke koho balota "miraculous" ʻaʻole naʻe i ka 40 pakeneka a ma kekahi mau wahi ʻoi aku ka haʻahaʻa ma mua o 30 pakeneka.
- Ua hōʻike ʻia kahi hōʻike a HRW: "Ma waho aʻe o ka makaʻu iā Taliban a me nā pūʻali kipi ʻē aʻe, i ʻike mua ʻia ma ka hema a me ka hikina hema, nui nā poʻe koho a me nā moho i hōʻike i nā hopohopo i ka Human Right Watch e pili ana i ko lākou manaʻo o ka nāwaliwali ma nā lima o nā pūʻali koa. , nā pūʻali koa de facto a i ʻole nā pūʻali koa aupuni i hui pū ʻia me ke aupuni:
"Ma nā ʻāina āpau, ua hoʻopiʻi nā moho a me nā mea hoʻonohonoho politika i ka Human Right Watch no nā hihia i hui ai nā luna aupuni a i ʻole nā mea ikaika, a i ʻole nā luna aupuni kūloko i hui pū ʻia me lākou i haʻi aku ai i nā poʻe koho a me nā alakaʻi kaiāulu no lākou e koho ai. I kekahi mau hihia, ʻōlelo ka poʻe moho a me kā lākou poʻe kākoʻo ua hoʻolaha ʻia nā hoʻoweliweli pololei.†[1]
- ʻO nā kiʻi haumia o ka Taliban me kā lākou Kuhina haole a me ke poʻo o kā lākou mākaʻi huna hoʻomana weliweli, kaulana no ka hoʻokō ʻana a me ka hoʻomāinoino ʻana i nā tausani o nā kāne a me nā wahine, nā kiʻi hewa o ka pūʻali hoʻoweliweli weliweli ʻo Gulbuddin Hekmatyar, nā lālā kiʻekiʻe o ka papeti kākoʻo Soviet. Ua ʻae ʻia ke aupuni e kū ma ke ʻano he moho, kahi kumu nui o ka hoʻohaʻahaʻa o ka poʻe e hele i ke koho balota.
Ua ʻōlelo ʻia kahi misionari nānā ʻo EU conservative ʻo nā hemahema i ka wā o ka hoʻolaha e pili ana i ka hoʻoweliweli, ke komo ʻana o nā luna, nā papa inoa koho balota a me ka pepehi ʻana i nā moho a me nā limahana koho.
- Ua loaʻa i ka mea i kapa ʻia ʻo Electoral Complaints Commission he mau haneli mau memo e pili ana i nā hewa o nā alakaʻi fundamentalist, akā koe naʻe kekahi mau kao, ʻaʻohe o lākou i hōʻole ʻia. A ʻike ʻoe iā Ms. Tebelius ʻo ia ke poʻo o ke Komisina? ʻO Bismullah Bismil, he mea hoʻokumu waiwai kaulana a pili pili iā Ismail Khan!
– ʻAʻole hiki ke ʻike ʻia nā pepa kākoʻo aupuni a me nā pepa kākoʻo kumu.
– Ma nā moku he nui ʻaʻole hiki i nā wāhine ke komo i ke koho balota ma muli o nā pilikia palekana. Akā naʻe, ua hoʻokomo ʻia nā kaukani balota o nā wahine i loko o nā pahu balota.
- Ua hoʻopuka nā poʻe anti-fundamentalist a me nā moho kū'ē i ke aupuni o ka pāremata a me nā ʻaha kūkā panalāʻau o Kapisa Province i kahi ʻōlelo hui e hoʻāhewa ana i nā hewa ʻole i nā koho balota, i hōʻole ʻia mai ka hoʻolaha.
- Ma nā wahi a pau ma lalo o nā aliʻi kaua, ua hōʻailona ʻia nā ʻumi kaukani o nā koho balota no kekahi mau moho a ua lawe ʻia nā ʻōpio ma lalo o 18 makahiki e koho balota.
– Ua mālama ʻia nā pahu balota no 48 mau hola a ʻoi aʻe ma mua o ka hoʻoili ʻia ʻana i nā hale koho.
– Ua ʻōlelo ʻo Ms. Shokria Barekzai he mea komo mai Kabul mai i mua o kona mau maka ponoʻī, ua hoʻoholo ʻia he ʻumi balota nona no kekahi moho.
- Ma ka mokuʻo Kunduz, 260,000 mau balota i hoʻolei ʻia, akā ʻo 6,000 o lākou i kāpae ʻia no ka moho kākoʻo kumu.
– Ma kekahi mau balota, ua kakau ka poe koho balota i na huaolelo e like me "he pepehi kanaka oia", "he powa oia", "he agena haole oia", "He Taliba ia, a pela aku no ke kue i kekahi mau moho, aka. ua helu ʻia lākou a pau he mau balota kūpono.
- Ua puhi ʻia nā tausani o nā balota no nā moho kūʻokoʻa a ua hoʻolei ʻia nā tausani o nā balota hoʻopunipuni no nā moho kākoʻo kumu/pro-Karzai.
– Ua papa ʻia nā luna hoʻoponopono a me nā helu koho balota e lawe peni. Akā i ka nānā ʻana i kahi kikowaena koho balota ma ka mokuʻo Nangarhar, ʻoi aku ka nui o nā penikala 200 i loaʻa mai nā limahana i ʻōlelo ʻia. I koʻu nīnau ʻana aku i kekahi kumu ʻelemakule ʻo wai kāna mau moho punahele, ua pane mai ʻo ia: âPehea wau e koho ai iā Engineer Ghaffar, a i ʻole ʻo Hazarat Ali a me nā mea like he koko ma ko lākou mau lima?â€
– Ma kekahi mahele koho ma ka panalaau o Paktia, he umi tausani ka nui o ka poe koho balota, aka, he iwakalua tausani nae na balota i waihoia malaila. he kanaka kumakaia e like me General Shahnawaz Tanai e hana akea ana i ka hana koho balota, ua hiki ia'u ke hoomaopopo i ke ano kue a me ka hoohenehene o keia koho balota.â€
- Ma ka ʻāina ʻo Farah, ʻo Naim Khan Farahi, ka konohiki nui loa o ka ʻāina, i kākoʻo pololei ʻia e ke aupuni, e UNAMA ʻo Nā Aupuni Hui Pū ʻIa a ua lilo kāna mau pū i ka "lanakila mua" ma o ka hana ʻana i kēlā me kēia ʻano like ʻole. ʻO ke keiki kaikunāne o kēia kanaka ke poʻo o UNAMA ma Farah. Ma ka apana o Farahrod, ua koi aku kekahi keiki hou ona (Zabet Jalil) i ka poe ma ka hoohana ana i kona mau hoa kaua e koho balota no kona makuakane.
- Manaʻo ka hapa nui o nā poʻe ma Farah inā ʻaʻole nui ka hoʻopunipuni ma ke koho balota; Ua loaʻa ʻo Malaali Joya ma kahi o kanalima pakeneka o nā balota āpau.
- E like me nā panalāʻau ʻo Herat a me Nimroz, ua loaʻa ka lima o ke aupuni o Iran ma Farah. Ua hāʻawi kona mau ʻoihana akamai i 100 miliona Toman (ma kahi o $117,000) iā Haji Taimor Shah. ʻAʻole hoʻohālikelike ʻia kāna mau pepa kala nui e nā poʻe ʻē aʻe.
- nmatched nt, UNAMA a me kāna pū Ua palahalaha nui ka pilau o nā koho balota a hiki i ka mea hoʻoweliweli ʻo Al-Zawahiri i kamaʻilio e pili ana iā lākou ma kāna ʻōlelo o 20 Kepakemapa: "Ua mālama ʻia ke koho balota ma lalo o ka weliweli o nā aliʻi kaua [Afghan]. ʻO ke koho balota ʻana he mea hoʻohuoi ma mua o nā mea ʻē aʻe, ʻoiai aia nā wahi like ʻole o ka ʻāina ma lalo o ka mana o nā kāne alaloa a me nā aliʻi kaua, a ʻo nā mea nānā honua - ʻo nā pahu balota i waiho ʻia i ka lima o nā aliʻi kaua, nā pōā a me nā ʻelele US ma mua o lākou. ua waiho ʻia ma nā keʻena koho.â€
No ka loaʻa ʻana o kekahi manaʻo e pili ana i ka nui o ka palaho a me ke aupuni Karzai, ke huki nei mākou i kou manaʻo i kahi palapala huna i hōʻike ʻia e Kauka Ramazan Bashardost. I ka manawa i koho ʻia ai ʻo Dr Bashardost ma ke ʻano he kuhina o ka hoʻolālā ʻana, ua hoʻāʻo ʻo ia e hoʻōki i nā hana o 2,000 pohihihi a me nā NGO hana kālā, akā ua koi koke ʻia e haʻalele. Wahi a ka palapala, ʻo ka waha ʻōlelo o nā pelekikena, nā kuhina a me nā luna kūlana kiʻekiʻe, me nā haʻawina ʻē aʻe e piʻi i $36,000 i kēlā me kēia makahiki mai kahi hui Pelekane. ʻOiai he $6 ka poʻe kīnā a loaʻa i nā limahana aupuni maʻamau he $60 i kēlā me kēia mahina.
Ua piʻi aʻe ka palaho nui i nā kino kiʻekiʻe loa. “Ua noi mai ka Peresidena ia'u e lawe i ke kuleana o ka Administration of Fight against Corruption,†wahi a Bashardost, "Ua olelo aku nae au iaia, e hana no au me ka hoomaka ana mai ka Halealii Peresidena mai."
Ma kahi ninaninau me Reuters ma ʻAukake 30, 2005, ʻōlelo ʻo ia:
"Nā lālā o ke aupuni, nā NGO, nā limahana ʻelele nui, nā limahana o United Nations ... ua hana lākou i kahi ʻōnaehana mafia a hiki iā ʻoe ke ʻike i ka hopena." [2]
"Ua loaʻa iā mākou ma kahi o $ 12 biliona mai ʻekolu mau makahiki, aia ke kālā?" i ʻōlelo ai ʻo ia, e pili ana i ke kōkua honua mai ka hoʻokahuli ʻia ʻana o ka Taliban i ka hopena o 2001.â€
"Ke kū'ē nei ka poʻe Afghan i nā luna kaua, no ke aha e kākoʻo ai ke aupuni o Afghanistan i nā luna kaua?"
"Ma nā panalāʻau, ʻo nā kiaʻāina āpau he mau koa kaua mua, nā aliʻi āpau o nā mākaʻi, a ʻaʻole ʻae ka poʻe Afghan i kēia kūlana."
- A laila.
ʻAʻole paʻakikī ke wānana i ka hopena o ke koho "hana mana" āu e hōʻoluʻolu ai. ʻO kahi pāremata i hoʻopiha ʻia me nā mea hoʻomāinoino loa, misogynist, anti-democracy, a me reactionary fundamentalists i alakaʻi ʻia e nā mea kūʻai lāʻau hoʻopailua e like me Sayyaf, Qanoni, Rabbani, Mohaqqiq, Pairam Qul, Hazrat Ali, a me kā lākou makemake. ʻAʻole loa kēia mau fascist hoʻomana i kākoʻo ʻia e US e "hoʻolaha i ka democracy", akā e hoʻāʻo e "kūpono" a hoʻomau i ko lākou noho ʻana i ke koko ma luna o ko mākou poʻe ma ka noho ʻana ma ka ʻahaʻōlelo ma ke ʻano he "lawmakers".
ʻO Ms. Tebelius, ʻo kēlā me kēia mea makemake e manaʻo ʻia he hoaaloha no ka poʻe o Afghanistan a ʻaʻole no ke aupuni o kēia manawa, pono ʻo ia e hōʻike i ka poʻe fundamentalists a me kā lākou papahana pilikia a pale aku i ka hula ʻana i ke kani o ke aupuni US a i ʻole kāna. nā keikikāne maka uliuli ma Afghanistan. E like me kā Aldous Huxley i kākau ai, "ʻO ka manaʻo o ka mea hoʻolaha e hoʻopoina i hoʻokahi pūʻulu o nā poʻe he kanaka kekahi." E ʻoluʻolu, mai pāʻani i ke ʻano o ka mea hoʻolaha.
Ma ka inoa ʻana i nā koho balota ʻoi loa o ka honua "ka hana mana o Afghanistan", ua hōʻino ʻoe i nā miliona o Afghans i koho ʻole i ka poʻe pepehi kanaka i kā lākou mea aloha. ʻAʻole hiki iā ʻoe ke manaʻo i ka ʻeha a me ka hoʻopailua o ka hoʻolaha ʻana i ia mau mea lapuwale?
Manaʻo mākou e ʻike iā ʻoe ma ke ʻano he hoaaloha ʻoiaʻiʻo o ko mākou poʻe.
Mehmooda Shekiba, RAWA
Kabul
'Okakopa 25, 2005
He mea hana ʻo Mehmooda Sheikiba o ka Revolutionary Association of the Women of Afghanistan (RAWA) i hana ma ke komite hoʻolaha o RAWA i nā makahiki ʻelima i hala.
--------
1- Human Rights Watch Backgrounder, “Nā Wahi Koʻikoʻi o ka hopohopo. ʻO ka hoʻoweliweli mai Taliban a me nā pūʻali kipi ʻē aʻe' (ʻAukake 2005)
2- Mai Robert Birsel, "Afghan Former Minister Takes Aim at 'Mafia System'," Reuters (ʻAukake 30, 2005 ma 3:53 AM ET) ma http://today.reuters.com/News/CrisesArticle.aspx?storyId=ISL51261
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai