ʻO Justin Podur
ʻO nā hoʻopaʻapaʻa kūʻē
reparations no Africa aia i loko o nā kikoʻī: Pehea e hiki ai iā ʻoe ke ana, a
e uku aku, no na miliona a me na miliona o na ola i wawahiia i na keneturia? I ka manawa a
Ua hoʻoholo ʻia ka helu, a ua uku ʻia, ua pau? Hiki ke lawa
uku no na keneturia o ka hookauwa ana, ka noho ana, a me ka luku? Hiki i kekahi
e hoʻopiʻi ʻia ka hui o nā kānaka no ka hana a ko lākou mau kūpuna? Aia i hea
hoʻohana i kēia manawa kūpono i?
Hoʻokahi ala i
e hoʻoholo i kēia pilikia ʻaʻole e nānā i ka mea e uku pono ai
hookauwa. Nui loa ka hewa, hana ʻia e nā poʻe he nui, ʻoi aku ka lōʻihi, me
ʻo ka nui o ka poʻe hana hewa a me ka poʻe i make i ka hoʻihoʻi ʻana, ma ke ʻano
o ka hoʻopaʻi ʻana i ka poʻe hana hewa ma ka hoʻolilo ʻana iā lākou i uku i ka poʻe i hoʻopaʻi ʻia,
ʻaʻole hiki.
Ma waho aʻe, e noʻonoʻo
inā i hōʻea ʻia kahi helu, a uku ʻia - ma ke ʻano he hoʻoili pololei mai ke Komohana
aupuni i na aina o Aferika. E ʻike paha ka poʻe makemake i kēlā kālā
ia? E hoʻohana ʻia ke kālā e hoʻoponopono i nā pilikia koʻikoʻi e kū nei ʻo ʻApelika? A i ʻole
e hoʻohana ʻia ka hana holoʻokoʻa ma ke ʻano he PR, kahi e hoʻomaʻemaʻe ai ke Komohana i kona lunamanaʻo
me ka ʻole e hoʻoponopono i nā pilikia i hana ʻia? Me ke kumu ole
hoʻololi i ka pilina mana ma waena o ʻApelika a me ke Komohana, loaʻa maoli mai
e ʻai koke ʻia nā uku. Ma kekahi ʻaoʻao, hiki ke hoʻihoʻi
ʻāpana o kahi papahana o nā hoʻololi kumu i ka pilina mana. ʻO ia hoʻi,
ʻO ka hoʻoponopono hou ʻana paha he "reformist reform" - ka mea e kākoʻo ana i ka manaʻo o
ka ʻōnaehana o kēia manawa ma o ka hoʻololi wikiwiki ʻana i nā kumuwaiwai e ʻoi aku ka wikiwiki
hoʻi mai ʻApelika a hoʻi i ke Komohana-a i ʻole he "non-reformist reform," kahi e holo nei
kū'ē i ka loina o ka ʻōnaehana o kēia manawa a hoʻoneʻe i ka honua i kahi ala o
ʻoi aku ke kaulike a me ka lōkahi.
Hoʻokahi ala i a
Ke nānā nei ka papahana hoʻoponopono "non-reformist" i ka pōʻino i hana ʻia
ʻO ka hui ʻApelika ma o ka hoʻoluhi, colonialism, nā pūʻali koa, a me ka hoʻolālā
nā polokalamu hoʻoponopono, a pehea e hoʻoponopono ai i kēlā pōʻino. ʻO ka pane i "ka mea e pono ai
i Aferika?” lilo: "He aha ka mea e hoʻihoʻi ai i ʻApelika i ke kaulike me ka
ke koena o ka honua, me ka maikaʻi o ke ola, nā ʻenehana, ʻenehana,
a me ka hoʻomaikaʻi ʻana i ka kaiaola e pili ana i kēia?" No ka ninau no hea keia
e loaʻa mai nā kumuwaiwai, ʻo ka pane: nui ke kālā ma luna.
ʻO ia hoʻi, e hoʻoili ʻia nā kumuwaiwai mai kēlā mau keʻena
i kēia manawa e hoʻomau nei i ka hao wale ʻana o ʻApelika: nā hui, nā aupuni, a
nā pūʻali koa.
Ua poino
mai ʻEulopa (a me ʻAmelika ʻĀkau) i ʻApelika ma nā ʻāpana ʻehā. ʻO ka mua ma ka
manawa kauā, 1450-1850. ʻO ka lua, ʻo ia ka wā o ka noho aupuni ʻana.
1850-1960. ʻO ke kolu i ke kūʻokoʻa mua, 1960-1980. ʻO ka hā ma ka
manawa o ka hooponopono ana, 1980 a hiki i keia manawa.
ʻO ka hoʻolimalima
ʻO Basil Davidson, ma kāna
puke, puke Ke Kalepa Kaupaa o Aferika, hōʻuluʻulu i ka pōʻino i hana ʻia e ke kauā
ka pilina i hoʻomalu i ka pilina ma waena o ʻEulopa a me ʻApelika mai
1450-1850, e hoʻoikaika ana i ka makahiki 1650-1850.
Hoʻoemi ʻia.
Manaʻo ʻo Davidson he liʻiliʻi ka hopena pololei o ka depopulation ma ʻApelika
ʻoi aku ka pōʻino ma mua o ka hopena waiwai, pilikanaka, a me ka politika. ʻO kēia, ʻoiaʻiʻo,
ʻaʻohe hōʻoluʻolu i kēlā mau miliona o ka poʻe i wāwahi ʻia ko lākou ola e ke kālepa.
ʻO kahi kuhi o ka helu i lawe ʻia he 12 miliona, a me 2 miliona i make i ka
alahele, a he 7 miliona i make ma mua o ka holo ʻana, no ka huina o 21 miliona mai
1650-1850. He pohō nui kēia a aia nā hōʻike i ka depopulation
he hopena mau loa. Ma nā wahi i hiki ʻole i nā kānaka ke pale aku iā lākou iho
mai ka hookauwa ana, aia no ka emi o ka heluna kanaka ma mua o kahi o na kanaka
ua hiki ke pale aku ia lakou iho.
Ka waiwai
Nā hopena ʻO ka hoʻokauwā ʻana i hoʻopōʻino paʻa a hoʻoholo i ka hoʻokele waiwai a
hoʻomohala ʻenehana o ʻApelika. Ma nā ʻōlelo a Davidson, "ka lawe ʻana aku o ʻAmelika
ʻO ka hana ʻana he monoculture i loko o ke kanaka." ʻO ka poʻe e loaʻa
Ua hāʻawi i kā lākou hana i ʻApelika, hoʻomohala i nā mākau a me nā ʻenehana a me nā kūloko
nā ʻoihana, ua lawe ʻia. ʻAʻole hiki iā lākou ke hoʻihoʻi i kekahi mea
ʻO ʻApelika ke ʻano o nā limahana malihini.
Nā hopena pilikanaka. ʻO ke kālepa kauā i hoʻoikaika i ka poʻe conservative
nā mea o ka hui ʻApelika, e ʻae iā lākou e kālepa i nā kānaka no ka pōʻino
mea kaua e hookauwa hou aku. Hāʻawi ia i nā aliʻi i ala e hoʻopau ai i ka poʻe hoʻohewa.
ka wehe ʻana i kahi mea koʻikoʻi o ke kūʻē a me ke kaomi e hoʻohuli i ka loli a
holomua ma kekahi ahahui.
Hiki nō
ua hiki i Aferika ke ho'ōla mai ka pilina lōʻihi a me ka luku inā
i ukali ʻia e kahi pilina hou o ke kaulike, me ka ʻenehana
holomua a me ka hoonui ana i ke kuokoa waiwai. Akā, ua kōkua ke kauā i ka hoʻomākaukau ʻana i ka
lepo, ma ke ano o na ahahui i hoopoinoia a me na hale pili, no
colonialism.
Kolonaona
He kumu mua maikaʻi loa ma ka
ka hopena o ka colonialism a me ka pilina hope ma waena o ke Komohana a me ʻApelika
ka hana a Brooke Schoepf, Claude Schoepf, a me Joyce Millen ma Make no
ka ulu.
Ua hahai ʻo ʻEulopa
ʻO nā kenekulia ʻehā o ka hoʻokauwā ʻana ma ke kālai ʻana iā ʻApelika a lilo i ʻāina colonial.
Ua hana lākou pēlā ma nā ʻano hana ʻino loa. Ua pepehi ʻia ka lanakila ʻana o Belgium i Kongo
miliona. Ua hoʻomohala ʻo ʻEulopa i nā ʻano kaua "honua wela", luku
nā ʻōnaehana mahiʻai a me ka hoʻopau ʻana i nā wahi holoʻokoʻa. Ma ʻApelika Hikina a me ʻApelika Hema,
ʻo ka hui pū ʻana o ke kaua a me ka maʻi i pepehi i ka heluna o nā pipi a no laila
ka hoʻokele waiwai kūloko, a ua ukali ʻia nā maʻi ahulau.
ʻO ka colonialism he a
manawa o ka monopoly capitalism. Ua hoʻokumu ʻo ʻEulopa i nā mahiko e ulu kālā
nā mea kanu, nā mines, a me nā ʻōnaehana halihali e hoʻomaʻamaʻa i ka ʻohi ʻana i kēia mau mea
waiwai. Ua hoʻolālā ʻia nā kaʻaahi a me nā alanui no ka lawe ʻana aku i nā mea kūʻai aku, ʻaʻole
no ka pilina pili waiwai a me ka hoʻomohala ʻana i loko o ʻApelika.
Kolonaona
nā hale i hoʻopau ʻia e ke kauā. Kanaka
Ua koi ʻia lākou e nā ʻauhau a me ka hoʻoikaika ʻana e hana i nā ʻoihana colonial kahi a lākou
ua hana nui a nele i ka ai. Ua pilikia ka mahiʻai, ua emi ka meaʻai,
a me ka pololi, ka wi, a me ka mai. ʻO ka manawa maikaʻi ʻole ma ʻApelika
ʻO ka mōʻaukala ke au colonial 1890-1930.
I ka nui
aia ka ulu waiwai, ua hoʻoili ʻia kona mau pōmaikaʻi i ʻEulopa. Kivila
ka lehulehu, i poino loa i ka hiki i na'lii ke hoopau i ka poe kue
ʻO nā keneturia o ka hoʻokauwā ʻana, ua luku hou ʻia e nā kālaiʻāina colonial. akamai
ʻO nā hana a me ka hoʻonaʻauao ʻana i hoʻopaʻa ʻia e nā poʻe keʻokeʻo keʻokeʻo - a i ka wā i hoʻopaʻa ʻia ai lākou
ʻAʻole, ua hāʻawi ʻia lākou i mea e hoʻokumu ai i kahi elite e nānā i ka colonial
nā mana, he elite e hana ma ka colonial a ʻaʻole i ka makemake o ʻApelika.
Kolonaona
ua luku aku i ka hoʻokele waiwai o ʻApelika a me ka ʻōnaehana mahiʻai a pani ʻia me
nā ʻōnaehana, nā ʻōnaehana a me nā ʻano papa i hoʻolālā ʻia no ka lawe ʻana aku i nā mea kūʻai aku a
ka hoohana ana i ka hana a me na waiwai o Aferika no ka pomaikai o Europa. ʻO ka pono ma
ʻO ka manawa no laila he hoʻonohonoho hou ʻana o kēlā mau ʻōnaehana kaiapuni i ka
ka hoʻohana ʻana i nā limahana a me nā kumuwaiwai no ʻApelika. He mea hou
kaʻahele a me ka ʻoihana kamaʻilio, hoʻoponopono ʻāina e hoʻohuli i ka
ka luku ʻana i ka mahiʻai, a me ka hoʻoili ʻana i nā kumuwaiwai e kūkulu hou i nā wahi nui loa
ua hoʻopōʻino ʻia e ke kaua colonial. I ke kūʻokoʻa, ʻo ia nō
ka hana o ka hoihoi ana. Akā mai ia manawa, ʻaʻole ʻo ʻEulopa (a me ʻAmelika ʻĀkau).
hana e hoʻoponopono i nā pōʻino o ke kauā a me ka colonialism, akā ua hoʻokau
poino hou ma Aferika.
koke
kuokoa
ʻAʻole wale ʻo ʻEulopa i loaʻa
ʻaʻohe manaʻo e haʻalele i kona mana ma luna o ʻApelika, akā ua manaʻo ʻia
Pono e "hāʻawi ʻia" ʻo ʻEulopa e kōkua iā ia e kūkulu hou ma hope o ke Kaua Honua II (a ʻaʻole
ke ala ʻē aʻe). ʻO ka poʻe colonial elites i lawelawe i ka pono o ʻEulopa
noho mau i ka mana. Pela ka waiwai pili waiwai. ʻOiaʻiʻo, nui
o na hookele waiwai i noho ma na lima o na aina e. I ka wā i hoʻāʻo ai nā alakaʻi o ʻApelika e holo
ma ke ala o ka hoʻomohala kūʻokoʻa, ua hoʻokahuli ʻia lākou i loko
Nā hoʻokahuli aupuni i kākoʻo ʻia e ke Komohana.
Ua hana kēia ma
1961, me ka pepehi ʻia ʻana o Patrice Lumumba ma Congo. ʻO Lumumba
i koho ʻia i kuhina nui ma 1960. Ua ʻimi ʻo ia i ka hoʻomohala kūʻokoʻa no ʻApelika.
Ua kākoʻo ʻo Belgium i kahi kipi ma kahi ʻāpana waiwai waiwai o Congo, Katanga,
a komo i ke kākoʻo ʻana i ke kūʻokoʻa o kēlā panalāʻau, me ka ʻino. He UN
Ua hahai ka hana i ka Belgian. Ua hoʻokuʻu ʻia ʻo Lumumba mai kāna kūlana e ka
peresidena ma lalo o nā kūlana kūpono ʻole. Ua koi ʻo ia i ka pāremata e hoʻi
ia ia i ka mana, akā ua koi ʻia ʻo ia e holo. Aia nā hōʻike (e nānā iā William Blum,
Pepehi ana i ka Hope) ua komo pū ʻo ʻAmelika i kāna pepehi kanaka i ka makahiki 1961. A
ʻO ke kaua kīwila lōʻihi a hoʻomāinoino ma hope o kēlā pepehi kanaka. I ka pau ana o ke kaua,
ʻO Mobutu Sese Seko, he dictator koko a ʻaihue i lilo i mana. ʻO Mobutu
pani ʻia ma ka waena o 1990s e Laurent Kabila, kekahi dictator, kāna keiki
Aia ka mana ma Congo i kēia manawa.
A
Ua hoʻokahuli ʻia ʻo Kwame Nkrumah, kahi alakaʻi pan-Africanist i ka hoʻokahuli aupuni
Ghana, ma 1966. Ua ʻimi pū ʻo Nkrumah i ka hoʻomohala kūʻokoʻa. He nalu o
ʻo ka hoʻopaʻa ʻana ma hope o ka hoʻokahuli aupuni.
ʻO kēlā mau aupuni
ʻaʻole i hoʻokahuli ʻia a makemake e hoʻokaʻawale i ko lākou mau ʻāina” ʻoihana a me
kūkulu i nā lawelawe aupuni i hana pēlā ma ka ʻaiʻē ʻana mai ke kālā kālā honua
nā hui. Me nā ʻāpana o ka hoʻokele waiwai i hoʻomalu ʻia e nā multinationals
ʻO ka hoʻihoʻi ʻana i nā waiwai, ʻike pinepine nā ʻāina o ʻApelika he mea hiki ʻole ke kūkulu
kapikala a me ka hiki ke hana. Ua lohi ka diversification, i ka wā i hana ʻia ma
nā mea a pau, a i ka wā i hāʻule ai nā kumukūʻai kūʻai, ua komo ʻo ʻApelika i kahi pilikia aie.
Ka poino i hanaia
i ka wā o ke kūʻokoʻa mua, a laila, aia i kekahi degere i ʻole
e ʻae iā ʻApelika i kona manawa e hoʻoponopono ai i ka pōʻino i hana ʻia iā ia i nā wā ma mua,
a me kekahi poino pololei ma ka pepehi ana i na alakai, e ae ana i na aie
e hōʻiliʻili, a e ʻae ana e hoʻomau ka apartheid. Hoʻomaka ka pilikia aie i ka
ʻEhā manawa o ka pōʻino i ʻApelika, ka manawa o ka hoʻoponopono hoʻoponopono.
Hoʻoponopono Hoʻoponopono
Mai ka makahiki 1980, ʻApelika
ua pilikia ma luna o 42 structural adjustment programs (SAPs). Kūleʻa
ʻO ka hoʻoponopono maʻamau nā hiʻohiʻona: privatization o nā ʻoihana aupuni a me nā lawelawe,
deregulation o ka hana a me ke kaiapuni, ka emi ana o ka lehulehu
nā limahana hana a me nā lawelawe—me ke olakino a me ka hoʻonaʻauao a me ke kōkua
meaʻai—he hōʻemi o nā lawelawe aupuni koʻikoʻi ma nā ʻāina ʻilihune.
Ma Zaire
(ʻo Congo ma mua), no ka laʻana, i ka makahiki 1984, ua alakaʻi kahi SAP i 80,000 olakino a
ʻoki ʻia nā limahana hoʻonaʻauao mai nā uku uku aupuni. He paʻakikī ke
E helu i nā hopena ripple o ia neʻe - i nā kālā i nalowale no nā ʻohana holoʻokoʻa,
i na poho o na lawelawe ana i haawiia e na limahana, i ka poho o ka
ka lilo ana i hana ai, i ka nawaliwali ana o na hui
waiho ʻole iā lākou. I ka makahiki 1985, ua hoʻohana ʻo Ghana i nā kauka 1,782. I ka makahiki 1992, ua hoohana ia
965.
ʻAʻole i loaʻa i nā SAP
Ua alakaʻi ʻia i ka hoʻemi ʻana i ka ʻaiʻē o ʻApelika, nona ke kumupaʻa i uku nui ʻia
mau manawa. Lawe ʻia ka lawelawe aie i kahi ʻāpana weliweli o nā ʻāina loaʻa e pono ai
mālama i ko lākou poʻe kānaka, a ke koi pū nei hoʻi ia i nā ʻāina e mālama i kā lākou ʻoihana
hoʻolalelale i ka hana ʻana i nā mea e hoʻokuʻu ʻia aku e loaʻa ke kālā haole. No kēlā me kēia kālā kōkua
loaʻa iā ʻApelika i ka makahiki 1993, ʻekolu mau kālā i haʻalele iā ʻApelika ma ka ʻaiʻē;
ʻehā hapalima o ka loaʻa kālā hoʻopukapuka o Uganda e hele i ka lawelawe aie. Ma waena o 1990-1993,
Ua hoʻohana nā ʻāina ʻApelika i $13.4 biliona i ka lawelawe ʻaiʻē—4 manawa i kā lākou i lilo ai
olakino. ʻAʻole maikaʻi ka hana ʻana o ʻApelika i nā mea kanu kālā no ka lawe ʻana aku a lawe mai i ka meaʻai
no ka mālama pono ʻana i ka meaʻai, akā maikaʻi ia no ka ʻoihana mahiʻai Komohana, e loaʻa ana i kahi
mākeke ma ʻApelika ma ka lilo o ka hoʻoponopono ʻāina a me ka hoʻopau ʻana i ka pōloli
i laila.
ʻO ka hoʻolālā
ʻO ka wā hoʻoponopono kekahi o ka hoʻopōʻino i nā kulekele ʻē aʻe. Ua komo ka US
ʻO ke kaua kīwila o Somalia ma 1993, i manaʻo ʻia e "hoʻihoʻi hou i ka manaʻolana." ʻO kēlā hana
ʻO ke kumu kūʻai o ka US 18 ola, a me Somalia 7,000-10,000. Ke ola nei ka 18 i alakaʻi ʻia e ka US nalowale
e hōʻole i ka ʻae ʻana i ka UN e komo i Rwanda kahi o ka luna o ka
Ua ʻōlelo ka ʻāina ua hiki iā ia ke pale aku i 800,000 mau make ma 1994-1995 me 5,000 UN
nā pūʻali koa, ka mea i koi i ka mokulele i hiki i ka US wale nō ke hāʻawi. In
Sudan, i ka makahiki 1998, ua luku ʻo ʻAmelika i kahi lāʻau lapaʻau, holoi i ka hapalua o kēlā
ka lako lāʻau lapaʻau o ka ʻāina, me ka pōʻino, akā ʻike ʻole ʻia, ke olakino lehulehu
nā hopena.
ʻAʻole ka hewa a pau
hiki ke kau ʻia ma ke Komohana, ʻoiai ʻo ka hana mōʻaukala ʻo ia hoʻi ʻo ʻApelika
Ua hoʻokumu ʻia nā hale kālaiʻāina e ka pilina lōʻihi a luku me
ke Komohana. I ka wā e hoʻokō ʻia ai ka pōʻino i kēia manawa ma nā hana kaua a
Ke noʻonoʻo ʻia nei nā SAP, ʻike maopopo ʻia ka nui weliweli o ka ʻeha pono ʻole
ke hele nei.
ʻOiai i ka
ʻO ka pepehi kanaka Rwandan, ʻo ia ka huahana o kahi neʻe politika o "Hutu Power"
extremists, he kuleana ko ke Komohana ma mua o ka hana ʻole ʻana e pale aku.
ʻO ka pepehi kanaka kahi i hoʻonohonoho ai ʻo Hutu Power iā Hutus e pepehi iā Tutsis a
Hutu kūʻokoʻa. Ma waho aʻe o Rwanda ma Burundi, ua hoʻohana kekahi poʻe Tutsi e noho aliʻi ana i ka
ʻO nā makahiki 1960-1980 e pepehi ana i nā Hutus e hoʻoikaika ana i ka politika i hoʻāʻo e hoʻopau iā lākou:
tausani i ka makahiki 1965, 100,000 paha i ka makahiki 1972, ma luna o 5,000 i ka makahiki 1988.
ke kuleana, e like me ka Basil Davidson (in Ka Piha a ke Kanaka ʻEleʻele)
pili i ka hoʻoilina colonial. Ma Rwanda a me Burundi, ka pilina
ma waena o Tutsi a me Hutu kekahi o ka caste, me ka poe Tutsi uuku
mana—akā, he ʻōnaehana caste i loaʻa ai ke kuleana like a me
kuleana maʻamau. Ua hoʻolaha ka colonialism Belgian i nā Tutsis mai kahi paʻa
luna kiʻekiʻe me nā kuleana i kahi dictatorial liʻiliʻi ʻole
me ke kuleana ole. ʻO ka hopena, he haki ma waena o nā hui ʻelua
i hoʻonui ʻia e ke komo ʻana o ke komohana ma ke ʻano hoʻāʻo a ʻoiaʻiʻo o
“globalization”: i ʻOkakopa 1990 ua loaʻa ʻo Rwanda i ke kumukūʻai o ke kālā
ua kipaku i na opio he nui mai ka hana. I ka makahiki 1989, ʻo ka "kumu kūʻai papahele" no ke kofe, ʻo ia
hāʻawi ʻia i ka poʻe mahiʻai me ka liʻiliʻi o ka palekana kālā, ua hoʻihoʻi ʻia ma ka World Bank
e koi ana. ʻO ka nele i ka hana, ka ʻilihune, a me ka pilikia ʻole o ka hoʻokele waiwai ʻaʻole ia e alakaʻi i ka inexorably
i ka pepehi kanaka. Akā, hāʻawi ka mea mua i ka wahie no ka hope ma ke ʻano
ʻoi aku ka mākaukau o ka poʻe makemake e manaʻoʻiʻo i kahi hoʻolālā hoʻonohonoho o ka hoʻopaʻa ʻana.
Ma ʻApelika, me kahi kiʻekiʻe o ka noho ʻana o nā haole i ka hoʻokele waiwai, kahi o ka
He kahua koʻikoʻi ka mokuʻāina no nā hana, ka hoʻokūkū no ia kākoʻo mokuʻāina
hiki ke hoʻohana ʻia e nā neʻe kaiāulu e like me Hutu Power.
Ma ka ʻApelika
ʻO ka pilikia o ka maʻi AIDS, he kuleana hoʻi ke Komohana. ʻOiai aia kekahi mau hoʻopaʻapaʻa
ʻO AIDS paha ka mea pepehi miliona o ʻApelika i ka nui o ke olakino lehulehu
ʻae ka poʻe ʻoihana, a inā he 35 miliona mau ʻAmelika
ma'i, he aha AIDS dissidents a me AIDS mea noiʻi hiki ke 'aelike i ka
ʻO ka pane kūpono, ʻaʻole ia ka hōʻemi o ke olakino lehulehu
nā ʻōnaehana a me ka hoʻonui ʻana i ka ʻilihune ma o nā SAP. Ua pau ke kuʻikahi
lāʻau lapaʻau. ʻIke ʻia ua holomua nā lāʻau maʻi AIDS maʻamau ma Brazil
hoemi ana i ka lawe ana a hooloihi i ke ola. ʻO kahi hopena ʻaoʻao o nā lāʻau lapaʻau maʻamau
ke keʻakeʻa nei lākou i nā kuleana o nā hui lāʻau i ka waiwai, nā kuleana
pale ʻia i nā palapala kālepa e like me ka WTO a hoʻokō ʻia e nā kālā kālā honua
nā hui. ʻO ka poʻe kū'ē i ka AIDS no ka hapa nui e ʻae i ke olakino o nā kānaka
ʻoi aku ka maikaʻi ma mua o ka loaʻa kālā o nā hui. ʻAʻole ʻae lākou he kōkua nā lāʻau lapaʻau
kela ola kino. I kēlā me kēia hihia e loaʻa nā lāʻau lapaʻau, e like me ia ma Brazil
a no ka poe waiwai.
ʻO ka laʻana lāʻau
ʻoiaʻiʻo he hōʻailona maikaʻi o ka pilikia reparations. ʻO wai ka mea e ʻeha
i ka waiwai i hiki ke hoomaluia ke ola kino o ko Aferika?—hui laau.
Hiki ke hāʻawi ʻia kēia mau ʻoihana i ke koho ʻole e hoʻopilikia i ka
ka hana ʻana i nā generics a i ʻole ka lāhui a holo i ka pono o ka lehulehu,
me ka loaʻa kālā e kūkulu i nā ʻōnaehana olakino lehulehu o ʻApelika. Pela no hoi, owai
pono e uku e hoʻihoʻi i ka hana lāʻau lapaʻau a Sudan a hoʻoponopono i ka pōʻino
ma muli o kona poho?—ke aupuni US, me na dala e puka mai ana mailoko mai o ka
kālā pūʻali koa. ʻO wai ka mea e ʻeha ke hoʻopau ʻia nā aie o ʻApelika
nā puke?—ʻo nā hui hāʻawi kālā a me kā lākou loaʻa kālā. Na wai e uku no ka
"hoʻoponopono hou" o ka mahiʻai ʻApelika, ka lawe ʻana, nā kamaʻilio, no ka ʻāina
hoʻomohala a kūʻokoʻa?—ʻo kēlā mau aupuni a me nā hui i loaʻa
ua pōmaikaʻi mai kāna hao wale ʻana—nā poʻe elite honua mua, ʻo ia hoʻi. Ehia ka nui
lawa?— lawa e hoʻoponopono ai i ka pōʻino a hoʻihoʻi i ʻApelika i ke kaulike me ka
honua.
ʻo kēia
hiki i ka ʻenehana a me ka hoʻokele waiwai. ʻO nā kumuwaiwai e kūkulu hou ai i ʻApelika
ma laila. ʻO ka mea a ke Komohana he pilina o ke kaulike a me nā kumuwaiwai
e wehe i ka poino i hanaia. Ma ke kaʻina hana, e nalowale nā elite o nā ʻāina waiwai
ka mana nui, ka waiwai, a me ka mana. Akā, pono kēlā i kēlā me kēia hihia.
Z
He haumana puka 'o Justin Podur i ka 'epekema kaiapuni ma ke Kulanui o
Toronto. Mālama ʻo ia i ka ZNet Chiapas/Zapatista Crisis Page a me South Asia
Nānā. Unuhi pū ʻo ia no ka Columbia Support Network.