[atunse 11/5/04*]
Idalare kan fun ogun Iraaki ni lati yọ ijọba alaiṣedeede ti Saddam Hussein kuro, nitorinaa o gba awọn ara Iraq laaye kuro ninu ewu iku ni ọwọ ijọba rẹ. Sibẹsibẹ, lati awọn ọjọ akọkọ ti ogun, awọn akọọlẹ ti jade ti awọn iku ara ilu Iraq ni ọwọ “awọn ologun iṣọpọ” ati lati inu iwa-ipa ti o pọ si ati rudurudu ti o ti gba ọpọlọpọ orilẹ-ede naa.
Orilẹ Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi rẹ ati awọn ọrẹ miiran sọ pe wọn ṣe ohun gbogbo ni agbara wọn lati ṣe idiwọ awọn olufaragba ara ilu. Síbẹ̀, léraléra ni àkọsílẹ̀ ti fara hàn nípa àwọn aráàlú tí wọ́n ń kú ní àwọn ibi àyẹ̀wò, ní ríré àwọn ọkọ̀ ayọ́kẹ́lẹ́ Amẹ́ríkà kọjá, nínú wíwá inú ilé, àti nínú àwọn ìpolongo tí ń gbóná janjan láìdáwọ́dúró tí wọ́n sọ pé wọ́n kọlu àwọn ibi tí àwọn apániláyà mọ̀ sí. Awọn ijabọ tun ti jade nipa awọn oṣuwọn ipaniyan ti o pọ si.[1] Ti awọn oṣuwọn iku ara ilu Iraqi pọ si ni pataki lati igba ikọlu naa, yoo dinku idi ti o ku kẹhin fun ogun naa.
Nitorinaa, melo ni awọn ara Iraq ti ku lati igba ikọlu ni Oṣu Kẹta ọdun 2003 ati iṣẹ ati ogun ti o tẹle? Orilẹ Amẹrika ti tẹnumọ leralera pe ko tọju abala awọn iku ara ilu. Ninu awọn ọrọ ailokiki ti Gbogbogbo Tommy Franks, “A ko ṣe awọn iṣiro ara”[2] (botilẹjẹpe, awọn ẹtọ wa pe AMẸRIKA ṣe awọn iṣiro ara aṣiri[3]). Pẹlupẹlu, nigbati Ile-iṣẹ ilera ti Iraq gbiyanju lati ka awọn iku ara ilu, wọn paṣẹ ni ṣoki lati da duro nipasẹ awọn alaṣẹ ti AMẸRIKA.[4]
Lakoko ti ologun AMẸRIKA ati awọn alaṣẹ iṣẹ le jẹwọ aini iwulo ninu awọn iku ara ilu Iraqi, awọn eniyan ti o tọ kakiri agbaye ni aniyan lati mọ boya awọn ara ilu Iraqi ti ku lẹhin ikọlu lẹhin ni awọn oṣuwọn ti yoo fagile eyikeyi anfani omoniyan ti o jẹbi ti ogun naa.
Boya iṣiro ti o mọ julọ julọ ti awọn iku ara ilu lati ija ni ti iṣẹ Iraki Ara Ara.[5] Ẹgbẹ ti o da lori Ilu Gẹẹsi ti awọn oniwadi ti ṣe ayẹwo ni ọna ṣiṣe ti iha iwọ-oorun ati ṣajọ gbogbo awọn akọọlẹ ti awọn olufaragba ara ilu. Wọn ṣe atokọ gbogbo awọn iku ti o jẹ ijabọ ominira nipasẹ awọn orisun meji. Da lori ilana ti o lewu yii, wọn ṣero awọn olufaragba araalu lati ikọlu naa titi di Oṣu Kẹwa Ọjọ 29, Ọdun 2004 ni laarin 14,181 ati 16,312. Awọn iṣiro miiran ti wa lati Ile-ẹkọ Brookings[6] (laarin 15,200 ati 31,400 “pa nitori abajade iwa-ipa lati ogun ati ilufin laarin May, 2003 ati Oṣu Kẹsan Ọjọ 30, Ọdun 2004.” Diẹ ninu awọn iṣiro wọn da lori data Iṣipa Ara Iraq) , ati Kifah Eniyan Iraqi[7] (nipasẹ iwadi ile kan wọn ṣe idanimọ awọn iku 37,000 laarin Oṣu Kẹta ati Oṣu Kẹwa Ọdun 2003).
Yato si awọn iṣiro Kifah ti Awọn eniyan, eyiti o le jẹ ifura bi wọn ṣe jẹ ajọ ti o lodi si iṣẹ ati pe wọn ko ṣe atẹjade ko si awọn alaye nipa awọn ọna wọn (ati eyiti o kan awọn oṣu mẹjọ akọkọ ti ogun ati iṣẹ), awọn iṣiro wọnyi ni pataki. da lori awọn iroyin ti oorun tẹ. Gẹgẹ bi o ti jẹwọ nipasẹ Iroka Ara Iraaki, iru awọn akọọlẹ bẹẹ le foju kayefi awọn iku bi ọpọlọpọ, boya pupọ julọ, awọn ogun ati awọn iṣe ologun miiran, ati awọn abajade iku Iraqi, nigbagbogbo kii ṣe ijabọ ayafi ti awọn ologun iṣọpọ ba farapa.[8] Ni afikun, ni awọn oṣu aipẹ awọn onirohin iwọ-oorun iwọ-oorun ko lagbara lati gbe nipa Iraaki ni ominira, afipamo pe paapaa iru awọn iṣeduro profaili giga ti awọn iku ara ilu lati ikọlu AMẸRIKA bi pipa nipasẹ bombu AMẸRIKA ti oke ti awọn ara Iraq 45 ni ibi ayẹyẹ igbeyawo kan ni ilu Mogr el-Deeb ni Oṣu Karun [9] ko le ṣe idaniloju ominira. Nitorinaa, gbogbo awọn iṣiro iṣaaju ti awọn iku ara ilu Iraq lati igba ti ayabo naa ṣee ṣe ni apa kekere.
Lati le koju ibeere ti iye awọn iku Iraqi ti waye, ẹgbẹ kan ti awọn oniwadi ilera ti gbogbo eniyan lati Ile-iwe Johns Hopkins Bloomberg ti Ilera Awujọ, Ile-iwe Nọọsi ti Ile-ẹkọ giga Columbia, ati Kọlẹji ti Oogun ni Ile-ẹkọ giga Al-Mustansiriya ni Baghdad ṣe. iwadi nipa ajakale-arun ti awọn iku “Iraaki ti o pọ ju” lati igba ikọlu Oṣu Kẹta, ọdun 2003.[10] Ẹgbẹ iwadii ti o ni agbara giga yii ni idapo imọ-jinlẹ ajakalẹ-arun pẹlu isale ni kikọ awọn eniyan ni ajalu ati awọn ipo pajawiri ati imọ-jinlẹ ti Iraq. Awọn ọmọ ẹgbẹ ti ẹgbẹ naa ti ṣe iwadii ati ijumọsọrọ ni ọpọlọpọ awọn apakan agbaye, pẹlu Iraq, iha isale asale Sahara, ati Ila-oorun Yuroopu ati pe wọn ti ṣiṣẹ pẹlu iru awọn ajọ bii Ajo Agbaye ti Ilera ati Awọn ile-iṣẹ AMẸRIKA fun Iṣakoso Arun.[11- 13]
Awọn abajade iwadi nipasẹ ẹgbẹ yii ti ya ọpọlọpọ eniyan. Awọn oniwadi ṣe iṣiro pe awọn iku 98,000 diẹ sii wa ni awọn oṣu 18 lẹhin ikọlu naa ju ti yoo ti wa ti awọn ara Iraq ba ti ku ni iwọn kanna bi lakoko awọn oṣu 15 ṣaaju ikọlu.
Iroyin yii ti ru iji lile soke. Ijọba Gẹẹsi ti koju rẹ.[14] The Washington Post fa ọrọ kan “Oluyanju ologun agba” ni Eto Eto Eda Eniyan bi sisọ “Awọn ọna ti wọn lo ni esan ni ifaragba si afikun nitori iṣiro pupọ…. O dabi ẹni pe awọn nọmba wọnyi ti pọ sii.”[15] Ni ida keji, ọpọlọpọ awọn alariwisi ti ogun ati iṣẹ AMẸRIKA ti n tẹsiwaju ti duro si awọn abajade wọnyi bi ẹri siwaju si ti iparun ti ikọlu AMẸRIKA-British.[16-20]
Nitorina bawo ni o ṣe yẹ ki eniyan ṣe ayẹwo iwadi yii? Lakoko ti o le jẹ idanwo fun awọn ti o binu nipasẹ ogun yii lati ibẹrẹ lati gba awọn abajade wọnyi lainidi, awọn ti wa ti o tun gbagbọ iṣelu wa yẹ ki o jẹ itọsọna nipasẹ awọn otitọ ati wiwa fun otitọ yẹ ki o sunmọ awọn awari wọnyi pẹlu iṣọra. Gbogbo iwadii ariyanjiyan nilo lati ṣe ayẹwo ni pẹkipẹki fun ẹri ti awọn iṣoro ilana tabi awọn abawọn miiran.
Gẹgẹbi alakitiyan ti o tun jẹ oniwadi imọ-jinlẹ ati ti gbogbo eniyan pẹlu iriri ti n ṣe awọn iwadii itankalẹ, ati olukọ ti awọn iṣiro ati awọn ọna iwadii awujọ, Emi yoo fẹ wo iwadii yii lati ṣe iranlọwọ fun awọn oluka lati ṣe idajọ funrara wọn. Awọn oniwadi ni kutukutu kọ ẹkọ aṣiwere ti titẹ si awọn abajade lasan nitori wọn ṣe atilẹyin awọn igbagbọ iṣaaju wa.
Ni akọkọ Emi yoo ṣe apejuwe ni ṣoki awọn ilana ti iwadii naa. Lẹhinna Emi yoo ṣe iṣiro rẹ.
Ilana Ikẹkọ
Awọn oniwadi naa lo ilana ilana ajakale-arun ti aṣa ti a pe ni iwadii ayẹwo akojọpọ. Laisi gbigba sinu awọn alaye imọ-ẹrọ, orilẹ-ede ti pin si nọmba kan (33 ni apẹẹrẹ yii) ti awọn ẹgbẹ-ẹgbẹ ati pe agbegbe kan ti yan laileto lati inu iṣupọ kọọkan. Ni agbegbe kọọkan, awọn ẹrọ ti o ni idapo Global Positioning System (GPS) pẹlu awọn nọmba laileto ni a lo lati yan aaye kan pato ni agbegbe. Lẹhinna a ṣe iwadi awọn idile 30 ti o sunmọ; wọnyi 30 ìdílé ti wa ni tọka si bi a
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun