Charles Darwin |
February 12 je 200th aseye ti ibi Charles Darwin. Phil Gasper ṣàlàyé ìjẹ́pàtàkì àwọn ọ̀rọ̀ rẹ̀, àti ìdí tí wọ́n fi ń dá àríyànjiyàn sílẹ̀ lónìí.
Ọ̀RỌ̀ CHARLES DARWIN yí ẹ̀kọ́ ẹ̀kọ́ nípa ohun alààyè padà ní ọ̀rúndún kọkàndínlógún, ṣùgbọ́n wọ́n tún ní ipa jíjinlẹ̀ tí ó sì wà pẹ́ títí jìnnà jìnnà réré sáwọn àyíká onímọ̀ sáyẹ́ǹsì tóóró, àwọn ẹ̀kọ́ ìsìn níjà ó sì nípa lórí gbogbo pápá ìmọ̀ ẹ̀dá ènìyàn.
Sibẹsibẹ Darwin funrarẹ jẹ oluyiyi ti o lọra - ọkunrin kan ti o yago fun imole, ti o korira ariyanjiyan ati pe o ṣaisan nipa ti ara ti o ni aibalẹ pe awọn imọran rẹ yoo mọnamọna Fikitoria England.
Darwin je omo ti nyara lawọ bourgeoisie. Bàbá bàbá rẹ̀, Erasmus Darwin, jẹ́ dókítà olókìkí àti òmìnira tí ó kọ iṣẹ́ àfiyèsí kan lórí ìtànkalẹ̀ ẹ̀dá ẹ̀dá ènìyàn ní àwọn ọdún 1790. Iya rẹ ni ọmọbinrin Josiah Wedgwood, oludasile ti awọn gbajumọ apadì o.
Darwin dagba ni Shropshire ni England, ati nigbamii lọ EdinburghUniversity lati iwadi oogun, sugbon laipe awari o ko ni ikun fun o. O gbe si Cambridge pẹlu awọn ero ti di a orilẹ-ede parson, sugbon dipo, awọn botanist John Stevens Henslow ignited rẹ anfani ni Imọ.
Ni ọdun 1831, Henslow ṣeto fun Darwin lati darapọ mọ irin-ajo iwadi lori HMS Beagle gẹgẹbi ẹlẹgbẹ ti ara ẹni si balogun ọkọ oju omi, Robert FitzRoy. Irin-ajo naa gba to ọdun marun ati pe o jẹ aaye iyipada ninu Darwinaye.
Beagle mu u lọ si South America, awọn erekusu Galapagos, Tahiti, Ilu Niu silandii, Australia ati gusu Afirika, ṣaaju ki o to pada si England ni 1836. Darwin ṣe alaye nipa ẹkọ-aye, imọ-jinlẹ ati awọn akiyesi zoological ati pe o ṣajọpọ akojọpọ nla ti awọn apẹẹrẹ. Pada wọle England, ó gba ọ̀wọ̀ fún iṣẹ́ rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí onímọ̀ nípa ilẹ̀ ayé, títí kan dídábàá àbá èrò orí tuntun kan fún ìpilẹ̀ṣẹ̀ àwọn òkìtì iyùn.
Pupọ diẹ sii, sibẹsibẹ, nipasẹ akoko ipadabọ rẹ, Darwin ti wa ni ikọkọ kọ awọn akọọlẹ orthodox ti ipilẹṣẹ ti awọn ẹda ti ibi, eyiti o wo wọn bi a ti ṣẹda ni lẹwa pupọ awọn fọọmu lọwọlọwọ wọn.
Awọn akiyesi rẹ ti awọn ibajọra laarin awọn ẹranko ti ngbe ati awọn ẹranko fosaili, ati laarin awọn eya ti o yatọ ti awọn irugbin ati ẹranko ni awọn erekusu Galapagos ati awọn ẹlẹgbẹ wọn ni ilẹ-ilẹ Gusu Amẹrika, jẹ ki o da a loju pe itankalẹ ti ẹda ti waye, botilẹjẹpe ko tii mọ daju bawo ni .
- - - - - - - - - - - - - - -
Laarin ọdun diẹ, Darwin ti elaborated rẹ gbogbo yii ti itankalẹ. Ero ti o ṣe pataki ni pe itankalẹ jẹ abajade yiyan adayeba - awọn ohun alumọni ti o dara julọ si awọn agbegbe wọn ni o ṣeeṣe ki o ye ki wọn ṣe ẹda, nitorinaa gbigbe lori awọn ami iwulo wọn si iran ti nbọ.
biotilejepe Darwin ṣe agbekalẹ ero rẹ ni ibẹrẹ bi 1837, o jẹ diẹ sii ju ọdun 20 ṣaaju ki o to sọ ni gbangba nikẹhin.
Idi pataki fun idaduro yii ni aifọkanbalẹ rẹ nipa awọn ipa ti awọn ohun elo ti awọn iwo rẹ ati ipenija ti wọn ṣe si awọn ẹkọ ẹkọ ti ẹsin orthodox, ti awọn kilasi oke ti gba bi odi ti ipo iṣe lakoko akoko rogbodiyan awujọ ni ibẹrẹ Victorian Britain. .
In Darwin's iroyin, ti itiranya ayipada je ibebe abajade ti awọn ID, be purposeless ilana ti adayeba aṣayan. Eyi ṣe afihan aworan ti ara-ẹni ni kikun ti agbaye ti o yọ awọn ipa pataki ati awọn idi ti a ti pinnu tẹlẹ kuro ninu ẹda, ati eyiti o tumọ si pe awọn iyalẹnu ọpọlọ farahan nigbati ọrọ ba ṣeto ni awọn ọna idiju.
Iru awọn ero bẹ kii ṣe awọn iwoye ẹsin ibile ti ẹda atọrunwa nikan, ṣugbọn awọn ẹya ti o ni ilọsiwaju ti imọ-jinlẹ, eyiti o sọ pe Ọlọrun ṣiṣẹ nipasẹ itankalẹ.
"Ifẹ ti ipa oriṣa ti iṣeto [ti ọpọlọ], iwọ olufẹ ọrọ-aye!" o kowe ni ikọkọ ni opin 1830s. "Kini idi ti ero jijẹ ikoko ti ọpọlọ jẹ iyanu ju agbara walẹ jẹ ohun-ini ti ọrọ?
Darwin sọ fun awọn ọrẹ rẹ pe lilọ ni gbangba pẹlu awọn imọran rẹ nipa itankalẹ yoo dabi “jẹwọ si ipaniyan.” Ni ọdun 1839, Darwin iyawo ibatan rẹ, Emma Wedgwood, ẹniti, ko dabi rẹ, jẹ ẹsin olufọkansin, ti o ṣafikun iwọn ti ara ẹni si ija yii.
Darwin ati iyawo re gbe si Down House ni Kent, ati lati akoko yii siwaju, o wa ni ilera ti ko dara, o ṣee ṣe o kere ju ni apakan nipasẹ awọn aniyan ọgbọn rẹ. Sugbon DarwinOgún ìdílé jẹ́ kí ó lo àkókò rẹ̀ sí ìmọ̀ sáyẹ́ǹsì àti láti kó ẹ̀rí púpọ̀ jọ tí ń ṣètìlẹ́yìn fún àwọn èrò rẹ̀.
Darwin nipari lọ ni gbangba pẹlu awọn imọran rẹ ni 1858, lẹhin ti o kẹkọọ pe ọdọ Welsh onimọ-jinlẹ, Alfred Russel Wallace, ti de awọn ipinnu kanna. Odun to nbo Darwin ṣe atẹjade iṣẹ aṣetan rẹ, Awọn orisun ti awọn Eran, eyi ti o mu ki a methodical nla fun itankalẹ.
Darwin jiyan pe yiyan adayeba jẹ ilana gidi kan, ti o jọra si ọna ti eyiti ọgbin ati awọn ajọbi ẹranko le yi awọn abuda ti ẹgbẹ kan ti awọn ohun alumọni pada ni iyalẹnu lori ọpọlọpọ awọn iran nipa gbigba awọn ti o ni awọn ihuwasi ti o fẹ nikan lati bisi.
Ninu aye adayeba, olugbe ti awọn ohun alumọni le dara julọ ati ki o dara si agbegbe rẹ ni akoko kan, ati awọn abuda ti awọn ọmọ ẹgbẹ rẹ ni ipari ilana naa le yatọ pupọ si ti awọn baba wọn.
Darwin tẹsiwaju lati jiyan pe yiyan adayeba ni o lagbara lati fifun ni kii ṣe si awọn oriṣiriṣi tuntun, ṣugbọn si awọn ẹya tuntun, ati pe o le ni akọọlẹ fun gbogbo awọn abuda ti awọn ohun alumọni ti o wa tẹlẹ, paapaa “awọn ẹya ti pipe pipe” bi oju eniyan. .
ni awọn Oti, Darwin ṣe afihan opoiye ti ẹri pe yiyan adayeba kii ṣe alaye ti o ṣeeṣe nikan ti ipilẹṣẹ ti awọn eya, ṣugbọn pe o jẹ ọkan ti o ni oye nikan. Awọn sakani data lati apẹrẹ ti idagbasoke ti a fihan ninu igbasilẹ fosaili, si awọn otitọ nipa pinpin agbegbe ti awọn ohun alumọni, si awọn ibajọra ti anatomical ati idagbasoke laarin bibẹẹkọ awọn ohun alãye ti o yatọ pupọ.
Darwin fihàn pé ojú-ìwòye rẹ̀ lè pèsè àwọn àlàyé tí ń tẹ́nilọ́rùn nípa irú àwọn ọ̀ràn bẹ́ẹ̀, nígbà tí ó jẹ́ pé ní ojú-ìwòye àwọn tí wọ́n nígbàgbọ́ nínú ìṣẹ̀dá àtọ̀runwá, wọ́n ṣì jẹ́ àjálù.
Fun apẹẹrẹ, awọn iwaju iwaju eniyan, awọn ologbo, awọn adan, porpoises ati awọn ẹṣin ṣe awọn iṣẹ ti o yatọ pupọ ati pe wọn ni awọn fọọmu ti o yatọ pupọ, ṣugbọn ni iyalẹnu pin ilana egungun kanna. Eyi jẹ oye nikan ti gbogbo awọn ẹda wọnyi ba ni baba ti o wọpọ ni igba atijọ.
- - - - - - - - - - - - - - -
O TILE JE PE Darwin yee oro ti eda eniyan itankalẹ ninu awọn Oti (koko-ọrọ kan ti o jẹ nigbamii lati jiroro ni ipari ni Isokale Eniyan), títẹ̀jáde rẹ̀ láìdábọ̀ dá awuyewuye jíjinlẹ̀ sílẹ̀. Onimọ nipa ilẹ-aye olokiki Adam Sedgwick da DarwinAwọn iwo fun “awọn ohun-ini ainidi” ati awọn eeya bii Samuel Wilberforce, Bishop ti Oxford, kọlu itankalẹ lati irisi ẹsin.
Sugbon o je gbọgán Darwin's materialism ti o ṣe alaye itara ti awọn ẹlẹgbẹ rẹ Karl Marx ati Frederick Engels fun imọran tuntun rẹ. Kere ju osu kan lẹhin ti awọn Oti ni a tẹjade, Engels sọ ninu lẹta kan si Marx pe: “Darwin, ẹniti mo ṣẹṣẹ ń kà nisinsinyi, dara julọ.”
Marx tikararẹ ka awọn Oti awọn wọnyi odun ati ki o commented to Engels, "Biotilẹjẹpe o ti wa ni idagbasoke ninu awọn robi English ara, yi ni iwe eyi ti o ni awọn igba ni adayeba itan fun ara wa wo." Opolopo odun nigbamii, Marx rán Darwin ohun kikọ daakọ ti Das Kapital (botilẹjẹpe itan ti o fẹ lati ya ẹda keji ti iṣẹ yii si Darwin jẹ arosọ).
biotilejepe Darwin ko olukoni ni gbangba Jomitoro ni ayika Awọn Oti, orisirisi awọn kékeré sayensi, pẹlu Joseph Hooker ati Thomas Huxley, wá si rẹ olugbeja. Laarin ọdun mẹwa, pupọ julọ ti idasile imọ-jinlẹ ti bori si itankalẹ, botilẹjẹpe o pẹ diẹ fun yiyan adayeba lati gba bi ẹrọ aarin.
DarwinAwọn imọran akọkọ ni a wo bi ipenija si ilana awujọ ti o wa, ṣugbọn awọn igbiyanju laipe ni a ṣe lati lo wọn ni atilẹyin rẹ. Onkọwe oloselu Herbert Spencer ṣe agbekalẹ ẹkọ ti Darwinism Awujọ, gbeja awọn ọrọ-aje laissez-faire lori awọn aaye pe o duro fun ilana ti “iwalaaye ti o dara julọ” ti a lo si awujọ eniyan.
Darwin's cousin, Francis Galton, da awọn eugenics ronu, eyi ti bojuwo awujo awọn aidọgba bi nini a ti ibi ipile ati advocated intervention lati "mu" awọn eniyan iṣura.
Ṣugbọn lakoko ti o ti wa ọpọlọpọ awọn igbiyanju lati sopọ Darwin's ero si nipe ti awujo awọn aidọgba ti wa ni biologically pinnu, ati nigba ti Darwin laiseaniani pin ọpọlọpọ awọn ikorira ti akoko rẹ, ẹri wa ti idakeji - pe awọn imọ-jinlẹ ti ẹda rẹ ni apẹrẹ nipasẹ ifaramọ si isọgba eniyan.
Darwin Ẹ̀rù máa ń bà wọ́n nígbà tí wọ́n bá ń ṣe ẹrú, láti kékeré ló sì ti jẹ́ agbófinró kan tó gbà gbọ́ pé arákùnrin ni gbogbo èèyàn. Gẹgẹbi iwe tuntun nipasẹ Adrian Desmond ati James Moore, awọn idalẹjọ rẹ ṣe ipa pataki ninu didari u si imọran ti iran ti o wọpọ ti gbogbo awọn ohun alumọni.
Awọn igbiyanju tuntun lati lo awọn imọran Darwin lati ṣe alaye aidogba awujọ ti farahan ni awọn ewadun aipẹ, pẹlu sociobiology ati imọ-ọkan ti itiranya, eyiti o jiyan pe itankalẹ ti ṣe apẹrẹ awọn eniyan lati gbe ni awọn ipo akoso, awọn awujọ ifigagbaga.
Ṣugbọn itan-akọọlẹ ti itankalẹ eniyan fihan pe abuda iyasọtọ ti ẹda wa ni irọrun rẹ, ati pe fun pupọ julọ itan-akọọlẹ eniyan, awọn baba wa ngbe ni awọn awujọ ti o da lori ohun-ini ti o wọpọ, ifowosowopo ati isọgba.
nigba ti DarwinAwọn ero ti a ti lo ilokulo nipasẹ awọn olugbeja ti ipo iṣe, wọn tẹsiwaju lati wa labẹ ikọlu lati ọdọ awọn alariwisi ti o ni itara ẹsin ti o ṣe agbero ẹda ẹda tabi iyatọ ti o ni itara diẹ sii ni imọran ti “apẹrẹ oye.”
Otitọ ni, sibẹsibẹ, iyẹn Darwin ti tako iru awọn imọran bẹẹ ni ọdun 150 sẹhin. Loni, wọn jẹ laisi iteriba patapata, wọn jẹ aṣoju ikọlu kii ṣe lori isedale itankalẹ nikan ṣugbọn lori ọgbọn imọ-jinlẹ funrararẹ. Biotilejepe Darwin ko gba ohun gbogbo ni ẹtọ, ẹri fun itankalẹ ti pọ si lati igba iku rẹ ni ọdun 1882.
DarwinAwọn imọran jẹ aṣoju ọkan ninu awọn aṣeyọri nla ti awọn igbiyanju ẹda eniyan lati ni oye agbaye adayeba. Ni oye daradara, wọn yẹ ki o jẹ apakan ti ohun ija ti gbogbo eniyan ti n ja fun iyipada awujọ ilọsiwaju loni.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun