11-may kuni millionlab odamlar Tolibon tahdidlariga qarshi turib, ovoz berish uchun jazirama issiqda navbatda turgan paytda Pokiston tarixga kirdi. Hukumatda birinchi marta saylov byulletenlari orqali o'tish mumkin bo'ldi. Bxuttoning PPP [Pokiston Xalq partiyasi] boshchiligidagi iste'foga chiqqan koalitsiya hukumati o'z muddatini yakunlagan birinchi saylangan hukumat bo'ldi. Bu ijobiy belgidir.
Biroq, saylov natijalari ilg'or kuchlar uchun bayram uchun o'rin qoldirmaydi. 272 kishidan iborat palatada oโng qanot Pokiston musulmon ligasi-Navaz fraksiyasi [PMLN] deyarli koโpchilikni [128 mandat/35% ovoz] qoโlga kiritdi. Sobiq bosh vazir Navoz Sharif boshchiligidagi PMLN ko'pchilik o'rinlarni mamlakatning to'rt viloyatidan eng kattasi bo'lgan Panjobdan qo'lga kiritdi. O'zi panjoblik bo'lgan Sharif harbiy to'ntarish natijasida hokimiyatdan ag'darilgan va 1999 yilda Saudiya Arabistoniga surgun qilingan. 2008 yilda arab bahoriga o'xshash vaziyat yuzaga kelganida u Pokistonga qaytgan. Konservativ ijtimoiy qarashlarga ega va neoliberal iqtisodiy kun tartibiga ega sanoat magnati Sharif 2008 yilgi saylovlarda o'z partiyasini hokimiyatga olib kela olmadi. Biroq uning partiyasi Panjob viloyatida hukumatni tuzdi. Qolgan uchta viloyatda va Markazda PPP boshchiligidagi koalitsiya hokimiyatga keldi va qisqa vaqt ichida korruptsiya va samarasizligi bilan mashhur bo'ldi. Aksincha, Panjob hukumati nisbatan samarali edi. Har qanday yangi saylovlarda PXP yo'q qilinishi aniq edi. Shunday ekan, Sharif aql bilan qanotlarda kutishda davom etdi.
Shu bilan birga, yana bir omil paydo bo'ldi. Imron Xon, sobiq kriket yulduzi, Pokistonni 1992-yilda jahon chempionatidagi yagona g'alabasiga olib kelgan, katta tomoshabinlarni jalb qila boshladi. Pokiston Adolat Harakati [PTI] tashkil topganidan beri siyosiy jihatdan chetga surilgan Xon o'rta sinfning PPP va PMLNga qarshi shikoyatlarini bildirgan. 2008 yilda Musharraf diktaturasini ag'darishda shahar o'rta tabaqalari muhim rol o'ynadi. 80 yildan beri xususiy telekanallarning portlashi [hozir ular soni 2001 dan oshdi] ularning Musharrafga qarshi harakatdagi ishini faollashtirishga yordam berdi. Ko'pgina telekanallar o'rta sinf tashvishlarini kuchaytirdi, chunki shahar o'rta sinflari maqsadli auditoriya hisoblanadi. Xon televizor orqali o'rta sinflarni o'ziga jalb qila oldi. Xonning mamlakat muammosini tasvirlashi oddiy. Korruptsiya va soliq to'lashdan bo'yin tovlash, deydi u, mamlakatni orqaga surmoqda. U 90 kun ichida hokimiyatga kelganidan so'ng korruptsiyaga barham berishga va yaxshiroq soliq yig'ish orqali shved yo'nalishlarida farovonlik tizimini qurishga va'da berdi. Uning siyosiy xabari islom terminologiyasida ifodalangan. Imronning so'zlariga ko'ra, Shvetsiya farovonlik tizimi, masalan, islom ta'limotlari asosida yaratilgan. Bir vaqtlar o'zining o'yinchi turmush tarzi bilan mashhur bo'lgan Xon liberal, ammo siyosiy jihatdan konservativ turmush tarzidir. Biroq iqtisodiy siyosatda u Benazir Bxuttoning bevasi Sharif yoki Zardoriydan deyarli farq qilmaydi. Yagona farq shundaki, Xonning karerasi korruptsion firibgarlik bilan bulg'anmagan. U, shuningdek, mamlakatdagi yagona saraton kasalxonasi va universitetdan iborat yirik xayriya tarmog'ini boshqaradi. Bundan tashqari, u AQShning dron hujumlariga eng ko'p qarshi edi. Uning uchuvchisiz samolyotlarga qarshi ritorikasi bir tomondan AQShning uchuvchisiz uchoqlari hujumiga uchragan, ikkinchi tomondan esa Tolibon terrori tomonidan vayron qilingan Xyaber Pakhtunxva provinsiyasida unga katta qiziqish uyg'otdi. Uning PTI bu viloyatda hukumatni tuzadi va mamlakat miqyosida ikkinchi yirik partiyaga aylandi (33 mandat/17 foiz ovoz).
Navoz Sharif va Imron Xon Tolibon haqida nima deydi? Sharif Tolibonni tanqid qilishdan qochadi yoki undan qochadi, Imron ularni bilvosita โozodlik kurashchilariโ deb maqtaydi. Ikkalasi ham Tolibonni tinchlantirish uchun tinchlik muzokaralarini oโtkazmoqchi. Bu holatda ikkalasi ham Pokiston armiyasi bilan hamohangdir. Go'yo Sharif va Xonning do'stligini tan olgandek, Tolibon 11-may saylovlari oldidan PXP va uning ittifoqchilari, Xalq Milliy partiyasi (ANP) va Birlashgan Milliy Harakat (MQM) har qanday targ'ibotga yo'l qo'ymasliklarini e'lon qilgan edi. Mustamlaka davridagi Gandining Kongress partiyasining davomi bo'lgan ANP yagona asosiy dunyoviy partiyadir. Bir paytlar qat'iy anti-imperialistik bo'lgan ANP mafkuraviy panjaradan sakrab o'tdi va AQSh tarafdori partiya hisoblanadi. 2008-yilda viloyatdagi saylovlarda gโalaba qozondi va hukumat tuzdi. U "terrorga qarshi urush"da AQSh siyosatini himoya qilgan va yordam bergan va natijada 2008 yildan beri doimiy ravishda Tolibon hujumiga uchragan. 11 may kuni bo'lib o'tadigan saylov oldidan saylovoldi tashviqoti paytida uning yig'ilishlari 31 marta Tolibon hujumiga uchragan. Taxminan besh yil ichida Tolibon terrori 800 nafar ANP faoli va yetakchilarining hayotiga zomin bo'ldi.
PPPga kelsak, u Sind viloyatiga qisqartirildi [milliy parlamentda 31 mandat, lekin Sind parlamentida ko'pchilik]. Bxuttolar yashaydigan Sind Pokistonning ikkinchi yirik viloyatidir. Mustaqillik uchun kurashayotgan qurolli isyonchilar saylovni boykot qilishga chaqirgan Balujiston viloyatida. Aftidan, ularning chaqiruviga quloq solingan. Saylovchilarning deyarli 20 foizi qatnashmadi. Saylovlarda ishtirok etayotgan turli millatchi fraksiyalar bu kam ovozli bellashuvlarda g'alaba qozondi.
Ikki asosiy chap oqim, yaqinda tashkil etilgan Avami ishchilar partiyasi [uch partiya birlashganidan keyin] va IMT [Xalqaro marksistik tendentsiya] turli parlamentlarga ellikdan ortiq nomzodni ilgari surgan edi. IMT nomzodi g'alaba qozondi, ammo natijalar dastlab soxtalashtirildi va keyinroq uning g'alabasini rad etish uchun qayta saylov e'lon qilindi. U Tolibon jangarilarining markazi va AQSh dronlarining asosiy nishoni boโlgan Janubiy Vaziristondagi saylovlarda qatnashgan. Chaplar kamtarona ishtirok etganiga qaramay, chaplar shunchalik ko'p nomzodlarni ilgari sura olgani oldinga qadam bo'ldi.
ZNetwork faqat o'z o'quvchilarining saxiyligi orqali moliyalashtiriladi.
hadya etmoq