ʻAʻole au i manaʻo e koi ʻia e kākau i kahi loiloi a i ʻole kahi ʻatikala ma hope o ka heluhelu ʻana i kahi puke. Hoʻoulu pinepine au, kaumaha, a noʻonoʻo paha ma hope o ka pau ʻana o kahi puke, akā ʻo ka mea maʻamau, ʻaʻole au i koi ʻia e noʻonoʻo ākea i nā pilikia i puka mai iaʻu i ka heluhelu ʻana i ka hana a kekahi.
ʻO Zohra Drif I loko o ke kaua ʻo Algiers: Memoir o kahi Wahine Freedom Fighter haʻalele iaʻu ma kahi ʻokoʻa loa. Ua ulu au me ka hoʻoikaika ʻia e ke kaua hoʻokuʻu aupuni ʻo Algeria e kūʻē iā Farani a ua ʻike pū au me nā kaukani ʻē aʻe o koʻu hanauna kālai'āina i ke kiʻi ʻoniʻoni kaulana ʻo Gillo Pontecorvo. Ke kaua o Algiers—a ʻo Drif i hana nui i kekahi mau hiʻohiʻona wrenching i hōʻike ʻia i loko. ʻO ka mea aʻu i ʻike ʻole ai ʻo ia ka pili ʻana o ke kiʻiʻoniʻoni i nā ʻoiaʻiʻo, ma ka liʻiliʻi e like me ka wehewehe ʻana e Drif.
ʻO kēia ka moʻolelo koʻikoʻi o kahi wahine, i loko o ke ʻano conservative o ka colonial Algeria, ua lilo ia i mea kipi i ke kumu o ke kūʻokoʻa o kona ʻāina.
Akā naʻe, ʻoi aku ka liʻiliʻi o ka puke a Drif ma muli o kona pili ʻana i ke kiʻi ʻoniʻoni Pontecorvo ma mua o ka moʻolelo o kahi wahine, i loko o ke ʻano conservative o colonial Algeria, ua lilo ia i mea kipi i ke kumu o ke kūʻokoʻa o Algeria. Pono ʻo Drif e lanakila i ka makemake ʻole i loko o kona ʻohana ponoʻī, me ka hoʻopaʻa ʻana i hana ʻia e nā luna Farani.
ʻO kēia mau pilikia, i loko o lākou iho, ua lawa ia e alakaʻi i kekahi e mahalo i ka moʻolelo o Drif. Akā ʻo kāna kamaʻilio ʻana no nā hana kaua i komo ai ʻo ia, e komo pū ana me ka pana ʻana i nā pahuhopu kīwila, ka mea i hoʻohauʻoli i koʻu iwi kuamoʻo a hoʻokuʻu iaʻu a noʻonoʻo.
ʻO ka mea i ʻike Ke kaua o Algiers e hoʻomanaʻo i ka hana ʻana o nā pūʻali koa kūlanakauhale o ka FLN (Front de Libération Nationale) i nā pōkā o nā mea kīwila i hoʻopaʻi ʻia no ka hoʻomāinoino ʻana a me ka pepehi ʻana i nā Algerians e nā pūʻali Farani a me nā hoʻouka kaua weliweli i nā makaʻāinana Algeria e nā kolone Farani. I kēlā me kēia manawa aʻu i nānā ai i kēlā mau hiʻohiʻona - a ua ʻike pinepine au i ke kiʻiʻoniʻoni - ua ʻeha loa wau i ka ʻike ʻana i ka pepehi ʻia a me ka ʻeha o nā kamaʻāina kamaʻāina. Ua noʻonoʻo wau pehea e hana ai ʻo Drif i kēia nīnau ma kāna puke. I kekahi manawa, ua kāhāhā au i kāna ala pololei a me ke aloha ʻole.
Hiki ke mahalo nui ʻia ka wehewehe ʻana o Drif no ka Algeria Revolution i ka wā e nānā ai i ke kūlana holoʻokoʻa a, ʻoi aku hoʻi, ka mālama ʻana i ka poʻe Algeria. ʻO Algeria kekahi o kēlā mau kolone o ʻEulopa i hiki ke wehewehe ʻia ʻo "settler states" a i ʻole "settler colonies." He mau panalāʻau kēia kahi i mālama ʻole ai ka poʻe ʻEulopa i ka ʻāina a hopu i kāna mau waiwai akā kahi i hoʻoholo pono ai e hoʻonoho i nā ʻEulopa. ʻO nā mokuʻāina ʻē aʻe e like me ʻIlelani, Kenya, Rhodesia/Zimbabwe, South Africa, Palestine/Israel, Canada, USA, Australia, a me New Zealand.
Nui nā mea koʻikoʻi e pili ana i nā moku'āina noho. ʻO kekahi, ʻo ia ka manawa e ʻōlelo ʻia ai ke Akua, e like me ka hāʻawi ʻana i kēlā mau ʻāina i ka heluna kanaka noho ʻEulopa. He ʻoiaʻiʻo nō ia ma ʻIlelani, ʻApelika Hema, ʻIseraʻela, a me ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
ʻO ka lua, ʻo ia ke ʻano o ka hoʻoneʻe ʻana o ka poʻe noho i ka heluna kanaka maoli a wehewehe hou iā lākou iho. ka heluna kanaka pono o ia teritore. Ma ʻAmelika Hui Pū ʻIa ua kamaʻāina mākou i kēia, a me nā hopena no nā ʻAmelika ʻAmelika. Ma Algeria ua paipai ka Farani i ka poe ilihune hema o Europa e nee i Algeria a noho. No ka poʻe kamaʻāina, lakou ʻO ka poʻe Algeria i kēia manawa, a i ʻole, ka poʻe Farani Algeria. ʻO ka poʻe ʻōiwi ʻAlegeria ka like me ke ake ʻokiʻoki.
Ua kapa ʻia ka poʻe ʻilihune hema o ʻEulopa i noho ma ka inoa ʻo ka pieds-noirs (wāwae ʻeleʻele). Ua hōʻea lākou ma hope o ka lanakila ʻana o ka pūʻali koa Farani i nā pūʻali ʻōiwi a hopu i ka ʻāina maikaʻi loa - he naʻi aupuni i hoʻomaka i ka makahiki 1830. Ua hoʻonui ʻia ka poʻe e noho ana, a ua lilo ka poʻe ʻōiwi Algeria i mau kauā na lākou. I nā manawa a pau i kū ai ka poʻe Algeria i ke kipi, ua kāohi ʻia lākou.
Ua manaʻo ke aupuni Farani i kahi paʻa kūikawā me ka ʻāina ʻo Algeria, ma hope o ka haʻi ʻana he ʻāpana ia o Farani. ʻO kēia ka mea i hoʻokaʻawale ʻia ʻo Algeria mai nā ʻāina ʻē aʻe i noho ʻia e Farani, a me nā panalāʻau i noho ʻia e nā aupuni ʻEulopa. ʻO ia ma nā laina o ke ala e koi ai ʻo ʻAmelika iā Puerto Rico, ma hope o ka hopu ʻana iā ia mai ka poʻe Sepania i ka makahiki 1898.
ʻO ka poʻe ʻōiwi Algerians-he heluna kanaka i hui pū ʻia me nā lāhui ʻApelika me nā Arab a me Berbers-he ʻokoʻa ka manaʻo, ʻoiaʻiʻo. Ua komo lākou i nā ʻano like ʻole o ke kūʻē ʻino a me ke kūʻē ʻole i ka hoʻokaumaha colonial i nā makahiki he nui o ka noho ʻana o Farani. ʻO nā ʻano kūʻē i mea liʻiliʻi i ke aupuni Farani a me ka pied-noir na hooponopono ana. Ua pāpā ʻia ke kūʻē.
I ka lā 8 o Mei, 1945, ua hana nā luna Farani i nā pepehi kanaka ma Sétif, Guelma, a me Kherrata, me ka huli ʻana i nā tausani o nā Algeria ʻaʻohe mea kaua.
Ma hope koke iho o ke Kaua Honua II, he kaua i noho ʻia ai ʻo Farani e Nazi Kelemānia, ua kūʻē ka poʻe Algeria. Ma ka lā 8 o Mei, 1945, ua hana nā luna Farani i nā pepehi kanaka ma nā kūlanakauhale ʻo Algeria ʻo Sétif, Guelma, a me Kherrata, e hoʻopaʻa ana i nā tausani o nā Algeria ʻaʻohe mea kaua. Ma ka makahiki 1954, ua koho ka ʻēheu o ka neʻe kūʻokoʻa o Algeria—ka FLN—e neʻe i ka hakakā kaua ʻo ia wale nō ke ala e loaʻa ai ka hoʻokuʻu ʻia mai Farani a me ka hoʻopau ʻana i ke aupuni noho-kolonial.
Ke hoʻopaʻahao ʻia ka poʻe i hoʻoluhi ʻia, hoʻomāinoino ʻia, a pepehi ʻia i nā ʻōnaehana noho-kolonial, mālama ka poʻe hoʻoluhi i kēia ma kekahi o nā ʻano like ʻole. Hiki ke hōʻole pololei ʻia, e laʻa, "ʻAʻole, ʻaʻole loa mākou…." Hiki ke wehewehe ʻia nā hanana, e laʻa, "Pono mākou e hana i kēia mau ʻanuʻu no ka mea ʻaʻole i mana nā kamaʻāina." Hiki ke manaʻo ʻia nā hana a ka mokuʻāina hoʻokaumaha ma ke ʻano he pōʻino a i ʻole he mea hōʻino ʻia, e laʻa, “ʻAʻole mākou i manaʻo e pana i kēlā mau keiki ma kahakai; manaʻo mākou he poʻe hoʻoweliweli lākou. Hiki ke nānā ʻole ʻia nā hanana, me ka ʻole o ka wehewehe ʻana.
Aia kekahi pane hou mai ka pūʻulu hoʻoluhi e uhi ana i kēlā me kēia, hiki ke hōʻuluʻulu ʻia penei, "Pehea? Hiki mai nā mea. ʻO ia hoʻi, ʻaʻole hiki ke hoʻohālikelike ʻia ke ola o ka poʻe i kapa ʻia he kamaʻāina, ʻo ka lāhui, ka lāhui, a i ʻole ka colonial, me nā ola a me nā ʻike o ka poʻe hoʻokaumaha. ʻO ka ʻeha e loaʻa ana i ka mea hoʻoluhi, ʻoi aku ka nui o ke koʻikoʻi ma mua o nā mea i loaʻa i ka poʻe i hoʻoluhi ʻia, ma ka liʻiliʻi e like me ke ʻano o ka noho ʻana/kolonial framework.
ʻO ia ka poʻe noho / colonial framework i pili i ka Algerian Revolution, e like me ia i kēlā me kēia neʻe hoʻokuʻu aupuni. I loko o ka pono hoʻohaʻahaʻa o ia ʻano, pehea ka nui o ka mea i hoʻoluhi ʻia e like me ke kanaka, e kūʻē i kahi ʻeleʻele, ʻeleʻele, a melemele paha i ʻike ʻole ʻia? Pehea ka nui o kā lākou noi no ke kūʻokoʻa e hoʻomaopopo ʻia ma ke ʻano he koi ʻōlelo no ka hoʻokuʻu ʻana ma mua o ka ʻōlelo ʻana o ka ʻeha?
Ma hope o nā hana ʻino he nui ma ka ʻaoʻao o ka pieds-noirs a/a i ʻole nā luna Farani, ua hoʻoholo ka FLN e hoʻopaʻi.
Ua hālāwai ka Algeria Revolution i kēia hoʻokūkū ma nā pae he nui. Ma hope o nā hana ʻino he nui ma ka ʻaoʻao o ka pieds-noirs a / a i ʻole nā mana Farani, e komo pū ana akā ʻaʻole i kaupalena ʻia i ka hoʻouka kaua hoʻoweliweli weliweli loa i nā makaʻāinana Algeria e kahi pied-noir hui i kapa ʻia ʻo Ultras, ua hoʻoholo ka FLN e hoʻopaʻi. ʻO ko lākou manaʻo, e hoʻomau ʻia nā hoʻouka kaua ʻana ma luna o Algeria a lohe ʻole ka honua a hana ʻole a hiki i ka wā a ke ʻole ka poʻe e noho ma ke ʻano like. ʻO ka hopena, ua hoʻoholo ʻo Drif a me nā mea ʻē aʻe e kau i nā pōkā ma kahi pied-noir hui ʻia nā makaʻāinana.
I kēlā manawa i loko o ka puke aʻu i hoʻomaha ai. Pono wau e noʻonoʻo e pili ana i nā hopena. ʻO wau ke kanaka i manaʻo ikaika loa ʻaʻole pono e lilo nā makaʻāinana i pahuhopu o nā hana kaua. Eia naʻe, eia kekahi o nā neʻe hoʻokuʻu aupuni nui loa o ke kenekulia 20, a ua hana lākou i kahi hoʻoholo ʻokoʻa loa.
Ua ʻike au i koʻu noʻonoʻo ʻana i nā Native Americans/American Indians, i kā lākou kaua ʻana me ka hoʻonui ʻana o ka poʻe keʻokeʻo keʻokeʻo o ʻAmelika ʻAmelika, e komo pū ana i ke kaua e komo pū ana i ka ʻaihue a me ka pepehi ʻana i nā poʻe keʻokeʻo. Me ko lākou kua i ka paia, aia kekahi koho ʻē aʻe? I ka wā i hana ai ka poʻe keʻokeʻo keʻokeʻo, ʻo ka pūʻali koa a i ʻole ka pūʻali koa, i ka pepehi kanaka ʻana i ka lāhui ʻōiwi, a lākou e ʻōlelo ai ma hope he mau lanakila koa - nā pepehi kanaka i hoʻolauleʻa mau ʻia e ka poʻe kīwila keʻokeʻo - he mau koho anei ka poʻe ʻōiwi?
Ua hoʻoluliluli ka poʻe pahū FLN i ka poʻe noho o Algeria ma nā ala a lākou i manaʻo ʻole ai e hoʻoluliluli ʻia. ʻO ke kaua hoʻokuʻu aupuni i kēia manawa he ʻoiaʻiʻo i pā kokoke loa i ka home. ʻAʻole palekana ka poʻe noho. A ʻaʻole naʻe i loaʻa hou iā lākou ka leʻaleʻa - inā paha lākou - e noho kūʻokoʻa, ʻoiai, ma ko lākou alo ponoʻī, ke ʻōlelo nei lākou i ko lākou kuleana i ka ʻāina, a me ka hoʻomalu ʻana i nā kānaka, o Algeria.
ʻO nā hana kaua a ka FLN a puni ʻo Algeria i hāʻawi i ka lanakila hope akā, ʻo ke kiʻiʻoniʻoni Ke kaua o Algiers i hōʻike ʻia ma ka hopena, ʻo nā hana nui a nā ʻōiwi Algeria a puni ka ʻāina i hoʻolilo iā colonial Algeria ʻaʻole hiki ke hoʻomalu ʻia. I ka hopena, i ka makahiki 1962, i ka leʻaleʻa o ka hapa nui o ka honua, ua loaʻa iā Algeria ke kūʻokoʻa.
Akā naʻe, ʻaʻole i hoʻoholo ʻia ka paio moʻomeheu a kālaiʻāina i loko o ka hoʻoholo ʻana e pā i nā pahuhopu kīwila, ʻoiai ua ʻoluʻolu nā lālā o FLN i kā lākou hoʻoholo pololei. Manaʻo maoli ʻo Drif ua pololei ka hoʻoholo a ʻaʻole e huikau me ka hana ʻino jihadist a mākou i ʻike ai i nā mea i hala aku nei a puni ka honua.
Pehea e loaʻa ai ka manaʻo o ka honua i kahi hakakā emancipatory? Pehea e kuhikuhi ai i ka pūʻulu hoʻoluhi, inā he poʻe noho a noho wale paha, ʻaʻole hiki ke ʻano maʻamau? A, ʻo ka mea hoʻopaʻapaʻa nui loa, i ka manawa hea e lilo ai ka poʻe i kapa ʻia he kanaka kīwila ʻaʻole wale he mea hana o ke aupuni hoʻokaumaha akā he mea kaua koʻikoʻi a koʻikoʻi o ka mana?
Ua ʻike ka FLN i kā lākou hana ma ke ʻano he hoʻopaʻi hoʻopaʻi, a ʻo ka poʻe kamaʻāina he ʻāpana o ka ʻenemi. ʻAʻole manaʻo kēia manaʻo ʻaʻole kūpono ʻole.
Ua ʻike ka FLN i kā lākou mau hana ma ke ʻano he hoʻopaʻi ʻino. Akā, ua ʻike pū lākou i ka heluna kanaka noho ma ke ʻano o ka ʻenemi. ʻAʻole manaʻo kēia manaʻo ʻaʻole kūpono ʻole. ʻO ka hapa nui o nā pieds-noirs ua manaʻoʻiʻo i ka mea a lākou i kapa ai ʻo "Algérie Française." Ma mua o hoʻokahi manawa ua kokoke ka poʻe noho i ka hoʻokumu ʻana i ke kaua kīwila i loko o Farani, me ka hoʻokumu ʻana i kahi hui crypto-fascist kaulana, ʻo ka OAS (ma ka ʻōlelo Pelekania, ka Secret Army Organization), i mea e hoʻopaʻa mau ai iā Algeria i Farani.
Akā i ka hahau ʻana i nā makaʻāinana, ʻaʻole i komo wale nā pilikia no ka FLN i nā pilikia koʻikoʻi i hoʻokumu ʻia e ia mau hoʻouka ʻana akā ʻo ka pane ʻana o ka manaʻo honua a me ka hoʻoilina e loaʻa iā lākou no nā hanauna e hiki mai ana. ʻOiai ua kākoʻo paha ke kumu nui o ka FLN i ka hahau ʻana i nā pahuhopu kīwila ma ke ʻano he ʻano o ka hoʻopaʻi ʻana no ka hoʻomāinoino mokuʻāina a pied-noir ka hoʻoweliweli, ʻo ka ʻoiaʻiʻo ʻo ka hapa nui o ke koena o ka honua ʻaʻole i ʻae a ʻaʻole maopopo. E like me ka nui o ke koena o ke ao nei, he mau kahua kīwila kēia i komo ʻole i ke kaua, a no laila, ua manaʻo ʻia ʻaʻole i kaupalena ʻia.
ʻO ke kaua kūʻē i nā noho aupuni he hakakā kūʻokoʻa ia no ka mea, ʻo ka poʻe noho, i ka hapa nui o nā hihia, he ʻāpana kūhelu ʻole o ka pūʻali koa noho. Ma keia manao, ka pieds-noirs ʻAʻole lākou he lāhui kīwila kūʻokoʻa e koho i waena o nā ʻaoʻao ʻelua (e like me ka hopena o kēlā me kēia heluna i ke kaua). ʻOiaʻiʻo, ua koho ka poʻe noho hoʻokahi, me ka hapa liʻiliʻi o ka poʻe noho i koho e komo i ka FLN. (Frantz Fanon, no Martinique mai, akā, he meʻe o ka Algeria Revolution, hoʻolaʻa i kahi mokuna o kāna puke. He Kolonialisi Make i ka poʻe liʻiliʻi o ʻEulopa a hōʻike i ka manaʻo ʻaʻole lākou he monolithic bloc.) ʻO ia ka mea, ʻo ka nui o ka noho ʻana o nā poʻe noho ma kahi ʻāina colonized e hōʻike ana i kahi hana o ka huhū, kahi hoʻouka kaua.
Ua ʻike maoli ka poʻe kamaʻāina i kēia, inā ʻaʻole i ʻike ʻia, ʻo ia ke kumu e hoʻāʻo nui ai lākou e ʻōlelo a hoʻomanaʻo paha i ka ʻōlelo ʻana ʻaʻohe kanaka ma ka ʻāina ma mua o ko lākou hōʻea ʻana mai, e like me nā moʻolelo a ka poʻe kamaʻāina ma ʻApelika Hema, ʻo Israel ("he ʻāina me ka poʻe ʻole. no ka poʻe ʻāina ʻole") a me ʻAmelika Hui Pū ʻIa. ʻO ka ʻae ʻana i ka noho ʻana o ka heluna kanaka, ʻoiai ʻo ka ʻōlelo ʻana he "maʻamau" ka heluna kanaka, ke hāpai nei i nā nīnau lehulehu e pili ana i ke kumu a me ke kumu i lawe ʻia ai ka ʻāina. ʻO ka ʻoiaʻiʻo o ka hele nui ʻana o nā mokuʻāina noho-kolonia a hōʻoia i ka lako o ka poʻe noho, ua hoʻomaʻamaʻa pūʻali koa, a hiki ke hoʻokomo pinepine ʻia i nā hana kaua e ka mokuʻāina noho-kolonial, ʻo ia wale nō ka hau i ka keke ʻawaʻawa.
Ma nā moku'āina noho, hiki i ka poʻe noho ke loaʻa nā mea kaua, aʻo ka poʻe kamaʻāina ua pāpā ʻia. He kuleana lāhui a lāhui paha ka poʻe noho e hoʻokaʻawale ana i ko lākou noho ʻana mai ko ka poʻe kamaʻāina, inā ma ke ʻano o ka hale, ka loaʻa ʻana o ka wai, nā pono hana, ke kūʻokoʻa o ka neʻe ʻana, a i ʻole ka hoʻonaʻauao. He ʻokoʻa loa ka noho ʻana o ka kamaʻāina mai ko ka ʻōiwi, a ʻo ka hoʻāʻo ʻana e nā kamaʻāina e hōʻoia i ko lākou ʻano kanaka a koi aku i kahi ʻāpana like ʻole i manaʻo ʻia he mea hoʻoweliweli i ka pono o ka poʻe noho. ʻAʻole ʻike ka poʻe kamaʻāina iā lākou iho e pili ana i ka pono o ka poʻe kamaʻāina akā ke hakakā nei lākou e hōʻoia i ka pono o ka poʻe noho, a hiki i ka hoʻolaha ʻana iā lākou iho he "nationalists," i ko lākou makemake e noho mau ka mokuʻāina. -hoʻokumu ʻia, ʻaʻole pili i ka loli ʻana o kēlā mokuʻāina ma nā ʻōlelo kūlana.
No ka poʻe ʻaʻole i pili pono i ka hakakā me kahi noho aupuni, ʻike ʻia ka mea noho kīwila ʻaʻole he hoʻonui ʻia o nā mea hana repressive o ke aupuni e noho ana akā he kanaka kīwila maʻalahi a, no laila, he mea hakakā ʻole. Manaʻo ʻia ka paio ma ke ʻano he mea koʻikoʻi ma waena o nā mea hana o ka mea noho, ma kekahi ʻaoʻao, a me ka hui o ke kamaʻāina, ma kekahi ʻaoʻao. I loko o ia ʻano hiʻohiʻona, ʻike pinepine ʻia ka mea noho kīwila ma ke ʻano he hui kūʻokoʻa e makemake wale ana e noho maikaʻi a waiho wale ʻia.
ʻOiai he wahaheʻe kēlā ʻano hiʻohiʻona ma kona alo, ʻo ia ka mea i manaʻoʻiʻo pinepine ʻia a, ma ka pāpaho Komohana, ka mea i hōʻike pinepine ʻia. ʻAʻole hāʻawi ʻia ka poʻe i hoʻoluhi ʻia i ka "ʻae" e hoʻopaʻi aku i nā hana ʻino - ʻaʻole pinepine i nā pūʻali koa o ka poʻe hoʻopaʻapaʻa - ʻoiai ʻo ka hoʻouka kaua ʻana a nā pūʻali koa o ka mea hoʻoluhi e nānā ʻia he mau hana pale ponoʻī.
ʻO nā hana ma ka ʻaoʻao o ka FLN he mea hiki ke hoʻomaopopo i ka mōʻaukala akā pilikia i ka politika, he mea pono e noʻonoʻo ʻia i loko o ia mau hakakā like a hele i ka hoʻoilina o ka Algeria Revolution. ʻAʻole kū kaʻawale ka hakakā hoʻokuʻu ʻana, ʻaʻole loa lākou e komo i ʻelua ʻaoʻao wale nō. ʻO ka hoʻopuni ʻana i kēlā me kēia hakakā he mau pūʻali "ʻike ʻole ʻia" e launa pū me nā ʻaoʻao i komo pololei i ka hakakā. I kekahi mau hihia, ikaika loa ia mau pūʻali, no ka laʻana, ke kākoʻo o ka hoʻokumu ʻana o US no ka hoʻomau ʻana o ka ʻIseraʻela i Palestine. Ma nā hihia ʻē aʻe, ʻaʻole kūʻokoʻa lākou i ka wā mua a laila hele mai e komo, no ka laʻana, ka USSR i ka Algerian Revolution (i ka wā kūʻokoʻa akā kākoʻo hope i ka paio hoʻokuʻu aupuni). Hiki ke hoʻopili ʻia nā hana a nā ʻaoʻao ʻē aʻe e nā kumu like ʻole, me ka ʻaʻole i kaupalena ʻia i ke ʻano o ka hakakā maoli.
ʻOiai hiki i kahi neʻe kūʻē i ka noho ʻana ke hoʻopaʻapaʻa pono i ka pili ʻana o ka poʻe noho i ka hoʻokaumaha, i kēlā me kēia hihia, pono e hoʻoholo ka neʻe i nā hopena o ka ʻike ʻana i nā pahuhopu. No ka laʻana, he aha ka hopena i nā hoa pili - ʻaʻole wale nā aupuni ʻē aʻe akā ʻo nā neʻe hoʻohui i nā ʻāina ʻē - inā e kuhikuhi ʻia nā makaʻāinana? E ʻike anei nā hoa pili i ke kuleana kūpono o ka hoʻopaʻi ʻana, a i ʻole e nānā lākou i nā hana e like me ka hoʻoweliweli?
I ka wā i kapa ʻia ʻo Troubles in Northern Ireland mai ka hopena o nā makahiki 1960 a hiki i ka waena o nā makahiki 1990, ua hoʻoikaika nui ka Irish Republican Army i ka hoʻokaʻawale ʻana i nā pahu hopu paʻakikī (ka pūʻali koa a i ʻole nā pahu aupuni) mai nā pahuhopu palupalu (civilians). ʻAʻole kēia i manaʻo ʻaʻole i pepehi ʻia nā kānaka kīwila - aia kekahi mau ʻokoʻa weliweli i kēia kulekele - akā naʻe, ʻaʻole lākou nā pahuhopu o ka ʻoihana koa. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, ua hoʻokaʻawale kēia i ka IRA mai nā hui paramilitary kūpaʻa, ka mea i mālama ʻole i ka hoʻokaʻawale ʻana i ka pahuhopu palupalu a me ka ʻoluʻolu o ka hoʻouka ʻana i nā makaʻāinana Nationalist/Katolika. ʻO ia ʻano hana i mea paʻakikī i ka poʻe Pelekania e hōʻike maikaʻi i ka IRA ma ke ʻano he mau mea hoʻoweliweli, ʻoiai ua hana ka poʻe media Pelekania i ke kākoʻo o ke aupuni ʻo Lākana ma kēia pilikia.
Hōʻike ka laʻana o Ireland i kahi hoʻopiʻi hou. I ka wā o nā pilikia, e hoʻokumu ka poʻe Pelekania i nā hoʻonohonoho kaua ma kahi a kokoke i nā hale kīwila, aʻu i ʻike mua ai ma 1988, i ka wā e kipa aku ai i Northern Ireland. ʻO ia ka manaʻo inā e hoʻokō ka IRA i kahi hoʻouka kaua ma luna o kahi hoʻonohonoho Pelekane, aia ka manawa kūpono e pepehi ʻia a hōʻeha paha nā kānaka kīwila, a hiki i ka poʻe Pelekania ke wehewehe i ka hoʻouka ʻana ma ke ʻano he "terrorism." ʻO ka ʻoiaʻiʻo o ka poʻe Pelekania i hoʻokumu i kēia kūlana i hala ʻole e ka media.
I ka wā o ka hakakā anti-apartheid ma ʻApelika Hema, ua hana like ka ʻAhahui Lahui ʻApelika i nā hana kaua. ʻO ke kulekele kumu, ʻaʻole i hoʻopaʻa ʻia nā makaʻāinana, ʻoiai ua ʻike mau ʻia e pepehi ʻia a hōʻeha paha nā kānaka kīwila ma muli o ka hoʻouka ʻana i ka pūʻali koa a i ʻole ke aupuni.
ʻO ka paʻakikī koʻikoʻi i nā hakakā decolonization a me nā neʻe hoʻokuʻu aupuni e kūʻē i nā aupuni noho-kolonial ʻo ia ka mea ʻaʻole i hāʻawi ʻia nā pilikia o ka poʻe i hoʻoluhi ʻia i kēia manawa me ka poʻe hoʻoluhi. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, ke nānā ʻia ma hope, ʻo nā hana a kahi hui i hoʻokaumaha ʻia a i ʻole ka hui "pono", me ka kūʻē ʻana i nā makaʻāinana, loaʻa pinepine i kekahi degere o ke kānāwai.
No laila, pono e nānā ʻia ka nīnau o ka hoʻolaha ʻana o ka FLN ma Algiers ma ke ʻano o nā makahiki 1950. He aha nā manaʻo kūpono, a pehea ka nui e hōʻeha ai i ka poʻe kamaʻāina noho i ke kumu o ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o Algeria? Pehea ka lōʻihi e hoʻōki ai i ka Farani a/a i ʻole pieds-noirs mai na hana ino hou aku i ko Algeria? A he aha ka hopena lōʻihi i ka Algeria Revolution ponoʻī o ka ʻae ʻana i ka hoʻouka ʻana i nā pahuhopu kīwila?
Ma ka manawa mōʻaukala hoʻokahi, ua hana ka Vietnamese i kahi hoʻoholo ʻokoʻa loa. Ma ke kaua kūʻē ʻana i ka Farani a ma hope aku, ʻo ke kaua kūʻē i nā aupuni papeti US, ʻo Vietminh, a ma hope mai ka National Liberation Front a me ka Vietnamese People's Army—i ka hoʻohālikelike ʻana me nā mea hana o kēlā me kēia aupuni a lākou i hakakā ai—ua hana ʻo ia e hoʻokaʻawale i waena o lākou. nā pahu hopu paʻakikī a me nā pahuhopu palupalu, ʻaʻole i kūleʻa mau. He hopena koʻikoʻi kā lākou ʻano i ke ʻano i ʻike ʻia ai ka paio hoʻokuʻu aupuni Vietnamese ma ka honua.
Ua lanakila ka FLN Algeria a ua kūʻokoʻa ʻo Algeria. He nīnau koʻikoʻi, ma waho aʻe o kekahi o ka pono, ʻo ia kekahi o ka hoʻoilina a, ʻo ia hoʻi, nā manaʻo i hōʻea ʻia e nā neʻe ʻē aʻe no ke kūʻokoʻa aupuni. Aia nā pilikia kūikawā i ka Algeria Revolution-i ka hoʻohālikelike ʻana me nā neʻe kūʻē i ka colonial a me nā neʻe kūʻē i ka noho ʻana-i pono ke huli i ka pepehi ʻana i nā kamaʻāina kamaʻāina?
ʻO nā hana ʻē aʻe i nā kūlana like i hana i nā koho ʻokoʻa loa. ʻAʻole kēia he manaʻo hoʻoholo, akā he loiloi. Ua kūpono anei ka pepehi kanaka kīwila i ke kaua kū'ē colonial o Algeria, i loko o ka manaʻo o ka poʻe i lilo i jihadists i nā makahiki ma hope aku, ka blurring o nā laina ma waena o nā pahuhopu paʻakikī a me nā pahuhopu palupalu? Ua alakaʻi paha kekahi i ka manaʻo ma o ka weliweli i ka heluna kanaka hiki i kekahi ke koi i kēlā heluna e hana i kekahi mau koho?
ʻO kēia nā pilikia a Zohra Drif i wehe ai no ka noʻonoʻo ʻana i kāna memo koʻikoʻi koʻikoʻi. I kāna mau hana ma ke ʻano he pūʻali koa, ua haʻalele ʻo Drif i ka romanticization o ke kipi. ʻAʻole pono kekahi e ʻae i kāna mau manaʻo i mea e mahalo ai i kona wiwo ʻole a me kona mau hoa ʻē aʻe o ka FLN, ka mea i hakakā i ka mea a ka poʻe i manaʻo ai i ka hoʻomaka ʻana o ka hakakā ʻana he kaua lanakila ʻole o ka hoʻokuʻu ʻana i ka lāhui.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai
1 manaʻo hoʻopuka
mahalo ʻo Bill, kekahi o ka poʻe Algeria i komo i ka kiʻiʻoniʻoni a me ke kipi i ka wā i nīnau ʻia ai, ʻoi aku ma mua o kanahā mau makahiki ma hope o ka lanakila ʻana, e pili ana i ka hoʻohana ʻana i ka hana ʻino i nā makaʻāinana, ua pane mua me ka uē. A laila ʻōlelo ʻo ia, "I ka wā e koi ʻia ai nā kānaka e noho i loko o nā kūlana hell, e hana lākou e like me nā daimonio. Ua like paha mākou me nā daimonio, akā ʻaʻole mākou i hana i nā kūlana hell." maluhia