Mohloli: Ho mamella
'Sechaba se fumana seo sechaba se se batlang' o ile a bina Paul Weller e monyenyane ka pina ea 1979 Ho ea ka sekhukhu. Ke pina e imelang habeli joalo ka kakaretso ea rona ea mola o le mong oa tlaleho e kholo ea beke ena ea bo-ramahlale ba ka sehloohong ba maemo a leholimo lefatšeng.
Karolong ea bobeli ea Tlaleho ea eona ea Tekolo ea Bots'elela, Phanele ea Puso ea Sechaba ka Sechaba e mabapi le Phetoho ea Tlelaemete (IPPC) e ile ea phatlalatsa hore ke “Hona joale kapa che” ho thibela tlokotsi ea boemo ba leholimo. Leha ho le joalo ha ho tluoa tabeng ea hore na lefatše le ka arabela joang, bangoli bona ba IPCC ba ile ba thibeloa ho fana ka ntho leha e le efe e kang lentsoe le lekanang mabapi le ke hobane’ng ha litemoso tse fetileng li sa ka tsa eloa hloko. Ts'ebetsong e qosoang ke lipolotiki ea ho hlahisa kakaretso ea tlaleho, tsohle li bua ka "lithahasello tse fanoeng" (indasteri ea mafura le tse ling tse tsetelitsoeng moruong oa khabone e phahameng) li ile tsa tlosoa ha Saudi Arabia, e leng e 'ngoe ea linaha tse kholo ka ho fetisisa tse hlahisang oli lefatšeng le barekisi ba kantle ho naha, e atlehileng ho pheha khang ea ho kenyelletsa litšupiso tse ngata ho Carbon Capture & Storage (CCS).
Esita le phumano e kholo ea tlaleho - ho se khonehe ts'ebetsong ea ho thibela ho phahama ha mocheso oa lefats'e ho ea ho "tšireletseho" ho 1.5C - e ile ea tloheloa ho fana ka maikutlo a mecha ea litaba le bo-rasaense ba ka ntle ho ts'ebetso ea IPCC ho khanna supa hae. IPCC ka lehlakoreng la eona e boletse hore ntle le "e tebileng le hanghang"Ho fokotseha ha mesi lefatšeng ka bophara, ho ka ba le menyetla e ka tlase ho 33% ea ho lula ka tlase ho likhato tse 1.5.
Ho tlōla ho ke keng ha qojoa ha moeli oa lefatše ka bophara oo ho lumellanoeng ka oona bakeng sa ho thibela phetoho e kotsi ea tlelaemete ho fihlela joale ho hlōlehile ho tsoela pele. Sena se ne se bakoa ke nako e itseng. Ho na le ntoa e ntseng e tsoela pele Europe hoo e batlang e le lekhetlo la pele ho tloha Ntoeng ea II ea Lefatše, ’me nakong eo tlaleho e neng e phatlalatsoa, mecha ea litaba e tloaelehileng e ne e tlaleha litlōlo tsa molao tse qosoang tsa ntoa ka ho khutlisa masole a Russia Ukraine.
Empa ho na le pelaelo ea hore karolo ea morao-rao ea IPCC e ka be e bile litaba tse kholo. Sena ke ka mabaka a mabeli. Taba ea pele, bahlaseluoa ba haufi ba lefatše la '1.5C+' ha ba phele moruong o phahameng oa meputso ho pholletsa le Global North. Ba lula pheletsong e 'ngoe ea liketane tsa phepelo tsa machaba ho pholletsa le Global South. Leha e le ka IPCC (mohlomong e ts'oarellang) ho latela hore, batho ba limilione tse ngata ba phelang linaheng tse tlokotsing ba tla hlaheloa ke khaello ea lijo, likhohola le ho falla ntle le hore ho nkoe khato.
Lebaka la bobeli la kamohelo ea sechaba e khutsitseng le amana le la pele, ha IPCC e ntse e tsoela pele ho ka bitsoang karete ea mahala ea ho tsoa teronkong bakeng sa rona ba phelang ho pholletsa le Global North. E bitsoa 'overshoot' 'me e ka fumanoa moetsong oa saense oa boemo ba leholimo ba lefats'e o bonts'ang mocheso o tloaelehileng o fetang 1.5C ka nako ea lilemo tse mashome, pele ho nahanoa hore o oela ka tlase. Mohlala o joalo o ipapisitse le phepelo e atileng le e sebetsang ea kamora 2050 ea theknoloji e ntseng e tla qaptjoa ea Carbon Dioxide Removal (CDR), ho monya khabone e ngata sepakapakeng ho pholisa lefatše ho khutlela ka tlase ho 1.5C.
Ho ne ho ka se be le tsela e betere bakeng sa IPCC - ka boomo kapa ka tsela e 'ngoe - ho tiisa pale eo sechaba se e batlang: hore koluoa ea boemo ba leholimo e ntse e le hole, ho na le lintho tse ngata tse ntle tse etsahalang hona joale ho e emisa, 'me ho na le litharollo tse haufi tsa ho nka khato bakeng sa seo re sa khoneng ho se etsa kajeno. Ke ka lebaka leo ho re "hona joale kapa ha ho mohla" ho thibela koluoa ea boemo ba leholimo ha ho na maikutlo. Overshoot e hlakola temoso kaha e fa sechaba se amehileng sa UK tumello ea ho lula feela. Overshoot ke haeba u tla mofuta oa pholoso e nahanang. E le mokhoa oa ho ts'ehetsa ho se sebetse hona joale, theknoloji ea hosane ea whiz-bang CDR e ka ba ea etsoa e le mojalefa oa tlhaho oa ho hana boemo ba leholimo ba khale.
Kahoo le hoja IPPC e ka sehloohong ea overshoot e fane ka a "ho matlafatsa hanyane" ho indasteri ea ho tlosa carbon, ho bohlokoa haholo ho thehile motheo oa hore sechaba se lemohe ho fetelletseng e le 'saense e ntle'. Leha ho na le ts'episo feela ea tokiso ea tekheniki, hosane ha e fihle. Oache ha e theohe. Ena ke tsela eo ho nahanoang hore poloko e sebetsa ka eona: e homisa nako ea rona ea ho arabela phetohong e kotsi ea boemo ba leholimo Bohlano ho isa Har'a bosiu.
Ka 'nete eohle, esita le motho ea tloaetseng ho sebelisa lipolotiki le matšolo a boemo ba leholimo o tla tseba hore e se e le Bohlano ho isa Har'a bosiu ka lilemo tse mashome. Ka mokhoa o makatsang le o utloahalang, ke ba fokolang ba rona ba batlang ho etsa liphetoho tse kholo tsa bareki mona le hona joale ka tšepiso ea ho etsa hore bophelo ba litloholo tsa rona tse e-s'o hlahe. Ke ka lebaka leo pale ea boemo ba leholimo joalokaha ho boletsoe e hahiloe hohle #YesReKa, ebang ke Oli e kholo e tšepisang ho ea 'net zero' kapa bahanyetsi ba bona ba thibela li-refineries tsa UK tse bitsang hore ho felisoe lilaesense tsohle tse ncha tsa ho hlahloba oli.
#YesReKa ke pale e etsahalang haufi le rona ho fapana le rona. Lefatše leo re tsebang hantle hore le tla sireletsoa ke CDR le tlhahiso ea matla eo e seng ea mesaletsa ea lintho tsa khale ha lipompo tsa mocheso, likoloi tsa leccy esita le nama e lenngoeng lab e tla ba teng. de rigeur. Ka mantsoe a mang, re tla sala re ntse re le teng. Ha ho hlokahale hore re hlahlobe bocha hore na re bo-mang le sebaka sa rona lefatšeng.
Ke moo ho robetseng pholoho e nahanoang eo bohle re ka e ntšetsang pele ka sistimi eo re nang le eona, e tsamaisoang ka mohloli o fapaneng oa matla. Ha ho mohla e kileng ea tšepahala haholo; hona joale ke ntho e sa utloahaleng ka ho felletseng. Leha ho le joalo e ntse e robeha butle haholo. Empa ke hobane'ng ha butle hakaale? Ntle le tlhaselo ea nako e telele ea Oli e kholo ho saense ea boemo ba leholimo, hape ke hobane bahanyetsi ba Big Oil - bo-ramahlale, bats'oants'o ba tikoloho esita le baitseki ba bangata ba thata ka ho fetesisa - ba hloile (hammoho le mecha ea litaba) ho bolella sechaba pale e fapaneng. Tšabo e nkoang e le ea ho lahleheloa ke sechaba ka lebaka la ho nyahama le ho hloka thahasello, re sa bue ka kotsi ea litsebi ea ho senya maemo, e nkoa e phahame haholo.
Empa ka ho pheta-pheta ho fa sechaba pale eo se e batlang, ka mokhoa o makatsang ha ho na bamameli ba ka lahleheloang. Bohlano ho isa Har'a bosiu ke tumello ea ho lula u sa etse letho. Ho boloka ho ameha ka ntle ho ba loanang ntoa e ntle ka har'a bubble ea boemo ba leholimo e batlang e le ea maemo a holimo. Ha ho na kamano e tebileng le e amang maikutlo le boemo ba leholimo le tikoloho. Ho tšoenyeha ka boemo ba leholimo ho ka ba joalo e atile UK empa e sa teba.
Batho ha ba kopane ka bongata ho sebetsa mmoho ka ho toba le kotsi e teng. 'Me ho na le khang ea hore kahlolo ea ho otla ka mangole e theohang ka mokhoa o sa reroang ho tsoa melomong ea batho, ha ho buuoa ka tlelaemete feela, e ka 'na ea e-ba letšoao la ho pepesetsoa khafetsa nthong e tlamang empa e sa tsitsang. #YesReKa ka mor'a litaba tsohle tse buang ka ho qhibiliha ha leqhoa le boemo ba leholimo bo sa tloaelehang bo sa tloaelehang. Le ha ho nahanoa hore pholoho e khutla e ntse e fella ka ho se be le maikutlo. E batla e le bohlale ruri.
Ke ka lebaka leo ho emela IPCC hore qetellong (le ka bohlasoa) ho letsa nako ho 1.5C ho jelletse batho nako e eketsehileng ea ho arabela. Ho hobe le ho feta, bo-ramahlale ba bangata ka bomong le mekhatlo eohle ea sechaba e ile ea inehela ho 1.5C ho fetela ho sehlopha se hlokometsoeng ke lipolotiki (IPCC) se ileng sa eketsa nyeliso ho kotsi ka ho fana ka tumello e eketsehileng molemong oa ho khahlisa bamameli ba sieo.
Ka hona, bobeli ba rona re ngola sehlooho sena rata ho nahana hore ho feta 1.5C seiponeng sa nalane sa nalane e lokela ho etsa khefu e tebileng ea ho nahana. Hase bonyane ka lebaka la maikutlo a ho lahloa ao hona joale a leketlileng holim'a Global South hore bohle ba bone. Mokhoa o mong ke ho silila 1.5C joalo ka 'ha ho khonehe kamehla' 'me u theohele fatše ka pale e tšoanang ea khale le maqheka ho kopana le "Paris Agreement backstop" e ka tlase ho likhato tse 2'.
Ha re re sepheo se fetiloeng sa lipolotiki se tla baka koluoa e mpe ka tšohanyetso. Empa re na le tšepo ea hore motsotso ona o ka khothaletsa ba maemong a leholimo ho ipotsa, 'me ba ipotsa lipotso tse ling tse teng ho lula haufi le likotsi tse hlahang khafetsa tsa ho putlama ha maemo a leholimo. Ntho e ka sehloohong har'a lipotso tsena ke hore na ho tsoela pele ho loanela 1.5C ka mor'a ntlha eo ho neng ho utloahala ho ile ha ama lerata la sechaba la UK bakeng sa poloko e nahanoang? Na bo-ramahlale, bo-ramatsete le baitseki ba ikemiselitse ho phahamisa ho bua nnete le ho ipeha kotsing ea ho sitisa poloko e inahaneloang bonyane ho etsa hore ho be thata ho sechaba ho fana ka matšoenyeho a bona ho ba mafolofolo ho bubble? Baitseki ba toka ea boemo ba leholimo ba tla arabela joang ka ho khetheha 'mehla ea ho fetella'? Na ba tla khetha ho bontša ho sareloa ka se ke keng sa pholosoa, le khalefo ka lebaka la ho eka?
Ho latela pono e hlakileng ea ho pheta pale, monyetla o teng. Ho theoha ha tlelaemete ha e sa le 100% e tsepamisitsoeng nakong e tlang. Ho makatsang ke hore hona joale e na le "nako e fetileng" kaha 1.5C e tla tla ho sa tsotelehe hore na katleho ea phokotso e latela eng. Ho joalokaha eka pale ea boemo ba leholimo e qetelletse e tlohile lefats'eng la moea 'me e nkile sebopeho sa' mele, joalo ka Lord Voldemort bukeng ea Harry Potter.
Seo rona ba ka har'a bubble re se etsang ha re arabela ha se na bonnete. Morao koana ka 1979, karabelo ea Paul Weller e ne e le ho furalla le ho ea ka sekhukhu. Ka 2022, re hloka ho etsa se fapaneng: ho tšepa sechaba, ho kopanya batho 'me re lumelle pale. E se eka motsotso ona o tšoaea qalo ea ntoa ea nako e telele ea bophelo ba rona.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate