Awọn eniyan dun nigbati awọn Marines United States rin sinu olu-ilu naa. Nikẹhin, ẹnikan yoo mu aṣẹ pada, yọ awọn onijagidijagan ati awọn apaniyan kuro ni opopona ati fi ipa mu opin si rudurudu naa. Lẹ́yìn náà, ìjọba tuntun mú àwọn alátakò, ó sì ń dá wọn lóró. AMẸRIKA paṣẹ fun awọn alatilẹyin ita ita, Siria ati Iran, lati yago fun. Ilu Gẹẹsi darapọ mọ AMẸRIKA ni ṣiṣe ọlọpa ni opopona. Pẹlu Washington n ṣe atilẹyin ijọba ati ikẹkọ ọmọ ogun rẹ, ilana atako tumọ si yiyọ awọn Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi kuro.
Siria ati Iran ṣe iranlọwọ fun awọn ọlọtẹ naa. Awọn ọmọ ogun Amẹrika yinbọn pa awọn Musulumi Shiite. Awọn ọkọ ofurufu Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi kọlu awọn agbegbe wọn. Láìpẹ́, ilé iṣẹ́ aṣojú orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà àti orílé-iṣẹ́ Marine jẹ́ pàṣán. Awọn ara ilu Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi ni a mu ni igbekun ati ṣafihan lori tẹlifisiọnu. Lẹhinna, awọn ọkọ oju omi Amẹrika ti lọ kuro o si mu awọn Marini pẹlu wọn. Idanwo ni ile-ede ti pari.
Eyi ti ṣẹlẹ tẹlẹ. Akoko: August 1982 si Kínní 1985. Ibi: Lebanoni. Njẹ o le ṣẹlẹ lẹẹkansi, ni iwọn nla, ni Iraq?
Awọn ipa ti o fa ija ni Lebanoni jẹ ẹda ni Iraq. O fẹrẹ to ida ogoji ninu awọn eniyan miliọnu mẹta ti Lebanoni jẹ Musulumi Shiite, talaka julọ ati eniyan ainireti ni orilẹ-ede naa. Ninu awọn eniyan miliọnu mọkanlelọgbọn ti Iraq, ọgọta ninu ọgọrun jẹ Shiite. Pupọ ninu wọn, lẹhin iyasoto Saddam Hussein si wọn ati ọdun mejila ti ijẹniniya, tun jẹ talaka ati ibinu. Awọn Musulumi Shiite ti awọn orilẹ-ede mejeeji n wo awọn alufaa wọn fun olori ni awọn akoko iṣoro.
Awọn ọna asopọ idile ti o lagbara wa laarin Shiah ti Iran ati ti Lebanoni. Sheikh Hassan Nasrallah, adari Hizballah ti Lebanoni, ni a bi ni ilu mimọ Iraqi ti Najaf. Iya Mohammed Bakr al-Hakim, ẹniti o ṣe olori Igbimọ giga julọ fun Iyika Islam ni Iraq, jẹ lati idile olokiki guusu Lebanoni kan. Mullahs lati awọn orilẹ-ede mejeeji gba itọsọna ti ẹmi, iranlọwọ owo ati atilẹyin ologun ni Iran. Ni Lebanoni, Amẹrika tako Iran ati Siria. Ni Iraaki, AMẸRIKA han pe o n ṣe kanna, pẹlu awọn oṣiṣẹ ijọba Amẹrika ni iyanju pe mejeeji Iran ati Siria ti pọn fun awọn iyipada ijọba ti Amẹrika ti ṣe atilẹyin. Ni Lebanoni, awọn ara ilu Lebanoni – bakannaa awọn ara ilu Amẹrika, Faranse, Ilu Gẹẹsi ati awọn ara Italia ti Olona-orilẹ-ede - sanwo fun awọn aṣiṣe eto imulo ajeji AMẸRIKA ninu ẹjẹ.
Iran jẹ, ti o ba jẹ ohunkohun, sunmọ awọn Shiites ti Iraq ju ti wọn lọ si awọn ti o wa ni Lebanoni. Iran ni aala gigun pẹlu Iraq, gbogbo ọna lati Gulf to Kurdistan. Olori Iran mọ orilẹ-ede naa ni pẹkipẹki. Awọn igbekun ilu Iraqi, diẹ ninu awọn ti wọn ṣiṣẹ pẹlu CIA fun awọn ọdun, sọ pe wọn jẹ iwunilori lori ibẹwo kan laipe kan si Tehran pe imọ ara ilu Iran ti awujọ ati aṣa Iraaki ga gaan ju awọn ara Amẹrika lọ. AMẸRIKA, wọn sọ pe, ni awọn aṣoju diẹ ni Iraq. Awọn ara Iran, ni ida keji, ni awọn ọrẹ laarin awọn Kurdi ati awọn Shiites.
Láti lóye bí America ṣe ń kópa ní Lẹ́bánónì, rántí ìgbà ẹ̀ẹ̀rùn ọdún 1982. Àwọn ọmọ ogun Ísírẹ́lì ń gbá bọ́ǹbù, wọ́n sì dó ti Beirut. Philip Habib, diplomat ti Alakoso Ronald Reagan ranṣẹ lati ṣe idunadura laarin Ẹgbẹ Ominira Palestine ati Israeli, gbagbọ pe ọna kan ṣoṣo lati gba Beirut là kuro ninu iparun lapapọ ni lati ṣeto ijade kuro ti awọn onija PLO. Israeli beere pe AMẸRIKA ṣe abojuto itusilẹ naa. Bayi, Marines wa si Beirut lati dari awọn onija Palestine sinu awọn ọkọ oju omi ati lati daabobo awọn ara ilu Palestine ti ko ni ihamọra ti o fi silẹ ni awọn ibudo asasala. PLO ti yọkuro. Ni igba diẹ lẹhinna, awọn Marines lọ labẹ asia kan ti o kede, “Aṣẹ Aṣepari.â€
Ni Oṣu Kẹsan, lẹhin ipaniyan ti aarẹ-ayanfẹ Lebanoni ti Gbogbogbo Ariel Sharon ti paṣẹ nipasẹ agbara ni apẹẹrẹ iṣaaju ti iyipada ijọba, Israeli ru awọn adehun rẹ si Habib o si kolu iwọ-oorun Beirut ti ko ni aabo. Ẹgbẹ́ ọmọ ogun rẹ̀ fi àwọn ọmọ ogun Kristẹni sílẹ̀ lábẹ́ ọlọ́ṣà kan tí orúkọ rẹ̀ ń jẹ́ Elie Hobeika (tí a pa ní 2001, ní ọ̀sẹ̀ kan ṣáájú kí ó tó jẹ́rìí lòdì sí Ariel Sharon ní ilé ẹjọ́ Belgian kan) sí àwọn ẹnubodè Sabra ti Palestine àti àwọn àgọ́ asasala Shatila. Ipakupa ti o tẹle, ti a da lẹbi nipasẹ igbimọ iwadii Israeli kan, fi agbara mu AMẸRIKA lati da awọn Marini pada si Beirut. Britain, France ati Italy darapọ mọ wọn. Nibẹ, gbogbo wọn di pawn ti US imulo ati hostage si ẹnikẹni ti o fe lati kolu awọn United States.
Hizballah ko si tẹlẹ, nigbati Israeli yabo Lebanoni. Láàárín ọdún kan, ó ti di ẹgbẹ́ ológun jù lọ ní Àárín Gbùngbùn Ìlà Oòrùn. O di ọmọ-ogun Arab akọkọ lati lé ọmọ ogun Israeli kuro ni agbegbe ti o tẹdo. Israeli gba fere ogun ọdun ati ọpọlọpọ awọn olufaragba lati ṣe iwari pe inawo ti gbigba Lebanoni ga pupọ lati sanwo lailai. Iyọkuro Hizballah ti awọn Marini ati awọn ọmọ Israeli lati Lebanoni dale lori iranlọwọ Iranian ati Siria.
Ni ọdun 1990, iṣakoso Bush akọkọ fi awọn fọwọkan ipari si ijọba Siria ti Lebanoni, nigbati o gba “ni paṣipaarọ fun ikopa Siria ninu ogun lori Kuwait” lati ma tako iwọle Siria sinu Kristiẹni ila-oorun. Beirut ati gbigba rẹ ti awọn ile-iṣẹ iṣakoso Lebanoni. Lebanoni ti jẹ imunadoko ileto Siria lati igba naa.
Bush kékeré, sibẹsibẹ, ko le yi Siria pada lati ṣe atilẹyin fun iṣọkan Amẹrika tuntun kan si Iraaki. Colin Powell wa si Damasku ni opin ikọlu Iraaki lati ka iṣe rudurudu si Alakoso ọdọ Syria, Bashar al-Assad: pa awọn ọfiisi Palestine ni Damasku, da awọn ikọlu Hizballah si awọn ọmọ Israeli lati guusu Lebanoni, ge gbogbo rẹ. awọn ọna asopọ ologun laarin Iran ati Hizballah, rii daju pe ko si owo ti o lọ lati Siria si Hamas ni Gasa, gbe ogun Lebanoni lọ si gusu Lebanoni ati gba otitọ pe awọn ọmọ ogun Amẹrika jẹ irinwo maili lati Damasku.
Eto ọrọ-aje Siria ti n rọ tẹlẹ pẹlu ipadanu ti iṣowo nla rẹ pẹlu Iraq lati igba ogun: lati isisiyi lọ, Amẹrika ju awọn ọja Siria yoo ta ni Baghdad. Siria tun ti padanu epo ẹdinwo rẹ lati Iraaki. Pẹlu ọrọ-aje alailagbara, ọmọ ogun alailagbara ati awọn ara Amẹrika ati awọn ọmọ Israeli ti n tọka si awọn ohun ija ti o wuwo si i, Assad ni ibamu. Ibamu le jẹ ọna kan ṣoṣo lati rii daju iwalaaye rẹ. Ṣugbọn ibamu le ma to.
Lara awọn ti o sọ asọye diẹ sii, ati nitorinaa ni otitọ diẹ sii, awọn alatilẹyin ti iyipada ijọba ni mejeeji Iran ati Siria ni Michael Ledeen ti Ile-iṣẹ Idawọlẹ Amẹrika ati Richard Perle, ẹlẹgbẹ ti ko ni irẹwẹsi laipẹ ti Igbimọ Afihan Aabo. Perle ti sọ lẹẹkansi ati lẹẹkansi pe Siria yẹ ki o wa ni atẹle lori atokọ kọlu Amẹrika. Ledeen pe Iran ni “olupilẹṣẹ ti ipanilaya Islam ode oni.” Ninu iwe iroyin Australia, Ledeen kowe, “A wa ninu Ijakadi agbegbe, ati pe a fi agbara mu lati koju rẹ. Bayi kini? Idahun kukuru ni: iyipada ijọba.†Ṣugbọn ṣe ijọba tiwantiwa nikan ni AMẸRIKA n wa lati fa bi? Ti o ba jẹ bẹ, kini nipa awọn ijọba ti a ko yan ti Egipti, Saudi Arabia, Jordani ati awọn ọgọrun orilẹ-ede miiran ni ayika agbaye? Iwa ti o ṣe iyatọ si Siria ati Iran lati awọn iyokù jẹ atako ti o munadoko wọn si iṣẹ Israeli ti Lebanoni ni ibẹrẹ 1980 ati idaji-ọkàn wọn ni atilẹyin ti awọn ara ilu Palestine labẹ iṣẹ ni bayi. Wọn tun ṣe atilẹyin awọn ara ilu Iraqis ti ko fẹ ki Amẹrika di agbara gbigba igba pipẹ ni orilẹ-ede naa. Gẹgẹ bi Israeli ṣe rọ Washington lati ṣe iyipada ijọba ni Iraaki, o jẹ alarinrin ti o pariwo fun atunwi iṣẹ naa ni Siria ati Iran. Ni ipari, iye owo eto imulo yii yoo jẹ nipasẹ awọn ologun Amẹrika ati awọn eniyan Iraq, Siria ati Iran.
© Charles Gilasi 2003